برآورد توزیع و شدت فقر در مناطق شهری و روستایی ایران و ارزیابی عوامل تعیین کننده ی آن در سطح خانوار

چکیده تسلط رویکرد درآمد محوری بر جنبه های مختلف توسعه یکی از دلایل عدم موفقیت بسیاری از برنامههای کاهش فقر و نابرابری در کشورهای در حال توسعه عنوان شده است. بنابراین، علت اصلی فقر کمبود یا نبود درآمد نمی باشد، بلکه فقدان قابلیت لازم برای خروج از وضعیت فقر برای افراد فقیر است. بر همین اساس، دفتر عمران ملل متحد از سال 2010، شاخص فقر چند بعدی جدیدی را مبتنی بر روش آلکایر و فوستر ارائه می نماید. هدف این پژوهش اندازه گیری شاخص فقر چند بعدی و عوامل موثر بر آن در مناطق شهری و روستایی ایران، با استفاده از داده های خام سرشماری عمومی نفوس و مسکن مرکز آمار ایران سال 1385 می باشد. نتایج نشان داد که توزیع و شدت فقر در کشور به ترتیب 3/12 و 6/30 درصد است. همچنین فقر در مناطق روستایی در مقایسه با مناطق شهری شایع تر است؛ به طوری که 4/21 درصد خانوارهای روستایی و 86/5 درصد خانوارهای شهری فقیرند. فقیرترین استان کشور استان سیستان و بلوچستان می باشد و خانوارهای استان های جنوب شرقی فقر بیشتری دارند. بررسی عوامل موثر بر فقر خانوارها با استفاده از رگرسیون لجستیک نشان داد که سواد، جنسیت، تحصیلات، وضع زناشویی، شغل و سن سرپرست خانوار؛ منبع تأمین آب آشامیدنی، نوع فاضلاب توالت و نحوه تملک واحد مسکونی؛ تعداد فرزندان، بار تکفل و تعداد افراد باسواد خانوار؛ موقعیت جغرافیایی و نوع تابعیت خانوار تأثیر معنی داری بر فقر خانوارها دارد.