شناسایی و تهیه نقشه رقومی خاک با تلفیق داده های طیفی و ارتفاعی مبتنی بر منطق فازی در محیط سامانه ی اطلاعات جغرافیایی (gis)

نقشه های خاک یکی از مهم ترین داده های پایه برای بسیاری از مطالعات و ازجمله ارزیابی اراضی، تعیین درصد و حدود خاک های قابل بهره برداری و تفکیک آن از دیگر اراضی، شناسایی محل احداث پروژه های عمرانی، صنعتی، شهری و بالاخره تعیین پتانسیل تولیدات زیستی است. نقشه های تهیه شده به روش های سنتی بسیار هزینه بر و وقت گیر می باشند و روزآمد کردن آن ها نیازمند بازبینی مجدد داده های پایه می باشد و از طرف دیگر دقت و کیفیت این نقشه ها تا حد زیادی وابسته به سطح دانش کارشناسان و روش تهیه نقشه دارد. ازاین رو روش های نوین نقشه برداری و تهیه نقشه های رقومی مختلفی به منظور رفع محدودیت های روش های سنتی توسط محققین ایجاد و توسعه یافته اند. برخی از این روش ها بر پایه استنباط عوامل خاکسازی و تأثیر این عوامل بر نوع خاک تشکیل شده استوار می باشند. مدل استنباط خاک (sie) یک مدل دانش پایه مبتنی بر منطق فازی می باشد، که دو نوع دانش در آن استفاده شده است، یکی قاعده ها (rules) که به صورت مقادیر سیمای محیطی تعریف می شوند و دیگری موردها (cases) که در فضای جغرافیایی تعریف می شوند. در مدل (sie) نقشه ی خاک بر پایه ی مدل خاک- محیط ایجاد می گردد. در این پژوهش نقشه رقومی خاک حوزه آبخیز پل هرو واقع در استان لرستان با وسعت 5/933 هکتار با استفاده از مدل استنباط خاک sie در محیط سامانه ی اطلاعات جغرافیایی (gis) تولیدشده است. جهت تولید نقشه رقومی، پایگاه های دانش مورد-پایه و قاعده-پایه ایجاد و از مدل رقومی ارتفاع (dem) سنجنده استر با قدرت تفکیک مکانی 10 متر و لایه های رقومی مستخرج از آن (مانند شیب، جهت شیب ، شاخص خیسی و ...) و لایه رقومی زمین شناسی (1:250000) به عنوان ورودی های محیطی مدل استفاده شده است. همچنین به منظور اعتبار سنجی نقشه رقومی خاک تولیدی، نقشه خاک منطقه به روش سنتی تهیه و ماتریس خطای حاصل از مقایسه دو نقشه محاسبه گردیده است. نتایج حاصل از اعتبارسنجی صحت کل 95% را نشان می دهد که بیانگر کیفیت و صحت قابل قبول نقشه رقومی خاک تولیدشده توسط مدل استنباط خاک (sie) می باشد.