بررسی آثار ناتوانی ذهنی (غیر از جنون) بر حقوق مدنی در حقوق ایران

در جوامع افرادی زندگی می کنند که به طور موقت یا دایم دچار نقص، کم توانی یا ناتوانی ذهنی هستند که ای مسئله می تواند از بدو تولد و به شکل مادر زادی وجود داشته باشد یا این که اکتسابی باشد و در دوران زندگی بر اثر جنگ، حوادث، پیر شدن، بیماری و... به وجود بیاید. این افراد به منظور اجرای حقوق خود (مالی و غیر مالی) به ویژه در تصرفات و حقوق مالی خود ، نیازمند توجه ویژه قانون گزار با رویکرد حمایتی می باشد. مواردی هم که باعث صدور حکم حجر می شوند در قانون مدنی ایران مشخص شده اند ولی هیچ یک از مصادیق ناتوانی ذهنی جزء اسباب حجر نیامده اند. از طرفی نیز حکم حجر استثنایی است که نیاز به نص قانون دارد و بدون دلیل نمی توان شخصی را محجور دانست. با وجود این که ضرورت حمایت از حقوق این افراد و تعیین سرپرست برای اداره امور ایشان مانند محجورین پذیرفته می شود اما این ضرورت امری است که به صراحت در قوانین مطرح نشده است. لیکن افراد ناتوان ذهنی به عنوان انسان و دارای شخصیت، شایسته حمایت می باشند و عدالت ایجاب می کند که به هر طریقی مورد حمایت قرار بگیرند. البته درباره معلولان (ذهنی و جسمی) و حقوق آنان هم در ایران و هم در سطح منطقه ای و هم در سطح جهانی، اسنادی تدوین و تصویب شده است.