بررسی کودتای 28 مرداد بر روند دموکراسی در ایران

نخستین فعالیت ها برای رسیدن به دموکراسی در ایران، از اویل قرن بیستم میلادی آغاز شد. این تحول با جنبشی که از آن با عنوان مشروطیت و یا انقلاب مشروطه نام برده می شود شکل گرفت. مشروطه برای نخستین بار در تاریخ ایران قانونی را معرفی می کند که شاه و دولت تحت حدود قانون در آورد و حق حکومت را از آن مردم[ملت و امت] می دانست. قانونی که از آن با عنوان قانون اساسی یاد می شود. اما مشروطه در نهایت آنچنان که باید به نتایج دلخواه خود نرسید و روند دموکراسی ایران به شکلی نقطه ای باقی ماند و تقریبا متوقف شد. با آغاز جنگ جهانی دوم و اشغال ایران توسط نیروهای متفقین، سایه سنگین استبداد برای مدتی کوتاه از سر جامعه ایران رخت بست و فضائی نسبتا مناسب به وجود آمد این شرایط جدید فرصتی را برای وکلای مجلس، سیاسیون، اهل قلم و مطبوعات و ... به وجود آورد تا بتواند حضوری فعال در عرصه سیاست و نقد آن داشته باشند. در این سال ها رقابت های بین حزبی و خصومت های شخصی و عدم در نظر گرفتن منافع ملی باعث ایجاد تنش و کشمکش در میان سیاسیون شد. دافعه اجتماعی به اندازه ای شد که ترور و قتل و فحاشی و ارعاب رواج یافت و آنچه با عنوان قانون و دموکراسی مد نظر بود، با بی حرمتی و افترا همراه شد. اتفاقاتی چون واقعه سوء قصد به شاه در دانشگاه تهران، سی ام تیر، نهم اسفند، انحلال مجلس توسط مصدق و در نهایت کودتای 28 مرداد از آغاز روند دموکراسی را دچار مشکلاتی کرده و بعد از کودتا، حاکمیت در کسب قدرت و اختیارات به صرافت افتاد و و فضای باز سیاسی قبل کودتا از میان برداشته شد و اعضای فعال بسیاری از احزاب تحت پیگرد قرار گرفتند. استفاده دوباره از شکنجه آغاز شد و حاکمیت بعد از چند سال از بلاتکلیفی به استبداد گذر کرد و قانون تنها زینت المجالس شد تا لازم الاجرا گردد زیرا شاه فصل الخطاب و حرفش قانون و کلامش تعیین کننده در همه مسائل کشور بود. از همین رو است که کودتای 28 مرداد سال 1332، مرز بین روند کژدار و مریز به سوی دموکراسی نیم بند و دیکتاتوری و استبداد کهن ایرانی است.