بررسی تأثیر آموزش راهبرد رسم شکل به معلمان پایه ی هفتم بر عملکرد حل مسئله ی دانش آموزان آن ها

هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش راهبرد رسم شکل به معلمان ریاضی پایه‏ی هفتم بر عملکرد حل مسئله‏ی دانش‏آموزان آن‏ها است. در این مطالعه 16 نفر از معلمان ریاضی پایه‏ی هفتم استان همدان به روش نمونه‏گیری در دسترس به صورت هدفمند انتخاب و به دو گروه 8 نفری آزمایش و گواه تقسیم شدند. هر یک از معلمان گروه آزمایش نیز به تصادف دو کلاس پایه‏ی هفتم خود را یکی به عنوان گروه آزمایش و دیگری به عنوان گروه گواه انتخاب نمودند. معلمان گروه آزمایش 12 جلسه تحت آموزش راهبرد رسم شکل قرار گرفته و این آموزش‏ها را به دانش‏آموزان گروه آزمایش خود ارائه نمودند. دانش‏آموزان گروه آزمایش و گروه گواه به ترتیب 207 و 216 نفر بودند. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر جمع‏آوری داده‏ها روش شبه آزمایشی با استفاده از طرح پیش‏آزمون و پس‏آزمون همراه با گروه گواه بوده است. ابزار اندازه‏گیری در پیش‏آزمون، 4 سوال از سوالات فونگ و لی (2009) که در پژوهش خود استفاده نمودند، یک سوال از سوالات مطرح شده در کنفرانس آموزش ریاضی سمنان (ریحانی، 1391) و در پس‏آزمون ترکیبی از سوالات محقق ساخته و سوالات مسابقات ریاضی کانگورو بود. روایی محتوایی و صوری سوالات پیش‏آزمون و پس‏آزمون توسط چندین نفر از اساتید ریاضی و آموزش ریاضی و همچنین چند نفر از دبیران ریاضی استان همدان تأیید شد. برای تعیین پایایی، سوالات پیش‏آزمون و پس‏آزمون بر روی گروه 30 نفری به عنوان نمونه اجرا شد و آلفای کرونباخ سوالات پیش‏آزمون 81/0 و آلفای کرونباخ سوالات پس‏آزمون 77/0 به دست آمد که در سطح مطلوبی بود. نتایج به‏دست آمده از این تحقیق نشان می‏دهند که معلمان و دانش‏آموزان برای حل مسائل ریاضی معمولاً از راهبردهایی به غیر از رسم شکل استفاده می‏کنند. اما پس از آموزش راهبرد رسم شکل احتمالاً استفاده از این راهبرد را نسبت به سایر راهبردهای حل مسئله ترجیح می‏دهند. همچنین در صورت استفاده از راهبرد رسم شکل، مدل‏های متنوعی توسط حل کنندگان، رسم شد. ضمناً به کمک آزمون پارامتریک t، تفاوت عملکرد حل مسئله‏ی دانش‏آموزان گروه آزمایش و گواه در پیش‏آزمون و پس‏آزمون معنی‏دار شد. بدین معنی که آموزش راهبرد رسم شکل در این دوره، بر عملکرد حل مسئله‏ی دانش‏آموزان تأثیر مثبت گذاشته است. اما به کمک آزمون ناپارامتریک u- من ویتنی، تفاوت عملکرد حل مسئله‏ی معلمان گروه آزمایش و گواه در پیش‏آزمون و پس‏آزمون معنی دار نشد. در تفسیر این موضوع شاید بتوان عنوان نمود که معلمان ریاضی، در هر صورت یک راهبرد، برای حل مسئله خواهند یافت. همچنین، با استفاده از طیف 5 تایی لیکرت نظر دانش‏آموزان و معلمان گروه آزمایش راجع به کیفیت آموزش‏‏های ارائه شده در این دوره سنجیده شد که اکثر آنان، اثر این آموزش‏ها را مثبت ارزیابی کردند. به نظر می‏رسد اگر برنامه‏ریزان آموزشی نیز در تدوین کتب درسی به جای آموزش راهبردهای متعدد، راهبردهای کمتر ولی با عمق و غنای بیشتری را مد نظر قرار دهند؛ توانایی حل مسئله‏ی دانش‏آموزان افزایش خواهد یافت.