ردیابی و تعیین برخی از خصوصیات بیولوژیکی و مولکولی ویروس زردی چغندرقند (beet yellows virus) در استان های اصفهان و چهارمحال و بختیاری

ویروس زردی چغندرقند (beet yellows virus) یکی از مهمترین ویروس های مولد زردی در چغندرقند است که باعث خسارت شدید اقتصادی در چغندرقند می شود. این ویروس باعث زردی، ضخیم و شکنندگی در برگ های میانی و پایینی می شود. در سال های 1385 و 1386 از مزارع دو استان اصفهان و چهارمـحال و بختیاری نـــمونه برداری انجام گرفــت. نمونه های جمـع آوری شده بـا آزمون das-elisa با آنتی بادی چند همسانه ای byv مورد بررسی قرار گرفتند. از260 نمونه جمع آوری شده از استان اصفهان و 226 نمونه جمع آوری شده از استان چهار محال و بختیاری به ترتیب 34 و 21 نمونه درآزمون الایزا آلوده تشخیص داده شدند. تمامی نمونه های جمع آوری شده از استان اصفهان که در آزمون الایزا مثبت تشخیص داده شده بودند با استفاده از آغازگرهای اختصاصیbyva/c ,byva/b و byvy/z در واکنش rt-pcr به ترتیب تولید قطعات مورد انتظار در حدود bp 350، bp560 و bp670 کردند که نشان دهنده آلودگی آنها به byv بود. اما هیچیک از نمونه های جمع آوری شده از استان چهار مـحال و بختیاری که در آزمون الایزا مثـبـت تشخیـص داده شدند در واکنش rt-pcr باندی تکثیر نکردند. قطعات تکثیر شده در pcr شامل قطعات bp 350 و bp 670 بعلاوه قطعه bp1615 (تکثیر شده با جفت آغازگر byva/z) جدایه لورک پس از همسانه سازی، تعیین توالی شدند. مقایسه توالی های جدایه لورک با ابزار جستجوی blast شباهت بالای آنها را با توالی های byv موجود در genbank آشکار ساخت. همردیــف سازی دوتایی (pairwise sequence alignment) قطعه bp 1615 با توالی جدایه اوکراینی با شماره دسترسی x73476 نشان داد که این قطعه شامل سه چهار چوب ژنی(orf) می باشد که از سمت ´5 به ´3 با چهار چوب های ژنی 6 ، 7 و 8 ویروس زردی چغندر قند متناظر هستند. همردیف سازی این orf ها در سطح آمینو اسیدی بیشترین درصد یکنواختی را با جدایه اوکراینی به ترتیب به میزان 63/93، 89/98 و 05/96 درصد نشان داد. درخت تبارزایی که با استفاده از روش neighbor-joining و با 1000 بار bootstrap و بر اساس توالی ژن پروتیین پوششی (orf6) ترسیم شد ارتباط نزدیکتر جدایه لورک با جدایه اوکراینی byv نسبت به سایر جدایه های byv موجود در genbank را آشکار ساخت. در آزمایش انتقال از شته aphis fabae به منظور انتقال ویروس استفاده شد. این شته توانست byv را به چغندرقند و اسفناج در گلخانه انتقال دهد. آلودگی این گیاهان به byv توسط روش rt-pcr مورد تأیید قرار گرفت.