نام پژوهشگر: حمید شیخی

سنتز و شناسایی کمپلکس های آهن لیگاندهای آمینوفنل ‏و مشتقات آمینواسیدی آنها به عنوان مدل جایگاه فعال ‏آنزیم های کتکول دی اکسیژناز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان - دانشکده شیمی 1398
  حمید شیخی   الهام صفایی

در این تحقیق، یک سری جدید از لیگاندهای آمینو فنلی با استفاده از آمینواسیدهای گلایسین، سیستئین، ‏پیرولین، متیونین، فنیل آلانین و تیروزین و همچنین لیگاندهای بیس فنلی با شاخه هیدروکسی و متوکسی و ‏لیگاند تریس فنلی سنتز شدند که بخاطر وجود مرکز کایرال بر روی این لیگاندهای مشتقات آمینواسیدی ‏حائز اهمیت هستند. با استفاده از این لیگاندها، یک کمپلکس تک هسته ای آمینوتریس فنلات آهن(‏iii‏)‏‎(ltrife) ‎، دو کمپلکس دو‏‎ ‎هسته ای هیدروکسی‎ (lohfe) ‎و متوکسی ‏‎ (lomefe)‎و ‏کمپلکس های تک هسته ای آهن(‏iii‏) از لیگاندهای مشتقات آمینوفنلی گلایسین‎(lglyfe) ‎، ‏سیستئین‎(lcysfe) ‎،‎ ‎پرولین ‏‎(lprofe)‎، متیونین‎(lmetfe) ‎، فنیل آلانین‎ (lphefe) ‎و تیروزین‎ ‎‏‏‎(ltyrfe)‎‏ سنتز شدند. این کمپلکس ها توسط تکنیک های ‏ir،‏uv-vis،esi-ms ‎، مطالعات ‏مغناطیسی، ‏x-ray‏ و ولتامتری چرخه ای شناسایی شدند. بررسی های‎ ‎اشعه‎ ‎ایکس نشان می دهد که ‏کمپلکس های‏‎ lohfe، lomefe ‎‏و ‏ltrife‏ در سیستم مونوکلینک متبلور شده اند، کمپلکس‏‎ ltrife ‎دارای هندسه دو هرمی مثلثی انحراف یافته است که در آن سه اتم اکسیژن فنلات، یک نیتروژن آمینی و ‏یک مولکول‎ ‎متانول به اتم آهن کوئوردینانس شده اند.‏‎ ‎کمپلکس های ‏‎ lohfeوlomefe ‎‏ بصورت دیمر ‏هستند که هر اتم آهن در آن ها توسط یک نیتروژن آمینی، دو گروه فنلات و اتم اکسیژن هیدروکسیل از ‏لیگاند در کمپلکس اول و حلال در کمپلکس دوم احاطه شده‏‎ ‎است.‏‎ ‎لیگاند های پل زن هیدروکسیل و ‏اکسیژن دو مرکز آهن را به ترتیب ‏lohfe‏ وlomefe ‎‏ در کنار هم نگه می دارند. همچنین نشان داده شده ‏است که کمپلکس ‏lglyfe‏ در سیستم اورتورومبیک متبلور شده است، این کمپلکس دارای‎ ‎هندسه دو ‏هرمی مثلثی انحراف یافته می باشد که در آن آهن(‏iii‏) توسط یک اتم نیتروژن‎ ‎آمینی و اتم های اکسیژن یک ‏گروه کربوکسیلات و دو فنلات‎ ‎احاطه شده است، ساختار ‏x-ray‏ نشان می دهد که گروه کربوکسیلات به ‏عنوان لیگاند پل برای مراکز آهن کمپلکس های همسایه عمل می کند.‏‎ ‎جرم های مولکولی کمپلکس های ‏آهن(‏iii‏) مشتقات آمینواسیدی لیگاند های آمینو فنلات‎ ‎توسط ‏‎ esi-msتعیین شدند که این جرم های ‏مولکولی منطبق بر مولکولی شامل یک یا دو لیگاند آمینوفنلاتی و‏‎ ‎مولکول های حلال کوئوردینه شده به ‏آهن(‏iii‏) می باشند. تغییرات مغناطیس پذیری با دما نشان دهنده جفت شدن آنتی فرومغناطیسی مراکز ‏آهن(‏iii‏) در کمپلکس های‎ lomefe ‎و ‏lohfe‏ و خاصیت پارامغناطیسی در سایر کمپلکس های مونومر ‏است.‏‎ ‎همه کمپلکس ها تحت کاهش الکتروشیمیایی متمرکز بر مرکز فلز آهن(‏iii‏) و اکسیداسیون متمرکز ‏بر مرکز لیگاند در نتیجه تشکیل رادیکال های‎ ‎فنوکسیل مربوطه قرار گرفتند.‏