شناسایی نقش برنامه درسی پایه ی ششم بر ترغیب دانش آموزان به مطالعه در مدارس ابتدایی کرج (سال تحصیلی 92-93)

چکیده هدف پژوهش حاضر شناسایی نقش برنامه درسی پایه ی ششم بر ترغیب دانش آموزان به مطالعه در مدارس ابتدایی کرج در سال تحصیلی(93-1392) است. روش پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کیفی و نظریه مبنایی به عنوان فرایند، نه به عنوان فرآورده است. جامعه پژوهش شامل دو دسته است: الف)کلیه کتاب های درسی پایه ی ششم ابتدایی در سال 93-1392 ب) معلمان پایه ی ششم ابتدایی شهر کرج. اطلاع رسان های پژوهش عبارتند از کتاب های درسی پایه ی ششم ابتدایی شامل 9 کتاب و 19 نفر از معلمان پایه ششم که با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. ابزار پژوهش مورد استفاده نیز شامل تحلیل محتوای کیفی و مصاحبه نیمه ساختارمند است. همچنین تحلیل داده ها به دو صورت انجام شده است؛ در بخش اول کتاب های درسی پایه ی ششم با استفاده از تحلیل محتوای کیفی، از منظر ترغیب به مطالعه تحلیل محتوا شده اند و در بخش دوم تحلیل مصاحبه معلمان پایه ی ششم با استفاده از روش های کدگذاری، در سه مرحله ی کد گذاری باز، محوری و انتخابی انجام گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که کتاب های درسی پایه ششم از دو طریق دانش آموزان را به مطالعه ترغیب می کنند اول از طریق مستقیم و دوم از طریق غیرمستقیم. در شیوه مستقیم در کتاب های درسی، درس ها، جملات و مفاهیمی وجود دارد که از دانش آموزان می خواهند که به مطالعه بپردازند و یا به جمع آوری اطلاعات از منابع گوناگون بپردازند. در شیوه غیرمستقیم، در کتاب های درسی مفاهیمی وجود دارد که به طور مستقیم از دانش آموزان نخواسته است که به مطالعه بپردازند اما به طور ناخودآگاه ذهن دانش آموز را به طرف استفاده و علاقه مند کردن به کتاب و یادگیری سوق می دهد. همچنین یافته ها نشان می دهد که معلمان پایه ی ششم ابتدایی در روش تدریس خود، گاهی اوقات و بیشتر با استفاده از روش سخنرانی دانش آموزان خود را به مطالعه و استفاده از منابع اطلاعاتی گوناگون تشویق می کنند اما در ارزشیابی های خود از پرسش هایی که مبتنی بر علاقه مند کردن دانش آموزان به مطالعه باشد کمتر استفاده می کنند. همچنین منابع و مواد آموزشی متنوعی که دانش آموزان را به مطالعه ترغیب کند، در مدارس ابتدایی به چشم نمی خورد. بر اساس یافته ها، به دست اندرکاران و معلمان دوره ابتدایی توصیه می شود که در برنامه درسی پایه ششم از مطالبی که دانش آموزان را به مطالعه تشویق و علاقه مند می کند بیشتر استفاده کنند. کلیدواژه ها: برنامه درسی، مطالعه، شیوه کیفی، پایه ششم ابتدایی.