به نام خدا چکیده هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش مهارت جرات ورزی بر خودکار آمدی و انتخاب رشته دانشگاهی دانش آموزان دختر منطقه ورامین بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه هنر جویان هنرستان کار و دانش ام البنین شهرستان ورامین در سال تحصیلی 89-88 بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی 60 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش دو پرسشنامه (جرأت ورزی گمبریل وریچی و پرسشنامه خودکار آمدی شرر و همکاران) اجرا شد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش از نوع نیمه تجربی بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس چند متغیری و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که آموزش باعث افزایش توانایی انتخاب رشته دانشگاهی گروه آزمایش شده است زیرا تفاوت معناداری بین قبل و بعد از آموزش (در گروه آزمایش) مشاهده می شود. همچنین آموزش باعث افزایش خودکار آمدی عمومی گروه آزمایشی شده زیرا اختلاف معناداری بین قبل و بعد از آموزش در گروه آزمایش مشاهده می شود ، در ضمن بین اطمینان انتخاب رشته دانشگاهی دانش آموزان گروه گواه و آزمایش تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین بین خودکار آمدی عمومی دانش آموزان گروه گواه و خودکار آمدی گروه دانش آموزان مورد آزمایش و پیش آزمون تفاوت معنی داری وجود ندارد. کلید واژه 4 : جرات ورزی ، خودکار آمدی ، انتخاب رشته مقدمه توجه فزاینده به جرات ورزی موضوع داغ و به روز آموزش مهارتهای زندگی حاکی از آشکار شدن ارزشهای گوناگون این مهارت است که هر روز پژوهش های مضاعفی بر آن مهر تأیید می زنند. اهمیت جرات ورزی در ارتباطات میان فردی و نقش آن در تعامل های اجتماعی و البته فراونی رفتارهای غیر جرات ورزانه در جمعیتهای بالینی و غیر بالینی سبب شده است که پژوهش های زیادی در این زمینه صورت گیرد و برنامه های متنوعی تحت عنوان آموزشی جرات ورزی ( at) تدارک دیده شود ارتباط یکی از مهم ترین زمینه های سلامت زندگی اجتماعی و منشأ فرهنگ و به عنوان زمینه ومبنای حرکت و ارتقای انسانی است که اگر خدشه دار شود بی شک پایه اصلی زندگی می لغزد و رضایت از آن محو می شود ، ارتباط موثر رابطه ای است که در آن شخص به گونه ای عمل می کند که در آن علاوه بر آنکه خودش به خواسته هایش می رسد افراد مقابل نیز احساس رضایت دارند ، یکی از مهارتهای ارتباط موثر جرات ورزی است. افرادیکه از مهارت جرات ورزی (حد وسط برخورد منفعلانه و چرخاشگرانه) بی بهره اند ، نمی توانند از خودشان دفاع کنند لذا غالبا در برخورد با دیگران ، منفعل پشیمان و ترسو بوده وبه جای اهمیت به نیازها و خواسته های خود از خواسته ها و نظرات دیگران تبعیت می کنند (مهار لویی ، 1388). جرأت ورزی مهارتی است در راه خودکار آمدی و خود کنترلی در افراد که اعتماد به نفس و عزت نفس آنها را تقویت می کند. این مهارت که جزء مهارت های مقابله با خشم و همچنین بهترین روش ارتباط رضایت بخشی با دیگران است بسان سایر مهارتهای ارتباطی نیازمند دانش ، تدبیر ، مذاکره و انعطاق پذیری است (ساعتچی ، 1388 ) بر این اساس جرات ورزی به معنی احترام گذاشتن به خود و دیگران است به این معنی که عقاید ، باورها ، افکار و احساسات ما و دیگران به یک اندازه از اهمیت برخوردار است و همه ما شایسته احترام از طرف دیگران هستیم ، اما گاهی لازم است آنها را از این حقیقت آگاه سازیم ، گو اینکه داشتن مهارت جرات ورزی در میان افراد مختلف و به خصوص کودکان و نوجوانان می تواند سرمنشأ تغییرات مثبت و قابل توجهی باشد( مهرابی زاده ، 1389) در عصر کنونی دو تغییر عمده فرهنگی در جوامع مختلف به وجود آمده است یکی اینکه ارتباطات شخصی نسبت به گذشته ارزش بیشتری یافته و به صورت یک منبع اصلی خود ارزشمندی و رضایت از زندگی درآمده است ، و دیگر آنکه دامنه و رفتار قابل قبول اجتماعی به طور قابل توجهی گسترش یافته است ، در چارچوب این زمینه فرهنگی ، علاقه به جرات ورزی ، نه به صورت یک حالت زود گذر ، بلکه ضرورت آن به شکل یک شیوه موثر دائمی احساس می شود ، جرات ورزی برخی از نیازهای فرهنگی قوی و فراگیر را ارضا می کند و دو هدف عمده دارد ؛ کاهش اضطراب اجتماعی و دیگری کسب مهارتهای اجتماعی. فردی که با جرات است می تواند ارتباط نزدیک با دیگران برقرار کند ، خودش را از سوء استفاده دیگران دورنگه دارد و دامنه وسیعی از نیازها و افکار مثبت و منفی را ابراز نماید ، بی آنکه احساس گناه و اضطراب کند یا به حقوق دیگران لطمه بزند. (داتلر 1991). کودکانی که با همسالان خود ارتباط اندکی دارند ، موقعیتهایی را که مهارتهای اجتماعی – شناختی و نیز اخلاقی را میسر می سازند از دست می دهند ، همچنین از نظر اجتماعی منزوی هستند ، تمایل به افسردگی و تنهایی داشته و در مدرسه عملکردهای کمتری دارند. (وسک 1980). در آموزش جرات ورزی به فرد آموخته می شود که چگونه رفتار مبنی بر جرات و جسارت از خود نشان دهد. فرد با تلاش برای کشف و تعریف مشکل ، پیگیری هدفهای مورد نظر و همواره با رفتار توام با جرات تکرار نقش گذاری ، واژگون سازی نقشی و ارائه تدریجی و متوالی رفتارهای مطلوب ، شیوه های متناسب مبتنی بر جرات را برای بیان خواسته های خود می آموزد. (مان 1995) رفتار جرات ورزانه با خود پنداره مثبت ، عزت نفس ، تسلط ، خود بسندگی و اعتماد به نفس همگرایی و همبستگی دارد و رفتارهای غیر جرات ورزانه ، باز دارنده و اجتنابی هستند و همبستگی مثبت و بالایی با ترس ها ، هراسها ، و اضطراب اجتماعی و انواع پرخاشگریهای درونی دارند. (محامد 1378) «لانگ وجاکوبوسکی» به نقل از پورشریفی 1376 مهارت جرات ورزی را شامل گرفتن حق خود و ابراز افکار ، احساسات ، و اعتقادات خویش به نحوی مناسب ، مستقیم و صادقانه می دانند به گونه ای که حقوق دیگران پایمال نشود. شیوه هایی که در برقراری ارتباط با دیگران اتخاذ می شود عامل مهمی در تعامل اجتماعی می باشد. ارتباطات ضعیف می توانند به روابط ناسالم منجر شوند و فشار روانی را افزایش دهند ، یکی از عوامل مهم ارتباطات بین فردی ، استفاده صحیح از مهارت جرات ورزی است ، افراد با مهارتهای جرات ورزی عیف برای خود و دیگران مشکلات متعددی را به وجود می آورند. آموزش جرات ورزی یک شیوه مداخله ساخت یافته است که از آن برای بهبود اثر بخش روابط اجتماعی استفاده می شود. از این روش برای درمان اختلالهای اضطرابی و ترس های مرضی کودکان ، نوجوانان و بزرگسالان بهره گرفته می شود. این رویکرد خاص برای افرادی که مشکلات بالینی دارند به کاربرده نمی شود ، بلکه در حد بسیار وسیعی در دنیای تجارت ، به ویژه در حوزه های فروش و مدیریت نیز مورد استفاده قرار می گیرد. (همان منبع ، 1376) رفتار جرات ورزانه از نظر ولپی (1990) عبارت است از بیان مناسب و به دور از اضطراب که این مفهوم به ایستادگی برای احقاق حقوق انسانی باز می گردد. نگرانی بیش از اندازه در مورد نظر دیگران درباره خود ، هم می تواند به رفتارهای غیر جرات ورزانه منجر شود (شوارتز و گوتمن 1976). آلدن و سفر (2009) نیز به بررسی ارتباط میان فقدان جرات ورزی و عوامل شناختی نظیر داشتن معیارهای کمال گرایانه و حساسیت بیش از اندازه نسبت به نظر دیگران راجع به خود پرداختند. نمره ها و نتایج آزمودنیها در این پژوهش ، یافته های شوارتز و گوتمن را تایید می کردند. همچنین میان آشفتگی و مخاطبانی که باعث این آشفتگی می شدند با رفتار غیر جرات ورز رابطه ای وجود داشت. افراد غیر جرات ورز بیشتر در ارتباط با کسانی بودند که منبع آشفتگی آنها تلقی می شدند. پژوهش های انجام شده در رابطه با آموزش جرات ورزی ، خودکار آمدی قربی در پژوهش (1387) رابطه اثر بخش روش آموزش جرات ورزی و امین سازی در مقابل تنیدگی بر احساس غربت دانش جویان دختر با توجه به ویژگی شخصیت و سبک دلبستگی آنها را بررسی کرد ، 249 نفر دانش جوی دختر سال اول مراکز تربیت معلم با محدوده سنی 17 تا 35 سال از طریق پرسشنامه ای احساس غربت ، سبک دلبستگی و ویژگی های شخصیت مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج آزمون t نشان داد که شیوه های آموزش به کار رفته در تغییر احساس غربت دانش جویان موثر بوده است میان سبک دلبستگی و احساس غربت تفاوت معنی داری مشاهده نشد ، نتایج تحقیق نشان داد که برنامه های آموزش جرات ورزی و ایمن سازی در کاهش احساس غربت و استرس ناشی از جادث انتقال موثر است. مسعودی (1386) در پژوهشی رابطه تاثیر شیوه های جرات ورزی بر سازگاری اجتماعی را بررسی نمود در این پژوهش 240 نفر دانش آموز ( 120 دانش آموز پسر و 120 دانش آموز دختر ) انتخاب شدند. داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاکی از آن بود که متغیر جنسی (05/0 > p 64و12=f ) و شیوه های جرات ورزی (05/0 > p 96و77=f ) و تعامل جنسی آزمودنی ها با شیوه های جرات ورزی (05/0 > p 17و3=f ) به لحاظ آماری معنی دار هستند. در پژوهش عمرانی (1384) رابطه آموزش جرات ورزی بر مهارتهای اجتماعی ، اضطراب اجتماعی و عملکرد تحصیلی مورد بررسی قرار گرفت ، نمونه این پژوهش متشکل از 60 دانش آموز بود که به روش تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند و ابزار مورد استفاده در این پژوهش مقیاس اضطراب اجتماعی واتسون و فرند و مقیاس درجه بندی مهارتهای اجتماعی اسلرومیلر بود. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که بین این دو گروه حداقل ، یکی از متغیرهای و البته مهارتهای اجتماعی ، اضطراب اجتماعی و عملکرد تحصیلی تفاوت معنی داری وجود دارد ، نتایج تحلیل واریانس یک طرفه درمانوا نیز نشان داد که بین دو گروه از لحاظ هر سه متغیر وابسته تفاوت معنی داری وجود دارد. یعقوبی (1377) در پژوهش خود بر روی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان تفرش نشان داده است که آموزش جرات ورزی از طریق ایفای نقش به صورت گروهی بر بهبود مهارتهای اجتماعی موثر است. اسدی ، رضایی (1388) در پژوهش که با عنوان بررسی ومقایسه جرات ورزی ، اضطراب و افسردگی و فشار روانی در افراد نابینا و بینا انجام دادند دریافتند که بین دو گروه افراد نابینا و بینا تفاوت معناری داری در میانگین نمرات مربوط به جرات ورزی و فشار روانی وجود دارد و در افراد نابینا رابطه منفی و معنی داری بین جرات ورزی و افسردگی وجود دارد و این امر می تواند وقوع افسردگی را در آنها موجب شود. روش نمونه گیری در این تحقیق به شیوه تصادفی بود و 45 نفر از نابینایان شهرستان دامغان و شاهرود انتخاب شدند ، ابزار تحقیق مقیاس سنجش جرات ورزی ، مقیاس ارزیابی اضطراب ، افسردگی و فشار روانی بودند. در پژوهش عبدی ، دانایی (1381) به بررسی مهم ترین عوامل موثر بر انتخاب رشته و منابع کسب اطلاع از آن در دواطلبان ورود به دانشگاه تعداد 385 داوطلب از گروههای آموزشی ریاضی ، تجربی ، انسانی ، هنر و زبان در شهر تهران پرداخته شد. بدین منظور داوطلبان شناسه ای که بر اساس نتایج یک پرسشنامه باز پاسخ تهیه شده بود پاسخ گفتند ، نتایج حاصله نشان داد که به طور کلی جستجوی اطلاعات از رشته های دانشگاهی نزد داوطلبان پایین بود و بین گروههای آموزشی در عوامل استعداد و تاکید والدین و اطرافیان تفاوت معنادار وجود داشت. مظاهری (1388) در پژوهش خود بهبود حرمت خود و خودکار آمدی در نوجوانان پسر را بررسی کرده است. در این پژوهش 20 نوجوان پسر (14 تا 16 ساله) از یک مرکز شبانه روز پسرا بی سرپرست و بد سرپرست انتخاب شدند. در پژوهش مذکور از مقیاس حرمت خود روزنبرگ و فهرست خود کارآمدی شرر استفاده شد یافته ها نشان دادند که حرمت خود و خود کارآمدی گروه آزمایشی افزایش یافته بود (p<50/0) و به نظر می رسید که تمرینهای شناختی – رفتاری هنر روان درمانگری می تواند خود کارآمدی و حرمت خود را در نوجوانان با تقویت اعتماد به توانایی ابراز خود و مثبت اندیشی افزایش دهد. در پژوهش بامدادی (1386) رابطه جرات ورزی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی مورد بررسی قرار گرفت نمونه این پژوهش 300 دانش آموز دختر سال دوم دبیرستان در گرایش های ریاضی فیزیک و علوم انسانی (منطقه 6 تهران) بودند ، در این پژوهش از پرسش نامه جرات ورزی تحصیلی جری جینک و بکی مورگان ) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان دادند که جرات ورزی تحصیلی در هر دو گروه آزمودنی از پیش بینی پیشرفت تحصیلی برخوردار است (0001/0>p ) این بررسی نشان داد که از میان مولفه های جرات ورزی تحصیلی و کوشش ، بافت ، استعداد ، در رگرسیون گام به گام ، در هر گروه آزمودنی مولفه کوشش بیشترین سهم را در پیش بینی پیشرفت تصمیمی داشت. در این بررسی نتایج آزمون z فیشر نشان داد گرایش تحصیلی نقش تعدیل کننده در رابطه بین جرات ورزی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی ندارد اما گرایش تعدیل کنندگی در رابطه بین پیشرفت تحصیلی و مولفه بافت ایفا می کند. یافته های این پژوهش نشان می دهد که هر قدر افراد از جرات ورزی تحصیلی بالاتری برخوردار باشند پیشرفت تحصیلی بهتری دارند و هر اندازه بافت خانه و مدرسه فضای بهتری را برای آنها فراهم سازد احتمال مشارکت آنها در رشته های ریاضی فیزیک بیشتر است. فالون (2001) روش جرات آموزی را به تنهایی و نیز توام با دارویی به نام پراپرانول بر روی افراد مبتلا به نوبیای اجتماعی مورد مطالعه قرار دارد. نتایج نشان دادند که افزودن پراپرانول به روش جرات آموزی نتیجه چندانی نداشت و روش جرات آموزی به تنهایی روش موثری است. پیکرز گیل (1991) در پژوهش های متعدد و متفاوتی همبسته های ابراز وجود را در نمونه های بالینی و غیر بالینی مورد بررسی قرار دادند. آنها در هشت بررسی نشان دادند که بین رفتار جرات ورزانه با ترس های اجتماعی ، اضطراب اجتماعی ، پرخاشگری درونی نظیر انتقاد افراطی از خود و احساس گناه هذیانی کمرویی ، فقدان اعتماد به نفس و عزت نفس پایین ، رابطه وجود دارد. همچنین آنها دریافتند که بین رفتار غیر جرات ورزانه با رفتارهای مستقل ، خودبسندگی اجتماعی ، اعتماد به نفس و عزت نفس بالا رابطه منفی وجود دارد. در مورد اثر بخشی آموزش جرات ورزی بر مهارتهای اجتماعی پرزل وترینگر (1998) در پژوهش خود بر روی 19 بیمار سرپایی و بستری شده بهبودی معنی داری را در مهارتهای اجتماعی آنها گزارش کرده اند نتایج پژوهش آنها نشان داده است که آموزش جرات ورزی توانسته است تاثیر بسزایی در افزایش بهداشت روانی این بیماران داشته باشد. هیتر و تبوت (2009) در تحقیق خود بر روی تعدادی آزمودنی پرخاشگر نشان دادند که به کارگیری فعالانه مهارتهای مقابله ای نتایج درمان را افزایش می دهد ، در این تحقیق به خوبی نشان داده شده است که افرادیکه راهکارهای مقابله ای شامل مهارتهای رد کردن ، مهارتهای اجتماعی ، آرامش عضلانی ، کنترل استرس و روش حل مساله را به خوبی به کار می بردند از ارتباط بهتر و سالمتری برخوردار بودند و میزان پرخاشگری آنها کمتر بود. میلر (1982) در پژوهشی اثر آموزش گروهی جرات ورزی را در مورد 36 تن از دانش آموزان دبیرستانی را ارزیابی کردند. نتایج نشان دادند که آموزش جرات ورزی به صورت گروهی ابراز وجود افراد را در موقعیت ایفای نقش افزایش داده است. اثر آموزش تا چند هفته پس از آموزش نیز حفظ شده بود. اپستین (2009) از مقایسه بین زوجهایی که تحت آموزشی جرات ورزی قرار گرفته بودند و زوجهایی که آموزش ندیده بودند دریافت که افزایش معنی داری در پرخاشگری کلامی زوجهای آموزش دیده به وجود می آید. واکرمن (2004) در تحقیق خود بر روی 18 نوجوان پسر و 12 نوجوان دختر با میانگین 12 سال که بر اساس مقیاس های سنی ، جرات ورزی و اضطراب موقعیتی ، فاقد جرات ورزی بودند آموزش جرات ورزی را در 6 جلسه انجام داد این دانش آموزان در مقایسه با گروه گواه پیشرفت معنی داری نشان دادند. به هر حال تحقیقاتی که رباطه با جرات ورزی انجام گرفته نشان می دهد که افراد با جرات ورزی بالاتر مناقع شناختی بیشتر ، راهکارهای انعطاف پذیرتر و مدیریت موثرتر بر محیط شان دارند (بوفارد 1999) . فرضیه های پژوهشی : 1) آموزش مهارت جرات ورزی موجب توانایی در انتخبا رشته دانشگاهی توسط دانش آموزان دختر شهرستان ورامین می شود. 2) آموزش مهارت جارت ورزی موجب افزایش خودکار آمدی عمومی دانش آموزان دختر شهرستان ورامین می شود. روش : طرح استفاده شده در این پژوهش نیمه تجربی است. جامعه آماری پژوهش تمامی هنر جویان دختر هنرستان کار و دانش ام البنین است که در سال تحصیلی 89-88 در رشته های کامپیوتر ، خیاطی ، دوخت تزئینی و کامپیوتر مشغول به تحصیل بوده اند در این پژوهش روش نمونه گیری از نوع تصادفی بوده است ، ابتدا بین نمونه گیری به صورت هدفمند بوده به این صورت که تعدادی از هنر جویانی که نگرش ناهمسان در مورد انتخاب رشته با اولیاء شان داشتند انتخاب شدند و سپس از این تعداد 60 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند ، از این 60 نفر 30 نفر تحت آموزش قرار گرفتند و در دو نوبت پیش آزمون ، پس آزمون به پرسشنامه ها پاسخ دادند ، 30 نفر موجود در گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند و تنها به پرسشنامه ها پاسخ گفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات : پرسشنامه جرات ورزی گمبریل وریچی (1975) ، پرسشنامه خودکار آمدی عمومی پرسشنامه جرات ورزی گمبریل و ریچی : این مقیاس حاوی 40 ماده است و هر ماده یک موقعیت خاص را که مستلزم رفتار جرات ورزانه است نشان می دهد پرسشنامه جرات ورزی دارای دو قسمت است یک قسمت مربوط به اندازه گیری درجه ابراز مولفه های ابراز وجود بنیادی و قسمت دیگر آن ابراز مولفه های ابراز وجود مقاله ای را مورد سنجش قرار می دهد. اعتبار عاملی ماده های مختلف مقیاس بین 39/0 تا 70/0 و ضریب پایایی آن 81/0 گزارش شده است (گمبریل و ریچی) لازم به ذکر است که همبستگی نمره های این مقیاس به نتایج ارزیابی شاهده گرانی که ایفای نقش نمونه ای از آزمودنیها را در پژوهش در تهران مورد مشاهده قرار داده اند (ترکمن ، ملایری 1382) مطلوب برآورده شده است (001/0 > p و 046/0=r ) همچنین شریب پایایی باز آزمایی این مقیاس توسط بهرامی (1385) برای درجه ابراز وجود بنیادی و ابراز وجود مقابله ای به ترتیب 71/0 و 72/0 گزارش شده است. این پرسشنامه میزان امکان چنین رفتارهایی را با گزینه های خیلی زیاد (5) زیاد (4) متوسط (3) کم (2) و خیلی کم (1) مشخص می کند. قسمتی از تست به اندازه گیری درجه یا میزان ناراحتی فرد اختصاص دارد و اعتبار عاملی ماده های مختلف مقیاس بین 39/0 تا 70/0 و ضریب پایایی آن 81/0 گزارش شده است (گمبریل و ریچی 1975) همچنین شریب پایایی باز آزمایی این مقیاس توسط بهرامی (1375) برای درجه ناراحتی و احتمال بروز رفتار به ترتیب 71/0 و 88/0 گزارش شده است در این پژوهش نیز اعتبار این پرسشنامه توسط آلفای کرونباخ و با نرم افزار spss محاسبه گردید که مقدار آن برار 83/0 می باشد. پرسشنامه خودکار آمدی عمومی در تحقیق براتی (1376) نسخه اصلی آزمون شامل 36 ماده بوده است که بر اساس تحلیل های انجام شده فقط ماده هایی که بار 40 % را در هر یک عوامل اجتماعی و عمومی داشتند حذف نشدند. بر این اساس 13 ماده که دارای ان ویژگی نبودند حذف و آزمون به 23 ماده کاهش یافت از این 23 ماده 17 مورد خودکار آمدی عمومی را می سنجد. ضریب اعتبار آزمون از طریق روش اسپیرمن براون با طول برابر 76/0 و با طول نابرابر 76/0 و از روش دو نیمه کردن گاتمن برابر 76/0 به دست آمده است. آلفای کرونباخ نیز با همسانی کلی سوالات برابر 79/0 به دست آمده که رضایت بخش بوده است. شیوه نمره گذاری پرسشنامه خودکارآمدی عمومی به این صورت است که به هر ماده از یک تا پنج امتیاز تعلق می گیرد ، به طور کلی این پرسشنامه شامل 17 ماده است که ماده های شماره 15 ، 13 ، 9 ، 8 ، 3 از راست به چپ و بقیه از چپ به راست امتیازشان افزایش می یابد ، در این پژوهش نیز اعتبار این پرسشنامه توسط آلفای کرونباخ و با نرم افزار spss محاسبه گردید که مقدار آن 91/0 می باشد. چک لیست انتخاب رشته دانشگاهی : در این تحقیق برای بررسی وضعیت انتخاب رشته دانشگاهی دانش آموزان از مقیاس درجه بندی لیکرت استفاده شد این چک لیست 10 ماده ای بیانگر میزان اطمینان انتخاب رشته دانشگاهی توسط دانش آموزان است ، در این چک لیست در زمینه شرایط اجتماعی و خانوادگی و شغلی انتخاب رشته سوالاتی پرسیده شده است ، این چک لیست توسط معلم آموزش دهنده پر گردید نتیجه پایی سنجی چک لیست با استفاده از آلفای کرونباخ 82/0 بوده است. یافته های پژوهش : از آن جا که این پژوهش به روش نیمه تجربی است برای تعیین رابطه متغیرها از آزمون تحلیل واریانس چند متغیری و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شده است. جدول 1 : میانگین ، انحراف معیار و تفاضل نمره های پیش آزمون و پس آزمون در متغیر افزایش تونایی انتخاب رشته دانشگاهی در گروه های آزمایشی و کنترل گروه آماره میانگین انحراف معیار تفاضل آزمون t sig موقعیت متغیر پیش آزمون پس آزمون پیش آزمون پس آزمون پس آزمون – پیش آزمون آزمایش افزایش توانایی انتخاب رشته دانشگاهی 35/3 58/3 66/0 67/0 16/0 28/5 00/00 کنترل افزایش توانایی انتخاب رشته دانشگاهی 22/3 35/3 70/0 67/0 03/0 28/1 21/0 همان طور که یافته های جدول نشان می دهد آموزش باعث افزایش توانایی انتخاب رشته دانشگاهی گروه آزمایش شده زیرا اختلاف معنا داری از لحاظ آماری بین قبل و بعد از آموزش در گروه آزمایش مشاهده می شود در صورتی که در نمرات گروه کنترل تفاوتی نداشته است. جدول 2 : میانگین انحراف معیار و تفاضل نمره های پیش آزمون و پس آزمون در متغیر خودکار آمدی عمومی در گروه های آزمایشی و کنترل گروه آماره میانگین انحراف معیار تفاضل آزمون t sig موقعیت متغیر پیش آزمون پس آزمون پیش آزمون پس آزمون پس آزمون – پیش آزمون آزمایش خودکار آمدی عمومی 094/3 84/3 57/0 24/00 75/0 61/6 00/00 کنترل خودکار آمدی عمومی 05/3 06/3 56/0 49/0 01/0 21/0 84/0 همان طور که اطلاعات جدول نشان می دهد آموزش باعث افزایش خودکار آمدی عمومی گروه آزمایشی شده زیرا اختلاف معناداری از لحاظ آماری بین قبل و بعد از آموزش ( در گروه آزمایش) مشاهده می شود در صورتی که در نمرات گروه کنترل تفاوتی نداشته است. جدول 3 : میانگین انحراف معیار و تفاضل نمره های پیش آزمون و پس آزمون در متغیر ابراز وجود بنیادی در گروه های آزمایشی و کنترل گروه آماره میانگین انحراف معیار تفاضل آزمون t sig موقعیت متغیر پیش آزمون پس آزمون پیش آزمون پس آزمون پس آزمون – پیش آزمون آزمایش ابراز وجود بنیادی 93/2 00/4 06/0 28/0 07/1 85/9 00/00 کنترل ابراز وجود بنیادی 90/2 94/2 57/0 57/0 032/0 00/1 32/0 همان طور که اطلاعات جدول نشان می دهد آموزش سبب ابراز وجود بنیادی گروه آزمایشی شده اما در نمرات گروه کنترل تفاوتی حاصل نشده است. جدول 4 : میانگین انحراف معیار و تفاضل نمره های پیش آزمون و پس آزمون در متغیر ابراز وجود مقابله ای در گروه های آزمایشی و کنترل گروه آماره میانگین انحراف معیار تفاضل آزمون t sig موقعیت متغیر پیش آزمون پس آزمون پیش آزمون پس آزمون پس آزمون – پیش آزمون آزمایش ابراز وجود مقابله ای 44/3 81/3 58/0 23/0 36/0 48/3 002/0 کنترل ابراز وجود مقابله ای 47/3 54/3 63/0 55/0 06/0 47/1 15/0 همان گونه که مشاهده می شود آموزش باعث افزایش ابراز وجود مقابله ای در گروه آزمایش شده زیرا اختلاف معناداری از لحاظ آماری بین قبل و بعد از آموزش در گروه آزمایش مشاهده می شود در صورتی که در نمرات گروه کنترل تفاوتی نداشته است. برای بالا رفتن درصد اطمینان یافته های تحقیق آزمونهای زیر انجام گرفته است. 1) بین جرات ورزی دانش آموزان گروه گواه و جرات ورزی دانش آموزان مورد آزمایش (پیش آزمون) تفاوت معنی داری وجود دارد. جدول 5 : آزمون t برای بررسی تفاوت بین جرات ورزی دانش آموزان گروه گواه و جرات ورزی گروه دانش آموزان مورد آزمایش (پیش آزمون) نام متغیرها تفاضل میانگین ها t درجه آزادی sig جرات ورزی دانش آموزان گواه 005/0 - 186/0 - 29 0853/0 جرات ورزی دانش آموزان پیش آزمون با توجه به اطلاعات جدول شماره 5 همان گونه که مشاهده می شود t محاسبه شده از t جدول کوچکتر می باشد و مقدار sig بزرگتر از 05/0 است (یعنی آزمون معنادار نمی باشد به عبارتی می توان گفت بین جرات ورزی دانش آموزان گروه گواه و جرات ورزی دانش آموزان مورد آزمایش و پیش آزمون) تفاوت معنی داری وجود ندارد. 2) بین اطمینان انتخاب رشته دانشگاهی دانش آموزان گروه گواه و اطمینان انتخاب رشته دانشگاهی گروه دانش آموزان مورد آزمایش (پیش آزمون) تفاوت معنی داری وجود دارد. جدول 6 : آزمون t برای بررسی تفاوت بین اطمینان انتخاب رشته دانشگاهی دانش آموزان گروه گواه و جرات ورزی گروه دانش آموزان مورد آزمایش (پیش آزمون) نام متغیرها تفاضل میانگین ها t درجه آزادی sig خودکار آمدی عمومی دانش آموزان گواه 41/0 88/0 29 38/0 خودکار آمدی عمومی دانش آموزان پیش آزمون با توجه به جدول فوق همان گونه که مشاهده می شود t محاسبه شده از t جدول کوچکتر می باشد و(مقدار sig بزرگتر از 05/0 است)یعنی آزمون معنی دار نمی باشد. به عبارتی می توان گفت بین خودکار آمدی عمومی دانش آموزان گرواه گواه و خودکار آمدی گروه دانش آموزان مورد آزمایش و پیش آزمون) تفاوت معنی داری وجود ندارد. جدول 7 : آزمون t برای بررسی تفاوت بین خودکار آمدی عمومی دانش آموزان گروه گواه و جرات ورزی گروه دانش آموزان مورد آزمایش (پیش آزمون) نام متغیرها تفاضل میانگین ها t درجه آزادی sig توانایی انتخاب رشته دانش آموزان گواه 03/0 03/1 29 31/0 توانایی انتخاب رشته دانش آموزان پیش آزمون همانطور که یافته های جدول نشان می دهد t محاسبه شده از t جدول کوچکتر می باشد و مقدار sig بزرگتر از 05/0 است (یعنی آزمون معنی دار نمی باشد. به عبارتی می توان گفت بین اطمینان انتخاب رشته دانشگاهی دانش آموزان گروه گواه و اطمینان انتخاب رشته دانشگاهی گروه دانش آموزان مورد آزمایش و پیش آزمون) تفاوت معنی داری وجود ندارد. بحث و نتیجه گیری هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش مهارت جرات ورزی برخودکارآمدی و انتخاب رشته دانشگاهی دانش آموزان دختر منطقه ورامین بود. نتایج تحقیقات نشان می دهد که آموزش جرات ورزی باعث افزایش اطمینان انتخاب رشته تحصیلی می شود. این یافته با نتایج به دست آمده از پژوهش های بامدادی (1386) و غفاریان زاده (1379) همسویی دارد. جرات ورزی سبب افزایش عزت نفس و کاهش پرخاشگری و اضطراب می شود ، نتایج پژوهش های کافمن و هرو (1987) نیز نشان داده است که جرات ورزی موجب کاهش پرخاشگری و اضطراب در نوجوانان می شود این مطلب با نتایج تحقیقات نیسی و شهنی ییلاق (1380) هماهنگی دارد که در یک پژوهش آزمایشی بر روی دانش آموزان پسر سال اول دبیرستان های شهرستان اهواز نشان دادند که آموزش جرات ورزی باعث افزایش ابراز وجود ، عزت نفس و بهداشت روانی و کاهش اضطراب اجتماعی می شود. نتایج تحقیقات پیکرزگیل (1991) نشان داد که بین رفتار جرات ورزانه با ترس های اجتماعی ، اضطراب ، پرخاشگری های درونی نظیر انتقاد درونی از خود ، احساس گناه هذیانی کمرویی ، فقدان اعتماد به نفس و عزت نفس پائین رابطه وجود دارد. همچنین آنها دریافتند که بین رفتار غیر جرات ورزانه با رفتارهای مستقل ، خودبسندی اجتماعی ، اعتماد به نفس و عزت نفس بالا رابطه منفی وجود دارد. یافته های تحقیق حاتمی (1387) نیز نشان داد که آموزش برنامه جرات ورزی موجب افزایش جرات و عزت نفس دانش آموزان کم جرات می شود این یافته ها حاکی از آن بود که میزان جرات ورزی و عزت نفس دانش آموزان کم جرات در گروه آزمایشی به طور معنا داری افزایش یافته است. یافته ها احتمالا بیانگر این است که اجرای برنامه آموزش مهارتهای جرات ورزی به دانش آموزان گروه آزمایشی کمک کرده است تا در تعامل با همسالان خود جرات مندانه و با عزت نفس بالایی رفتار کنند. آنچه از نتایج پژوهش کاویانی (1385) به دست آمده نیز نشان می دهد که آموزش جرات ورزی باعث افزایش مهارتهای اجتماعی ، ابراز وجود و کاهش اضطراب اجتماعی می شود. واکرمن در پژوهش خود که بر روی 18 نوجوان پسر و 12 نوجوان دختر با میانگین 12 سال انجام داد نشان داد که دانش آموزانی که 6 جلسه تحت آموزش جرات وری قرار گرفتند در مقایسه با گروه گواه پیشرفت معنی داری نشان دادند. در مورد اثر بخشی آموزش مهارت جرات ورزی بر مهارتهای اجتماعی پرزل و ترینگر (1998) در پژوهش خود که بر روی 19 بیمار سرپایی و بستری شده انجام دادند بهبودی معنی داری را در مهارتهای اجتماعی آنها گزارش کرده اند. جرات ورزی موجب می شود که افراد از ارتباطات اجتماعی سالم و محکمتری برخوردار باشند ، میزان پرخاشگری در افراد جرات ورز کمتر است (ساعتچی ، 1388) نتایج پژوهش های هیستر و تی بوت (2009) نشان داد که افرادی که راهکارهای مقابله ای شامل مهارتهای رد کردن ، مهارتهای اجتماعی ، آرامش عضلانی ، کنترل استرس و روش حل مساله را به خوبی به کار می بردند از ارتباطات بهتر و سالمتری برخوردار بودند ، نتایج پژوهش اپستین (2009) که در مقایسه بین زوجهایی که تحت آموزش مهارت جرات ورزی قرار گرفته بودند با زوجهایی که آموزش ندیده بودند انجام شده نشان می دهد که افزایش معنی داری در کاهش پرخاشگری کلامی زوجهای آموزشی دیده به وجود آمده بود. یکی دیگر از نتایج این پژوهش حاکی از آن است که جرات ورزی سبب خودکار آمدی دانش آموزان دختر منطقه ورامین می شود ، این یافته با نتایج پژوهش مظاهری (1388) و موسوی (1387) همسویی دارد. مظاهری در پژوهش خود نشان داده است که حرمت خود و خود کارآمدی گروه آزمایشی افزایش یافته بود (p < 05/0) و به نظر می رسید که تمرینهای شناختی – رفتاری می تواند خود کارآمدی و حرمت خود را در نوجوانان با تقویت اعتماد به توانایی ابراز خود و مثبت اندیشی افزایش دهد ، بامدادی نیز در تحقیق خود نشان داد که در دو گروه آزمودنی تفاوت معنی داری از نظر ورزی تحصیلی و مولفه استعداد وجود دارد (000/0 >p) اما تفاوتی از نظر مولفه های بافت و کوشش مشاهده نشد. در هر حال تمامی مطالعات نشان می دهد که آموزش مهارت جرات ورزی سبب افزایش عزت نفس خودکار آمدی و کاهش پرخاشگری می شود ، جرات ورزی بر سلامت جسمی تاثیر می گذارد (بندورا ، 2001= نقل از کلیونینجر ) جرات ورزی باعث افزایش احتمال موفقیت در کاهش وزن و توقف سیگار کشیدن می شود (دشارنیز ، 2006) همچنین خود کارآمدی باعث بهبودی سریع تر بیماری جسمانی می شود (کاپلان ، 2004) در هر صور محدودیت این یافته ها را باید در تصمیم آن جستجو کرد این تحقیق در گروه نمونه هنر جویان یک هنرستان انجام شده بنابراین نمی توان نتایج حاصل از آنرا به نمونه های بزرگتری تصمیم دارد. از سوی دیگر در این پژوهش تنها از پرسشنامه استفاده شده و تنها متغیرهای جرات ورزی ، خودکارآمدی و انتخاب رشته دانشگاهی مد نظر بوده است ، همچنین پژوهش انجام شده تنها محدود به شهرستان ورامین و هنرستان ام البنین است ، گو اینکه امکان دارد فضای هنرستانهای کار و دانش ، نحوه تدریس دبیران ، بافت فرهنگی – اقتصادی خانواده ، نحوه آگاه سازی و اطلاع رسانی مشاورین به هنر جویان و ... در مناطق مختلف متفاوت باشد ، بدیهی است که هر یک از عوامل نامبرده در انتخاب رشته هنر جویان تاثیر گذار می باشند ، بنابراین علاوه بر در نظر گرفتن مطالب ذکر شده پیشنهاد می شود کارگاه های آشنایی با انتخاب رشته از دوره راهنمایی برای دانش آموزان توسط مشاورین برگزار شود تا در سالهای آینده به جهت ورود به رشته های نظری یا کاردانش و فنی حرفه ای دچار مشکلات عدیده نگردند از سویی آموزش والدین با نحوه انتخاب رشته چه در دوران دبیرستان و چه نحوه انتخاب رشته دانشگاهی خصوصا زمانی که فرزندشان در سال اول عمومی مشغول به تحصیل می باشد بسیار ضروری به نظر می رسد.

دراین پژوهش به منظور بررسی تغییرات نیم رخ روانی افراد تحت آموزش تحلیل رفتار متقابل 25 نفر (40-20 ساله) داوطلب در دو گروه آزمایشی و کنترل مورد بررسی قرار گرفتند.هر 15 نفر گروه آزمایشی و 10 نفر گروه گواه پرسشنامه نیم رخ روانی و بهداشت روانی را پاسخ دادند و افراد گروه آزمایشی به مدت 10 جلسه هفته ای یکبار در جلسات 90 دقیقه ای آموزش تحلیل رفتار متقابل شرکت کردند. پژوهش به روش نیمه آزمایشی در یکی از مراکز مشاوره شهر تهران انجام گرفته است. داده های حاصل از پژوهش با استفاده از آزمون t مستقل نشان دهنده تایید فرضیه تحقیق مبتنی بر اثر آموزش بر نمرات کودک افراد بود اما فرضیات مبتنی بر اثر آموزش بر بالغ و والد افراد تحت آموزش تحلیل رفتار متقابل تغییر معنا داری ایجاد نشده است.

این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی آموزش مهارت های مثبت اندیشی به شیوه ی گروهی بر عزت نفس و انگیزه پیشرفت دانش آموزان دختر پایه ی اول دبیرستان های دولتی شهرستان اسفراین در سال تحصیلی (91-90)انجام گردید. نمونه ی این پژوهش111نفر از دانش آموزان بودند که به روش تصادفی خوشه ای از میان تمامی دانش آموزان دختر پایه ی اول دبیرستان شهرستان اسفراین انتخاب شدند. ابتدا پرسشنامه ی عزت نفس روزنبرگ و انگیزه ی پیشرفت هرمنس به عنوان پیش آزمون اجرا شد سپس جهت بررسی فرضیه های پژوهش ، 30 نفر از افرادی که در آزمون های عزت نفس روزنبرگ و انگیزه ی پیشرفت هرمنس نمره های پایینی کسب کرده بودند ،انتخاب و به گونه ای تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه جایگزین شدند. در مرحله بعد ، به گروه آزمایش به مدت 10 جلسه ی 5 / 1 ساعته ، مهارت های مثبت اندیشی آموزش داده شد در حالیکه گروه گواه هیچ گونه آموزشی دریافت نکردند. یک هفته پس از پایان جلسه های آموزشی ، پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ و انگیزه پیشرفت هرمنس به عنوان پس آزمون روی هر دو گروه اجرا گردید . تحلیل نتایج با استفاده از آزمون tگروه های مستقل روی تفاضل میانگین نمره های پیش آزمون و پس آزمون نشان داد که آموزش مهارت های مثبت اندیشی تأثیری معنی دار بر افزایش نمره های عزت نفس (001/0>p) و افزایش نمره های انگیزه ی پیشرفت (000/0 >p) داشته است در مجموع ، نتایج بدست آمده در این پژوهش ،سودمندی و تأثیر آموزش مهارت های مثبت اندیشی در افزایش عزت نفس و انگیزه ی پیشرفت دانش آموزان دبیرستانی را تأیید می کند. کلید واژه ها : مهارت های مثبت اندیشی، عزت نفس ، انگیزه پیشرفت ، دانش آموزان دبیرستان

چکیده پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه هوش معنوی و خلاقیت با رضایت شغلی دبیران شهرستان ایوان انجام شد. جامعه پژوهش تمامی دبیران شهرستان در سال تحصیلی 91-90 بودند. از بین آنها نمونه 300نفری (150نفر مردو 150نفر زن به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش پرسشنامه خلاقیت عابدی، پرسشنامه رضایت شغلی مینه سوتاو پرسشنامه هوش معنوی کینگ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss 20 از روش های آماری ضریب همبستگی و رگرسیون و تحلیل واریانس استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد: که بین هوش معنوی و خلاقیت با رضایت شغلی رابطه معنا داری وجود ندارد. بین هوش معنوی و خلاقیت دبیران رابطه معنا داری وجود دارد. و هیچ رابطه ای بین هوش معنوی، خلاقیت و رضایت شغلی با متغیر های سن، مدرک تحصیلی، سابقه کار، وضعیت استخدام و مقطع تحصیلی مشاهده نشد. وضعیت تاهل و جنسیت آزمودنی ها فقط با رضایت شغلی رابطه معنا داری نشان داد وهیچ رابطه ای با هوش معنوی و خلاقیت نداشتند. کلید واژه ها: هوش معنوی، خلاقیت، رضایت شغلی، معلمان

این پژوهش به بررسی رابطه بین صفات شخصیت و هوش هیجانی و پرخاشگری در دختران مقطع راهنمایی تهران می پردازد. در این پژوهش 200 نفر دختر مقطع راهنمایی به صورت خوشه ای چند مرحله ای به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. این افراد پرسشنامه مربوط به صفات شخصیت (jepq) و هوش هیجانی (sreis) و پرخاشگری (agq) را تکمیل کردند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش همبستگی چند متغیره و تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج آماری نشان داد که هوش هیجانی بر پرخاشگری اثر تعدیل کننده دارد و برخی از ویژگی های شخصیتی (مثل روان رنجور خوبی و روان پریش خوبی) با پرخاشگری رابطه مستقیم و برخی از ویژگی ها (مثل همدلی و خودآگاهی) رابطه معکوس با پرخاشگری دارند. همچنین بین هوش هیجانی و ویژگی های شخصیتی رابطه وجود دارد.

چکیـده پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر آموزش خانواده درمانی ساختاری به شیوه گروهی بر دلزدگی زناشویی زنان متأهل انجام گرفته است. این پژوهش شامل یک فرضیه اصلی و پنج فرضیه فرعی می باشد. فرضیه اصلی بیانگر اثربخشی رویکرد فوق بر دلزدگی زناشویی و فرضیه های فرعی بیانگر اثر بخشی رویکرد فوق بر از پا افتادگی جسمی، عاطفی و روانی و همچنین بیانگر وجود تفاوت در اثر بخشی این رویکرد با توجه به میزان تحصیلات و طول دوره تأهل آزمودنیها است. روش تحقیق نیمه آزمایشی بوده و افراد نمونه در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند . تعداد گروه آزمایش 14 نفر و تعداد گروه کنترل نیز 14 نفر بودند و همچنین اعضا از نظر تحصیلات به دو بخش تحصیلات دیپلم و فوق دیپلم و تحصیلات لیسانس و فوق لیسانس تقسیم شده و در هر دو گروه به صورت تصادفی جایگزین شدند . برای تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش از آمار توصیفی مانند نمودار ستونی و ... و آمار استنباطی مانند آزمون t برای مقایسه میانگین ها استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss کمک گرفته شده است. ابزار این پژوهش « پرسشنامه دلزدگی زناشویی» بود که در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون برای سنجش دلزدگی زناشویی اعضاء بکار رفت. یافته های تحقیق، فرضیه اصلی این پژوهش یعنی اثر بخشی رویکرد ساختاری بر دلزدگی زناشویی را مورد تأیید قرار داده و فرضیه های فرعی اول ، دوم و سوم که بیانگر اثر بخشی رویکرد ساختاری بر از پا افتادگی جسمی، عاطفی و روانی بوده و همچنین فرضیه فرعی پنجم یعنی وجود تفاوت در اثر بخشی رویکرد ساختاری با توجه به طول دوره تأهل را مورد تأیید قرار داده ولی نتایج بدست آمده فرضیه فرعی چهارم این پژوهش یعنی وجود تفاوت در اثر بخشی این رویکرد با توجه به میزان تحصیلات را مورد تأیید قرار نداد.

نتایج پژوهش نشان می دهد که بین میانگین نمرات دانشجویان سال اول و چهارم در هیچ یک از خرده مقیاسهای مقابله ای تفاوت معنی داری وجود ندارد. همچنین بین میانگین نمرات دانشجویان دانشکده های علوم پایه، تربیت بدنی و هنر در کلیه خرده مقیاسهای مقابله ای به استثنای جستجوی حمایت ابزاری و عاطفی تفاوت معنی داری وجود ندارد. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین میانگین نمرات دانشجویان دانشکده تربیت بدنی با میانگین نمرات دانشجویان دانشکده های علوم پایه و هنر در خرده مقیاس جستجوی حمایت ابزاری تفاوت منعی داری وجود دارد، در حالیکه بین میانگین نمرات دانشجویان علوم پایه و هنر در خرده مقیاس جستجوی حمایت ابزاری تفاوت معنادار وجود ندارد و دانشجویان دانشکده تربیت بدنی نسبت به دانشجویان دانشکده های علوم پایه و هنر از جستجوی حمایت ابزاری ، بیشتر استفاده می کنند. نتایج بدست آمده همچنین نشان می دهد که بین میانگین نمرات دانشجویان دانشکده های تربیت بدنی و علوم پایه در خرده مقیاس جستجوی حمایت عاطفی تفاوت معناداری وجود دارد و دانشجویان دانشکده تربیت بدنی نسبت به دانشجویان دانشکده علوم پایه، شیوه مقابله ای جستجوی حمایت عاطفی را بیشتر بکار می گیرند، در حالیکه بین دانشجویان دانشکده هنر با دانشکده های علوم پایه و تربیت بدنی در خرده مقیاس جستجوی حمایت عاطفی تفاوت معناداری وجود ندارد.

در سراسر جهان، شیوع مصرف مواد مخدر در بین نوجوانان و جوانان رو به افزایش است. در شکل گیری و تداوم اعتیاد عوامل مختلفی از جمله عوامل محیطی (نظیر در دسترس بودن مواد) عوامل اجتماعی-روانی و شناختی نقش دارند. پژوهش حاضر با توجه به وجود دو عامل مهم یعنی وفور مواد در منطقه و بالابودن جمعیت نوجوان در شهرستان زاهدان، قصد بررسی و شناسایی ویژگی های شخصیتی نوجوانان معتاد و تنیدگی های موجود در خانواده های آنان و اثر آن بر اعتیاد نوجوانان را دارد.

هدف ازاین پژوهش با عنوان بررسی وضعیت روانی همسران شاغل جانبازانی است که بدنبال آسیب نخاعی ناشی از جنگ عوارض بیشماری برای آنها ایجاد گردیده است.