اثر ارقام و آبیاری تکمیلی بر میزان جمعیت آفات گلرنگ در شهرستان خرم آباد

گلرنگ (carthamus tinctorius l.) گیاهی است که در محیط های گرم و خشک سازگار شده و در برخی از مناطق ایران کاشته می شود. این گیاه توسط آفات مختلف در طول سال مورد حمله قرار می گیرد. به منظور بررسی اثرات آبیاری تکمیلی و ارقام بر جمعیت آفات مهم گلرنگ شامل مگس گلرنگ canthiophilus helianthi (dip: tephritidae)، سنک تخم گلرنگoxycarneus pallens (hem: lygaeidae) ، زنجرک گلرنگ empoasca decipience (hem: cicadellidae)، سن های گلخوار lygus pratensis (het: miridae) و سرخرطومی گلرنگ larinus flavescens (col: curculionidae). آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در ایستگاه سراب چنگایی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان واقع در شهرستان خرم آباد، در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و 3 تکرار در سال زراعی 1391 به اجرا درآمد. تیمارهای مورد آزمایش شامل آبیاری تکمیلی به عنوان عامل اصلی در 4 سطح شامل شاهد یا بدون آبیاری (i1)، آبیاری تکمیلی در مرحله تکمه دهی (i2)، آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی (i3) و آبیاری تکمیلی در مرحله پر شدن دانه (i4) و همچنین شش رقم به عنوان عامل های فرعی شامل ارقام (v1-v6) در نظر گرفته شدند. ارقام گلرنگ مورد استفاده در این آزمایش عبارت بودند از پدیده، گلدشت، ورامین 295، زرقان 279،mec.88 و سینا که از موسسه تهیه نهال و بذر کرج تهیه شدند. بررسی نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثرات ساده ارقام و آبیاری و همچنین اثر متقابل آنها بر جمعیت آفات گلرنگ و عملکرد دانه در سطح 1 درصد معنی دار است. با کاربرد آبیاری تکمیلی جمعیت مگس گلرنگ، سنک تخم گلرنگ و سرخرطومی گلرنگ نسبت به شرایط دیم کاهش پیدا کرد و در مقابل جمعیت سن های گلخوار و زنجرک گلرنگ دچار افزایش شدند. در میان تیمارهای آبیاری تکمیلی، آبیاری تکمیلی در مرحله تکمه دهی (i2) تأثیر بیشتری در کاهش جمعیت آفات داشت. در مورد تاثیر ارقام نیز جمعیت آفات در ارقام مختلف دارای اختلاف کاملا معنی داری بود و هرکدام از ارقام گلرنگ جمعیت متفاوتی از آفات را به سوی خود جلب کردند، رقم گلدشت دارای بیشترین تعداد زنجرک و کمترین تعداد مگس گلرنگ و سرخرطومی گلرنگ بود و رقم ورامین 295 دارای بیشترین سنک تخم گلرنگ و کمترین تعداد زنجرک بود. همچنین رقم mec.88 دارای بیشترین تعداد جمعیت سرخرطومی و مگس گلرنگ بود. در مجموع در این طرح بیشترین جمعیت جمع آوری شده از حشرات آفت مربوط به سن گلخوار و کمترین جمعیت آفت مربوط به سرخرطومی گلرنگ بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب از رقم سینا و شرایط آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی به میانگین 35/12±2721و رقم ورامین 295 در شرایط دیم (بدون آبیاری) به میانگین 68/29±4/874 کیلوگرم در هکتار به دست آمد.