بررسی ویژگی های فنی و هنری آثار مینایی قاجار موجود در خزانه ملی جواهرات

هنر میناکاری برای تزیین آثار فلزی از گذشته دور در ایران زمین مورد توجه بوده است. دوره قاجار در زمینه میناکاری یکی از درخشان ترین ادوار بوده و آثار ارزنده ای را در کارنامه خود دارد. گنجینه آثار مینایی خزانه جواهرات ملی ایران بستر مناسبی برای مطالعه آثار مینایی است. این مجموعه بخش عظیمی از فرهنگ وهنر و طرز تفکر شاهان قاجار را می نماید . بررسی آثار مینایی قاجاری و مقایسه آنها از نظر فنی و هنری موجود در خزانه ملی جواهرات ایران هدف اصلی پژوهش است که در پی آن به شناخت آثار مینایی ، شیوه های تزیین، ویژگی های ساختاری، ویژگی های بصری و عناصر تزیین آن می انجامد . نگارش پژوهش بر اساس هدف از نوع کاربردی با رویکرد توصیفی و تحلیلی است ؛ گردآوری مطالب و تصاویر ، به روش کتابخانه ای و میدانی بودهاست. با شتاخت مینای قاجار زمینه های تأثیرپذیری مینای قاجار ، چگونگی تناسب نقوش با فرم بدنه و شاخص ترین عناصر و نقوش یه کار رفته دوره قاجار یافته ها این گونه است که مینای دوره قاجار همواره از هنرهای مرسوم دوره خود پیروی می کرده است ؛ هنر هخامنشی ، ساسانی ، صفوی و ظهور فرهنگ غرب از دیگر عوامل موثر هستند،همچنین گسترش ارتباطات با کشورها و دولت هایی چون هندوستان، روسیه و عثمانی که دستی در هنر میناکاری داشتند بی تأثیر بر میناکاری آن دوره نبوده است. اما بیان این مسئله موجب کتمان نوآوریهای هنرمند نمی شود ، آثار این دوره دارای ویژگی های عمومی هنر دوره قاجار هستند و تمایز آن د مقایسه با میناکاری سایر کشورها محسوس است. از ویژگی های اصلی میناکاری دوره قاجار قرینگی ، مرکز محور بودن آثار ، ارجحیت فضای مثبت نسبت به فضا منفی ، توجه به تزیینات ، کاربرد وسیع نقوش گیاهی واقع گرایانه تر از ادوار پیش ، نورپردازی نوین در گیاهان و تنوع در نقوش است. این ویژگی ها از چارچوب کلی ظروف و شی مورد نظر تبعیت کرده و هنرمند با توجه به فرم کلی اثر، نقش و ترکیب اصلی خود را آفریده است.