بررسی نمادهای عرفانی در نگاره های هفت اورنگ جامی ( جامی فریر)

توجه و تعمق در نگاره ها، کشف نمادهای تصویری و بررسی رابطه ی میان روایت های ادبی و آنچه که در نسخ به عنوان نگاره ای برای متون ادبی به تصویر درآمده موجب دستیابی به نتایج بسیار در شناخت مبانی فکری عرفانی خواهد شد. چرا که عرفا از جمله جامی برای بیان حقایقی که از راه کشف و شهود به آن رسیده اند اغلب از زبان رمزی و نمادین سود جسته اند. در طول زمان این شکل از بیان نمادین در رابطه ی تنگاتنگ ادبیات و نگارگری، به حوزه ی این هنر راه یافته، بنابر این با شناخت وجوه مختلف نمادین عناصری که در این نگاره ها موجود است، می توان به دلالت های ضمنی دیگری از این نمادها رسید. در سه نگاره ی مورد پژوهش در این رساله که به روش توصیفی و تحلیلی و با رویکرد عرفانی مورد بررسی قرار گرفته اند، فرض بر این است که این نگاره ها دارای عناصر نمادینی هستند که به لحاظ مفهومی تکامل بخش آموزه های محوری حکایات اند، از این رو نمادهای مذکور در سه دسته ی: نمادهای طبیعی،گیاهی، جانوری مورد بررسی قرار گرفته است. سپس نمادهای نگارها با توجه به یافته ها و نیز حکایت مربوط به آن در هفت اورنگ جامی مورد تحلیل و تآویل قرارگرفته تا وجوه معنایی و عرفانی آن بازشناخته شود. از تحلیل نمادها به این نتیجه می رسیم که علاوه بر نمادهای ادبی که در نگاره آمده، برخی دیگر از نمادهای عرفانی را نگارگر خود با شناخت و آگاهی از معانی و دلالت های عرفانی آن ها در راستای مضامین محوریِ حکایت به نگاره افزوده و نیز دسته ای از نمادها، خود جزء سنت تصویریِ نگارگریِ ایرانی است و می توان گفت عناصر موجود در نگاره ها که به نوعی بخشی از سنت تصویر سازی ایرانی محسوب می شوند، دارای معانیِ نمادین عرفانی هستند. واژگان کلیدی: نماد، عرفان، نگاره، حکایت ، هفت اورنگ جامی