بررسی فقهی احکام دیدن، شنیدن و لمس در فعالیت های هنری

امروزه رسانه عمومی به ویژه تلویزیون و سینما نه فقط به عنوان یک وسیل? مهم تفریحی و تبلیغاتی در جامع? بشری کاربرد دارد بلکه بیشتر جوامع برای پیشبرد اهداف و سیطر? خود در جنبه های مختلفی فرهنگ، سیاسی و اجتماعی بر دنیا به عنوان یک عامل بسیار موثر از آن استفاده می کنند. اما در اسلام با توجه به شرایط و اقتضائات دینی و مذهبی، نمی توان از تمامی شیوه هایی که در تلویزیون و سینمای غرب متداول است استفاده کرد. از جمله می توان به مسائل اخلاقی میان زن و مرد در هنگام تهیه و ساخت فیلم اشاره نمود. اسلام به حیا و عفاف بسیار اهمیت داده است. با توجه به این مطلب، در تلویزیون و سینمای اسلامی با پاره ای از موانع و محدودیت های ناشی از نادیده گرفتن مسائل فقهی مواجهیم. در این تحقیق، پس از کلیات، طی چهارفصل به حدود فقهی در رابطه با احکام ساخت و تماشای فیلم(احکام بازیگران و بینندگان) و دیالوگ ها در فیلم پرداخته شده است. احکام بازیگران شامل مسائل مربوط به حضور زن در سینما، اختلاط زن و مرد، آرایش و گریم، تشبه به جنس مخالف، زوجیت فرضی و غیره می باشد. مسأله خلاف واقع نمایی، کذب، تحریف و غیبت مباحث فصل مربوط به دیالوگ ها در فیلم می باشند. به طورکلی می توان گفت در صورت حفظ شئونات اسلامی و رعایت احکام فقهی، اسلام مخالفتی با هنر سینما و تلویزیون ندارد لیکن، مخالف فحشا و فساد و مانع ترویج آن از طریق سینما یا هر مضر دیگری می باشد.جهان امروز جهان ارتباطات و رسانه هاست، رسانه ها به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی، کارکرد انتقال فرهنگ ها و ارزش های جامعه را برعهده دارند. در همان حال، رسانه ها در تخریب جوامع نیز نقش بسزایی دارند و در جنگ نرم اصلی ترین و مهم ترین ابزار برای نابودی ملت ها و اندیشه ها و شیوه های زندگی بشر به شمار می روند.رسانه در جنگ نرم، قلب ها و اندیشه های مردم را هدف گرفته است و می تواند همان اندازه که انسان با هویتی تحویل جوامع بشری بدهد، می تواند انسان های بی هویتی را ایجاد کند که هیچ گونه انگیزه و عمل انسانی ندارند.از نظر اسلام، همه چیز می بایست در راستای سعادت و خوشبختی دنیوی و اخروی مردم به کار گرفته شود، زیرا هدف از آفرینش به ویژه انسان، متاله و خدایی شدن اوست و فقه اکبر و اصغر یعنی شریعت اسلام و کتب و حیانی الهی، کمک می کند تا انسان از طریق عمل به آموزه های و حیانی، به این هدف دست یابد.بر این اساس نقش رسانه در فقه اسلامی نقش ویژه ای در ایجاد چنین فضای متعادل و مناسب است. بر اساس اصل هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که برگرفته از آموزه های اسلامی است، نقش رسانه، در حوزه امر به معروف و نهی از منکر برجسته شده است. هرچند که نمی بایست نقش رسانه را در این محدوده تعریف و تبیین کرد، ولی عمل به همین نقشی که قانون اساسی برای آن تعیین کرده، نیازمند تبیین فقه رسانه و ارتباطات است.بر اساس این اصل، فقه رسانه باید به گونه ای تبیین شود که مسئولیت اجتماعی افراد و نهادها را روشن کند و باید و نبایدهای زندگی مردم را نشان دهد. بنابراین، اهل رسانه و مخاطب آن می بایست نسبت به محیط زندگی خود حساس باشند و ارزش ها و ضدارزش ها را از طریق رسانه پیگیری کنند.در حقیقت مسئولیت رسانه از نظر این اصل، ارائه کامل سبک راستین زندگی اسلامی و تبیین بایدها و نبایدها، ارزش ها و ضدارزش ها به جامعه و شناسایی ضدارزش ها و واکنش نشان دادن به آنهاست. در این چارچوب هر رسانه ای که اینگونه عمل نکند، از مدار رسانه مثبت خارج شده و به یک ضدر سانه تبدیل می شود که برخلاف معیارها و آرمان جامعه حرکت می کند. اینگونه است که مشارکت به عنوان اهل رسانه در تولید و ارائه محتویات رسانه ای و یا مخاطب قرار گرفتن از سوی این رسانه، حرام می شود. واژه های کلیدی: هنر، رسانه، سینما، فیلم، تلویزیون، احکام بازیگری، فقه رسانه.