تاثیر کودهای شیمیایی و آلی بر رشد و عملکرد گیاه بزرک (linum usitatissimum l)

به منظور بررسی تاثیر ترکیبات مختلف کودشیمیایی و آلی بر رشد و عملکرد بزرک (کتان روغنی)، آزمایشی به صورت کرت¬های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ولی عصر رفسنجان به اجرا در آمد. فاکتورهای مورد بررسی عبارت بودند از ترکیب کودی در چهار سطح شامل نیتروژن + فسفر، نیتروژن + فسفر+ کود دامی، نیتروژن + فسفر + گوگرد + کود دامی و ورمی¬کمپوست و ژنوتیپ در چهار سطح شامل چهار رگه e37، l22، l18 و بومی کردستان بود. نتایج نشان داد که تفاوتی بین ترکیب¬های کودی از لحاظ تعداد روز تا سبز شدن، گلدهی و رسیدگی وجود نداشت و در بین ژنوتیپ¬های، ژنوتیپ بومی کردستان زودرس¬ترین بود. تعداد شاخه اصلی در اثر اضافه شدن کود دامی به سطح پایه کود (نیتروژن + فسفر) کاهش یافت و دیگر ترکیب¬های کودی اثری برآن نداشتند. اثر کاهشی از افزودن کود دامی و گوگرد به سطح پایه کود در مورد صفت ارتفاع بوته هم مشاهده شد. سطح برگ در اثر کاربرد ورمی کمپوست یا نسبت به سطح پایه افزایش یافت یا تفاوتی با آن نداشت. با این حال، باز هم در ژنوتیپ بومی کردستان کاربرد کودهای مختلف اثر افزاینده یا کاهنده¬ای بر سطح برگ نداشت. عملکرد روغن در اثر کاربرد ورمی¬کمپوست در مورد ژنوتیپ¬هایی l22، l18 و بومی کردستان برابر سطح پایه کود (نیتروژن + فسفر) بود و در مورد ژنوتیپ e37 بطور معنی داری بیش از آن بود. در مقایسه بین ژنوتیپ¬های، عملکرد روغن ژنوتیپ بومی کردستان در هر چهار سطح کود نسبتا بالا بود. این ژنوتیپ با وجود عملکرد روغن بسیار بالا، کمترین سطح برگ، ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک و کوتاه¬ترین دوره رشد را داشت که نشان از تسهیم خوب ماده پرورده به اندام¬های اقتصادی و تنظیم مناسب رابطه منبع و مخزن در این گیاه دارد. با توجه به اثر بازدارنده افزودن کودهای دامی و گوگرد به سطح پایه کود، استفاده از آنها در ترکیب با نیتروژن و فسفر در شرایط خاک¬های شور و قلیایی شبیه خاک این آزمایش توصیه نمی¬شود. ممکن است کاهش پتانسیل اسمزی آب خاک یا اثرهای سمی جذب بیش از حد برخی عناصر از جمله سدیم سبب این پدیده شده باشد.