نظام فرهنگی و اجتماعی طب سنتی شهمیرزاد در استان سمنان از دیدگاه انسان شناسی

از آنجایی که شناخت فرهنگ گروههای انسانی هدف اصلی مردم شناسی است بررسی جایگاه طب سنتی در فرهنگ مردم با توجه به قدمت پیچیدگی و نفوذ آن در جلوه های مختلف حیات انسان از زمینه های پژوهش مردم شناسی به شمار می رود. آنچه که در مردم شناسی اهمیت دارد و در چارچوب علمی این رشته قرار می گیرد، نحوه تفکر مردم نسبت به طب سنتی است و اینکه در طول زمان چه شیوه هایی به چه طریق مورد استفاده قرار می گرفته و مردم در ارتباط با این شیوه درمانی چه تفکراتی داشته اند و باور عامیانه از برای استفاده این داروها و شیوه های درمانی چه بوده است این تحقیق که محور اصلی موضوع آن طب سنتی است، سعی دارد مواردی از جمله مطالعه سیر بیماریها و نحوه درمان آنها و راههای نفوذ و اشاع? فرهنگهای مختلف و آشنایی با نوع تأییدات، شباهت ها و تفاوت های موجود و به عبارتی تنوع های فرهنگی در زمین? پزشکی و شناخت جنبه های کاربردی مطالعه طب سنتی است و شناخت جامعه ای که در زمین? پیدایش و علل بیماریها و نحوه معالجه آنها دارای باورها و اعتقادات و تکنیک های خاص هستند. برای انجام این پژوهش شهرستان شهمیرزاد با توجه به تنوع و تعدد تکنیک ها در درمان سنتی و غنی بودن پوشش گیاهی منطقه از نظر مطالعات مردم شناختی به عنوان یک حوزه مشخص فرهنگی انتخاب گردید. هدف این پژوهش تشریح تجربیات طبیبان سنتی و بیماران است. پس باید روش ها، روش کیفی باشد بدین وسیله این روش تحقیق که ژرفانگر و میدانی است و به جنبه های کیفی طب سنتی در این روستا می پردازد. پژوهشگر به منطقه مورد پژوهش سفر کرده و مدتی در آنجا اقامت گزیده و به وسیله مشاهده مستقیم و مشارکتی و زندگی با مردم بدون غرض ورزی های متعصبانه به سخن های آنها گوش فرا داده و با آنها مصاحبه کرده است. در این منطقه شرایط بوم شناختی باعث شده که مردم از امکانات بومی و طبیعی (مانند گیاهان) جهت درمان بیماریها و تأمین نیازهای خود استفاده نمایند و این شرایط حتی زمینه ساز اعتقاد به نیروهای ماورا الطبیعه برای حمایت از عناصر طبیعی محیط اطراف می باشد که این اعتقادات در مردم رشد کرده به طوریکه برای مداوای بیماران از ان استفاده می کنند و حتی گروهی این نیروها را مقدس می شمارند مانند اسپند که در باور مردم شهمیرزاد دارای نیروی است که باعث دفع چشم زخم می شود. در نتیجه طب سنتی هنوز کارکرد خود را حفظ کرده و در جامعه باقی مانده است و مردم هنوز به سنت ها و اعتقادات خود پایبند هستند و طب سنتی را به عنوان سنت حفظ کرده اند و بین وجوه خاص شرایط بوم شناختی در منطقه مورد مطالعه و نقش و کارکرد طب سنتی و گیاهان دارویی در رابطه با ادامه حیات و درمان بیماریها و باورهای فرهنگی رابطه تنگاتنگ وجود دارد. و به عبارتی این نیازهای انسانی است که زمینه بروز بسیاری از باورهای فرهنگی را آماده می سازد.