امنیت محیط زیست و حمایت های کیفری

محیط زیست ، موهبتی خدادادی بوده که انسان به همراه تمامی اجزای آن ، اعم از زنده و غیر زنده ، در آن به سر برده و برای زندگی به آن وابسته است . از آن جا که حیات و تعادل کره زمین وابسته به چرخه زنجیره ای به نام اکوسیستم بوده ، هر یک از اجزای آن با ایفای نقش ذاتی خود در مجموع با ایجاد تعادل ، دوام و بقای این کره خاکی را تضمین می کند .در واقع از آن جا که تعادل نظام طبیعت وابسته به تمامی ارکان موجود در محیط زیست بوده ، اهمیت حفاظت و حراست از این ارکان بیش از پیش هویدا می شود . حمایت ها و ضمانت اجراهای کیفری یکی از ضروری ترین و ابتدایی ترین اقداماتی است که باید توسط قانون گذاران کشور در راستای حفظ و تأمین امنیت و سلامت زیست محیطی به کار بگیرند . محیط زیست به عنوان یکی از عوامل پیشرفت کشور ها و شاخص کیفیت زندگی از چنان اهمیتی برخوردار است که در نظام قانونی کشور قوانین و مقررات متعددی به آن اختصاص داده شده است . این پژوهش با بهره گیری از روش کتابخانه ای با مطالعه و فیش برداری از منابع موجود مکتوب در دو فصل جداگانه تدوین و تنظیم شده است . فصل اول با عنوان آلودگی محیط زیست و حمایت های کیفری در نظام قانونی کشور به مباحثی از جمله آلودگی هوا ، آب و خاک پرداخته و در فصل دوم با عنوان تخریب محیط زیست و حمایت های کیفری در نظام قانونی کشور به مباحثی از جمله تخریب جنگل ها و مراتع ، زمین های کشاورزی و حیات وحش می پردازد . در این پژوهش سعی شده همزمان با معرفی و شناسایی و تحلیل قوانین و ضمانت اجراهای کیفری موجود ، به رابطه نظام قانونی و حفظ سلامت محیط زیست در کاهش جرائم زیست محیطی توجه شود . مجرمان با روحیه محاسبه گری که دارند ، با مواجه شدن با قوانین و مقررات کیفری قوی و هوشمند ، از انجام جرائم منصرف می شوند .ولی چنانچه این ضوابط از استحکام و قوت برخوردار نباشد ، نه تنها بازدارنده نبوده ، بلکه می تواند عاملی تشدید کننده نیز باشد . همچنین باید بیان داشت که در کنار نظام قانونی مدون و بازدارنده ، وجود نظام آموزش همگانی و بالابردن سطح فرهنگ عمومی مردم ، به منظور رواج فرهنگ احترام به محیط زیست امری ضروری است . متاسفانه در کشور ما با وجود قوانین و مقررات کیفری در حوزه محیط زیست نتایج نه تنها مطلوب نبوده، بلکه در حال حاضر در کشور با معضل و بحران های زیست محیطی و انواع و اقسام آلودگی ها و تخریب ها مواجه هستیم . در حال حاضر کشور ما هم در حوزه نظام قانونی و هم در حوزه نظام آموزشی از نارسایی رنج می برد . از یک سو قوانین و مقررات کیفری به دلایلی از جمله قدیمی بودن ، پراکنده بودن ، جامع نبودن و نقص در حوزه اجرایی همین ضوابط بازدارندگی لازم رانداشته و از سویی دیگر به دلیل پایین بودن فرهنگ زیست محیطی مردم مفهومی به نام احترام به محیط زیست در بین مردم مساله ای مهجور است .