چکیده: ایجاد و حمایت از صنایع کوچک و متوسط در برنامه های توسعه اقتصادی و همچنین تأکید بر روی بهبود کارایی و بهره وری آنها در سیاستهایاتخاذ شده، نشان از جایگاه مهم این گونه از صنایع در اقتصاد کشورهای پیشرفته و توسعه یافته دارد. در حالت کلی مهمترین نقش و اهمیت این گونه از صنایع را میتوان در توسعه صنعتی و اقتصادی، توزیع عادلانه درآمد، اشتغالزایی موثر، مدیریت مناسب زنجیره تأمین تولید، ایجاد ارزش افزوده و کاهش وابستگی به واردات بی رویه خلاصه کرد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی کارایی صنایع کوچک استان همدان، با تاکید بر روی صنعت قطعه سازی است. جهت اندازه گیری کارایی صنایع کوچک استان از داده های تلفیقی مربوط به سالهای 1386-1381 و برای اندازه گیری کارایی صنعت قطعه سازی استان از داده های مقطعی سال 88 استفاده شد. به منظور تعیین متغیرهای مورد نیاز برای تخمین مدل از روش تحلیل مولفه های اساسی (pca) و نظرات کارشناسی صنعت مزبور استفاده گردید که نهایتاً چهار نهاده تاثیر گذار شامل ارزش سرمایه گذاری، میزان اشتغال، جبران خدمات و ارزش داده ها و همچنین دو ستاده مهم شامل ارزش افزوده و ارزش تولیدات انتخاب شدند. بخش اول تحقیق به تعیین جایگاه استان همدان از نظر کارایی صنایع کوچک در سطح کل کشور به روش تحلیل پوششی داده ها اختصاص داشته، در ادامه روند کارایی و بهره وری (با شاخص مالم کوئیست) در طول دوره، بررسی شده و در نهایت تحلیل حساسیت عوامل موثر بر کارایی استان مورد تجزیه تحلیل قرار گرفته است. بخش دوم تحقیق به بررسی انواع کارایی نظیر کارایی های فنی، مدیریتی، مقیاس، تخصیصی و اقتصادی به روش deaدر بنگاه های قطعه ساز استان اختصاص داشته و در ادامه با معرفی واحدهای کارا و مرجع، به میزان صرفه جویی های لازم در استفاده از نهاده ها، در واحدهای ناکارا، جهت ارتقای کارایی آنها اشاره می شود. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کارایی صنایع کوچک دراستان، تقریباً با میانگین کارایی در سطح کشور برابر است. همچنین به طور متوسط در طول دوره مورد مطالعه، صنایع کوچک استان همدان از نظر کارایی رتبه 12 را در کشور کسب نموده است. البته در طول این دوره، کارایی و بهره وری استان از روند مثبت مورد انتظار برخوردار نبوده و با تحلیل حساسیت عوامل موثر بر کارایی، مشاهده شد که اهمیت متغیرهای میزان اشتغال، ارزش سرمایه گذاری و ارزش تولیدات بر کارایی بیش از سایر متغیر هاست. همچنین در داخل استان مشخص گردید که چهار بنگاه "شیر آشیان صنعت، نمونه صنعت، قطعه سازان سینا و پارت الکترو سینا" از بین چهارده بنگاه تحت بررسی در استان همدان، کارا بوده اند و با استفاده از روش a&p به ترتیب رتبه های اول تا چهارم را به خود اختصاص داده اند. واژه های کلیدی: صنایع کوچک، کارایی، تحلیل پوششی داده ها، روش?a&p)، تحلیل حساسیت، ?تغییرات بهره وری کل عوامل (tfp)