تغییرات فصلی تنفس میکروبی خاک در رابطه با حرارت و محتوای رطوبتی خاک در 6 توده طبیعی و مصنوعی جنگل شصت کلاته

تنفس خاک درنتیجه انتشار دی اکسیدکربن از سطح خاک در هنگام تنفس ارگانیسم های که خاک روی می دهد و یک جزء کلیدی در تعادل چرخه کربن اکوسیستم محسوب می شود. تنفس خاک از دو بخش اصلی تنفس اتوتروف ریشه و تنفس میکربی هتروتروف در ریزوسفر و توده خاک حاصل می شود، جریان اصلی کربن از اکوسیستم های زمینی به جو است، بنابراین بخش مهمی از تعادل کربن جهانی است. انتشار دی اکسیدکربن در روند تجزیه مواد آلی در خاک ها به وسیله ی جانوران خاک، قارچ ها، باکتری ها و دیگر ارگانیسم های تجزیه کننده، تنفس میکربی نامیده می شود. تنفس میکربی تحت تأثیر عوامل بسیاری ازجمله پوشش گیاهی، فتوسنتز گیاه، رطوبت خاک و دما قرار دارد. هدف از این تحقیق بررسی اثر تغییرات فصلی، محتوای رطوبتی خاک، درجه حرارت خاک و نوع پوشش گیاهی بر تنفس میکربی خاک در 6 توده جنگلی است. تنفس میکربی خاک به روش بطری دربسته، رطوبت وزنی خاک در آزمایشگاه و درجه حرارت خاک به وسیله دماسنج در عرصه جنگلی از خاک سطحی (عمق 0 تا 10 سانتی متر) به مدت 12 ماه اندازه گیری شد. با استفاده ار روش های ناپارامتری من ویتنی و کروسکال والیس تغییرات فصلی تنفس میکربی خاک و مقایسات دوگانه تنفس میکربی خاک بین توده ها مورد بررسی قرار گرفت. به کمک طرح اندازه های تکراری تغییرات تنفس میکربی خاک در ماه ها و توده ها بررسی شد و رابطه تغییرات حرارت و محتوای رطوبتی خاک با تنفس میکربی خاک به وسیله رگرسیون تعیین گردید. نتایج نشان داد تغییرات فصلی حرارت و رطوبت، میزان تنفس میکربی خاک را تحت تأثیر قرار داده و در سطح احتمال 99 درصد بین تنفس میکربی فصول سال اختلاف معنی دار وجود دارد. تنفس میکربی خاک بین 6 توده معنی-دار نبود اما تنفس میکربی خاک در توده ها و ماه ها اختلاف معنی دار نشان داد. تنفس میکربی در توده های مصنوعی بالاتر از توده های طبیعی و در توده سوزنی برگ بالاتر از توده های پهن برگ بود. براساس نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون، 27 درصد تغییرات تنفس میکربی خاک تابعی از تغییرات درجه حرارت و 24 درصد تغییرات تنفس میکربی خاک تابعی از تغییرات محتوای رطوبتی خاک بود.