مقایسه برخی پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدرولیکی اکوسیستم های جنگلی و مرتعی

اکوسیستم¬های مختلف از جمله جنگل، جنگل دست¬کاشت و مرتع بر روی برخی پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدرولیکی خاک تأثیرگذار هستند. اعمال مدیریت صحیح و کارآمد این اکوسیستم-ها مستلزم داشتن اطلاعات جامعی از این پارامترها به عنوان شاخص¬هایی مناسب جهت ارزیابی وضعیت خاک از نظر پایداری، نفوذ، وضعیت حرکت آب و املاح در خاک، ایجاد رواناب، سیل و فرسایش می¬باشد. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر اکوسیستم¬های جنگل¬کاری شده بر روی برخی پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدرولیکی خاک صورت گرفت. هدف از تحقیق حاضر مقایسه برخی پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدرولیکی (نفوذپذیری، هدایت هیدرولیکی اشباع، رطوبت خاک، جرم مخصوص ظاهری خاک، ph خاک، ec خاک، فسفر خاک، نیتروژن کل خاک و کربن آلی خاک) اکوسیستم¬های جنگل دست¬کاشت و مرتع می¬باشد. به این منظور یک حوضه¬ی آبخیز مرتع و دو حوضه¬ی آبخیز جنگل¬کاری شده با تراکم خوب (445 اصله در هکتار) و متوسط (262 اصله در هکتار) در مجاورت آن با شرایط فیزیوگرافی مشابه واقع در جنگل¬های دست¬کاشت حسن¬آباد سنندج انتخاب شدند. برداشت نمونه¬های مربوط به درصد رطوبت خاک و جرم مخصوص ظاهری خاک هر دو هفته یکبار در سه نقطه از هر حوضه¬ی آبخیز از 23 اسفند ماه 1391 تا 21 مرداد ماه 1392 انجام شد. آزمایش مربوط به شدت نفوذپذیری منطقه مورد مطالعه در یک تکرار در سه نقطه از هر حوضه-ی آبخیز صورت گرفت لازم به ذکر است که هدایت هیدرولیکی اشباع با استفاده از آزمایش شدت نفوذپذیری مورد محاسبه قرار گرفت. به منظور بررسی پارامترهای ph، ec، کربن آلی خاک، فسفر قابل جذب و نیتروژن کل خاک، سه نمونه از عمق 20-0 سانتی¬متری در هر حوضه¬ی آبخیز در 6 تکرار به صورت ماهانه برداشت شد. داده¬های جمع¬آوری شده در قالب طرح کاملاً تصادفی با استفاده از نرم¬افزارهای spss و excel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین سه حوضه¬ی مورد بررسی واقع در جنگل¬های دست¬کاشت سنندج از نظر جرم مخصوص ظاهری خاک و شدت نفوذپذیری اختلاف معنی¬داری وجود دارد و همچنین نتایج حاصل از تحقیقات نشان داد حوضه¬های آبخیز جنگل¬کاری شده با تراکم خوب با بیشترین شدت نفوذپذیری دارای بیشترین هدایت هیدرولیکی اشباع بوده و حوضه¬ی آبخیز مرتعی با کمترین شدت نفوذپذیری دارای کمترین هدایت هیدرولیکی اشباع است. میانگین درصد رطوبت جرمی خاک در اکثر زمان¬های اندازه¬گیری شده از سال، در حوضه¬ی جنگل¬کاری شده با تراکم خوب با اختلاف معنی¬داری در سطح 1 درصد بیشتر از حوضه¬ی مرتع بوده است. از نظر خصوصیات شیمیایی خاک اکثراً، بین سه حوضه¬ی آبخیز در سطح 1 درصد اختلاف معنی¬داری وجود دارد.