بررسی تاثیرو تابش فرابنفش در محدوده b بر روی تغییرات متابولیسم ثانویه ی گیاه همیشه بهار کشت شده در خاک پرتوزای طبیعی

چکیده: در این پژوهش، به بررسی تاثیرات مجزا و توأم خاک رادیواکتیو و تابش فرابنفش-b بر روی متابولیسم ثانویه گیاه همیشه بهار پرداختیم. خاک های رادیواکتیو از مناطق با تابش زمینه بالای رامسر که بیشترین مقدار تابش زمینه در دنیا را دارد، نمونه برداری شده و میزان رادیواکتیویته آن تعیین گردیده و تابش فرابنفش نیز با لامپ های معمول تولید پرتوهای فرابنفش ایجاد شده و تاثیرات این دو به صورت کیفی بر میزان قند کل، پروتئین کل، پراکسیداسیون لیپیدهای غشا، محتوای لیگنین، فلاونوئیدها، آنتوسیانین ها و فنل های متصل به دیواره مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان از افزایش معنی دار میزان قند کل در اندام هوایی و ریشه گیاهان تحت تیمار در مقایسه با گروه کنترل داشت. بیشترین افزایش مربوط به تیمار توأم و تابش فرابنفش بود. محتوای پروتئین در اندام هوایی و ریشه گیاهان تحت تیمار کاهش یافت و این کاهش برای هر سه تیمار معنی دار بود. بیشترین کاهش محتوای پروتئین مربوط به تیمار توأم بود. کاهش محتوای پروتئین در ریشه بیشتر از کاهش آن در اندام هوایی گیاهان تحت تیمار بود. میزان پراکسیداسیون لیپیدهای غشا که به صورت غلظت مالون-دی-آلدئید مورد سنجش قرار گرفت، در اندام هوایی و ریشه گیاهان تحت تیمار نسبت به گیاهان گروه کنترل افزایش نشان داد. بیشترین افزایش مربوط به تیمار توأم و تیمار خاک رادیواکتیو بود. میزان آنتوسیانین کل در اندام هوایی و بخصوص ریشه گیاهان تحت تیمار نسبت به گیاهان کنترل افزایش نشان دادند که این افزایش در اندام هوایی فقط برای تابش فرابنفش و تیمار توأم معنی دار بود. محتوای لیگنین در اندام هوایی گیاهان تحت هر سه تیمار، بخصوص برای تیمار توأم افزایش معنی دار نشان داد. اما در ریشه این گیاهان، محتوای لیگنین با کاهش معنی دار همراه بود. محتوای فلاونوئید کل به استثنای تیمار تابش فرابنفش برای بقیه تیمارها در مقایسه با گیاهان گروه کنترل کاهش نشان داد، هر چند این اختلاف معنی دار نبود. نتایج مربوط به آنالیز واریانس گروه های مختلف تیمار بوده و معنی داری اختلاف برای تمام این آزمون ها در سطح 0.05 بررسی شده و همه آزمایشات در سه تکرار مستقل انجام شدند. همانطور که تصور می شد، تابش یونیزان و غیر یونیزان هر چند مکانیسم اثرهای متفاوتی دارند اما در غالب اوقات باعث تشدید مسیر های القایی یکدیگر شده و اثرات هم افزایی اعمال می کنند. کلیدواژه ها: مناطق با تابش زمینه بالا، تابش یونیزان، تابش فرابنفش، متابولیسم ثانویه، همیشه بهار