به منظور دستیابی به توسعه در ایران دولت از ابزارهای مختلف استفاده و اقدامات متنوعی را به مرحله اجرا در آورده است. یکی از مهمترین ابزارها سرمایه گذاری های عمرانی است و مهمترین دستگاه اجرایی دولت در روستا نیز بنیاد مسکن است. در این تحقیق، این سوال مطرح بوده است که دولت و بنیاد مسکن به چه میزان با توجه به حجم سرمایه گذاری های عمرانی به توسعه روستایی دست یافته اند. این تحقیق تلاش می کند تا ارتباط بین حجم سرمایه گذاری عمرانی انجام شده توسط دولت و بنیاد مسکن را در دست­یابی به توسعه در ناحیه آران و بیدگل تبیین نماید. مطالعه حاضر یک تحقیق بنیادی - کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی می باشد. برای اجرای این تحقیق از روش های کتابخانه­ای و پیمایشی استفاده شده است . در این راستا پرسشنامه­هایی از روستاهای مورد مطالعه تهیه شد و با استفاده از نرم افزار spssمورد تحلیل قرار گرفت. همچنین تحلیل شاخص ها از طریق تعیین ضریب همبستگی اسپیرمن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می­دهد که در ناحیه آران و بیدگل سرمایه گذاری­های عمرانی بیشتر ماهیت خدمات­رسانی و تامین زیرساخت­ ها را داشته و این امر اگر چه به بهبود زیرساخت ها منجر شده است اما شرط کافی برای بهبود شاخص­های توسعه نیست. بنابراین ارتباط معنادار و قوی با حجم سرمایه گذاری و اجرای طرح هادی نداشته است و این دو عامل نتوانسته اند در تغییرات شاخص های توسعه نقش موثر ایفا کنند. این عوامل نه به عنوان عامل های مستقل بلکه به عنوان وابسته عمل کرده­اند. عوامل دیگری مانند توانمندی ­های روستا، موقعیت جغرافیایی و مانند آن، به عنوان عامل تعیین کننده در فرایند تحول روستا مطرح هستند. بنابراین در دستیابی به توسعه روستایی ضروری است که دولت و بنیاد مسکن هسته های بنیادین هر روستا را شناسایی کرده و با اثر گذاری بر این هسته، در توسعه روستایی نقش آفرین باشند.

در چند دهه اخیر بایروز تحولات جدید شهر ها به سرعت تغییرات و دگر گونی هایی را پذیرفته اند . جمعیت به سرعت افزایش یافته و گسترش فیزیکی شهر ها به صورتی نا متعادل و نا هماهنگ عمل کرده است . در راستای این گسترش فیزیکی ، کاربری های شهری با مشکلاتی وسیعی روبرو بوده اند . در حقیقت بین کاربری های شهری و اختصاص زمین و سرانه های شهری مناسب به هر یک تناسب معقولی برقرار نبوده است ، علاوه بر این از نظر همجواری و سازگاری بین کاربری ها مشکلات بسیاری بروز کرده است . این پژوهش در پی آن است . تا با بررسی کاربری ها در سطح محلات شهر سقز به ارزیابی سازگاری کاربری ها و تعیین مکان های مطلوب آن، همچنین به ارزیابی معابر و بررسی قوانین و مقررات مندرج در طرح ها و تطبیق آن با شرایط اقتصادی ، اجتماعی و کالبدی شهر سقز بپردازد . برای این منظور از مدلهای ahp ، همپوشانی وزن ها و swot جهت ارزیابی کاربری ها استفاده شده است . نتایج این پژوهش حاکی از آن است که میان کاربری ها خصوصاً صنوف مزاحم و بهداشتی - درمانی با سایر کاربری ها نا سازگاری در سطح بسیار بالایی است. همچنین معابر ، با توجه به میزان جمعیت و ترافیک موجود ظرفیت حال و آینده را ندارد .

چکیده : عدالت اجتماعی از جذابترین شعارهای مکاتب بشری در طول تاریخ بوده است. و در دهه اخیر یکی از مهمترین موضوعاتی است که دانشمندان علوم اجتماعی به آن توجه دارند. این امر ناشی از رویکرد واقع بینانه تمامی رشتههای علوم انسانی به فرایندهای نابرابری در جهان می باشد. یکی از ابعاد عدالت اجتماعی در شهرها توجه به توزیع بهینه کاربریهای شهری از جمله کاربریهای خدمات دهنده می باشد که در صورت توزیع عادلانه می تواند علاوه بر رفاه ساکنین مناطق شهری امکان حصول به عدالت اجتماعی آنان منجر شود. در این میان فضاهای آموزشی در زمره ی کاربریهایی است که از اهمیت روزافزونی برخوردار بوده و با توجه به موارد فوق، لزوم تاسیس مدارس جدید و مکان یابی بهینه و مناسب آنها مستمراً بیشتر می شود. مکان یابی درست و توزیع بهینه مدارس می تواند ضمن فراهم نمودن امکان حصول به عدالت اجتماعی، مشکلات فیزیکی و اقتصادی ناشی از طی مسافتهای طولانی را کاهش دهد و بر کیفیت آموزشی بی افزاید. پایان نامه حاضر بر آن است تا با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و توابع تحلیل مکانی gis و بر اساس ترکیب عوامل و لایه های اطلاعاتی وضعیت موجود، و معیارها و ضوابط آن، در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری ابتدا توزیع فضایی و نحوه استقرار فضاهای آموزشی مقطع راهنمایی منطقه دو شهر زنجان را مورد بررسی قرار داده و سپس با مشخص کردن مناطق نیازمند و خارج از پوشش فضاهای آموزشی راهنمایی موجود، مدارس جدیدی را برای احداث، مکان یابی و پیشنهاد کند. نتایج حاصله از تحلیل های صورت گرفته در محیط gis نشان می دهد که 66/41 درصد از ساختمانهای آموزشی (در10 ساختمان ) در جوار کاربریهای ناسازگار قرار گرفته اند. از این میزان 3/33 درصد در جوار راههای پر تردد و با آلودگی صوتی و هوایی بسیار بالا و 3/8 درصد نیز در جوار کاربرد صنعتی و کارگاهی قرار گرفته اند. مجموع مدارسی که در جوار کاربری نیمه سازگار یا مشروط قرار گرفته اند ، 5/37 درصد می باشد که 4 مورد در جوار کاربری درمانی می باشد و 7/16 درصد از ساختمانهای مدارس مورد مطالعه را شامل شده است و 8/20 درصد از مدارس نیز در جوار کاربری اداری واقع شده اند. واژه های کلیدی مورد استفاده فضای آموزشی، توزیع فضایی، عدالت اجتماعی، تحلیل عاملی، مدل a.h.p، gis، مکانیابی

چکیده: با توجه به مفهوم عدالت اجتماعی که به لحاظ جغرافیایی و فضایی، توزیع خدمات و منابع عمومی را پیگیری می کند. و اهمیت تحقق آن در شهرهای ایران و هم چنین شهری مانند زنجان که در مسیر دو قطبی شدن و گسترش شکاف های اجتماعی حرکت می نماید و هم چنین در پاسخ به روح انسان ها که همواره در کنار آزادی، خواهان زندگی در جامعه ای عادلانه بوده اند، لزوم توجه به عدالت اجتماعی از سوی برنامه ریزان، تصمیم گیرندگان و مجریان بیش از پیش احساس می شود. برقراری عدالت در ابعاد مختلف آن همواره یکی از آرمان های همیشگی بشر بوده و مکاتب و ایدئولوژی های مختلف به نوعی لزوم وجود شرایط برابر برای رشد و توسعه افراد جامعه را مورد تاکید قرار داده اند. با وجود این به دلیل تفاوت دیدگاه ها در روش دستیابی به آن و هم چنین تضاد منافع موجود بین عوامل تاثیرگذار در این زمینه، برقراری عدالت دقیق و همه جانبه غیرممکن گردیده است. امروزه فضای شهرها به عرصه ی تضادهای اجتماعی بدل شده-اند و رقابت بر سر دستیابی به امکانات و منافع بیشتر، جدایی گزینی اجتماعی – اقتصادی را جایگزین جدایی گزینی های قومی – نژادی کرده است. بنابراین بحث نابرابری های فضایی در شهرها و لزوم برقراری عدالت اجتماعی در برخورداری کلیه ی شهروندان از خدمات شهری عمومی به یکی از مباحث جدی پیش روی برنامه ریزان و مدیران شهری تبدیل شده است. در این پژوهش با توجه به اهداف اصلی مدنظر که همانا شناسایی نحوه ی توزیع خدمات فرهنگی (کتابخانه، فرهنگسرا و کانون های پرورش فکری کودکان و نوجوانان)، مشخص نمودن میزان سرانه خدمات فرهنگی محلات مختلف شهر زنجان و تعیین میزان دسترسی شهروندان ساکن در محلات آن به کاربری های فرهنگی، می باشد. از روش تحلیل شبکه (network analysis) در سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)، جهت یافتن میزان دسترسی محلات به خدمات فرهنگی و هم چنین شناسایی محدوه و میزان جمعیت تحت پوشش هر کاربری استفاده شده است. علاوه بر این روش، با استفاده از سرانه های کاربری فرهنگی شهر و سرانه استاندارد کاربری های فرهنگی، به تعیین سهم محلات از این خدمات نیز پرداخته شده است. لازم بذکر است که روش آماری مورد نظر در این تحقیق به صورت تمام شماری بوده و تمام محلات شهری زنجان در آن مدنظر قرار گرفته اند. و در انتها این نتیجه به دست آمده، که در زمینه ی توزیع خدمات فرهنگی در شهر زنجان و در سطح محلات آن، عدالت اجتماعی و عدالت دسترسی رعایت نشده است. واژگان کلیدی: عدالت اجتماعی، نابرابری، محلات شهری، خدمات فرهنگی، سرانه، تحلیل شبکه، زنجان

چکیده: طرح جامع شهر در سلسله مراتب برنامه ریزی شهری از اسناد مهم و فرادست طرحهای تفصیلی و هادی ، نقش زیادی در چگونگی شکل گیری توسعه کمی و کیفی شهرها براساس نیازهای آتی شهروندان بعنوان راهنمای توسعه داشته و مسیر هدایت توسعه شهری را روشن میسازد. در این راستا اساسی ترین مشکل طرحهای جامع شهری عدم تحقق کامل کاربریهای عمومی و خدماتی در گستره شهر بوده که موجب بروز پدیده هایی از قبیل از هم گسیختگی ، ناهنجاریهای ساختاری در توسعه فضایی شهر و عدم توازن در توزیع کاربریهای عمومی میگردد. در راستای تحقق پیش بینی های طرح جامع بمنظور توسعه پایدار و متوازن ، تلاش و همکاری همه سازمانها ، دستگاههای دولتی و غیر دولتی و موثر در فرآیند شهرسازی ، ضروری میباشد. در این تحقیق بررسی کمی و کیفی تحقق کاربریهای شهری به تفکیک هر یک از آنها در مناطق شهر تبریز مد نظر بوده و بر اساس ارزیابی صورت گرفته ، میزان تحقق پذیری کاربریها در مجموع بسیار کمتر از پیش بینی طرح جامع بوده است . در جهت شناخت علل و عوامل مختلف در تحقق پذیری کاربریها و برای شناخت نقاط قوت ، ضعف ، فرصتها و تهدیدات و ارائه راه حلهای لازم از مدل تجزیه و تحلیل swot نیز استفاده شده است. نتایج کمی بدست آمده از تحقیق ، حکایت از میزان پائین تحقق پذیری کاربریهای عمومی و خدماتی شهر تبریز داشته لذا در جهت افزایش میزان تحقق پدیری کاربریها براساس اهداف طرح جامع ، اصلاح ساختارهای موجود شهری ، التزام عملی مدیران شهری به اجرای مصوبات طرح جامع ، تغییر و اصلاح در فرآیند مطلعات و شرح خدمات طرحهای جامع ، استفاده حداکثر از ظرفیتهای بالفعل در محیط طبیعی و حفظ توانائیهای بالقوه توسعه در آینده ، شناخت ظرفیتهای توسعه پایدار در حوزه نیروی انسانی بعنوان محور اصلی توسعه و تعالی زندگی شهری ، تغییر در مطالعات کاربری زمین از خطی به چرخه ای و فرآیندی ، پرهیز از اهداف صرفاً کالبدی و تاکید بر اهداف اجتماعی در بستر فرهنگ و ارزشهای متعالی و تغییر در نگرش اقتصادی به زمین ضروری میباشد.

چکیده آسیب پذیری اجتماعی بعنوان رویکردی نوین در ادبیات علمی آسیب پذیری در برابر مخاطرات مطرح است که بر نقش کانونی و محوری انسان و توانایی ها و ظرفیت های او جهت پاسخگویی و واکنش در برابر حوادث طبیعی و همچنین روابط ساختاری گروه ها و نیروهای جامعه در برابر فشارهای مختلف طبیعت تاکید دارد . بافت قدیم نیز بخشی از پیکره و ساختمان شهر را تشکیل می دهد که بعلت تیپولوژی و وضعیت خاص کالبدی و اجتماعی – اقتصادی در برابر زلزله خسارات و تلفات سنگین متحمل شده است . توجه به آسیب پذیری از بعد اجتماعی در ادبیات مربوط به آسیب پذیری زلزله بحث کاملا جدیدی است . پایان نامه حاضر تلاش داشته است در راستای پر کردن خلاء پژوهشی در این زمینه به ارزیابی آسیب پذیری اجتماعی بافت قدیم شهر زنجان پرداخته است و برای این منظور از دادهای بلوک آماری 1385 و سیستم اطلاعات جغرافیایی و نرم افزارهای تابعه آن از قبیل idrisi و arc gis , arc view و همچنین مدلahp و مدل wlc در قالب چهار شاخص کلان ، 1- آسیب پذیری جمعیت ( تراکم جمعیت ، تعداد زنان ، بعد خانوار ) 2- آسیب پذیری مسکن ( کیفیت مسکن ، تراکم ساختمانی تعداد خانوار در بلوک) 3- آسیب پذیری اجتماعی – اقتصادی ( اشتغال ، سواد ، بیکاری ) 4- آسیب پذیری دسترسی به کاربری های ویژه( کاربری های پرخطر : خطوط انتقال نیرو ، پمپ بنزین ) و کاربری های ضروری : فضاهای باز و شبکه های ارتباطی )پرداخته است . نتیجه نهایی پژوهش مشخص و مرتب نمودن بلوک ها برحسب میزان آسیب پذیری و تهیه نقشه آسیب پذیری اجتماعی بافت قدیم زنجان در برابر زلزله است . واژگان کلیدی : آسیب پذیری اجتماعی – زلزله - مدل - ahp مدلwlc - سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) – بافت قدیم زنجان

بازرگا نی و تجارت از مهمترین ارکان زندگی ا قتصادی است و رشد و گسترش آن در هر جامعه ای از مظاهر شکوه و رفاه در آن جامعه می باشد. منا طق مرزی به دلیل تماس با محیط های متنوع بیرونی، از ویژگی های خاصی برخوردارند . وجود مبادلات و پیوندهای فضایی د و سوی مرز و آسیب پذیری و تهدیدات مختلف ، ا همیت ویژه ای در فرایند برنامه ریزی توسعه و آمایش سرزمین به این مناطق مرزی داده است که در صورت غفلت از آن به طور جد، شاهد چالش های عمده ای از جمله؛ ناپایداری و عدم ثبات جمعیتی مناطق مرزنشین خواهیم بود . در این تحقیق به تحلیل اثرات بازارچه های مرزی بر رشد فیزیکی و اقتصادی- اجتماعی شهرهای مجاور پرداخته شده و شهر مریوان به عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار گرفته است. روش مورد استفاده برای تحلیل در این پژوهش روش توصیفی و تحلیلی- تطبیقی می باشد که در آن برای ترسیم نقشه گسترش شهر از تصاویر ماهواره ای و با استفاده از نرم افزار (idrisi ) بهره گرفته شد. همچنین از نرم افزارهای auto cad و arc gis جهت ترسیم نقشه ها و از excel و spss برای تحلیل داده های پرسش نامه استفاده شده است . نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بازارچه مرزی با شماق از لحاظ فیزیکی و ا قتصادی- اجتماعی تأثیر شگرفی بر شهر مریوان گذاشته و رونق و رکود بازارچه مرزی با شماق ( به صورت رسمی و غیررسمی ) منجر به وا کنش شهر نسبت به این تغییرات به صورت رشد فیزیکی، جذب جمعیت، اشتغال و بیکاری، رفاه یا عدم رفاه و ... برای ساکنان شده است . بازارچه همچنین منجر به تغییر و تثبیت نقش شهر به بازرگانی- خد ماتی شده است. با برنامه ریزی منظم برای بازارچه های مرزی می توان تثبیت جمعیت، اشتغال، امید به زندگی، ا منیت، بهبود استانداردهای زندگی مردم و در آخر توسعه پایدار مناطق مرزی را تضمین نمود . واژگان کلیدی : گسترش فیزیکی، توسعه اقتصادی- اجتماعی، بازارچه های مرزی، مریوان

یکی از مسائلی که امروزه توجه برنامه ریزان شهری را به خود جلب کرده است، فرسودگی و از رونق افتادن هسته اولیه و بخش قدیمی شهرها می باشد، که در دهه های اخیر با مداخلات انجام شده در جهت ساماندهی و احیای این بافت ها با مشکلاتی دست به گریبان بوده ایم. مطالعات آسیب شناسی مداخله در ساماندهی و احیای بافت های قدیم از مراحل مهم برنامه ریزی شهری است که بطور سیستماتیک به بررسی و تحلیل آسیب های کالبدی- فیزیکی، آسیب های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در شهر می پردازد. در این تحقیق آسیب شناسی مداخلات انجام شده و مشارکت ساکنین در جهت ساماندهی و احیای محله فیض آباد بررسی شده است. این تحقیق از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد که به روش پیمایشی انجام شده است و کلیه خانوارهای محله فیض آباد بعنوان جامعه آماری مورد مطالعه در نظر گرفته شده اند از این جامعه براساس فرمول کوکران و روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 262 خانوار انتخاب گردیده اند. کلیه محاسبات آماری این پژوهش بوسیله نرم افزار spss انجام گرفته است. و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی gis به پردازش آنها پرداخته شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که مداخلات انجام شده به آسیب های کالبدی، فرهنگی - تاریخی و اجتماعی – اقتصادی منجر شده است و در مداخلات انجام شده با سیاست ها و راهکارهای نادرست و بی برنامه با حداکثر تملک 187 پلاک در بافت به صورت اقتدارگرایانه و قهری و بدون در نظر گرفتن مشارکت ساکنین انجام گرفته که با استفاده از یافته های پژوهش بین عدم در نظر گرفتن مشارکت ساکنین در مداخلات انجام شده و عدم ساماندهی و احیای بافت رابطه معناداری در سطح 01/0 درصد با ضریب همبستگی کندال b، r=0/851 و ضریب همبستگی اسپیرمن r=0/868 همبستگی بالایی وجود دارد و آزمون آزمون کای - دو (x2) این را نشان می دهد که مداخلات انجام شده در جهت ساماندهی و احیای محله فیض آباد به آسیب های در محله فیض آباد منجر شده و مشارکت ساکنین را در نظر نگرفته اند و به ساماندهی و احیای محله دست نیافته است.

شهرها کانون هایی هستند که در آن ها آدمی به تصرف و استفاده از کره خاک دست یافته است، هم بر نواحی اطراف خود تاثیر می کنند و هم از آن متاثر می شوند و نمودار احتیاجات اقتصادی و اجتماعی آدمی هستند و براساس این احتیاجات بسط و توسعه می یابند. (مزینی ،1387 :28) در متن این کانون های شهری، نحوه استقرار واحدها و عناصر معماری و شهری و شبکه ارتباطات در کنار یکدیگر موجب تکوین ترکیبی متشکل از فضاهای پر و خالی موسوم به بافت می شود که با گذشت زمان، دچار تغییرات می گردند. از آنجا که تغییر لازمه حیات زندگی بشر و حیات واقعی شهری است، گاهی تحولی ژرف در حیات و مجموعه شهری ایجاد می نماید و باعث فرسودگی فضاها و فعالیت های شهری می گردد و چهره و معنایی متفاوت را القاء می کند . این چهره از شهرهای کشور که همانا بافت های فرسوده شهری در این مناطق می باشند، هم اکنون به عنوان بافت های مسئله دار شهری و گاها به معضلات شهری یاد می شوند . به منظور مداخلات لازم جهت حل مشکلات ناشی از این بخش در شهرها، شیوه های مناسبی را برای مداخله طلب می کند. این مداخلات می تواند از طریق روش های مختلفی همچون: بهسازی، نوسازی، بازسازی و... انجام شود که در کشور ما به رغم ضرورت های گوناگون و تاکیدات قانونی و تلاش های بسیار به عمل آمده هنوز در ابتدای راه است. از آنجایی که برای رسیدن به یک برنامه ریزی اصولی در زمینه بافت های فرسوده و بحران زا نیازمند اطلاعات پایه ای و گسترده در مورد آنها هستیم که ما را با بافت شهری آشنا سازد و نقش و جایگاه بافت فرسوده را در حیطه شهر بیان کند لذا در این تحقیق سعی شده است: ابتدا در فصل اول تحقیق، به تبیین مساله، اهداف، ضرورت و فرضیات پرداخته شود و سپس در فصل دوم تعاریف و مفاهیم و مبانی تئوریک مورد بررسی قرارگیرد و در فصل سوم تلاش نمودیم خصوصیات و ویژگی های جغرافیایی منطقه مورد مطالعه را از دیگاه طبیعی و انسانی مورد پژوهش قراردهیم. در فصل چهارم با استفاده از اطلات بلوک های آماری سال 1385، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی و مدل swot نیز به تجزیه و تحلیل بافت موردنظر در شهر مورد مطالعه پرداخته و در فصل پنجم به نتیجه گیری و آزمون فرضیات و ارائه راهکار مناسب برای این گونه بافت های فرسوده شهری، همچون شهر عشق آباد اقدام نمودیم تا با بررسی چالش ها و فرصت های فراروی آن، بتوانیم گامی مثبت در جهت بهسازی و ساماندهی بافت فرسوده شهر مذکور و دیگر بافت های فرسوده شهری همچون شهر عشق آباد برداریم.

همان طور که در مبانی نظری این پایان نامه به آن اشاره گردید، در ارزیابی آسیب پذیری شهری در حال حاضر در دنیا بر روی چهار رویکرد عمده آسیب پذیری فیزیکی(کالبدی)، آسیب پذیری اقتصادی، آسیب پذیری اجتماعی و آسیب پذیری سیاسی تاکید می شود و از آنجایی که بررسی همه جانبه تمامی عوامل آسیب پذیری شهری به طور یکجا امکان پذیر نیست در این پژوهش سعی گردید که این موضوع با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سلسله مراتبی برای وزن دهی به عوامل فیزیکی (کالبدی) ساختمان ها انجام شود. به طور کلی این پایان نامه با هدف ارزیابی آسیب پذیری فیزیکی(کالبدی) ناحیه 1 شهر خوی در برابر زلزله بود که بر اساس روش ahp و با استفاده از امکانات ورودی داده ها، تصحیح، تحلیل و نمایش سیستم اطلاعات جغرافیایی ، ایجاد یک روش ارزیابی بهینه برای شهرهای ایران را دنبال می کرد که بتوان با اتکا به نتایج حاصله از بکارگیری این روش، آسیب-پذیری شهرها را در برابر مخاطرات طبیعی از جمله زلزله سنجید و از آن برای برنامه های کاهش عملی آسیب پذیری و مدیریت بحران استفاده نمود. منظور از آسیب پذیری کالبدی آن است که تاثیرات زلزله بر روی فرم و عناصر شهری به گونه ای خواهد بود که کارایی آنها را مختل نموده و یا کاهش خواهند داد. ذکر این نکته ضروری است که در کشور ما ایران، اکثر شهرها کشور دارای بافت تاریخی و فرسوده هستند و این بافت-ها عمدتا از مصالح کم دوام و بنایی در ساخت و سازها استفاده کردند و گذشت زمان باعث فرسایش این قبیل ساختمان ها شده است و همچنین این بافت ها دارای کوچه های بسیار تنگ و باریک، تراکم جمعیت بالا، کمبود فضای باز، عدم دسترسی به مراکز درمانی(بیمارستان) در بیشتر قسمت های این بافت ها، آسیب پذیری این بافت ها را در برابر زلزله نشان می دهد. در صورت بروز زلزله های با شدت کمتر این نواحی آسیب پذیر است و منجر به ایجاد اختلال در سیستم های شهری می شود. زلزله بم شاهدی زنده بر این مدعا است. با توجه به اهداف پایان نامه که سه هدف مشخص را دنبال می-کرد. نتایج این پژوهش عبارت از : 1- شاخص هایی چون نوع مصالح، قدمت ساختمان، طبقات ساختمان، دسترسی به شبکه معابر و ... در ارزیابی آسیب-پذیری کالبدی شهرها در برابر زلزله مهم هستند. همچنین به کارگیری روش های روی هم گذاری با به کارگیری gis و روش ارزیابی چند معیاری ahp نتیجه مطلوبی را برای ارزیابی آسیب پذیری کالبدی شهرها در برابر زلزله به همراه داشته است. 2- لزوم توجه به ارزیابی آسیب پذیری کالبدی شهرها با توجه به بالا بودن آسیب پذیری شهرهای ایران در مقابل مخاطرات ناشی از زلزله. 2- بکار گیری روش های علمی چون gisو ارزیابی چند معیاری مانند ahp می تواند در ارزیابی آسیب پذیری نقش موثری داشته و امکان مقایسه شاخص های مختلف و آسیب پذیری نهایی را با توجه به شاخص های مختلف به دست می دهد. 3- روش بکار گرفته شده در این مطالعه قابلیت تعمیم به سایر شهرهای کشور را دارد.

با گسترش سریع و خارج از کنترل شهرها، دیگرفضاهای عمومی کیفیت لازم جهت جلب رضایت شهروندان و استفاده کنندگان از این فضاها را دارا نمی باشند. در این میان ابزار و عناصری با عنوان ((مبلمان شهری))، می توانند به عنوان ابزاری موثر در دست مدیران شهری در ارتقاء کیفیت این فضاها به کار آیند و مورد استفاده قرار گیرند. کاربرد این ابزار به عنوان وسایلی مهم و موثر در بحث ارتقاء کیفیت محیط های شهری و مدیریت فضاهای عمومی، هنوز نتوانستهاست جایگاه خود را بدست آورد و مدیریت شهرهای ما هنوز پی به اهمیت این عناصر در سطح شهرها نبرده است. در پژوهش حاضر با استفاده از روش های توصیفی و تحلیلی و گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و پیمایش میدانی، تکمیل پرسشنامه (300مورد)، مصاحبه با کارشناسان (در سازمان های ذیربط)، نسبت به اثبات فرضیات و پاسخگویی به سوالات مطرح شده اقدام و مشخص گردید که نه تنها ضوابط و استانداردهای کافی در این زمینه وجود ندارد، بلکه در محدوده ی مورد مطالعه، ضوابط و استانداردهای موجود نیز چندان مورد توجه و اجرا قرار نگرفته اند.

چکیده: امروزه شیوه مطلوب اداره شهرها با اعمال نظام مدیریت شهری مرتبط بوده و بدین سبب شهرها تحت تاثیر نیروها و فرایندهای مدیریتی دچار گسترش و تغییرات کالبدی می شوند. در کشورما مدیریت شهری را می توان الگویی از مشارکت شهری سازمان یافته دانست که نقش شوراهای اسلامی شهر در آن بسیار بارز و چشم گیر است.شوراها از ابزار جامعه مدنی می باشند که از سال 1377 و با برگزاری انتخابات وارد عرصه مدیریت شهری شده اند تا با توجه به نوع ارتباطی که با شهروندان دارند.مشکلات و نیازهای شهروندان را بشناسند.و از طریق مشارکت مردم در مدیریت امور شهری در جهت حل مشکلات مردم و پاسخگویی به نیازهای آنان تلاش کنند.موفقیت و یا عدم موفقیت شورای شهر در عملکرد شهردار تبلور و عنیت می یابد.بدین جهت که شورای شهر عنصر اصلی در مدیریت شهری بوده که از طریق مشورت،همکاری،تصمیم گیری و نظارت بر فعالیتهای شهرداری اعمال قدرت می کند.تحقیق حاضر به بررسی فعالیتهای مدیریت شورایی شهر در شهرداری زنجان طی دوره سوم شورای اسلامی شهر(1386 تاکنون) پرداخته است. واژه گان کلیدی:مدیریت شهری،شورای شهر،کالبد شهر

شهر و شهرنشینی همواره تحت تاثیر سیاست های کلان بوده است؛ چنانچه تصمیمات کوچک در سطح ملی و فراملی، تاثیرات عمیقی بر آن گذارده و همواره بصورت پدیده ای متغیر، تحت تاثیر عوامل متفاوتی توسعه یا رکود می یابد. شهر اردبیل بعد از 1372 به دنبال انتخاب شدن به عنوان مرکز استان اردبیل، بسیار تحت تاثیر سیاست ها و اقدامات دولت قرار گرفته است و جمعیت و مساحت آن بسیار افزایش یافته است. از طرفی از آنجا که این شهر بر بستر زمین های کشاورزی قرار گرفته است، تاثیر اقدامات دولت در زمینه گسترش کالبدی و فیزیکی شهر باعث شده است تا بخش وسیعی از اراضی کشاورزی پیرامون این شهر به زیر ساخت و ساز و کاربری های شهری برود. در این تحقیق به بررسی تاثیر نقش سیاسی- اجرایی دولت در گسترش کالبدی شهر و تغییر کاربری اراضی کشاورزی پیرامون شهر پرداخته شد و روش مورد استفاده برای تحلیل در این پژوهش روش توصیفی و تطبیقی بوده که در آن برای ترسیم نقشه گسترش شهر از تصاویر ماهواره ای و با استفاده از نرم افزار idrisi بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان می دهد، عوامل محیطی و طبیعی، اقتصادی و جمعیتی تاثیرگذار بر گسترش شهری اردبیل به تاسی از نیروی قدرتمند دولت بوده است و دولت به صورت غیر مستقیم این عوامل را متاثر ساخته است. چنانچه مساحت اراضی ساخته شده این شهر در سال1363(قبل از مرکزیت استان) حدود 1829 هکتار بوده که با سیر صعودی خود در سال1388 به 3975 هکتار می رسد؛ یعنی در یک دوره25 ساله، مساحت ارضی ساخته شده آن حدود دو برابر می شود؛ از سوی دیگر سیاست های دولت در زمینه زمین و مسکن و تدوین و اجرای طرح های توسعه شهری در تغییر کاربری اراضی کشاورزی حاشیه و داخل این شهر تاثیر بسزایی داشته است؛ بعبارتی اراضی حاصلخیز و باغات به نفع اراضی ساخته شده، تغییر کاربری می دهند. چنانچه اراضی باغات در سال 1363 مساحتی حدود 548 هکتار داشته که در پایان دوره مطالعه(1388) مساحت آن به 190 هکتار تنزل می یابد.

چکیده در این پایان نامه مدیریت یکپارچه ساخت و ساز شهری در شهر زنجان مورد بررسی قرار می گیرد. آشفتگی در امر ساخت و ساز شهری و مراحل خسته کننده و طاقت فرسای پروسه ساخت و ساز شهری که توأم با اتلاف هزینه و زمان می باشد مانند دیگر شهرهای ایران به معضلی در مدیریت شهری زنجان تبدیل گشته است. با لحاظ سه موضوع منابع، دستورالعمل ها و ارکان اجرایی موضوع ساخت و ساز شهری در مرحله صدور پروانه ساختمانی مورد بررسی قرار می گیرد. ما برای ارائه یک الگوی مدرن در مقابل الگوی سنتی به ناچار باید از فناوری های روز استفاده کنیم و مبنای کار را بر اساس الگوهای توسعه دانایی محور قرار بدهیم و با استفاده از قدرت مانور آن نارسایی های مدیریت سنتی را برطرف کنیم. ما برای این کار یک ابزار قدرتمند تصمیم گیری به نام سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis ) در دست داریم که توانمندی آن در عرصه برنامه ریزی شهری بر هیچ کس پوشیده نیست. هم زمان با توسعه علوم نرم افزاری، it و ict هم به توسعه رسیده و کارایی همه جانبه یافته است. ما نیز در جغرافیا و برنامه ریزی شهری با استفاده از ابزار جغرافیایی باید نهایت استفاده را از it و ict داشته باشیم تا در عرصه مدیریت و برنامه ریزی شهری هم زمان با علم روز پیش برویم. در این صورت است که ما به هدف خود در این پایان نامه یعنی بهینه سازی الگوی مدیریت یکپارچه ساخت و ساز شهری در فرایند برنامه ریزی شهری دانایی محور می رسیم. کلمات کلیدی: مدیریت یکپارچه، برنامه ریزی شهری دانایی محور، it ، ict

مطالعات در زمینه مدیریت پس از سوانح نشان می دهند که در بسیاری موارد، به ویژه در مناطق شهری کشورهای در حال توسعه نظیر ایران، بهسازی و بازسازی بعد از سانحه، پیچیده و کند می شود. این امر به واسطه عوامل متعددی چون پیچیدگی و عناصر ساختمانی به جا مانده از واحدهای مسکونی ویران شده، سطح توسع? منطقه، تعداد بسیار زیاد بی خانمان ها و غیره می باشد. در این حالت تهیه مسکن پس از مرحل? نجات اولیه، مشکل اصلی مدیران و برنامه ریزان بخش مدیریت بحران می گردد. برای این منظور پژوهش حاضر بر آن است تا مکان های بهینه اسکان موقت آسیب دیدگان از زلزله ای احتمالی را برای شهر زنجان مورد پیش بینی و با تلفیق برنامه ریزی صحیح و علمی، مدیریت بحران زلزله را با ایجاد تسهیلات لازم جهت شناخت مکان های مناسب اسکان موقت یاری نماید؛ بطوری که در صورت وقوع سانحه زلزله، امکان برقراری سریع اردوگاه ها برای زلزله زدگان میسر گردد. در این مطالعه با استفاده از 14 معیار در قالب معیارهای طبیعی از جمله فاصله از گسل و شیب و معیارهای انسانی شامل کاربری اراضی شهری، تراکم جمعیت، آسیب‏پذیری، فاصله از مراکز درمانی، پارکها، فضاهای باز و خطوط انتقال نیرو و .... و با استفاده از روش فرایند سلسله مراتبی به مکان یابی مناطق اسکان موقت در شهر زنجان پرداخته شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که پارکها و فضاهای باز شهری از جمله مکانهای بهینه برای اسکان موقت آوارگان ناشی از زلزله محسوب می شود که می بایستی ستادهای مدیریت بحران به تجهیز و آماده سازی این مناطق بپردازند. همچنین نتایج تحقیق نشان دهنده کمبود فضاهای کافی جهت استقرار زلزله زدگان در سطح شهر زنجان می باشد، که این امر در بافت مرکزی شهر واضح تر از سایر بخش ها دیده می شود

چکیده : مواد زائد جامد، جز‍‍ جدایی ناپذیر زندگی انسان بوده و تولید انواع آن در کمیت و کیفیت های مختلف یکی از مهم ترین معضلات زیست محیطی عصر حاضر است. آلودگی های هوا، آب، خاک، ناشی از عدم مدیریت صحیح و عدم انتخاب جایگاه مناسب جهت دفع و دفن پسماندها، مشکلاتی را برای محیط زیست ایجاد می کند. طبق گزارشات بخش خدمات شهری شهرداری جلفا و سازمان منطقه آزاد ارس روزانه به طور متوسط 51 تن زباله تولید می شود. از میان روش های مختلف دفع زباله به صورت تلنبار از مهم ترین روش هایی بوده است که مدیریت شهری منطقه آزاد در طی سال های استفاده از این مکان بر آن تکیه نموده است. این امر مشکلاتی مانند خروج شیرابه، آلودگی خاک، بوی بد، آتش سوزی، پراکندگی زباله و غیره را در محل دفن به وجود آورده است. به منظور جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی باید تلاش کرد ضمن انتخاب مناسب ترین مکان برای دفن آن ها، این مواد به صورت بهداشتی و در فضایی خارج مناطق مسکونی دفن و معدوم شوند. برای انتخاب مکان صحیح دفن مواد زائد جامد باید معیارهایی مانند توپوگرافی، شیب، جهت شیب، فاصله از گسل، فاصله از مناطق مسکونی و خطوط ارتباطی و انتقال نیرو و ... مورد توجه قرار گیرد. در این پژوهش تأکید ما بر تأثیر عوامل اکولوژیک در مکان یابی دفن مواد زائد جامد شهری منطقه آزاد ارس با استفاده از انجام تحلیل های مکانی در محیط gis جهت مکان یابی بهینه محل دفن پسماندهای شهری می باشد. برای این منظور داده های رقومی مورد نیاز جمع آوری و سپس به محیط arc gis برده شد. پس از تشکیل پایگاه اطلاعاتی، اقدام به اجرای مدل های تصمیم گیری چند معیاره تحلیلی یعنی روش قابل اعتماد تحلیل سلسله مراتبی ahp گردید. در نتیجه با به کارگیری روش ahp و با به کارگیری معیارهای مختلف توانستیم مکان های بهینه دفن پسماند در منطقه را از طریق روش تحلیل سلسله مراتبی و در قالب 5 کلاس معین نماییم. نتیجه حاصل از به کارگیری روش ahp در عملیات مکان یابی دفن پسماند منطقه آزاد ارس بیانگر این است که روش بکار رفته روشی می باشد که قدرت تصمیم گیری در آن بالاست. این امر به دلیل طیف گسترده دسته بندی مناطق است. ولی باید دانست که کلاس بندی ارائه شده در این روش حاکی از این است که باید زمین های نامناسب را کنار گذاشت و کار خود را برای انتخاب بهترین مکان از بین مکان های باقی مانده با به کارگیری تحقیقات و بررسی های گسترده تر از سر گرفت. واژه های کلیدی مکان یابی بهینه، دفن مواد زائد جامد، arc gis، ahp، منطقه آزاد ارس.

یکی از اعتباراتی که به روستاییان پرداخت می‎گردد، اعتبارات بهسازی و مقاوم سازی مسکن روستایی می‎باشد که نوعی سرمایه‎گذاری بلند‏مدت دولت با مشارکت مردم جهت افزایش کیفیت ساختمان و کاهش خسارات و تلفات ناشی از بلایای طبیعی محسوب می‎شود. اعطای این اعتبارات موجب تغییرات گوناگون در بافت و معماری روستایی و همچنین ایجاد اشتغال در بخش مسکن روستاها گردیده است. با توجه به این مهم که جلوگیری از مهاجرت بی‎رویه‎ی روستاییان و تخلیه جمعیتی روستاها یکی از لازمه‎های توسعه روستایی است، در این راستا پژوهش حاضر، به بررسی اثرات اعطای اعتبارات مسکن روستایی بر روند مهاجرت روستا– شهری در دهستان صالح آباد استان همدان می‎پردازد. این تحقیق از نوع توصیفی– تحلیلی می باشد. روش گردآوری اطلاعات نیز اسنادی (منابع مکتوب، اینترنت، نقشه و...) و پیمایشی (پرسشنامه، مشاهده) بوده است. با استفاده از جدول مورگان، نمونه ها محاسبه و به تناسب حجم افراد دریافت کننده اعتبارات در هر روستا، سهمیه هریک از روستاها از تعداد نمونه‎ها معین شده و سپس با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده اقدام به تکمیل پرسشنامه گردید. در تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های کمی (آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار spss) و روش کیفی استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، پرداخت اعتبارات مسکن روستایی، موجب کاهش روند مهاجرت روستا – شهری گردیده است؛ اما این اعتبارات و تسهیلات، انگیزه کافی و مشوق مناسبی برای مهاجرت معکوس و بازگشت مهاجران روستایی، از شهر به روستا نبوده است.

در سال های طولانی از بدو پیدایش شهرنشینی تا زمان حال، علی رغم تمام تغییرات ساختاری، شهر همواره با واقعیت هایی همراه بوده است که به عنوان معضلات شهری قلمداد می شوند. در این میان در چند دهه ی اخیر گستردگی یکی از مباحث مطرح در مسایل شهری می باشد. در قرون اخیر که شاهد شکل گیری شهرهایی با جمعیت و مساحت فراوان بوده ایم، اهمیت یافتن راهکارهایی برای کاهش گستردگی دو چندان شده است. رشد فیزیکی در بسیاری از شهرهای کشورها به دلیل عدم وجود برنامه ریزی دقیق و مطالعه و بررسی اراضی جهت توسعه شهر، باعث شده است تا شهرها بستر فیزیکی خود را بر روی اراضی نامناسب از نقطه نظر عوامل طبیعی و غیر طبیعی و یا بر روی اراضی مناسب کشاورزی و فضاهای سبز پیرامون شهرها گسترش دهند. تغییر در کاربری اراضی شهری و نحوه استفاده از زمین در شهرها نقش موثری در پیدایش گستردگی شهری دارند. در تحقیق حاضر جهت تعیین گستردگی شهری با استفاده از داده های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی از تصاویر tm سال 1363، 1369، 1377، 1385 و 1390 استفاده شده است. بدین ترتیب که ابتدا نقشه کاربری اراضی از تصاویر ماهواره ای تهیه شده و میزان توسعه شهر و مساحت اضافه شده به شهر در طی سال های مختلف محاسبه گردید. با استفاده از جداول کراس تب مقایسه عملیات به صورت دو تایی بین نقشه های کاربری اراضی صورت گرفت. با استفاده از مقدار مساحت اضافه شده به شهر در طی دوره های زمانی مختلف پارامترهای تراکم شهری و میزان تغییرات مساحت مشخص؛ و سپس رابطه بین مساحت و جمعیت در مدل رگرسیون بررسی گردید. بررسی ها حاکی از آن است که رابطه بین مساحت و جمعیت دارای ضریب همبستگی بالایی می باشد. در مرحله بعدی برای سنجش گستردگی در منطقه مورد مطالعه از روش آنتروپی شانون و هلدرن استفاده گردید و ضرایب و درصد مناطق شهری در طی دوره های زمانی مختلف در سنجش گستردگی مشخص گردید. در این پژوهش در راستای اهداف ذکر شده، به طور موردی با مطالعه شهر ارومیه در جستجوی سنجش گستردگی شهری و تحلیل روند تغییرات کاربری زمین در شهر ارومیه؛ از تفسیر تصاویر ماهواره-ای، ابزار تحلیل گر فضایی در محیط gis، نرم افزار idrisi andes 15 استفاده گردید. این تحقیق قصد دارد یکی از مهم ترین اثرات گستردگی شهری و در عین حال آسیب رسان به شهر یعنی تغییرات کاربری و پوشش اراضی را در جهت دست یابی به شهری با توسعه پایدار و هوشمند مورد مطالعه و بررسی قرار دهد؛ در این راستا، کاربری اراضی ساخته شده و کاربری اراضی کشاورزی و باغات که بیش ترین مقدار را در تغییر کاربری ها داشتند مد نظر قرار گرفته و پس از مروری بر تحلیل تغییرات کاربری زمین در شهر ارومیه، مدل کیفی dpsir اتخاذ گردید و کاربری اراضی ساخته شده و کاربری اراضی کشاورزی آبی و دیمی و باغات در قالب این مدل و با توجه به اطلاعات در دسترس تحلیل گردید. در نهایت مشخص گردید که عواملی چون نرخ رشد جمعیت، دسترسی به مسیرهای ارتباطی، نرخ رشد اقتصادی، فقدان ضوابط و مقررات، قیمت زمین در روند تغییرات کاربری زمین در منطقه مورد مطالعه موثر هستند. همچنین تحلیل ها نشان داد تغییرات کاربری زمین در این منطقه موجب از بین رفتن اراضی کشاورزی و باغات گردیده است؛ که با توجه به گستردگی ایجاد شده در منطقه مورد مطالعه در طی سال های 1363 تا 1390، به کار گیری رشد هوشمند می تواند عاملی موثر در بالا رفتن تراکم شهری در مرکز شهر و کاهش گستردگی گردد. واژگان کلیدی: سنجش گستردگی، تغییر کاربری اراضی، تصاویر ماهواره ای چند زمانه، مدل dpsir، رگرسیون، رشد هوشمند، ارومیه.

فروپاشی بنیان های زندگی شهری هنگامی رخ می دهد که کالبد شهر از عملکرد مطلوب خود فاصله بگیرد و از پاسخ گویی به نیازهای آتی و آنی ساکنان خود بازایستد. این امر عملاً در بافت های قدیمی شهرهای کشور ما تحقق یافته و منجر به فروپاشی سازمان های شهری گشته است. امروزه بافت فرسوده به عنوان یکی از مسائل و مشکلات شهری محسوب می شود که نیازمند به اجرا دز آمدن روش ها و سیاست هایی خاص، برای زنده کردن حیات شهری خود دارد .سیاست توسعه درون زای بخش مهمی از این روش ها را به خود اختصاص داده است . در این رساله بر آن شدیم تا بخشی از بافت فرسوده شهر زنجان را به عنوان نمونه ای از بافت های فرسوده شهری ایران، طی یک دوره 13 ساله (1388-1375) مورد بررسی قرار دهیم .با توجه به نتایجی که طی این پژوهش بدان دست یافتیم، سیاست توسعه ی درون زای در بخش مورد مطالعه از شروع دوره ی مورد بررسی ، رشد تدریجی و آرام خود را آغاز نموده است. در طی سال های اخیر رشد سریع این روند چهره ی بافت فرسوده ی شهر را دگرگون ساخته است. اجرای دو طرح بزرگ سبزه میدان و محور داود قلی- دلجویی نشان از این دگرگونی دارند . افزایش تعداد پروانه های صادره و افزایش تعداد واحدهای ساختمانی و ارتفاع طبقات از دیگر عواملی هستند که بر اجرایی شدن این سیاست در سطح بافت فرسوده ی شهر زنجان صحه گذاشته اند . از نکات کلیدی این سیاست تاکید بر استفاده از زمین های ناکارآمد شهری است . این سیاست در مقابل استفاده از زمین های اطراف شهر و تبدیل آن ها به کاربری های شهری می باشد

افزایش سریع جمعیت به همراه عدم مکان گزینی کاربری های خدمات عمومی در سطح شهر و روند اسکان خودرو و پراکندگی نواحی ساخته شده شهری که به علت مهاجرت های شدید روستا - شهری و افزایش جمعیت در بیشتر شهر های ایران باعث به وجود آمدن ساخت وسازهای بدون رعایت موازین شهرسازی و بدون برنامه در این شهر ها شده است. ناهماهنگی رشد و توسعه فضاهای خدمات عمومی از یک طرف توسعه کاربری های مسکونی در شهر ها باعث به وجود آمدن مشکلات عمده ای در سطح شهر گردیده که از آنجمله می توان به وجود آمدن ارزش متفاوت قیمت های زمین شهری ، مشکلات ترافیکی ، جدای گزینی گروه های اجتماعی و هدر رفتن نیروی انسانی و مادی اشاره نمود . ملاک از فضاهای عمومی ، فضاها یا کاربری های است که خدمات عمومی ارائه می دهند . در این پژوهش ارزیابی و تاثیر ساختاری کارکردی فضاهای عمومی بوکان در توسعه کاربری های مسکونی مورد بررسی قرار گرفته است . نتایج تحقیق نشان می دهد که فضاهای خدمات عمومی در شهر بوکان هیچ تاثیری بر روند گسترش نواحی مسکونی در شهر نداشته است . و روند رشد در شهر در دهه های اخیر بیشتر از نوع کاربری های مسکونی بوده است و توسعه فضاهای عمومی در سطح بسیار پایینی بوده است که این امر باعث توزیع نامتعادل فضاهای عمومی در نواحی 7 گانه شهر شده است . همچنین در این پژوهش تجزیه وتحلیل آمار وداده ها از مدل های ؛ ضریب ویژگی ، ضریب نابرابری ویلیامسون ، تاکسونومی عددی ، ضریب محرومیت ، مدل استاندارد شده ، ضریب پراکندگی ، رگرسیون خطی و مدل همبستگی ، با استفاده از نرم افزارهای excel وspss وترسیم وتحلیل نقشه ها نیز با استفاده از نرم افزارهای auto cad – arc gis صورت گرفته است .

تعیین اصول دقیق مکان یابیفعالیت ها و کاربری های مختلف در شهر،به دلیل ماهیت پویای مسائل شهری،اگرنه غیرممکن،بدون تردید بسیار دشوار است.از همین رو یکیاز اهداف برنامه ریزی کاربری اراضی شهری مکان یابی مناسب کاربری ها و جداسازی کاربری های ناسازگار و توزیع متعادل آن است. امروزه ازجمله عواملی که باعث نابسامانی کاربری اراضی شده،علاوه بر شهرنشینی فزاینده و ضعفعملکرد مدیریت شهری، مشکلات محتوایی طرح های شهری می باشد که موجب آشفتگی در توزیع کاربری ها و تخصیص منابع و خدماتدر نواحی شهری شده و محیطی ناامن را برای شهروندان خلق کرده است.شهر دیواندره به عنوان جامعه آماری یکی از شهرهایواقع در استان کردستان می-باشد.بررسی وضع موجود کاربری های شهری نشان می دهد کهاز نظر توزیعو پراکنش فضایی و مکانی،کاربری ها نابسامانی قرار دارند،به طوری که بعضی از محلات شهری فاقد هرگونه کاربری خدماتی می باشد که این وضع باعث بو جود آمدن محلات برخوردار و محروماز نظر دسترسی به کاربری خدمات عمومی گردیده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد. ابتدا با مطالعات اسنادی و میدانی به تحلیل سطوح و سرانه هادرارتباط با استانداردهای سرانه های شهری پرداخته شده و ضمن مشخص کردن نسبت کمبودها،مقدار زمینمورد نیاز برایهر کاربریدر وضع موجود پیش بینی شده است.در مرحله بعدمکان گزینیو پراکنش فضایی کاربری ها با توجه به دو شاخص ارزیابی کاربری زمین(مطلوبیت و سازگاری)و همچنین مدل نزدیک ترین مجاورت مورد ارزیابی قرار گرفت. در نهایت با استفادهاز سیستم اطلاعات جغرافیاییgisومدل همپوشانی شاخص-هابه تحلیل تناسب مکانی چهار کاربری (آموزشی، درمانی، پارک و ورزشی) پرداخته شد.

چکیده امروزه علی رغم پیشرفت های علمی و تکنولوژیکی بشر هنوز جوانب مختلف پدیده های طبیعی مانند زلزله به طور کامل بر انسان ها شناخته نشده است. به این علت سکونت گاه های انسانی و به ویژه جوامع شهری همواره مورد تهدید این بلایای طبیعی بوده و در برابر آن آسیب پذیر می باشند. در این رابطه و با توجه به وضعیت کشور ایران که در یکی از زلزله خیزترین نقاط جهان قرار گرفته و به طور مداوم مواجه با پدیده زلزله می باشد، لازم است که همواره اقداماتی جهت مقابله و برخوردی منطقی در به حداقل رساندن ابعاد فاجعه آمیز چنین رخدادی صورت گیرد. منطق شهری و به ویژه بافت های فرسوده و قدیم آن ها نیز از این امر مستثنی نبوده و همواره سرنوشت و فرجام آن ها در پس هر حادثه طبیعی و غیر طبیعی، در معرض فاجعه هایی بس جبران نا پذیر می باشند. در اینجاست که اهمیت اعمال یک برنامه ریزی دقیق و سنجیده شده جهت کاهش عواقب و اثرات ناشی از چنین رخدادی در این پهنه های خطر پذیر آشکار می گردد. در این پژوهش ابتدا با استفاده از مدل risk-ue آسیب پذیری ساختمان ها در برابر زلزله پهنه بندی شد که 61.61 درصد از مساکن آسیب پذیری متوسط و 4.02 درصد نیز آسیب پذیری خیلی زیادی دارند؛ و بعد از آنکه میزان آسیب پذیری محاسبه گردید در مرحله بعد آسیب پذیری مساکن در سه سناریو شش و هفت و هشت مرکالی محاسبه گردید که در سناریو اول 1.94 درصد، در سناریو دوم 2.61 درصد و در سناریو سوم 3.45 درصد از ساختمان های شهر تخریب کامل خواهند شد و در مرحله پایانی اقدام به محاسبه تلفات انسانی در هر یک از سناریوها گردید که با توجه به حجم کار فقط سناریو سوم به طور کامل آورده شده و از دو سناریو دیگر فقط تعداد مردگان در تحقیق گنجانده شده است. در سناریو اول 309 نفر و در سناریو دوم 416 نفر و در سناریو سوم 550 نفر جان خود را از دست خواهند داد. واژگان کلیدی: ارزیابی، آسیب پذیری، زلزله، مدل risk-ue

چکیده: فضا های سبز شهری به ویژه پارک ها از جمله مراکز مهم خدماتی در شهر هستندکه دسترسی با صرف زمان و هزینه کمتر به آنها در نیل به اهداف اساسی توسعه یعنی عدالت اجتماعی و توسعه عادلانه حائز اهمیت است. با توجه به اینکه نیمی از شهروندان را بانوان تشکیل می دهند، در دهه های اخیر در کشورهای توسعه یافته و نیز در حال توسعه از جمله ایران، توجه به نیازهای ویژه بانوان از سوی برنامه ریزان شهری مطرح شده است. پارکها و فضاهای سبز مختص بانوان، به عنوان یکی از مهمترین مراکز خدمات رفاهی و تفریحی بوده است که علاوه بر جنبه بهداشتی و روانی، در توسعه پایدار شهری و بهبود کیفیت زندگی بانوان از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی تناسب عملکردی پارک های بانوان شهر تبریز با توجه به معیارهای کاربری اراضی( کالبدی) و اجتماعی می باشد که با استفاده از نرم افزارهای arc gis 9.3 و expert choice 11 وspss 16.0 و مدل ahp به ارزیابی تناسب عملکردی پارک های بانوان با 10 معیار پرداخته که این معیاره در دو بخش(کاربری اراضی) کالبدی و اجتماعی تقسیم بندی شده اند. نتایج حاصله نشانگر آن است که بیشتر پارکهای بانوان تبریز دارای تناسب عملکردی متوسط (6/66) می باشند و 4/33 درصد دارای تناسب بسیار پایین می باشند.

چکیده: خودروهای پارک شده به صورت طولانی مدت، درهنگام شب و زمان های استراحت، درحاشیه ی خیابان ها وکوچه ها به ویژه در بافت های پرتراکم و مرکزی شهرها که غالباً کم عرض و متراکم و فاقد پارکینگ هستند، از یک سو فضای تردد را تنگ کرده و عبور و مرور محلی را مختل می کند و از سوی دیگر در معرض خطراتی چون سرقت و انواع ناامنی قرار می گیرند. به منظور نظم بخشی و ساماندهی به این قبیل خودروها احداث پارکینگ های محله ای تحت مالکیت افراد ساکن در محله به عنوان مناسب ترین راهکار موضوعیت پیدا کرده است، واضح است احداث پارکینگ های محله ای زمانی ازکارایی لازم برخوردار خواهد بود که کلیه معیارها و پارامترهای موثر در تعیین مکان آنها مدنظر قرار داده شود. با استفاده از تکنیک دلفی به منظور تعیین معیارهای اصلی برای مکان یابی پارکینگ های محله ای، از بین 14 عنوان معیار تعداد 8 عنوان بر اساس اجماع نظر کارشناسان که بالا ترین امتیاز( بیش از 7) کسب کرده بودند انتخاب و در مدل نهایی وارد گردیدند. مقایسه ترجیحی و دودویی معیارها، تخمین نسبت سازگاری مقایسات، از سه دیدگاه متفاوت؛ 1) از دیدگاه مردم ساکن در منطقه 2) از دیدگاه مسئولین شهر 3) از دیدگاه متخصصین، با استفاده از فرایند ahp و نرم افزار excel 2010 محاسبه و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. معیارهای1) مالکیت2)مطلوبیت3)شعاع دسترسی4)عرض معابر 5)قیمت زمین 6)وسعت زمین 7)کاربری زمین و 8) ایمنی، جزو 8 معیار اصلی انتخاب گردیدند. پس از سنجش و مقایسه دودویی معیارها درفرایند ahp از بین 8 عنوان معیارذکر شده، معیارهای مالکیت، مطلوبیت و شعاع دسترسی جزو سه معیار اول از هر سه دیدگاه مطرح شده، رتبه های اول تا سوم را به خود اختصاص دادند. 59 درصد از مجموع ساختمانهای فرسوده و فاقد پارکینگ در مناطق پرتراکم شهری مورد مطالعه (منطقه 4 شهرداری تبریز) بنا به دلایل: 1) عرض کم کوچه2) ماشین رونبودن کوچه 3) مساحت کم زمین 4) شیب زیاد و یا سایر عوامل، در فرایند بازسازی آنها، امکان احداث و استفاده از پارکینگ درحال حاضر وجود ندارد. نتایج حاصل از این تحقیق: 1) ایده ی طرح پارکینگ های محله ای به صورت مالکیت و یا اجاره ای، به عنوان بهترین و مناسب ترین راهکار در این زمینه تشخیص داده شد. 2) به منظور مکان یابی بهینه پارکینگ های محله ای، معیارهای مالکیت، مطلوبیت و شعاع دسترسی نقش اساسی را ایفا می کنند. 3) بین تقاضای پارکینگ در بافت های پرتراکم شهری و امکان تأمین و عرضه آن در داخل فضای مسکونی، عدم تعادل وجود دارد. واژگان کلیدی: معیارهای مکان یابی، پارکینگ های محله ای، تکنیک دلفی،ahp ، gis، شهر تبریز

چکیده: امروزه علیرغم پیشرفت های تکنولوژیکی، سوانح طبیعی به خصوص زلزله، از دغدغه های اصلی جوامع است که تا کنون، روشی برای جلوگیری از وقوع و یا پیش بینی آن ابداع نشده است و تنها راه ممکن برای مقابله با این فاجعه ی طبیعی، برنامه ریزی پیش از وقوع زلزله، برای کاهش اثرات ناشی از آن از طریق مدیریت بحران می باشد. کشور ما به دلیل قرار گرفتن روی کمربند زلزله، از این نظر بسیار مورد تهدید است. به همین جهت، برنامه ریزی جهت کاهش اثرات زلزله باید به یکی از مهم ترین اولویت های مدیریت کشور تبدیل شود. شهر تبریز نیز به دلیل قرار گرفتن چندین گسل در اطراف آن، جزو لرزه خیزترین مناطق کشور محسوب می شود، بر این اساس توجه به ارزیابی آسیب پذیری این شهر و برنامه ریزی در جهت کاهش آسیب های ممکن، از ضروریات مدیریت شهری تبریز می باشد. در این میان شریان های حیاتی به عنوان اصلی ترین اجزای هر کلان شهر در اولویت اول قرارمی گیرد. به عبارت دیگر درصورت آسیب پذیر بودن جدی و نقص کاربری یکی از شریان های حیاتی، فعالیت های شهری و یا امداد رسانی در زمان بحران فلج می شود و به این ترتیب خسارات جانی و مالی رو به فزونی می گذارد. شبکه معابر شهری از مهم ترین شریانهای حیاتی شهرها محسوب می شوند که مخصوصا بعد از بحران، در عملیات امداد و نجات،تخلیه ی مجروحان و... تاثیر بسزایی دارند. بنابراین ارزیابی آسیب پذیری شبکه معابر شهری و برنامه ریزی برای کاهش این آسیب ها امری ضروری می نماید.در این رساله، برای ارزیابی آسیب پذیری شبکه معابر منطقه1 تبریز، 3معیار درجه محصوریت،تراکم و ویژگی های ساختمانی انتخاب شدند. که معیار تراکم شامل زیر معیار تراکم جمعیتی و تراکم ساختمانی و معیار ویژگی های ساختمانی شامل پنج زیر معیار قدمت بنا،کیفیت بنا،نوع کاربری،سطح اشغال و نوع مصالح می باشد که هریک از این زیر معیارها، خود نیز دارای چندین زیرمعیارهستند که با روش دلفی ارزش گذاری شدند. در نهایت پس از ارزیابی آسیب پذیری معابر در هر زیر معیار، با روش ارزیابی چندمعیاره (mce)، معیارها همپوشانی شدند. نتایج نهایی حاکی از این است که، آسیب پذیری شبکه معابر محدوده ی مود مطالعه(جز در ناحیه ی1)، در سایر نواحی بیشتر از حد متوسط، و عمدتا زیاد و خیلی زیاد است. آسیب پذیری شبکه معابر در محلات اسکان غیررسمی بیشتر به چشم می خورد که در برنامه ریزی ها باید در الویت قرار بگیرند. واژگان کلیدی: مدیریت بحران، آسیب پذیری، شبکه معابر

شهرها از لحاظ ساختاری به چند نوع بافت تقسیم می شوند . که به تر تیب توالی تاریخ شکل گیری ، عبارتند از : بافت تاریخی ، بافت سنتی ، بافت روستائی ، بافت سنتی نو بنیاد ،بافت طراحی شده و همچنین بافت حاشیه ای . بافت های تاریخی و فرهنگی شهرها به عنوان بخش های مهمی از شهر که نشان? فرهنگ و دانش معماری و شهرسازی بومی اند و به عنوان جزئی از هویت اجتماعی هر قوم و کشوری تلقی می شوند، در بیشتر کشورهای دنیا مورد توجه ویژه قرار گرفته اند. این بافت ها در کشور ما نیز که از سابقه شهرنشینی کهن و دیرینه ای برخوردار است در بردارنده ظرافت و زیبایی و نیز روح خلاق مردمی است که طی سالیان دراز آنها را بر طبق سنن، فرهنگ و نوع معیشت خود به وجود آورده اند. به عبارتی دیگر، بافت های قدیمی به عنوان هسته اولیه شهر و قسمتی که نشان دهنده نحو? اندیشیدن و نگرش نیاکان ما به جنبه های مختلف زندگی است بایستی مورد توجه ویژه قرار گیرند. بافت های تاریخی و فرهنگی به عنوان هسته قدیمی و تاریخی دارای قابلیت های بالفعل و بالقوه اند که در صورت عدم پیش بینی تمهیدات لازم، موجب آسیب های جبران ناپذیر و اتلاف سرمایه های فرهنگی می شود. اساساً محلات قدیمی شهرها به دلیل فرسودگی واحدهای مسکونی، عدم سهولت دسترسی، ضعف زیرساخت ها، مشکلات زیست محیطی، تخریب و عدم بهره برداری از فضا و به علت گسترش سریع و ناموزون شهر و گسست تاریخی در مسیر رکود و عقب ماندگی و حذف از زمینه و سیمای شهرها دچارشده اند. با برنامه ریزی های کارشناسانه در زمینه بهسازی و توانمندسازی چنین فضاهایی می توان زمینه های رشد صنعت گردشگری و جلب گردشگران داخلی و خارجی را فراهم کرد و اقتصاد بافت های تاریخی شهر را با فعالیت های صنعت گردشگری رونق داده و حیاتی تازه به آن بخشید. شهر تبریز نیز از این قاعده مستثنی نیست و با توجه به اینکه دارای بافت ها و اماکن تاریخی با ارزشی است، می توان با بهبود اوضاع و زیرساختها و استفاده از تبلیغات نوین و گسترده، از طریق توسع? گردشگری از این بافت ها درآمدهای سرشاری را کسب نمود، لذا در این تحقیق سعی بـر آن خواهد شد تا با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، جامعه آماری، کلانشهر تبریز، نمونه آماری و بافت های تاریخی این کلانشهر و همچنین جمع آوری اطلاعات، از طریق پرسشنامه(براساس طیف لیکرت)، مطالعات کتابخانه ای و میدانی و در نهایت تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده با کمک نرم افزارهای spss و excel و استفاده از مدل swot ضمن شناسایی و معرفی بافت های تاریخی، توانمندی های این بافت ها را در توسع? گردشگری شهر تبریز مورد سنجش قرار دادیم. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که شهر تبریز علی رغم دارا بودن توانهای بالقوه در زمین? گردشگری و توسع? آن، نتوانسته به این هدف مهم دست یابد، به عبارتی دیگر، وضعیت کنونی گردشگری شهر تبریز با قابلیت ها و پتانسیل های آن تناسبی ندارد، و این امر نیازمند برنامه ریزی، استفاده از متخصصین، تبلیغات، اصلاح قوانین و ... است.

نوشهرگرایی، که در پاسخ به محلات ناپایدار مدرن بوجود آمد، عبارت است از ایجاد بافت شهری با مشخصه اصلی قابلیت پیاده روی ساکنین و تامین مایحتاج و انجام کارهای روزمره از طریق پیمودن راه بصورت پیاده است. هدف اصلی این تحقیق ارزیابی کالبدی محله یاغچیان از منظر رویکرد شهرسازی نوین، جهت اخذ رهنمودهای لازم برای ارتقاء کیفی و کالبدی محله نوساز در آینده، می باشد. اهداف جزئی آن شامل: 1ـ بررسی و شناخت مزایا و معایب اختلاط کاربری ها، از لحاظ شاخص های سازگاری و مطلوبیت 2ـ بررسی و تحلیل توزیع تراکم ها در محله و میزان تاثیر آن در تنوع و تهیه مسکن درمحله 3ـ بررسی سهولت دسترسی پیاده به خدمات عمومی در محله جهت تقویت اصل پیاده مداری در محله.4ـ ارائه راهکارهایی برای ارتقاء سطح زندگی در محله یاغچیان با استفاده از رویکرد شهرسازی نو، می باشد. مشکلاتی از قبیل: عدم اختلاط اصولی کاربری ها، تراکم در بافت محله، شعاع دسترسی به کاربری ها، وابستگی به اتومبیل بدلیل کم توجهی به حمل ونقل عمومی، پیاده مداری و...، در محله یاغچیان که به نظر می رسد در اثر عدم توجه به اصول های این رویکرد می باشد، بسترساز این تحقیق شد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و از نوع کاربردی می باشد. جامعه آماری محله یاغچیان می باشد و روش جمع آوری اطلاعات نیز کتابخانه ای و میدانی می باشد. تجزیه و تحلیل به دو صورت کمی و کیفی و با استفاده از نرم افزار هایgis, excel, spss وپرسشنامه صورت می گیرد. نتیجه این تحقیق حاکی از این است که محله یاغچیان، از نظر شاخص سازگاری و مطلوبیت دارای وضعیت مناسبی است. همچنین به لحاظ شعاع عملکردی خدمات عمومی و دسترسی پیاده، از وضعیت مطلوبی برخوردار است. تراکم زیاد این محله، منجرب به تعدد قطعات و چینه بندی منظم و متنوع ساختمان ها شده است و تنوع الگوی مسکن در این محله، را موجب شده است.

چکیده: افزایش سریع جمعیت در قرن اخیر توسعه فیزیکی شهرها را به همراه داشته و کشور ایران نیز از آن بی بهره نبوده است، بطوریکه بر اساس نتایج آخرین سرشماری عمومی نفوس ومسکن کشور در سال 1390جمعیت شهرنشین بیش از 1/74 درصد جامعه را تشکیل می دهد. با افزایش جمعیت شهرنشین، شهر ها به سرعت تغییرات و دگرگونیهایی را پذیرفتند یکی از این دگرگونیها رشد فیزیکی شهر ها به صورتی نامتعادل و ناهماهنگ بوده است، یکی از پیامدهای گسترش فیزیکی شهر افزایش شاخکهای خزنده شهری بر اراضی پیراشهری که باعث مشکلاتی همچون: حاشیه نشینی، عدم پاسخگویی برخی خدمات و کاربری ها در شهر ها، ازبین رفتن اراضی کشاورزی، افزایش جمعیت شهرها، توزیع نامتناسب و ناسازگاری کاربری ها، گسترش شهر به جانب نواحی خطرناک و...خواهد بود. شهر سنندج نیز از این قاعده مستثنی نیست. این شهر به علت موقعیت مکانی ویژه از حوزه نفوذ وسیعی برخوردار است و به سبب مرکزیت اداری، سیاسی، اقتصادی، دانشگاهی تمرکز فعالیت ها و خدمات نقش مهمی در میان شهرهای استان را ایفا می کند. به همین سبب به طور مداوم بر گستره فضایی آن افزوده می شود وطی ده های اخیر رشدی شتابان و لجام گسیخته داشته و تحولات کالبدی و جمعیتی سریعی را تجربه کرده است. هدف این پژوهش پاسخ به عوامل موثر در رشد و توسعه فیزیکی- کالبدی شهر سنندج می باشد. بدین منظور عوامل موثر در رشد و توسعه شهر رادر قالب عوامل مختلف و طی دوره زمانی1390-1335مورد بررسی قرارگرفت تا مهمترین عامل در این گسترش را شناسایی همچنین پیشنهاداتی در راستای توسعه فیزیکی پایدار شهر ارائه می شود. روش تحقیق درپژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی بوده و با بهره گیری از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن به تحلیل چگونگی گسترش شهر پرداخته شده و برای ترسیم نقشه ها از نرم افزارarc gis استفاده شده است. نتایج به دست آمده از مدل آنتروپی شانون نشان می دهد که طی چند دهه اخیر گسترش فیزیکی شهر همچنان ادامه داشته و به صورت پراکنده و غیر متراکم بوده است. به کارگیری مدل هلدرن درمورد شهر سنندج نشان می دهد که در فاصله سال های 1386-1334 حدود 66درصد از رشد فیزیکی، مربوط به رشد جمعیت و34 درصد دیگر مربوط به رشد افقی شهر بوده است که به کاهش تراکم ناخالص جمعیت و افزایش سرانه ناخالص زمین شهری منجرشده است. به همین دلیل باتوجه به موانع و محدودیتهای شهرسنندج در جهات مختلف، الگوی توسعه عمودی (با درنظرگیری ملاحظات اصولی در ساخت وسازها) به عنوان الگوی توسعه آتی شهرپیشنهاد شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که طرحهای توسعه شهری درایران درمجموع نتوانسته اند درجهت توسعه موزون و متوازن شهرها گام بردارند. بنابراین در روند تهیه این طرحها باید بازنگری صورت گیرد به نحوی که درعین توجه به اهداف کالبدی، اهداف اقتصادی و اجتماعی نیز مورد تأکید واقع شود. همچنین ازطریق توسعه درون بافتی شهر، کاهش عوامل مهاجر برانگیز( بویژه مهاجرت های روستا- شهری)، افزایش تراکم با حفظ اندازه معقولی از فشردگی می توان از گسترش و توسعه بی رویه شهرها جلوگیری نمود.

عدالت نوعی سلوک مساوی با افراد است. عدالت فضایی یا محیطی در چارچوبهای علوم اجتماعی به صورت ‏گسترده ای بر شرایط فقرا تمرکز کرده است. هدف آن تقاضای مداخلاتی است که موجد رفتار منصفانه به نفع فقرا ‏باشد‎.‎‏ مفهوم اخیر طبق‎ ‎ایده‎ ‎ای‎ ‎که‎ ‎از‎ ‎عدالت‎ ‎اجتماعی‎ ‎گرفته شده است‎ ‎به‎ ‎این‎ ‎معناست‎ ‎که‎ ‎باید‎ ‎با‎ ‎ساکنین‎ ‎در‎ ‎هر ‏جایی‎ ‎که‎ ‎زندگی‎ ‎می کنند،‎ ‎به‎ ‎طور‎ ‎برابر‎ ‎رفتار شود. خدمات عمومی شهر به مثابه مهمترین ابزار بخش عمومی در ‏برقراری عدالت فضایی است. این خدمات‎ ‎به‎ ‎طور‎ ‎کلی‎ ‎به‎ ‎عنوان‎ ‎فعالیتهای اقتصادی‎ ‎که‎ ‎منفعت‎ ‎عمومی‎ ‎دارند‎ ‎و‎ ‎در‎ ‎ابتکار‎ ‎عمل نهادهای‎ ‎عمومی‎ ‎هستند،‎ ‎تعریف‎ ‎میشود. شهرها بستر تحقق برنامه ریزی عدالت فضایی است. در ‏چارچوب نظری تحقیق از نظریات‎ ‎اندیشمندانی همچون جان راولز، آمارتیا سن، رابرت نوزیک، دیوید هاروی و ‏حسین شکویی استفاده شده است. کلانشهر تبریز همچون اغلب شهرهای بزرگ کشور بستر نابرابری فضایی مناطق ‏از بهره مندی از خدمات عمومی شهری است. ازینرو در این تحقیق مناطق شهرداری تبریز از منظر خدمات عمومی ‏مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است.در این راستا پس از تعیین شاخص های (1- ‏تجاری – خدماتی 2- اداری – انتظامی 3- آموزش و تحقیقات فناوری4- آموزشی 5- بهداشتی-درمانی 6- پارک ‏‏7- تاسیسات شهری 8- ایستگاههای آتش نشانی 9- تجهیزات شهری 10- تفریحی-گردشگری 11- فرهنگی-هنری ‏‏12- مذهبی 13- مسکونی 14- شبکه معابر 15- ورزشی) و مقایسه ی سرانه ی آنها با سرانه معیار و تعیین کمبودها ‏برای هر شاخص، با استفاده از مدل تاپسیس فازی، مناطق شهرداری تبریز سطح بندی شد و الویت های برنامه ریزی ‏برای هر منطقه با توجه هر شاخص ارایه شد. با استفاده از خروجی مدل فوق، سطح شهر تبریز به چهار سطح کاملا ‏برخوردار، برخوردار، نیمه برخوردار و عدم برخوردار از پراکنش مناسب فضایی خدمات شهری تقسیم شده است. ‏نتایج تحقیق حاکی از آن است که منطقه دو، کاملا برخوردار، مناطق 8، 5، 6 برخوردار ، مناطق 3، 1 و 7 نیمه ‏برخوردار و مناطق 4 و 10 عدم برخوردار هستند.‏

ورودی های شهرها در شهرهای سنتی به عنوان بخش مهمی از سازمان فضایی شهر محسوب می گشت وبه نوعی بیان کننده خصوصیات و ویژگیهای آن شهرها بودندومبادی ورودی شهرها از کیفیت فضایی خاصی برخوردار بودند، از آنجایی که ورودیهای شهر جز عناصر اصلی تشکیل دهنده یک شهر محسوب می شد در زیر مجموعه تشکیل دهنده خود ،عناصر وجزءهای را دارا بودند که نیازهای مسافرین و ساکنین در آن محل را تامین می کردند . ولی در عصر معاصر در شهرهای کشورمان این کارکرد و عملکرد از این عنصر مهم شهر سلب گردیده و مبادی ورودی شهرها تبدیل به مکانی جهت ورود سریع خوردروهای عبوری شده که هیچ ارتباطی با شهر میزبان نمی تواند برقرار بکنند و اراضی مجاور این ورودیها به علت عدم وجود برنامه به کاربریهای مزاحم وناسازگار تبدیل شده اند که بی نظمی و اغتشاش در این فضاهای مهم شهری را تشدید می نمایند. این تحقیق ورودی های شهربستان آباد را مورد بررسی قرار داده است بی نظمی و بی هویتی فضا و آشفتگی های کالبدی و بصری در این ورودی ها به طور محسوسی قابل مشاهده است؛ در این پژوهش روشهای تحقیق مختلفی از قبیل توصیفی - تحلیلی استفاده شده است و با بهره گیری از روشهای مختلف برنامه ریزی مانند تحلیل سوات (swot)این ورودیها را مورد تجزیه وتحلیل قرار می دهد. نتایج بدست آمده از این تحقیق عبارتند از شناسایی نقاط قوت ، ضعف، فرصتها و تهدیدهای در مولفه های مختلف اقلیمی وجغرافیایی-اقتصادی و اجتماعی-سیاسی واداری وارتباطی که بر گرفته از مطالعات بخش شناخت تحقیق می باشند؛همچنین از نتایج دیگر این پژوهش می توان به دستیابی به الگوی مطالعه ورودیهای شهرهای کوچک ومتوسط اشاره نمود، یافته های این تحقیق در نهایت با توجه به ویژگیهای شهر بستان آباد و تحلیل های بدست آمده، منجر به ارائه طرح ها و راهکارهای مناسب جهت ساماندهی مجدد و ارتقا خوانایی وهویت ورودیهای این شهر شده است. در گذشته نه چندان دور که حد ومرز شهرها توسط دروازه ها مشخص می شد ،مبادی ورودی شهرها از کیفیت فضایی خاصی برخوردار بودند،و ورودیهای شهر جز عناصر اصلی تشکیل دهنده یک شهر محسوب می شدند.ولی امروزه با گسترش بی رویه شهر در سمت ورودی شهرها،این مبادی ورودی تبدیل به مکانی جهت سریع خوردروهای عبوری شده است و اراضی مجاور این ورودیها به علت عدم وجود برنامه به کاربریهای مزاحم وناسازگار تبدیل شده اند که بی نظمی و اغتشاش در این فضاهای مهم شهری را تشدید می نمایند. این تحقیق ورودیهای شهربستان آباد را مورد بررسی قرار داده که بی نظمی و بی هویتی فضا و آشفتگی های کالبدی وبصری در این ورودیها به طور محسوسی قابل مشاهده است ؛در این پژوهش روشهای تحقیق مختلفی از قبیل توصیفی-تحلیلی وتبینی استفاده شده است و با بهره گیری از روشهای مختلف برنامه ریزی این ورودیها را مورد تجزیه وتحلیل قرار می دهد. در نهایت با توجه به ویژگیهای شهربستان آباد و تحلیل های بدست آمده ،طرحها و راهکارهای مناسب جهت ساماندهی مجدد و ارتقا خوانایی وهویت ورودیهای این شهر ارائه شده است.

امروزه جایگاه صنعت گردشگری در برپایی رفاه عمومی و عدالت اجتماعی، از طریق ایجاد شغل برای کشورها، به قدری پر اهمیت است که بسیاری از کشورهای مستعد گردشگری در این زمینه سیاست های درخوری در راستای توسعه این صنعت تدوین و تبیین کرده اند. با توجه به احساس نیاز اساسی کشور به اشتغال و همچنین توسعه یافتگی کشور ترکیه در سال های اخیر در صنعت گردشگری، پژوهش حاضر در راستای اهداف 1- بررسی سیاست های توسعه گردشگری در ایران و ترکیه؛ 2- بررسی روابط اجتماعی بین جامعه میزبان و مهمان در کشورهای ایران و ترکیه و تأثیر آن بر توسعه گردشگری این کشورها مورد مطالعه قرار گرفته است. در جهت دستیابی به اهداف این پژوهش از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. با استفاده از نظر کارشناسان 8 عامل مهم و موثر در بررسی روابط اجتماعی بین میزبان و مهمان تعیین شده است، همچنین از طریق طرح پرسشنامه از گردشگران دو کشور ایران و ترکیه نظرسنجی به عمل آمده و سپس با به کارگیری نرم افزارهای آماری spss و excel و آزمون های آماری ( students t-test, anova, chi-square test) نسبت به مقایسه آن ها اقدام شده است.یافته های پژوهش حاضر نشان می دهد که تعامل متناسب اجتماعی بین جامعه میزبان و مهمان، احترام به فرهنگ جامعه میزبان، اطلاع رسانی از فرهنگ و اجتماع جامعه میزبان، مهمان نوازی و استقبال مناسب، رفتار پلیس، تعامل فرهنگی و مراسم و وقایع ویژه در توسعه گردشگری جوامع میزبان پر اهمیت و تاثیرگذار است و باعث توسعه گردشگری می شود. همچنین با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر کشور ترکیه با استفاده از نهادینه سازی فرهنگ گردشگری، آگاه سازی جامعه خود نسبت به شکوفایی اقتصادی گردشگری، بالا بردن ظرفیت مهمان نوازی افراد جامعه، نهادینه کردن آموزش های لازم در استقبال از گردشگر، بسترسازی برای مشارکت مردم در صنعت گردشگری، استفاده حداکثری از پتانسیل فرهنگ برای جذب گردشگر نسبت به آماده سازی افراد جامعه خود و با ایجاد وب سایت های گردشگری متنوع و چند زبانه، شبکه های تلویزیونی، انتشار انواع کتاب های راهنمای گردشگری، ترجمه این کتاب ها، راهنما ها و بروشورهای تبلیغاتی به پنج زبان زنده دنیا، تبلیغ آداب¬و رسوم و فرهنگ خود، برگزاری جشن های خاص فرهنگی و فستیوال های بین المللی، شرکت در نمایشگاه های عرضه و معرفی خدمات گردشگری برای جامعه مهمان در بعد سیاست های اجتماعی- فرهنگی گردشگری گام های موثری برداشته است که باعث رونق بیش از پیش صنعت گردشگری در این کشور شده است. با توجه به نتایج از پژوهش، کشور ایران هم با دارا بودن پتانسیل های بالقوه در بعد اجتماعی-فرهنگی گردشگری می تواند با سیاست گذاری های هدفمند و استفاده از تجارب ترکیه به اهداف برنامه چشم انداز 1404 برسد. اما آنچه که می توان برای گردشگری ایران بیان کرد، اینکه تصویر ذهنی مناسبی در ذهن گردشگران در رابطه با ایران وجود ندارد.

حریم شهر یکی مهمترین عوامل در برنامه ریزی شهری و توسعه فیزیکی آن محسوب می شود. حریم نه تنها به عنوان ذخیره زمین، بلکه به عنوان عاملی به منظور جلوگیری از گسترش بی برنامه و بدون ضابطه شهری نقش مهمی را در مدیریت شهری ایفا می کند. شهر سقز به عنوان دومین شهر مهم استان کردستان از نظر توسعه شهری روندی سریعی را تجربه کرده و در طول نیم قرن اخیر همواره محلی برای جذب جمعیت و کانونی برای مهاجران بلاخص روستائیان بوده است. لیکن به دلیل عدم برنامه ریزی و کنترل کاربری اراضی رشدی به صورت توسعه افقی داشته به طوری که موجب تغییرات کاربری اراضی و ادغام روستاهای واقع در حریم شهر شده است. آنچه که در این باره اهمیت پیدا می کند نقش دولت، طرح های توسعه شهری و عناصر برنامه ریزی شهری در موفقیت و یا عدم موفقیت این روند است. پایان نامه حاضر تلاش دارد ضمن بررسی مباحث تئوریک و معرفی ابعاد موضوع، شرایط موجود شهر سقز را با تاکید بر بررسی تاریخی شهر (50 سال اخیر) بر پایه اسناد، مدارک و نقشه های شهری با استفاده از تحلیل های مکانی در gis و تحلیل های آماری مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد. حاصل بررسی ها نشان می دهد که شهر به طور کلی هم از نظر جمعیتی و هم از نظر فیزیکی روند رو به رشدی داشته است. در این میان توسعه فیزیکی شهر در طول نیم قرن بیش از 27 برابر و رشد جمعیت بیش از 10 برابر بوده است. گسترش شهری عموما بدون برنامه ریزی و بیشتر بر منافع شخصی و مبتنی بر تخلفات صورت پذیرفته است. بررسی ها نشان داد که علیرغم ارائه طرح های توسعه شهری و نیز برنامه های از پیش تعیین شده همچنان توسعه شهر سقز به صورت افقی بوده و در کنار آن نیز گاها طرح های شهری (همانند مسکن مهر ) بر روند این گسترش افزوده است. به طور کلی مشکل حریم شهر سقز را باید در دو سطح اساسی مورد بررسی قرار داد که البته نتایج نیز بر همین مبنا ارائه شدند: 1- سطح کلان : در این سطح تغییرات در شیوه و سبک طرح های شهری و نگاه مدیریت کلان جامعه به مباحث شهر و مسکن شهری است 2- سطح خرد: در این سطح مطابق با شرایط خاص انسانی – طبیعی (جغرافیایی) محل می بایستی طرح و برنامه های محلی و نیز تعیین حریم و شیوه های محافظت از آن ارائه گردد.

یکی از مشکلات عمده ی شهرها وجود بافتهای فرسوده با بافت قدیم مسکونی در آنهاا اسات کاه خاود سارآااز بسیاری از مشکلات شهری شده و مسائل اقتصادی اجتماعی، کالبدی فیزیکی، زیست محیطای و امنیتا ی را در پای - داشته و زمینه ی ناپایداری را در بسیاری از شهرها فراهم کرده است. از جمله سیاست های موثر و حسااس توساهه ی شهری را می توان برنامه های مداخله در بافت های مسکونی قدیمی شهر دانست که در ابهااد مختلا قابال تجزیاه و تحلیل هستند. یکی از مهضلات و مشکلات این بافت های مسکونی قادیمی افازایش تاراکم و فارو تاراکم از جانا شهرداری ها می باشد. از اینرو هدف این تحقیق امکان سنجی راهکارهای اجرایی شهرداری در رابطه با افازایش تاراکم در بافت می باشد. رو تحقیق توصیفی، تحلیلی و تطبیقی اسات . بارای جما آوری داده هاا از رو کتابخاناه ای و میدانی و برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آزمون هاای آمااری اساتنباطی در نارم افازار spss و ماد ahp در محیط نرم افزار arc gis استفاده گردیده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که افزایش تراکم در بافت مورد مطالهاه با توجه به سرانه های ایر استاندارد و وجود مهابر کم عرض توصیه نمی گردد. و بدین منظور شاهرداری موظا اسات برای جلوگیری از به وجود آمدن آسی ها به خاطر آسی پذیر بودن محدوده مورد مطالهه از تراکم فروشی و افازایش تراکم در این منطقه جلوگیری نماید.

با توجه به این مسئله که هر فضای جغرافیایی تحت ساز و کار دگرگونی های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مختلف دچار تغییر و تحول می گردد، نقش شهرها نیز از طریق ساز و کارها و فرایندهای غالب اقتصادی، اجتماعی و سیاسی تعیین می شوند. شهر ها بسته به موقعیتی که دارند هر کدام نقش خاصی را می پذیرند و با تغییر نقش ها تغییر در کالبد و ساختار اقتصادی_اجتماعی شهر نمایان می شود. شهرهای مرزی عمدتاً دارای نقش اداری_نظامی بوده و گاهی با توجه به تحولات منطقه ای، ملی و جهانی نیاز به ارتباط دو سویه با آن سوی مرزها و بویژه شهرهای مرزی تغییراتی در روابط، کارکردها و کالبد شهر ایجاد می گردد. شهر ماکو نیز یکی از شهرهای مرزی است که دارای بازارچه ی مرزی ساری سو می باشد. هدف این تحقیق بررسی مبادلات مرزی بر تحولات کالبدی شهر ماکو می باشد. روش این پژوهش توصیفی_تحلیلی بوده و برای جمع آوری داده ها از آرشیو سازمان ها و ادارات شهر ماکو و استان آذربایجان غربی استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار gis و spss استفاده گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که از دهه 1368 به بعد با تأسیس بازارچه مرزی ساری سو و رونق و رشد مبادلات مرزی ، این شهر به یک شهر با انیارهای وارداتی و صادراتی مبدل و بانب تغییراتی گسترده در کالبد و توسعه فیزیکی_فضایی شده است.

با توجه به توسعه ناپایدار شهرها، راهبرد توسعه میان افزا از مهمترین راهبردهای توسعه شهری است که می تواند توسعه شهری را مطابق با توسعه پایدار هدایت نماید. هدف این مطالعه ارزیابی راهبرد توسعه میان افزا در تامین مسکن و ظرفیت پذیری بافت های فرسوده می باشد. پژوهش حاضر از نظر ماهیت، از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ روش تحقیق، از نوع روش های اسنادی- تحلیلی است اطلاعات مورد نظر به صورت مشاهده، تهیه نقشه های ضروری و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شده و برای تحلیل آنها از نرم افزار spss و تکنیک gis استفاده شده است. حجم نمونه 382 عدد پرسشنامه می باشد که از جامعه آماری بافت فرسوده شهر زنجان با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد محدوده مورد مطالعه استعداد¬های بالایی در راستای توسعه میان¬افزا دارد و در صورت توجه به این پتانسیل¬ها، بافت فرسوده می¬تواند نقش موثر در کاهش رشد بی ر¬ویه شهر داشته باشد و به افزایش قابلیت-ها جهت تامین مسکن کمک نماید که در این صورت شاهد شکل گیری شهر پایدار و سالم خواهیم بود. همچنین طرح ها و اقدامات مربوط به بافت های فرسوده نتواسته بافت فرسوده را در سطح رضایت بخشی از بعد توسعه میان افزا قرار دهد. یافته¬های تحقیق نشان می دهد که توسعه میان افزا تاثیر مثبتی در ارتقاء سرزندگی، مطلوبیت اجتماعی و مسکن گزینی در بافت¬های فرسوده دارد. و بین توسعه میان افزا با متغیرهای سرزندگی، مطلوبیت اجتماعی و مسکن گزینی ارتباط معنی داری وجود دارد. بنابراین می توان گفت که سرزندگی، مطلوبیت اجتماعی و مسکن گزینی به تفکیک توسعه میان افزا (کمتر، متوسط، بالا) دارای تفاوت معنی داری می باشد.

مسکن به عنوان یکی از عناصر مهم در برآورده کردن نیازهای زیستی، اقتصادی و نیازهای اجتماعی هر خانوار محسوب می¬شود. رشد شهرنشینی و افزایش جمعیت شهرها، مهاجرت از روستا به شهر، استهلاک ساختمان های قدیمی و تخریب آنان، کوچک شدن بعد خانوارها و مسائلی از این قبیل تامین مسکن را به یکی از مشکلات اکثر شهرها، بخصوص در کشورهای جهان سوم تبدیل نموده است. از طرف دیگر با گسترش و تحولات عظیم در فن آوریهای جدید ارتباطی و اطلاعاتی، تغییر شرایط اجتماعی و نوع نگرش نسل-های فعلی مسکن پیش از پیش اهمیت یافته و نوع کارکرد آن نیز دچار تحول گردیده است. به دلیل همین تحولات عمده و چند بعدی بودن مسکن، متقاضیان مسکن در انتخاب¬های خود هر کدام به یک یا چند عنصر از مشخصات مسکن توجه می نمایند. از مهمترین اقدمات برای اجرای موفقیت آمیز پروژه¬های مسکن را می¬توان شناخت خصوصیات مسکن و بازار مسکن، از نقطه نظر تقاضای مسکن دانست. ارزیابی میزان و اهمیت هر کدام از این ویژگی¬ها که به نسبتی در قیمت واحدهای مسکونی تاثیر گذار می¬باشد، امری مهم و ضروری است که در به موفقیت رسیدن سیاست ها و طرح های شهری و مسکن سهم زیادی دارند. اصطلاح هدانیک از ریشه یونانی هدانیکوس به معنی لذت جویی است. در متن¬های اقتصاد رفاه، واژه هدانیک به معنی مطلوبیت یا رضایت کسب شده به وسیله مصرف کننده از مصرف کالا یا خدمات است. در الگوی هدانیک، مسکن یک کالای چند بعدی قلمداد شده و سعی می¬شود تا به تخمین تاثیر هر یک از ویژگی¬های آن بر قیمت و همچنین تخمین توابع تقاضا برای هر یک از مشخصه¬های آن پرداخته شود. در روش¬های معمول برای برآورد داده¬های مکانمد، به دلیل در نظر نگرفتن وابستگی فضایی و ناهمسانی فضایی میزان خطا زیاد بوده می¬باشد. امروزه برای بر طرف کردن این مشکل و کم کردن خطا استفاده از مدل¬ها و رهیافت¬های جدید، که عامل مکان را در برآورد در نظر می¬گیرند، رواج بسیاری یافته است. از پرکاربردترین این روش¬ها رگرسیون وزنی جغرافیایی می¬باشد. منطق ساده بکارگیری مدل¬های مکانی و فضایی و همچنین روش رگرسیون وزنی جغرافیایی در واقع پیروی از قانون اول جغرافیاست که بیان می¬کند، هر عاملی مانند نیروهای جاذبه جمعیت، نیروی کار، نیروی سرمایه و... به متغیر دیگری مربوط است ولی مشاهدات نزدیکتر از مشاهدات دورتر بیشتر به یکدیگر مربوط می¬شوند. این روش توسط براندسون، فودرینگهام و کارلتون (1996) به عنوان یکی از روشهای نوین رگرسیونی مطرح شده است. در این روش ضرایب متغیرهای توضیحی با استفاده از ماتریس وزنی برآورد می¬شود. وزن هر یک از متغیرها در این روش بر اساس فاصله هر یک از مشاهدات با موقعیت برآورد شده متغیرها تعیین می¬شود. با توجه به این مطالب برای برآورد قیمت مسکن و تعیین میزان تاثیرگذاری هر یک از متغیرها بر قیمت مسکن در شهر تبریز، از روش رگرسیون وزنی جغرافیایی در این پژوهش استفاده شد. برآورد برای واحدهای مسکونی آپارتمانی و ویلایی نتایج زیر را نشان می¬دهد: نتایج استفاده از روش gwr نشان می¬دهد که متغیرهای مساحت زمین، فاصله از پارک، آلودگی هوا متغیرهای معنادار بوده و اثر کاهشی بر قیمت آپارتمان ها دارد. متغیرهای بر ساختمان، تعداد اتاق، تعداد طبقات ساختمان، فاصله از محل کار، میزان تحصیلات سرپرست خانوار معنی¬دار شده و اثر افزایشی بر قیمت آپارتمان ها دارند و بقیه متغیرها معنی¬دار نبوده و قابل تفسیر هم نیستند. در واحدهای مسکونی ویلایی بکارگیری روش gwr بیان کننده این می¬باشد که متغیرهای معنادار و دارای اثر کاهشی بر قیمت عبارتند از: مساحت زمین، نوع سند، فاصله از مراکز شهری، آلودگی هوا و آلودگی صوتی. متغیرهای افزایشی قیمت نیز عبارتند از: بر ساختمان، فاصله از پارک، فاصله از ایستگاه اتوبوس، رضایت از واحد مسکونی، میزان تحصیلات سرپرست خانوار و مجموع درآمد خانوار. در برآورد زمین با gwr متغیرهای معنی¬دار کاهشی نوع سند، فاصله از محل کار و پارک و مراکز شهری، آلودگی هوا بوده¬اند. متغیرهای افزایشی عبارت از فاصله از بهداشتی، ایستگاه اتوبوس و مسجد، رضایت، میزان تحصیلات و درآمد خانوارها بوده¬اند. با برآورد مدل با روش¬های ols و gwr،آزمون¬های برتری مدل¬ها برای مشخص کردن روش بهتر و دارای خطای کمتر انجام شد. برای این کار از آزمون¬های anova و مقدار آماره¬های aicc و r2 استفاده شد. نتایج این آزمون¬ها نشان داد که در هر دو برآورد آپارتمان¬ها و مساکن ویلایی روش gwrدارای برتری نسبت به روش olsمی¬باشد. نتایج کلی پژوهش نشان می¬دهد برخلاف نظریات کلاسیک که فاصله از محل کار و مساحت زمین را عامل مهم در قیمت مسکن و زمین می¬دانستند، تسهیلات واحد مسکونی بیشترین عوامل تاثیرگذار در قیمت در شهر تبریز بوده¬اند.

با توجه به اینکه توزیع منطقی و متوازن فعالیتهای اقتصادی و اهداف توسعه منطقه ای از بعد استقرار واحدهای صنعتی که رشد اقتصادی را به همراه خواهد داشت. یکی از مهمترین مسائل در روند مکان یابی، حداکثر کردن کارایی در فرایند توسعه ملی و منطقه ای است. پس از ارزیابی فاکتورهای موثر امکان وزن دهی هر یک از آنها در مسیر مکان یابی را فراهم می سازد. در انتها وزن عوامل فوق الذکر نظیر عوامل اجتماعی مانند بومی شناسی، ساختار آموزشی و اشتغال، عوامل اقتصادی مانند هزینه ها، مجاورت ا دیگر صنایع و دسترسی به بازار و.... مورد ارزیابی دقیق قرار می¬گیرد.

نگریستن از وجه عدالتِ اجتماعی به شهر، شاید یکی از نگرش های نادر و بنیادین محسوب شود علی الخصوص در جغرافیا و برنامه ریزیِ شهری که در بلند مدت نادیده گرفته می شود. عدم توانایی در پاسخگویی به نیاز شهروندان، نقطه ی آغازین برای پیدایش نابرابری های مختلف می باشد. فقدان، نادیده گرفتن و عدمِ بررسیِ مفاهیم برنامه ریزیِ شهری در چارچوب و از منظرِ عدالت اجتماعی منجر به ایجاد نابرابری و استثمارشدنِ برخی مناطق توسطِ مناطقِ دیگر می شود، با توجه به این نکته که در ساختِ آن ها تمامی اقشار و مناطق از طُرُق مختلف نقش داشته اما در عمل استفاده و بهره برداری از آن تنها برای قشرِ خاصی مقدور است. با توجه به بنیادی، تجربی و کاربردی بودنِ این پژوهش، برای جمع آوری اطلاعات در راستای چارچوب و مبانی نظری از روش کتابخانه ای - اسنادی و مطالعاتِ میدانی استفاده گردیده است. روش اسنادی با استفاده ازکتاب ها ،گزارش ها، نشریات و مقالات در جهت تدوین مبانی نظری و پیشینه ی تحقیق صورت گرفته است. بخش اصلی داده ها از طریق مطالعه میدانی و آمارهای رسمیِ استخراج شده از سازمان های دولتی بدست آمده و مطالعاتِ میدانی پس از تدوین پرسش نامه تحقق یافته است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع همبستگی می باشد. یافته های حاصل از این پژوهش نشان می دهد، کاربرانِ پارک ائل گلی و فرودگاه تبریز را، خانواده هایی عمدتا از طبقه ی اقتصادی و اجتماعی پردرآمد و متوسطِ شهری تشکیل می دهند که میانگین حدود ??? این افراد، ??-??سال سن دارند. باتوجه به این که نابرابری ها یی فضایی موجود در شهر تبریز، عمدتا متاثر از نگرش های کلاسیکِ برنامه ریزی و مدیریتِ شهری از جمله رویکرد تکنوکراسی است به همین دلیل در فرایند و روند کنونیِ برنامه ریزی و مدیریت شهریِ ایران از جمله کلان شهر تبریز، عدالتِ اجتماعی، جایگاه کم رنگی دارد.

تحولات فرهنگی - اجتماعی و اقتصادی قرن 19 و 20 متاثر از مدنیسم، گسترش سریع شهرها و پیدایش کلان¬شهرها را موجب شده و تغییرات بنیادی را در ساختار و سازمان فضایی – کالبدی آن¬ها به وجود آورده است؛ لذا در اثر رشد فزاینده شهرها، گسترش فیزیکی شهر و عدم توزیع عادلانه و برابر خدمات و امکانات، در مناطق مختلف شهر صورت گرفته است. چنین وضعیتی سنخیتی با رشد زیر ساختهای شهری ندارد و ظهور بحرانهای اجتماعی و مشکلات پیچیده کالبدی – فضایی را در پی دارد. از این رو پرداختن به موضوع عدالت فضایی و به تبع آن نابرابری فضایی در مباحث شهری اهمیت بسزایی یافته است. چرا که عدالت و بی عدالتی در فضا نمایان می شود و تشدید و ادامه این روند جدایگزینی اجتماعی و مسکونی را به دنبال دارد از این رو تجزیه تحلیل و بر هم کنش میان فضا و اجتماع در فهم بی عدالتی اجتماعی و نحوه تنظیم سیاست های برنامه¬ریزی برای کاهش یا حل آن ضروری و عامل مهمی در پایداری زندگی شهری است. این پژوهش به تحلیل نابرابری¬ فضایی در شهر میاندوآب با توجه به شاخص¬های اجتماعی در بازه زمانی 1390 پرداخته است. در این راستا شاخص¬های اجتماعی را در قبال شاخص¬های کالبدی(مسکن) و اقتصادی مورد بررسی قرار داده¬ایم. بر این اساس روش تحقیق در این پژوهش به لحاظ روش¬گردآوری داده¬ها توصیفی ـ تحلیلی ـ تطبیقی و به لحاظ هدف کاربردی است. و برای بررسی وضعیت نابرابری همچنین شناخت الگوی فضایی گسترش نابرابری از مدل¬های آمار فضایی (spatial statistics tools)، تحلیل لکه¬های داغ (hot spot analysis) و خود همبستگی فضایی(autocorrelation morans i) در نرم افزارarc/gis استفاده شده است؛ ؛ شاخص سازی در نرم افزار excel صورت گرفته است و اطلاعات برای تحلیل و ترسیم نقشه بهarc/gis فراخوانی شده¬اند. نتایج نشان می¬دهد که در این سال بلوک¬هایی که دارای شاخص¬های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی خیلی محروم هستند 121 بلوک از مجموع 1660 بلوک شهری را به خود اختصاص داده اند که معادل 7% درصد است که در حاشیه شهر تمرکز دارند و مربوط به روستاهای ادغام شده در شهر هستند. بلوک¬های محروم با 21% درصد و تعدادی معادل 346 بلوک مربوط به حواشی شهر و باز همان روستاهای اطراف شهر هستندکه در سال¬های اخیر(20 سال گذشته) جزو بافت و کالبد شهر شده¬اند. بلوک¬های با شاخص¬های متوسط 435 مورد می¬باشند که به لحاظ درصدی 26% درصد را دارا هستند و هم در مرکز و هم حاشیه شهر تمرکز دارند. بالاترین درصد و تعداد را در این بین بلوک¬های برخوردار به خود اختصاص داده¬اند، 537 بلوک که 33% درصد بوده و همانطور که انتظار می¬رفت در مرکز و همچنین بافت ضلع شرقی شهر در کنار رودخانه زرینه رود استقرار دارند. و در نهایت بلوک¬هایی که بالاترین مقدار از شاخص¬های سه گانه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی را دارا بوده¬اند، بلوک¬های کاملاً برخودار هستند که با تعداد 221 مورد و 13% درصد از مجموع در مرکز شهر و لکه¬ای از آن در بافت حاشیه رودخانه به چشم می¬خورد. یافته¬های حاصل از تجزیه و تحلیل داده¬ها نشان داد که الگوی پراکنش نابرابری فضایی در شهر میاندوآب از مدل خوشه¬ای تبعیت می¬کند. خوشه¬های محروم در این بررسی در حاشیه¬ها و خوشه¬های برخوردار به مرکز گرایش و تمایل شدیدتری دارند که این وضعیت حاکی از وجود فاصله طبقاتی و دوگانگی در فضای شهری و تفاوت در برخوداری از شاخص¬¬های مورد بررسی در سال 1390است.

این پژوهش باهدف بررسی تأثیر کیفیت روشنایی معابر بر میزان احتمال وقوع تصادف و کیفیت زندگی شهروندان مناطق ولیعصر و عباسی انجام شده است. ابزار تحقیق پرسشنامه است که بر اساس نمونه گیری اتفاقی، اطلاعات 50 نفر از شهروندان این مناطق جمع آوری و با رهیافت مدل یابی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفته است. روایی پرسشنامه توسط اساتید بررسی و تأیید گردید و برای تعیین میزان پایایی بخش های مختلف پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید (0/82 ، 0/63 و 0/60). نتایج تحقیق بیانگر آن است که کیفیت روشنایی معابر به شدت بر روی احتمال وقوع تصادف و کیفیت زندگی شهروندان تأثیر می گذارد. به عبارت دیگر، جهت کاهش احتمال وقوع تصادف در اوقات شبانه و افزایش کیفیت زندگی شهروندان باید کیفیت روشنایی معابر بهبود یابد. جهت بهبود کیفیت روشنایی معابر باید ویژگی های «یکنواختی روشنایی»، «فراگیری خدمات روشنایی»، «توزیع فرکانس مطلوب»، «درخشندگی چراغها که منجر به خیرگی می شود»، «سایه های مزاحم»، «مقدار نور کافی» و «نورپردازی مناسب» در منطقه تعدیل یابد.

مهم اینکه در ایران طرح های جامع به عنوان اصلی ترین طرح کنترل و جهت دهی توسعه شهرها مورد استفاده قرار دارند اما با وجود گذشت چند دهه از تهیه اولین طرح جامع و مصرف هزینه های کلان در تهیه این طرح ها به نظر می رسد که بسیاری از آنها در عمل با مشکل مواجه بوده و به دلایل مختلف از قبیل نارسایی در تهیه ، تصویب ، اجرا و هم چنین عدم وجود دیدی واقع گرا از امکانات و نیازهای شهر و نیز فقدان انعطاف پذیری طرح ها و ...تحقق کامل این طرح ها امکان ناپذیر شده است. بنابراین تحقیق حاضر بر آن است تا با نگرشی از جزء به کل میزان تحقق طرح جامع را در شهرستان ماکو با مطالعه روی فاکتورهای معین (جمعیت ، تراکم جمعیت ، سرانه کاربریها )تحلیل نماید .

انتخاب یک مکان مناسب برای فعالیت در سطح محله و مناطق، یکی از تصمیمات پایه ای برای انجام یک طرح پژوهشی است که نیازمند تحقیق در یک مکان مورد مطالعه از دیدگاه های مختلف می باشد. در مقیاس محلات و مناطق، مکان یابی فعالیتی است که قابلیت¬ها و توانایی¬های یک منطقه را از لحاظ وجود زمین مناسب و کافی و همچنین سازگاری آن با سایر کاربری¬ها، به منظور انتخاب مکانی مناسب و کاربردی مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. هدف این پایان نامه مکانیابی مناطق بهینه برای ایجاد پارکینگ طبقاتی در منطقه هشت شهرداری تبریز با استفاده از نرم افزار arc gis بوده است. برای این منظور داده¬های اولیه از این منطقه تهیه و آماده و مدل مورد استفاده این پایان¬نامه، مدل فازی –anp انتخاب شد.لایه¬های مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: تراکم جمعیت، تراکم ساختمانی، مساحت پارکینگ ، دسترسی بر اساس عرض معبر، قیمت زمین، عرضه پارکینگ، تقاضای پارکینگ و تعداد خودرو. ابتدا در نرم افزار super decision وزن مناسب برای لایه¬ها اعمال شد، سپس نتایج وزن دهی بر روی لایه ها در محیط نرم افزار idrisi اعمال گردید و اقدام به فازی کردن لایه¬ها شد و مناطق مناسب پارکینگ طبقاتی انتخاب شد. نتیجه این عملیات فازی به نرم افزار arc map انتقال داده شد و خروجی و تحلیل نتایج در این محیط انجام گرفت. این پایان نامه در شش فصل تدوین شد. فصل اول : کلیات ، فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه تحقیق ، فصل سوم : شناخت منطقه مورد مطالعه، فصل چهارم: مواد و روش تحقیق، فصل پنجم: یافته¬ها ، فصل ششم : جمع‍‍بندی و نتیجه گیری.

در نتیجه اوج گیری و حاد شدن مشکلات شهری مانند آلودگی محیط، دشواری رفت وآمد، ناامنی راه ها، انحطاط مراکز تاریخی شهرها، افت کیفیت فضاهای شهری و افول ارزش های بصری، واکنش گسترده ای علیه سلطه حرکت موتوری و کاهش تحرکات پیاده در جهان و ازجمله در شهر تبریز به وجود آمده است. در این زمینه، بازیابی و توسعه فضاهای پیاده به یکی از محورهای برنامه ر‎یزی و طراحی شهری بدل شده که از آن به عنوان «جنبش پیاده گستری» یاد می شود. جنبش گسترش فضاهای پیاده، نه تنها سیمای کالبدی شهرها را تحت تأثیر خود قرار داده بلکه تغییرات نوینی در کیفیت زندگی شهری و رفتار اجتماعی و فرهنگ مردم ایجاد کرده است. همچنین الگوها و روش های جدیدی برای حل مسائل شهری ارائه شده که موجب تحولی عمیق در نظریه ها و روش های شهرسازی، به ویژه در عرصه ساماندهی فضاهای شهری شده است. کلانشهر تبریز نیز از این قاعده مستثنی نبوده و غلبه فضاهای سواره بر مسیرهای پیاده، عرصه را بر حضور شهروندان در فضاهای شهری تنگ نموده است. مطالعه حاضر در تلاش است تا به بررسی نمونه هایی از فضاهای پیاده در این کلانشهر (خیابان تربیت و ولیعصر) بپردازد. متد پژوهش از نوع متد ترکیبی می باشد که در آن با مطالعه مبانی نظری پژوهش در قسمت کیفی،چارچوب مبانی نظری تحقیق (شامل مولفه های تأثیرگذار بر کیفیت پیاده راه ها) استخراج شد. در نهایت در قسمت گردآوری داده ها، پژوهش حاضر از تکنیک پرسشنامه استفاده شد. نتایج حاکی از آن است که حضور فعال مردم در شهر از عوامل افزایش ایمنی و امنیت در فضاهای شهری است، پیاده راه ها محلی برای حضور و مشارکت شهروندان در زندگی جمعی و ارضاء نیاز به برقراری رابطه اجتماعی می باشد، سرزندگی و نفوذپذیری (دسترسی و ارتباطات فضایی) و ایمنی از عوامل موثر ارتقاء و ساماندهی فضاهای شهری می باشد، و ارتقای مولفه های کیفی سرزندگی، امنیت، پیاده مداری و زیبایی در فضاهای شهری پیاده محور، به افزایش کمی و کیفی حضور و تعاملات اجتماعی شهروندان منجر می شود.

رویاروئی با بحران های محیط شهری یکی از موضوعاتی است که بیشتر شهرها با آن روبرو هستند. در این راستا، سیلاب خطری است که مردم بسیاری از کشورها با آن مواجه اند. رشد جمعیت و فقدان زمین های کشاورزی منجر به حرکت روزافزون جمعیت انسانی به سوی دشت های سیلابی گردیده که این عامل باعث تشدید سیلاب ها و اثرات مخرب آن شده است. علاوه بر آن گسترش و توسعه روزافزون شهرها و افزایش دامنه فعالیت های شهری باعث گردیده که حریم رودخانه ها، مسیل ها و آبراهه هایی که از داخل محدوده شهرها عبور می کنند همواره در معرض تغییر و تحول های غیر مهندسی و غیر فنی قرار گیرد. تحت تاثیر چنین تغییراتی، خطرات و خسارات ناشی از بارندگی های شدید که منجر به وقوع سیل می گردد بسیار زیاد بوده است. در این تحقیق، منطقه 4 شهرداری تبریز به مساحت 2517 هکتار که در موقعیت ?4?13?46 تا "4?17?46 طول شرقی و "6?3?38 تا "6?7?38 عرض شمالی واقع شده است. به عنوان مطالعه موردی در نظر گرفته شده است و ریسک سیلاب شهری جریان یافته در این حوضه با استفاده از مدل های srtm(برای تهیه نقشه شیب و جهت شیب و ترسیم مدل ارتفاعی( و arc hydro )برای مطالعات فیزیو گرافی حوضه بالا دست و تهیه ی پروفایل( و نیز با بهره گیری از تصاویر ماهواره ای و سنجش از دور در محیط نرم افزار های arc gis10.2 و envi 5 شبیه سازی شده است. سپس با استفاده از روش های آماری برآوردی چون scs، رواناب های شهری مدل سازی و پهنه های سیلابی تهیه می شود. در این تحقیق عمق پهنه بندی سیلاب منطقه 4 شهرداری تبریز برای دوره های برگشتی 2-5-10-15-20 و 25ساله انجام گرفته که بوسیله آن حریم محدوده های سیل خیز منطقه مشخص و روند افزایشی تجاوز به این حریم که بوسیله ساخت و سازهای انسانی اشغال شده است مشخص و مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت یکسری روش های مدیریتی سیلاب جهت کاهش خسارات و تلفات ناشی از مخاطرات سیلاب ارائه گردیده است.

بیشتر شهرهای ایران ایران تا چند دهه ی قبل از رشد متوازی برخوردار بوده اند اما در دهه های اخیر با توجه به وجود عوامل جاذب در شهر و عوامل دافعه در روستا، شهرنشینی مقدم بر شهرسازی گردیده و رشد شهری را با مشکلات جدی روبه رو کرده است. شهر زنجان نیز از این امر مستثنی نبوده است. هدف از انجام این تحقق، بررسی سیر گسترش شهر و الگوی توسعه فیزیکی آن در سه دهه اخیر ارائه یک الگوی بهینه برای دستیازی به توسعه پایدار شهری و ارائه راهبردهای اجرایی برای توسعه پایدار شهر زنجان بوده است، بنابراین مسائلی اساسی کهدر این پژوهش مطرح بوده اند عبارتند از: 1- روند توسعه کالبدی-فضایی شهر زنجان در سه دهه اخیر از چه الگویی تبعیت می کند؟ 2- تاثیر اجرای طراحهای توسعه شهری در روند گسترش افقی شهر چگونه بوده است؟ بنابراین فرضیات تحقیق به قرار زیر بوده است: 1- روند توسعه کالبدی –فضای شهر زنجان طی سه دهه اخیر از الگوی افقی تبعیت می کند و رشد پراکنده ( sprawl growth) ، ناموزون و نامتعادل داشته است. 2- به نظر می رسد الگوی فشرده (compact city) می تواند الگوی بهینه برای توسعه پایدار شهر زنجان باشد. 3- طرحهای توسعه شهری از طریق افزایش محدوده شهر و بدون توجه به ظرفیتهای توسعه درون شهری در گسترش افقی شهر موثر بوده است. پژوهش حاضر که به روش تحلیلی-تطبیقی انجام شده، ابتدا با جمع آوری تصاویر ماهواره ای سالهای 1364، 1379،1389و با استفاده از gis و rs به تحلیل چگونگی توسعه کالبدی –فضایی شهر پرداخته است. نتایج حاصله نشان می دهد که شهر زنجان تا قبل از دهه 50 رشد موزون و پیوسته و متناسبی داشته است اما در سه دهه اخیر و به خصوص از دهه 60 با افزایش مهاجرت های روستا-شهری توسعه-کالبدی ناموزون داشته و به شکل افقی گسترش پیدا کرده است. تجزیه و تحلیل تصاویر ماهواره ای lansat tm براساس نرم افزارidrisi و با روش fuzzy artmap در سالهای مذکور در بالا نشان داد که هر روز بر محدوده ساخته شده شهر زنجان افزوده شده و این امر جزء با دست اندازی و زیرساخت و بالا بردن زمینهای کشاورزی و باغات انجام نگرفته است در حالی که زمینهای بایر و رها شده در داخل محدوده شهری نیز بسیار بوده است و از طرفی طرحهای شهری نیز مزید بر علت افزایش محدوده شهر بوده اند در نتیجه پیش بینی شد که اگر روند توسعه کالبدی –فضای شهر همچنان ادامه یابد امکان آسیب پذیری محیط زیست ناحیه شهری زنجان بیشتر خواهد بود. بنابراین الگوی توسعه باید تغییر یافته و در این میان تنها الگوی بهینه می تواند الگوی شهر فشرده در قالب رشد هوشمند شهری برای رسیدن به توسعه پایدار شهری باشد.

فقدان کیفیت مطلوب محیط شهری در پاسخگویی به نیاز شهروندان موجب بروز بحران کیفیت در شهرها شده است. در شهرها امروزی، امنیت، آلودگی، سروصدا، شلوغی، کمبود فضای سبز و گذران اوقات فراغت، دسترسی، زیبایی، تنوع و سرزندگی و ... به صورت مشکلات روزمره ی شهروندان شده است. اهمیت و نقش کیفیت محیط در جنبه های گوناگون زندگی، ماهیت ویژه محیط های شهری، نقش فزاینده محیط سکونتی شهری به عنوان مهمترین سکونتگاه انسانی و وجود تعداد افراد زیادی که به شدت تحت تأثیر شرایط غالب محیط شان هستند، بررسی چگونگی کیفیت محیط های شهری را تبیین می نماید. هداف از انجام این پژوهش، سنجش کیفیت محیط شهری در شهر جدید سهند از دیدگاه شهروندان است. از این رو، با توصیف و تبیین مفهوم کیفیت محیط شاخص های تأثیرگذار، نحوه ارتباط این شاخص ها و نحوه سنجش آنها را در محیط های شهری بررسی می نماید. مبنای سنجش کیفیت محیط در شهر جدید اندیشه معیار رضایتمندی از کیفیت محیط شهری از نظر شهروندان است. روش شناسی موضوع بر مبنای روش تحلیل عاملی تأییدی قرار گرفته و مدل مورد استفاده نیز بر مبنای تجربیات و مطالعه موردی شهر جدید سهند فراهم شده است. این مدل دارای ساختار سلسله مراتبی بوده و متشکل از شاخص ها و زیر شاخص هایی است که در پنج سطح طراحی شده است بر مبنای زیرشاخص ها سطح آخر گویه هایی در قالب پرسشنامه تدوین شده و براساس میزان رضایتمندی و میزان ناراحتی و آزردگی خاطر از عوامل محیطی، کیفیت محیط شهر توسط شهروندان مورد ارزیابی قرار گرفته اشت. نتایج نشان می هد که میزان رضایت ساکنان از کیفیت محیط شهر جدید سهند نمره 2/93 (5>1 با میانه 3) است که در سطح پایین تر از میانگین است. همچنین بررسی گویه های دسترسی به خدمات عمومی میانگین 3/34 بدست آمد که حاکی از مطلوبیت در حد متوسط است که وسایل حمل و نقل عمومی با 2/89 ضعیف ترین گزینه و اماکن عمومی با میانگین 3/74 بهترین حالت را دارا می باشد. از ویژگی های کالبدی محل سکونت، بهداشت محیط میانگین 68/2 بدست آمد که نشان از مطلوبیت ضعیف آن در شهر است و گزینه فرم، شکل و نمای ساختمان ها با 6/32 بهترین مطلوبیت را از دید ساکنین دارد. اولویت بندی متغیرها نشان می دهد که دسترسی به خدمات، ویژگی های کالبدی محل سکونت، امنیت اجتماعی و سابقه سکونت به ترتیب با میانگین رتبه های 3/28، 2/93، 2/71و 2/06 هستند.

در چند دهه اخیر با رشد و گسترش شهر نشینی در کشورهای جهان سوم به خصوص در کشورمان، سیاست هایی جهت رشد هوشمند شهری در نظام شهرسازی کشورمان احساس میگردد. اما امروزه مشاهده می شود که این سیاستها نه تنها در جهت رفع نیاز های جامعه قرار نگرفته بلکه باعث وجود برخی مشکلات در نظام شهری ما نیز شده است. از این رو با کنکاش دقیق و منطقی در مفاهیم، چالش ها و راهبردهای آن، می بایست بسترسازی مناسبی در جهت بومی سازی این الگوها فراهم گردد. هدف از این تحقیق، بررسی پدیده نو ظهور مسکن مهر در نظام شهری ایران و بررسی معیارهای شهرسازی در ساخت این مساکن با معیارهای استاندارد شهرسازی می باشد. یافته های تحقیق نشان می دهد که استاندارد های شهرسازی در ساخت مساکن مهر رعایت نشده است و از نظر کالبدی و سرانه های شهری این مساکن به دور از استانداردهای شهرسازی می باشند. از طرفی اکثر ساکنان از شاخص های کمی مسکن مانند مساحت، تعداد اتاق ها و ... رضایت دارند، درحالی که بیشتر افراد از ویژگی های کیفی این مساکن مانند فضای سبز و رنگ فضاها ناراضی می باشند.

مسکن مهم ترین و اساسی ترین احتیاج انسانی را تشکیل می دهد. این احتیاج به مسکن باعث شده است تا این کالا به بزرگترین سرمایه خانواده ها به خصوص در کشورهای جهان سوم تبدیل شود. از آنجایی که هر منبع اقتصادی با خود قدرت اجتماعی و سیاسی را به همراه می آورد، داشتن مسکن و مالکیت آن نیز به تبع مزایای زیادی را با خود به همراه دارد. این مزایا زمانی پررنگ تر می شود که به گروهی از افراد جامعه تعلق بگیرد که زمانی از آن مزایا بی بهره بوده اند و این گروه همان زنان هستند که درصد مالکیت مسکن برای آن ها نرخ بسیار پایینی را به نسبت مردان نشان می دهد. در واقع، داشتن مالکیت مسکن، نه تنها قدرت اقتصادی را به همراه دارد، بلکه این قدرت اقتصادی با خود قدرت اجتماعی و سیاسی را به هماره می آورد که از نمودهای بارز داشتن قدرت سیاسی و اجتماعی حضور هرچه بیشتر زنان برای مشارکت در جامعه و استقلال تصمیم گیری آن ها می باشد. با توجه به اهمیت این موضوع برای زنان، سعی کرده ایم که در این پایان نامه تأثیر مالکیت مسکن بروی توان مشارکت زنان شهری را بررسی کنیم. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد که با استفاده از روش همبستگی به مطالعه در مورد موضوع موردنظر پرداخته خواهد شد. همچنین ماهیت پژوهش نیز از نوع بنیادی کاربردی می باشد. روش جمع آوری داده در این پژوهش با استفاده از روش اسنادی و کتابخانه ای و همینطور تحقیقات میدانی (استفاده از پرسش نامه) می باشد. در این پژوهش جامعه آماری کلیه زنان سنندجی می باشد که قبلا مالکیت مسکن نداشته اند و در چند سال اخیر مالکیت مسکن را به دست آورده اند، همچنین برای انتخاب نمونه از روش تصادفی استفاده شده و حجم نمونه با استفاده از مدل کوکران تعیین می شود. در پایان برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آمار استنباطی بویژه همبستگی و رگرسیون و آزمون t-test و کندال استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین مالکیت مسکن برای زنان و توان مشارکت آنان در عرصه های شهری رابطه مستقیم و مثبتی وجود دارد، به طوری که با افزایش مالکیت مسکن توان مشارکت زنان در عرصه های شهری افزایش می یابد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی عوامل موثر در توسعه فضاهای زیرزمینی در شهر تبریز و نیز مقایسه آن با توسعه های ارتفاعی صورت گرفته در این شهر می باشد.روش پژوهش از نوع کتابخانه ای و میدانی و جامعه آماری آن مناطقی از شهر تبریز که در آن توسعه زیرزمینی صورت گرفته است می باشد.نمونه های موردی شامل پنج نمونه از توسعه هایی می باشد که در آن رو و زیر سطح زمین هماهنگ و منسجم طراحی شده و مورد بهره برداری قرار گرفته اند.در این مطالعه سعی شده است که نمونه های منتخب از تمامی سطح شهر تبریز و در تمامی مناطق شهرداری ها ی این شهر انتخاب گردند. ابزار سنجش در این پژوهش شامل 150 پرسشنامه ی تهیه شده و تحلیل آن ها به وسیله تحلیل همبستگی کندال و نیز رگرسیون خطی می باشد.نتایج پژوهش نشان داد که بلند مرتبه سازی و توسعه ارتفاعی ما بین مطالعات طرح های جامع 1374 ,1390 با رشد چشم گیری رو به رو بوده است و این در حالی است که توسعه زیر زمینی در این شهر با توجه به بررسی مساحت های متعلق به خطوط مترو و نیز پارکینگ های زیرزمینی مساحت ناچیزی از شهر تبریز را شامل می شود,این خود نشان دهنده این واقعیت است که توسعه این فضاها در مقایسه با توسعه ارتفاعی با اقبال کمتری مواجه شده است. پس از اتمام مراحل و تحلیل نتایج حاصله با نرم افزار spss مشخص گردید که تمامی چهار معیار روانشناختی و فیزیولوژیکی , انرژی, مکان و کاربری زمین و هزینه های بهره برداری و نگهداری دارای رابطه ای مستقیم و معنادار هستند و تغییر در میزان هر کدام بر سایر عوامل نیز تاثیر گذار خواهد بود. در آخر به این نتیجه می رسیم راه حل هایی مانند ساخت و ساز به صورت زیرزمینی می تواند به عنوان راه حل دومی در برابر توسعه رو زمینی متداول (الترناتیو)مورد توجه قرار گیرند تا مصرف انرژی کاهش پیدا کند و همچنین هنگام طراحی فضاهای زیرزمینی توجه به نکات مورد بحث می تواند تاثیر به سزایی در طراحی مناسب فضاهای زیرزمینی ونیز تشویق افراد به استفاده از این فضاها داشته باشد.

از آنجایی که همواره میان توسعه اقتصادی-اجتتماعی،شهرنشینی و مدیری پایداریا برنامه ریزهای کلان راهدردی ،ارتدا تنگاتنگی وجود داشته اس ،موضوع وفرایند برنامه ریزیها و استراتژیهای توسعه شهری نیز با جغرافیا و مدیری سیاسی رابطه مستقیمی وموثری دارد .اهمی این رابطه زمانی آشکارتر میشود که متوجه شویم مسائل معماهای شهری ریشه در سیاس ها و راهدردهایی دارند که غالدا" بدانها کمتر توجه میشود . شهرهای امروزی سعی دارند به مسائل و نیازهای روز پاسخ دهند و بتوانند همزمان با پیشترف های تکنولوژی و علمی خود را به روز نمایند .برداشتهای انتزاعی از یک شهر ،شاید در کل بتواند به بهدود شرای آن کمک کند ولی امروزه بیش از هر زمان دیگری بین شهرها ،رقاب و مقایسه عملکردهای وشرای وجود دارد رفع نیازهاو نابرابریهای شهری ،تلاشی چند جانده و یکپارچه توس اجزاء گوناگون مدیری محلی و منطقه ای میطلدد .یکی از رویکردهای اساسی در این زمینه استراتژیهای توسعه شهردر شهرهای کوچک )شهر خمارلو(اس . استراتژیهای توسعه شهری از اواس دهه 3791 به صورت مقطعی در سط ایالتی با شیوه ای منسجم تر و به صورت یک استراتژی کلی مدیریتی در کشورهای توسعه یافته طرح ریزی شده اند.در این پایان نامه ضمن اشاره به مهمترین ابعاد سیاستهای عمومی شهرخمارلو و تاریخچه شهر ،موانع فیزیکی ،انسانی ،جغرافیایی ، وضعی طدیعی شهر و... و همچنین چارچوب و اصول استراتژیهای توسعه شهری در شهرهای کوچک )شهر خمارلو( به اختصار تشری شده اس .

شهر بعنوان یک منبع توسعه و مدیریت شهری در روند توسعه شهر ، نقش بسیار مهم و تعیین کننده دارد . از دیدگاه دیگر می توان مدیریت شهری را در مسیر یک توسعه قانونمند و پایدار مورد توجه قرار داد. این مورد بیشتر از این جهت اهمیت دارد که نحوه مدیریت بر جریان مطلوب زندگی شهری ، می تواند در بهبود سکونتگاههای انسانی و پایداری توسعه شهری مهمترین نقش را ایفا کند زیرا عامل اجازه دهنده و تنظیم کننده برنامه شهری از کارایی مدیریت شهری نشات می گیرد . وظایف شهرداری ها بعنوان متولی ارائه خدمات شهری به شهروندان ، به ارائه حداقل خدمات محدود نمی گردد و شهرداری ها می بایست در جهت ارائه خدمات متنوع تر و همچنین بهبود مستمر خدمات گامی موثر بردارند در این میان یکی از مقوله های مهم و قابل بررسی ، مسائل و مشکلات مربوط به فرآیند ساخت وساز می باشد . این پژوهش قصد دارد با نیم نگاهی به الگوی توسعه دانایی محور در تحول مدیریت شهری از پیچیدگی فرآیندها بعنوان نمونه موردی بوروکراسی اداری حاکم بر ساخت وساز تبریز سخن به میان آورده تا در نتیجه گیری به حذف فرآیند های اضافی و اصلاح فرایند های الزامی در جهت رضایت مندی شهروندان و کاهش هزینه ها بیانجامد. اساس این پژوهش بر مطالعات کتابخانه ای اسنادی، پژوهش های میدانی و مصاحبه با برخی سازندگان ساختمان و کارشناسان استوار بوده و نیز داده هایی از طریق تکمیل پرسشنامه بصورت انتخابی برای ارزیابی مشکلات این فرآیند ها بدست خواهد آمد.

پژوهش حاضر به بررسی و شناخت عوامل مداخله گر تاثیرگذار بر احساس هویت مندی در محلات امروز می پردازد. روش این پژوهش بر مبنای هدف : کاربردی _ نظری است. و بر مبنای جمع آوری داده ها جز ء تحقیقات توصیفی _ تحلیلی است . روش تجزیه و تحلیل در این تحقیق به صورت محتوایی و اکتشافی و تطبیقی است و برای تبیین و مقایسه از آمار توصیفی _ مطالعاتی میدانی ( پرسشنامه) ، مصاحبه ، برداشت های میدانی ، نقشه و عکس خواهد بود..در جهت اثبات فرضیه پژوهش، متناسب با معیارهای تعریف شده، پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت تنظیم واز طریق آزمون روایی کرونباخ سوالات را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد. در چنین شرایطی تلاش برای رسیدن به راهکاری مناسب مداخله محله با کاربری تجاری بلوک شهری پاساژ و همچنین برای باززنده سازی محله میارمیار و با هدف رفع فرسودگی کالبدی و کارکردی، حل مشکلات رفتاری و اجتماعی موجود و ارتقاء کیفیت فضائی آن با اقداماتی چون احیاء و تقویت استخوان بندی محله، بازسازی فضاهای عمومی و عناصر از دست رفته آن، باز تولید و بازسازی کارکردی که باعث تداوم حیات این محله خواهند شد امری مهم و ضروری به نظر می رسد

امروزه بیش از نیمی از مردم جهان در شهرها زندگی می کنند و از یک سو شهرها به عنوان کانون توسعه اجتماعی، اقتصادی و فضایی بشمار می روند ازسوی دیگر مناسب ترین مکان هایی هستند که مسائل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در آن پدید می آید. شهرها همواره با گذشت زمان با تغییرات اجتماعی، اقتصاد ، فضایی و کالبدی همراه می باشند و در چند سال اخیر در اثر رشد و پیشرفت تکنولوژی و بهبود یافتن نظام شهری ، گسترش شهرنشینی در شهرها را موجب شده است. بروز این امر سبب شکل گیری محلات مختلف در شهرها شده است، که این محلات دارای تفاوت های فراوانی از لحاظ خصیصه های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی و... می باشند. شهرها همواره چه در کشوهای توسعه یافته و چه در کشورهای جهان سوم دارای تفاوت هایی در ساختار شهری (محلات توسعه یافته ، محلات کمتر توسعه یافته ، محلات اسکان غیر رسمی، و...) می باشند.

در پهنه بندی نسبی خطر زمین لرزه در ایران، شهر تبریز تنها شهر مهم ایران است که در جایگاه پهنه بندی با خطر نسبی بسیار بالا قرار دارد. گسل تبریز منشأ زلزله های ویرانگر در طول تاریخ بوده و می تواند بار دیگر با فعالیت مجدد خود شهر را به ویرانه ای تبدیل نماید. گسل شمال تبریز در مجاورت بلافصل شهر قرار گرفته و منطقه پنج شهرداری تبریز در امتداد این گسل مستقر شده است.

کسب درآمد شهرداری و بهینه سازی آن نقش عمده ای در ارائه خدمات ضروری به شهروندان دارد و اجرای طرح های توسعه شهری را سرعت می بخشد؛ درحالی که فقدان چنین درآمدهایی فرآیند برنامه ریزی برای شهر و مدیریت شهری را با اختلال روبه رو می سازد. این تحقیق بر اساس هدف، کاربردی وبر اساس ماهیت و روش، از نوع توصیفی – تحلیلی است. هدف اصلی این تحقیق، بهینه سازی درآمد شهرداری بستان آباد جهت توسعه مطلوب شهر می باشد تراز مالی شهرداری (درآمد- هزینه) به عنوان منبع اصلی این مطالعه می باشد که برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از روش های آمار استنباطی ضریب رگرسیون خطی ساده و تحلیل واریانس استفاده شده است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

فقر شهری، فقری است که شکلی شهری یافته است که آن را از انواع دیگر فقر در عرصه های مختلف جغرافیایی دیگر متمایز کرده است. این پایان نامه قصد آن دارد که برای اولین بار در ایران با نگاهی جغرافیایی به شناختی اولیه از این شکل شهری شده فقر و نظر خود فقرا درباره ماهیت آن دست یابد و با معرفی رویکردهای مختلف فقر شناسی در این حوزه، خود با رویکردی مدیریت محورانه به تحلیل علل ایجاد و تداوم فقر شهری در محله اسلام آباد ( یکی از محلات حاشیه ای شهر زنجان) بپردازد. نخست درباره ماهیت فقر شهری بحث گردیده است. انواع نظریات درباب ماهیت فقر، فقر و جغرافیا، فقر شهری، فقیر شهری، چگونگی سنجش و در نهایت راهکارهای رفع آن در این بخش مطرح شده است. برای شناخت شکل کالبدی فقر شهری محله مورد مطالعه، آمار اطلاعات موجود از جمله فایل های رقومی شده کاربری اراضی شهر به وسیله سیستم های اطلاعات جغرافیایی(gis) پردازش شده است. برای شناخت بخش اقتصادی، اجتماعی و... فقر یا شناخت مفهوم فقیر شهری نیز از آمار و اطلاعات پرسشنامه ای استفاده شده است. برای آزمون فرضیات که با رویکردی مدیریتی در باب شناخت علل فقر مطرح شده است نیز، مدل ریاضی فرایند تحلیل سلسله مراتبی توماس ساعتی( ahp ) در کنار سایر اطلاعات و آمار و نقشه ها، بکار گرفته شده است.

چکیده : شهرهای کوچک و جایگاه آن در برنامه ریزی فضایی کشورهای در حال توسعه،بخشی از استراتژی های توسعه شهری را تشکیل می دهد. تجربیات جهانی در این زمینه بیانگر این واقعیت است که حل مسائل و مشکلات شهرهای بزرگ در گرو حمایت جدی از مراکز شهری کوچک می باشد.در سطح منطقه ای نیز انتشار توسعه به مراکز روستایی توسط شهرهای کوچک محرز گردیده است. در ایران نیز جهت تمرکززدایی استراتژی های اندیشه شده است که عمدتاً در آمایش سرزمین تجلی یافته است.شهرهای کوچک در ایران به عنوان مکان مرکزی دارای بیشترین روابط با حوزه های روستایی هستند.نقش اینگونه شهرها نه تنها به صورت مراکز توزیع خدمات و بازار فروش محصولات کشاورزی موجب پویایی بخش کشاورزی می گردد بلکه عاملی در تجاری شدن بخش کشاورزی در حوزه های روستایی نیز هستند.محوریت اساسی پژوهش حاضر با عنوان نقش شهرهای کوچک در توسعه منطقه ای ( نمونه موردی بخش مرکزی شهرستان رزن) بر مبحث شناخت و تبیین نقش شهرهای کوچک با مصداق رزن و بکارگیری یافته ها در ارائه راهکارهای توسعه منطقه ای استوار است . دراین راستا دو فرضیه ذیل مورد توجه بوده است : - بین تنوع کارکردهای منطقه ای در شهر رزن و سازماندهی فضایی منطقه و توسعه حوزه روستایی مورد مطالعه رابطه مستقیم وجود دارد . - توسعه شهر رزن تراوش توسعه به کل منطقه را امکان پذیر می سازد و روابط جدید و پایداری بین سکونتگاه ها ایجاد می نماید. در بررسی این فرضیات علاوه بر ادبیات توسعه منطقه ای از روشهای علمی همچون ، مدل ضریب ویژگی، ضریب مرکزیت، مدل قاعده رتبه - اندازه ، ضریب کشش پذیری،روش تحلیل عوامل و مدل تاکسونومی عددی استفاده شده است. نتجیه حاصل شده نشان داد که هرچند شهر رزن از نظر شاخص-های توسعه شهری و تنوع کارکردهای شهری توسعه یافته و موجب تراوش این توسعه به کل منطقه شده و روابط جدید و پایداری بین سکونتگاه های منطقه به وجود آورده و نیز باعث سازماندهی فضایی منطقه مورد مطالعه شده است . با وجود این با نقصان و تنگناهای روبه رو بوده است و برای رسیدن به یک وضعیت مطلوب و مناسب که تمامی نقاط سکونتگاهی منطقه به اندازه برابری از تراوشات توسعه شهر بهره مند شوند فاصله زیادی وجود دارد. در این راستا علاوه بر نقش محلی(دورن شهری) باید به نقش منطقه ای شهر نیز توجه گرد. تا شهر بتواند علاوه بر ارائه خدمات و امکانات به ساکنان خود در مقیاس منطقه ای و سطوح بالاتر نیز موفق عمل نماید. از این حیث ساختار شهری و منطقه ای باید به صورت سیستمی، یکسان توسعه یابد تا شهر رزن در ارائه مطلوب خدمات و امکانات به حوزه نفوذخود و درنهایت رسیدن به توسعه منطقه ای بهتر عمل نماید . واژگان کلیدی : شهر کوچک ، توسعه ، توسعه منطقه ای ، نقش شهری