نقد و تحلیلِ تأثیرِ نمایشنامه و عناصر آن بر محتوا، قالب، زبان و صورخیالِ شعر معاصر فارسی (از سال 1300 تا 1357)

در ادبیات فارسی، «شعر»، بیان ویژه فرهنگی، شناخته شده است و می تواند جایگزین همه اشکال ادبی و هنری دیگر باشد و به خوبی وظایف آنها را به عهده بگیرد. بی تردید «شعر» بستر بیشتر «نمایش»ها و یا به تعبیری بهتر «نمایش»گونه ها در ادبیات فارسی بوده است. این که اولین نقّالی ها و تعزیه ها به زبان شعر بوده اند گواه این ادعاست که پژوهش در قابلیت های نمایشی متون ادب فارسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در حقیقت، تلفیق شعر و نمایش به دریافت های نوینی در زمینه زیبایی شناسی و معناشناسی در آثار ادبی منجر می شود و با این نگرش می توان، فنون بلاغت و ابزارهای بیانی را با اسلوب و کاربردی نوین در آثار ادبی جستجو کرد. بخش اول پژوهش حاضر با نگرشی «نمایشی» به این مهم پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که درک قابلیت های نمایشی در اینگونه آثار می تواند فرصت مغتنمی برای رویکرد دوباره و اثرگذار به این شاهکارهای ادبی-هنری باشد. در دوره مشروطه، با نگاشته شدن نخستین «نمایشنامه»های منظوم و منثور، زمینه ای قابل توجه برای تلفیق شعر و درام فراهم شد که «شعر نمایشی جدید» حاصل این پیوند است. علاوه بر این، بسیاری از آثار معاصر ادبیات فارسی در زمینه شعر(قالب های سنّتی و نو)، ساختاری کاملاً نمایشی دارند که بررسی این آثار نیز اهمیت ویژه ای در شناخت ویژگی های شعر معاصر دارد. استفاده از عناصر نمایشی همچون؛ داستان، صحنه پردازی نمایشی، دیالوگ، شخصیت پردازی و ... از ویژگی های شعر معاصر است. بخش دوم پژوهش حاضر، با در نظر گرفتن عواملی همچون میزان تأثیرگذاری و موفقیت شاعران در ارائه شعر نمایشی و همچنین بهره گیری آنها از عناصر نمایش، به بررسی اشعار میرزاده عشقی، نیمایوشیج، محمدحسین شهریار، منوچهر شیبانی، مهدی اخوان ثالث، سیاوش کسرایی و محمدرضا شفیعی کدکنی پرداخته است.