معنا شناسی نمادین هفت گنبد با رویکرد عرفانی (با تاکید بر دو نگاره خمسه منسوب به شیخ زاده)

نظامی یکی از چهره های برجسته نماد پردازی در ادبیات فارسی است، که شاخص ترین و ارزشمندترین اثرش از نظر کاربرد رمز، بعد از مخزن الأسرار-که یک اثرکاملاً رمزی است-، هفت پیکر می باشد. او توانسته است، داستان های زیبایی را از جوهر خیال و حقیقت برگیرد و در قالب شعر، تندیس های الوان هفت پیکر را جان بخشد. این مسئله نه تنها بیانگر هنرمندی و طبع لطیف و ذوق سرشار این شاعر است، بلکه از بینش عرفانی و جهان شمول او خبر می دهد،که با گزینش نظم کیهانی در هفت سیاره ، رمز و نمادی از آرزوی انسان برای نیل به آسمان را بیان می کند. نظامی با بیان داستان هایی با ساختار ساده و کهن به بیان عقاید عرفانی ژرف و پرمایه می پردازد. وجود نمادها و تمثیل ها در داستان های گنبد های الوان، انسان را به تعمق در مورد این نمادها سوق می دهد، زیرا که نمادهای موجود در آن دارای پیامی اخلاقی، عرفانی و فلسفی است که شاعر آن را در لفافه کلمات نغز و در بستر داستان های شیرین بیان می کند و به وسیله آنهامراحل هفتگانه سیر و سلوک عرفانی را یادآور می شود. پیوند بین شعر و نگارگری که در نسخ خطی به وجود آمد سبب گردید تا نگارگران به تصویر سازی کتاب های شعر روی آورند. از کتاب هایی که بیشترین تصویر سازی را در دوران مختلف به خود اختصاص داده اند پنج گنج نظامی است که هفت گنبد یکی از آنها است. شیخ زاده با تصویر سازی نگاره های این اثر، ضمن وفاداری به اندیشه های عرفانی شاعر، نمادهای به کار رفته در آن را با بینش و نمادگرایی عرفانی خویش به تصویر می کشدکه این تصویر سازی با نمادهای مورد استفاده شاعر هماهنگی و تطابق دارد.