بررسی متن پهلوی مهر، ماه و خورشید نیایش

نیایش در لغت به معنی دعا، نماز و ستایش است و در اصطلاح نام پنج دعا به نام خورشید، مهر، ماه، آب و آتش است که هرکدام از آنها در موقعی از روز یا ماه خوانده می¬شوند. نخستین نیایش به ستایش خورشید اختصاص دارد و به همین لحاظ خورشید نیایش خوانده می¬شود. خورشید نیایش هر روز سه بار در صبح و ظهر و عصر خوانده می¬شود. دومین نیایش به ستایش مهر تخصیص یافته و مهر نیایش خوانده شده است. مهر نیایش هم مانند خورشید نیایش هر روز سه بار در صبح و ظهر و عصر پس از خورشید نیایش خوانده می¬شود. سومین نیایش به ستایش ماه اختصاص دارد و ماه نیایش خوانده می¬شود. ماه نیایش در هر ماه سه بار خوانده می¬شود. نخست در وقتی که هلال ماه دیده می¬شود، دوم وقتی که ماه کامل است، سوم وقتی که دوباره روی به کاهش گذاشته است. در یشتها نیز، سه یشت مخصوص این ایزدان است که بخشی از یشت هر ایزد در نیایش مربوط گنجانده شده است. مثلاً تمام خورشید یشت در نیایش اول (بند10تا17) و ماه یشت در نیایش سوم (بند2تا9) نقل شده است. متن نیایشها به زبان اوستایی است و به زبان فارسی¬میانه و سنسکریت ترجمه و تفسیر شده است. نیایشها تاکنون به زبانهای انگلیسی، آلمانی و فرانسه ترجمه و تفسیر شده است. از میان نیایش¬های یادشده، بررسی و ترجمه متن پهلوی خورشید و مهر و ماه نیایش موضوع رساله حاضر است. در بخش اول متن پهلوی سه نیایش عیناً از کتاب زند خرده¬اوستا، ویراسته دابار ارائه شده است. در بخش دوم متون یاد شده پس از بررسی دقیق، بر اساس روش مکنزی حرف¬نویسی و آوانویسی و به فارسی ترجمه شد. بخش سوم مشتمل بریادداشتهایی است که در خصوص دلایل تصحیح متن پهلوی، اختلاف ترجمه حاضر با ترجمه محققان متقدم و نکاتی که از لحاظ دین¬شناسی و زبان¬شناسی حائز اهمیت هستند، فراهم شده¬اند. در بخش چهارم واژه نام? بسامدی سه نیایش مذکور تدوین شده است.