مدل سازی دینامیک سیستم تولید گاز گلخانه¬ای co2 و انتشار آن در افق سال 2050 میلادی: تحلیل پیچیدگی روند تغییرات میزان co2 در جو زمین و طراحی استراتژی¬های بهینه برای سیاست گذاری و کنترل

فرآیند گرمایش کره زمین هم اکنون به عنوان یکی از مسائل اساسی قرن 21 مورد توجه و مطالعه گسترده مراکز علمی و تحقیقاتی جهان قرار دارد. در این پژوهش میزان و روند تولید گاز دی-اکسیدکربن حاصل از فعالیت¬های صنعتی و شیوه زندگی شهری مدرن به عنوان یک پارامتر مهم، چند وجهی و تعیین کننده در فرآیند گرمایش کره زمین مورد توجه قرار گرفته است. هدف تحقیق ارائه مدل¬های تصمیم گیری سازگار برای کنترل میزان تولید گاز فرآیند گرمایش کره زمین در افق 2050 میلادی است،که طی آن در ابتدا با تجزیه و تحلیل سیستمی، کارکرد تولید این گاز به صورت یک سیستم پیچیده با متغیرهای چندگانه و حلقه¬های بازخورد غیر خطی در نظر گرفته شده است. در پیکربندی اولیه سیستم تولید گاز دی¬اکسید کربن، نقش زیر سیستم¬های اساسی آن نظیر؛ سیستم حمل و نقل، سیستم صنعت (آهن و فولاد)، سیستم تولید برق و همچنین سیستم¬هایی نظیر سیستم اجتماعی، سیستم اقتصادی و تکنولوژیکی ملحوظ شده است. بدین رو با در نظر گرفتن تاثیر دو پارامتر اساسی جمعیت و توسعه¬ی اقتصادی (gdp) بر زیر سیستم¬های حمل و نقل زمینی, صنعت تولید آهن و فولاد و تولید برق، کارکرد هر زیر سیستم با استفاده از نظریه سیستم¬های دینامیکی مدل شده¬است. ترکیب مدل¬های زیر سیستم¬ها طراحی شده، به ارائه یک مدل یک پارچه منجر شد که ضمن نمایش کارکرد¬های چند وجهی پارامترهای موثر در فرآیند تولید گاز دی¬اکسید کربن امکان کنترل این فرآیند با سیاست گذاری بخشی برای تنظیم پارامترهای ذیربط را فراهم آورد. مدل مذکور به وسیله¬ی نرم افزار vensim و با استفاده از داده¬های جهانی شبیه سازی گردیده¬است. در این مدل سیاست گذاری در بعد تکنولوژیکی به عنوان متغیر کنترل، تحت دو سناریوی baseline و blue به مدل اعمال گردیده و روند تغییرات میزان تولید این گاز تحت تاثیر سناریوهای مذکور مورد بررسی قرار گرفته شده¬است. نتیجه¬ی حاصل این که؛ زیر سیستم تکنولوژی در مدل به جز در بخش حمل و نقل در بخش صنعت آهن و فولاد و تولید برق به تنهایی جوابگوی کاهش این گاز برای رسیدن به هدف سناریوی blue که رسیدن به 50 درصد مقدار کنونی تولیدات این گاز تا سال 2050 است، نمی¬باشد. همچنین نتایج مدل تحت سناریوی baseline در افق 2050 اختلاف معنی داری با پیش بینی¬های سازمان بین المللی انرژی نشان نمی¬دهد.