بررسی ارجاع در آثار مولفان خردسال با تکیه بر متغیر جنسیت

بخش عظیمی از دستاوردهای زبان¬شناسی نوین بی¬شک متاثر از زبان¬شناسی نقش¬گرا و رویکردی است که متسیوس و همرایان او پی نهادند و هلیدی آن را گسترش داد. بررسی¬ پیش رو، کوشیده است با بهره¬گیری از انگاره دستور نقش¬گرای نظاممند هلیدی و به¬ویژه با پیروی از انگاره انسجام او، به بررسی روند فراگیری کاربرد ابزارهای انسجامی نظیر ارجاع، تکرار، حذف و مانند آن در روایت¬های کودکان بپردازد و به علاوه با در نظر داشتن مولفه جنسیت، تفاوت کاربرد این مولفه¬های گفتمانی را مورد بررسی قرار داده، تصویری از روند فراگیری گفتمان در کودکان به دست دهد. پژوهش پیش¬رو کتابخانه¬ای و مبتنی رویکرد بر هلیدی و حسن به مقوله انسجام است. داده¬های پژوهش برگرفته از داستان¬های دو گروه کودکان 5-4 و 6-5 ساله است که با توجه به عامل جنسیت تفکیک و مقایسه شده¬اند و در نهایت به پرسش¬هایی درباره روند تغییر میزان کاربرد این ابزار در نوشتار کودکان در سنین پیش از دبستان پاسخ داده¬است. پژوهش حاضر نشان می¬دهد که با بالا رفتن سن کودکان، میزان کاربرد برخی از ابزارهای انسجامی ثابت مانده و رویکرد کودکان به کاربرد برخی دیگر از این ابزار تغییر می¬نماید. به علاوه نشانه¬هایی از تغییر در الگوی کاربرد برخی از ابزارهای انسجامی نظیر ارجاع با توجه به جنسیت راوی مشاهده شده است. چنان¬چه در استفاده از انواع ارجاع برون-متنی، درون¬متنی، پیش¬مرجعی و پس¬مرجعی مواردی از تمایل گروه دختران به کاربرد الگوهای نشان¬دار ارجاع دیده شده¬است. نگارنده با به¬دست دادن توصیفی از الگوی روایی و کاربرد ابزارهای انسجام در روایت¬های کودکان کوشیده است تصویری روشن از دانش زبانی کودکان قبل از آموزش رسمی زبان فارسی در دبستان ترسیم نماید تا مولفان کتاب¬های درسی بتوانند محتوای آموزشی متناسب با دانش کودکان تالیف نمایند.