نام پژوهشگر: محمد شکوهیان

اصلاح زیستی خاک آلوده به گازوئیل به روش کمپوستینگ با استفاده از کود گاوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده مهندسی 1390
  محمد جواد مرادی   محمد شکوهیان

تاکنون روش های زیادی برای رفع آلودگی ترکیبات نفتی از خاک ارائه شده است که یکی از مهمترین آنها، اصلاح زیستی به کمک میکروارگانیسم ها می باشد. روشی که در این مطالعه جهت پاکسازی خاک های آلوده به هیدروکربن های نفتی(tph) استفاده شد، بهره گیری از کود گاوی بعنوان ماده اصلاح کننده و تامین کننده مواد مغذی مورد نیاز میکروارگانیسم ها بود. در این راستا، خاک بصورت مصنوعی با غلظت 6% وزنی به گازوییل آلوده شد و تیمارهای آزمایش با نسبت های اختلاط خاک آلوده به کود گاوی، 1 به 15/0، 1 به 3/0، 1 به 5/0 و 1 به 1 وزن مرطوب مواد در 3 تکرار تهیه شدند. جهت بررسی و شناخت شرایط محیطی حاکم بر فرآیند اصلاح، نسبت های c/n، c/p و همچنین تعداد کل میکروارگانیسم ها در ابتدا، هفته پنجم و انتهای آزمایش(هفته11) اندازه گیری گردید. برای تعیین tph باقیمانده تیمارها از دستگاه گاز کروماتوگراف به روش استاندارد epa 8015b استفاده شد. نتایج نشان داد که تجزیه گازوئیل به طور معنی داری با اضافه کردن کود گاوی به خاک آلوده نسبت به تیمار کنترل افزایش یافت و مدل سینتیکی درجه دوم، واکنش تجزیه tph را بهتر توصیف کرد. نتایج حاکی از آن است که بیشترین میزان تجزیه در 5 هفته ابتدایی رخ داده است بطوریکه تیمار 5/1:0 ،50 درصد حذف tph را نشان داد. پس از این زمان، روند حذف گازوئیل سرعت کمتری را تجربه کرد. در پایان آزمایش، تیمار 1:1 با 62 درصد حذف tph ، بهترین تیمار مورد مطالعه بود. البته تفاوت معنی داری در سطح 5 درصد در مقایسه با تیمار 5/1:0 با 58 درصد حذف بدست نیامد. آنالیز آماری نشان داد که همبستگی مناسبی بین درصد حذف tph و تعداد کل میکروارگانیسم ها وجود دارد (733/0r=).

شناسایی مدیریت پسماندهای پزشکی در شهر مشهد وارزیابی روشهای ارتقاء و بهبود آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده مهندسی 1390
  کتایون لولویی   محمد شکوهیان

یکی از منابع مهّم تولید مواد زائد شهری، زباله مراکز بهداشتی و درمانی می باشد، این مراکز در سراسر شهر پراکنده اند، لذا مواد زائد بیمارستانی و آلوده در تمام نقاط شهر تولید می گردد. عدم کنترل زباله های این مراکز و بی توجهی به جمع آوری، نگهداری، حمل و نقل و دفع صحیح و اصولی آنها بر اساس ضوابط مهندسی و زیست محیطی هم اکنون مشکلات خاصی را در کشور به وجود آورده است که بازتاب آن محیط زیست و سلامتی انسان را بطور جدی مورد تهدید قرار داده است. تلنبار نمودن این زباله ها به همراه زباله های شهری در محیط و استقرار آنها در معرض نور خورشید و هوای گرم، تعفن زباله را سبب گردیده که باعث پخش و پراکندگی عوامل بیماریزا شده و منظره ای زشت و ناپسند را در محیط زیست بوجود می آورد. از سوی دیگر جاری شدن شیرابه زباله و نفوذ آن به آبهای سطحی و زیر زمینی باعث کاهش اکسیژن محلول و سمیّت و آلودگی میکروبی شده و خسارات زیادی را به انسان و محیط زیست وارد می آورد که به سادگی قابل جبران نمی باشد. همچنین وجود افراد سودجو و ناآگاه در مکانهای دفع که مبادرت به بازیافت کاغذ و پلاستیک های آلوده می نمایند خطر جدی برای سلامت جامعه می باشد.طی چند دهه گذشته حمل و نقل و دفع نامناسب زباله های بیمارستانی مشکلات زیادی را برای ‏سلامتی انسان و آلوده سازی محیط زیست به بار آورده است. تداخل زباله های خانگی با بسیاری ‏از مواد زائد شیمیایی و عفونی موجب شده تا مشکلات جمع آوری و دفع صحیح زباله دو چندان ‏شود. استفاده از 48000 ماده شیمیایی در زندگی روزمره که تا کنون خاصیّت سرطانزایی 500 ‏نوع آن به اثبات رسیده نوعی تهدید جدی برای محیط زیست و سلامت انسان به شمار می رود. ‏یک مطالعه کلی توسط ‏who‏ (‏world health organization‏) موید این است که عدم ‏توجه به جمع آوری و دفع صحیح مواد زائد میتواند 32 مشکل زیست محیطی را که مقابله با آنها ‏به سادگی امکان پذیر نیست بوجود آورد.ضایعات سمی، زباله های معمولی و عفونی که زائیده دست بشر و حاصل فعالیّت در بخشهای ‏مختلف صنعت، کشاورزی، خدمات بهداشتی و ... می باشد در طول سالیان متمادی بدون توجه به ‏اصول مهندسی و زیست محیطی در زمین یا آبهای پذیرنده تخلیه شده و یا با بی توجهی هر چه ‏تمامتر در هر نقطه دفن شدند.در کشور ما به دلیل رشد جمعیت در سالهای اخیر بیمارستانها و موسسات بهداشتی زیادی ‏بوجود آمده است. صدها نوع ماده شیمیایی، رادیو اکتیو، مواد عفونی و پسماندهای دارویی در ‏زباله های بیمارستانی از یک سو و انتشار بیماریهای خطرناک چون سالمونلا، هپاتیت، ایدز و ... در ‏بین طبقات مختلف مردم و بازتاب آلودگی های محیط زیست از سوی دیگر ایجاب می نماید تا ‏به این مهّم توجه بیشتری مبذول داشته باشیم.عدم کنترل پسماند ها و ترکیب آن با دیگر زباله های شهری و سیستم های غلط جمع آوری و ‏دفع باعث آلودگی آب، خاک و هوا گشته و از طرف دیگر عوامل مساعدی را نیز جهت رشد ‏حشرات موذی و میکروارگانیسم های خطرناک بوجود می آورد.طبق بر آورد ‏who‏ هر چند آمار زباله های پزشکی از کشوری به کشور دیگر فرق می کند، اما ‏تخمین زده شده که بیمارستانها 75 تا 90 درصد این زائدات را تولید می کنند، به این دلیل زباله ‏های فوق را زباله های بیمارستانی می نامیم.

مدیریت و راهکارهای کاهش آلودگی های زیست محیطی ضایعات ساختمانی و بازیافت آنها درشهرمشهد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده مهندسی 1390
  علی نجفیان رضوی   محمد شکوهیان

چکیده امروزه در اکثر کشورهای جهان، مسأله بازیافت و آلودگی های محیط زیستی آن و ضرورت این امر بر هیچ کس پوشیده نیست. مواد و مصالح بازیافتی گستره وسیعی از زباله های شهری و صنعتی در کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه جهان به خود اختصاص داده، به دلیل افزایش ارزش افزوده زمین و مسکن در شهرهای بزرگ وتمرکز سرمایه گذاری در این بخش، شهرها توسعه یافته وبافت قدیمی تخریب وبا ساختمان های جدید جایگزین شده که برهمین اساس، میزان تولید نخاله های ساختمانی نیز افزایش یافته است. یکی از مهمترین مشکلات به وجود آمده در سال های اخیر، انبوه نخاله های ساختمانی است. توجه به بازیافت نخاله ها به دلایل زیر لازم وضروری است: 1- مشکلات زیست محیطی 2- مکان دفن زباله 3- کمبود مصالح خام 4- ایجاد چشم انداز نامناسب 5- مسائل سیاسی و اجتماعی همچنین به بررسی سابقه طرح بازیافت در ایران و سایر کشورها و چگونگی اجرای این طرح پرداخته ایم وبا توجه به ضرورت امر بازیافت بعد از وقوع حوادث غیر مترقبه، با توجه به تجزیه پذیری طولانی ضایعات و نخاله های ساختمانی تولید شده وانتقال یافته به لندفیل ها وصدماتی احتمالی که تخلیه غیرمجاز وناصحیح به محیط زیست وارد می نماید، شرایط مکان های مناسب برای دفع و دفن وروش های مختلف مدیریتی مناسب برای تفکیک ضایعات مورد بررسی قرارگرفته است. همچنین اثرات مخربی که دفع و دفن غیر بهداشتی نخاله های ساختمانی بر محیط زیست وارد می نماید، همانند آلوده کردن آب های سطحی و زیرزمینی، خاک منطقه و بیماری هایی که در اثر تکثیر حشرات در محل های تخلیه غیرمجاز نخاله ها به وجود می آید، مورد ارزیابی قرارگرفته است. دربرنامه های مدیریت و بازیافت ضایعات و نخاله های ساختمانی باید به بررسی روش هایی که کمترین مشکلات زیست محیطی را به دنبال داشته باشد، بپردازیم که نکته مهم دراین رابطه، ارزیابی ترکیب مصالح و مواد تشکیل دهنده آنها می باشد. دردستیابی به این امر در این پایان نامه، نمونه گیری های از نخاله های موجود درمکان های تدفین شهرمشهد و سپس فرآیند آماری بر روی نتایج حاصل صورت گرفته است. مواد اصلی تشکیل دهنده نخاله های ساختمانی که بیشترین حجم را دارا می باشد، مشخص شده و نیز مشخصات فیزیکی همانند وزن مخصوص، حجم و... تعیین شده است، ودرادامه آزمایش های شیمیایی بر روی نخاله های ساختمانی از نظر مواد سمی و خطرناکی که آلوده کننده محیط زیست هستند، انجام گرفته است. مقادیر بدست آمده ازآزمایشات مختلف با استاندارد های موجود مقایسه وسرانجام ضرورت تحقق هرچه سریعتر مدیریت صحیح وکارآمد در جهت دفع و دفن نخاله ها در مکان های مناسب و اجرای امربازیافت ضایعات و نخاله های ساختمانی درجهت کاهش اثرات مخرب آنها برمحیط زیست و زندگی انسان بیان گردیده است. کلمات کلیدی بازیافت، مدیریت، آلودگی های زیست محیطی، ضایعات ونخاله های ساختمانی

ارزیابی عملکرد تصفیه خانه فاضلاب صنعتی با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی (مطالعه موردی : تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی مشهد)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده مهندسی 1391
  علیرضا مهدی پور طرقبه   محمد شکوهیان

در سالیان اخیر بهره برداری و کنترل مناسب تصفیه خانه های فاضلاب به دلیل افزایش نگرانی در مورد مسائل زیست محیطی اهمیت بیشتری پیدا کرده است. عملکرد نادرست یک تصفیه خان? فاضلاب ممکن است مشکلات جدی برای محیط زیست و سلامت عمومی ایجاد نماید. کنترل بهتر تصفیه خانه های فاضلاب با توسعه یک ابزار ریاضی قدرتمند برای پیش بینی عملکرد تصفیه خانه بر اساس مشاهدات گذشت? برخی از پارامتر های کلیدی، قابل دست یابی است. با این حال، مدل سازی یک تصفیه خان? فاضلاب، با توجه به پیچیدگی فرآیند های تصفیه وظیفه ای دشوار است. هدف از انجام پایان نام? حاضر، تخمین غلظت اکسیژن خواهی شیمیایی پساب خروجی (codeff) بر اساس داده های زمانی در دسترس (با توجه به خصوصیات کمی و کیفی فاضلاب ورودی و نیز شرایط بهره برداری) در تصفیه خان? فاضلاب شهرک صنعتی مشهد با استفاده از دو نوع شبک? عصبی مصنوعی (پرسپترون چند لایه و رگرسیون عمومی) می باشد. آمار مورد استفاده در این پژوهش، داده های ثبت شده توسط واحد کنترل و بهره برداری تصفیه خانه در طی سال های 1387 و 1388 را شامل می شود. برای مقایسه خصوصیات مختلف پارامتر های کیفی فاضلاب و تعیین سطح اختلاف معنی دار، از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه استفاده شد. لازم به ذکر است که در این تحقیق معنی دار بودن اختلاف با دقت 05/0p ? انجام پذیرفت. نرمال سازی داده ها در مرحل? آموزش شبکه مورد بررسی قرار گرفت که بیانگر عملکرد مناسب تر شبکه نسبت به حالت استفاده از داده های غیر نرمال در مرحل? آموزش بود. همچنین در مورد شبک? عصبی پرسپترون چند لایه، عملکرد مدل به ازای تعداد دوره های آموزشی، تعداد نورون ها و توابع محرک مختلف در لای? پنهان بررسی شد که در نهایت با توجه به معیار های سنجش خطا و نکوئی برازش بهترین مدل انتخاب گردید. بهترین مدل شبک? عصبی پرسپترون با الگوریتم آموزشی لونبرگ-مارکوارد، ساختار (1-17-8)، با ضریب همبستگی برابر 8846/0 و مقادیر 827/10=rmse، 373/7=mae و 831/4=mape در مرحل? آزمون و نتایج مناسب برای داده های آموزشی، در تخمین غلظت cod پساب خروجی از کارایی و دقت مناسب برخوردار بود. در مدل دوم نیز، شبک? عصبی رگرسیون عمومی با مقدار spread، برابر 17/0، 8618/0=r، 741/12=rmse، 594/7=mae و 314/5=mape به عنوان بهترین مدل برگزیده شد. با توجه به نتایج به دست آمده از تحلیل حساسیت مدل شبک? عصبی مصنوعی بهینه، پارامتر های دمای فاضلاب خام (t)، ph و ذرات جامد معلق کل (tss) از مهم ترین متغیر های ورودی موثر در تعیین یا تخمین غلظت cod پساب خروجی می باشد.

راهکارهای علمی و عملی حذف علل طعم، بو و رنگ از آب آشامیدنی ( مطالعه موردی سدهای کارده و طرق، تصفیه خانه های شماره 1 و 2 مشهد)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده مهندسی 1392
  حامد منزه   محمد شکوهیان

آلودگی آب همواره یکی از معضلات مهم پیش روی بشر بوده است، و بشر نیز از بیش از شش هزار سال پیش به دنبال راهکارهایی برای دستیابی به آب سالم بوده است. اما علاوه بر سلامت آب آشامیدنی، که امروزه در استانداردهای اولیه ی آب بررسی می شود، ویژگی های ظاهری یا استانداردهای ثانویه ی آن نیز اهمیت فراوانی دارند. بررسی هایی که با محوریت مصرف کننده صورت گرفته اند نشان می دهند که ویژگی های ظاهری آب آشامیدنی شامل طعم، بو و رنگ مهم ترین دغدغه های مصرف کنندگان را تشکیل می دهند، چرا که مصرف کنندگان معمولاً میزان سلامت آب را به عوامل ظاهری آن پیوند می زنند. از آنجا که هر آبی مشخصات و ویژگی های خاص خود را دارد، برای از میان بردن مشکلات مربوط به طعم، بو و رنگ در آن، آزمایش ها و راهکارهای منحصر به آن سیستم آبی مورد نیاز است. می دانیم که یکی از مهم ترین منابع تأمین کننده ی آب آشامیدنی در شهر مشهد آب موجود در پشت سدها ست. بنابراین، تصفیه ی آن و ارائه ی آبی با کیفیتی منطبق بر استانداردهای آب آشامیدنی یکی از مهم ترین اهداف تصفیه خانه های شماره 1 و 2 مشهد است. به این منظور، بررسی پارامترهای تأثیرگذار بر کیفیت آب آشامیدنی دو سد کارده و طرق و تصفیه خانه های شماره 1 و 2 مشهد، از جمله عوامل موثر بر رنگ، طعم و بوی آب اهمیت بسیاری دارد. هدف از این پژوهش، شناخت عوامل و مشکلات مربوط به رنگ، طعم و بو در منابع و تصفیه خانـه های آب مشهد، و دست یابی به مناسب ترین ساز وکار جهت فراهم آوردن آبی با کیفیت بالای استانداردهای ثانویه و عاری از هرگونه رنگ، طعم و بو برای مصرف کنندگان است. در مطالعات موردی صورت گرفته بر روی سد کارده و تصفیه خانه ی شماره 1 و نیز سد طرق و تصفیه خانه ی شماره 2 مشهد، پس از آن که مشخص گردید که عامل اصلی تولید رنگ، بو و طعم ناخوشایند در آب جلبک است، نمونه برداری های منظمی از نقاط مختلف جهت تشخیص، شناسایی و کشت این جلبک ها صورت گرفت. در پژوهش حاضر، ضمن بررسی جلبک های موجود در این نمونه ها، حذف جلبک ها با استفاده از پرمنگنات پتاسیم و ازن مورد بررسی قرار گرفته و تأثیر مقادیر مختلف این مواد برروی گونه های متفاوت جلبک ها ارزیابی شده است. در پایان، میزان موثر پرمنگنات پتاسیم و ازن جهت حذف کلی جلبک ها و ایجاد آبی با کیفیت بالا مشخص و ارائه گردیده است.

مدلسازی عملکرد تالاب ها در تصفیه فاضلاب با استفاده از شبکه های عصبی مصنوعی )مطالعه موردی: تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی مشهد(
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده مهندسی 1392
  منیره محمودی   محمد شکوهیان

یکی از گزینه های تصفیه انواع فاضلاب ها علی الخصوص مراحل تصفیه نهایی، تالاب های مصنوعی هستند که بر اساس اصول مهندسی و فعالیت های بیولوژیکی احداث می گردند. استفاده از این اکوسیستم ها به صورت عملی و مطالعات گسترده ت‍ئ‍وری به منظور بهبود عملکرد آنها، سالهاست که در کشورهای اروپایی و آمریکایی انجام می پذیرد. ما نیز در این پژوهش اقدام به مطالعه یک واحد تالابی نمودیم. هدف اصلی در این پروژه، بررسی کاربری مدل شبکه عصبی مصنوعی در پیش بینی کیفیت پساب خروجی بر اساس غلظت cod موجود در پساب خروجی واحد تالاب مصنوعی با جریان زیرسطحی افقی و گیاه غالب فراگماتیس آسترالیس در تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی مشهد می باشد. با توجه به خصوصیات کیفی و کمی فاضلاب ورودی به واحد تالابی، از داده های اندازه گیری شده در دوره دوساله و به تعداد 329 عدد مربوط به تصفیه خانه فوق استفاده گردیده است. ویژگی های ورودی شبکه عصبی مصنوعی شامل درجه حرارت فاضلاب، ph، هدایت الکتریکی، tss و cod در قسمت ورودی تالاب می باشد. شبکه مورد استفاده، یک شبکه پرسپترون چندلایه با ساختار 5:5:1 می باشد. عملکرد شبکه با استفاده از شاخص هایی همچون ضریب همبستگی (r)، میانگین مربعات خطا (mse)، میانگین مطلق خطا (mae) و چند شاخص دیگر، بررسی و مورد ارزیابی قرار گرفته است. مقادیر به دست آمده در این معیارها (8792/0r=، 0377/0mse=، 1545/0mae=)، دقت و کارآمدی مدل فوق را تأیید می کند که می توان در موارد مشابه و به منظور برنامه ریزی بهتر آینده از آن استفاده کرد. نتایج تحلیل ها نشان می دهد که مهمترین فاکتور تأثیرگذار بر عملکرد شبکه درجه حرارت فاضلاب می باشد و دیگر ویژگی های ورودی در اولویت های پایین تر تأثیرگذاری قرار می گیرند.

ارزیابی الگوی مصرف گاز شهری در فرآیند توسعه پایدار با استفاده از gis در شهر مشهد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده فنی 1393
  سعید عطاران کاخکی   محمد شکوهیان

در سالهای اخیر بخصوص در دهه اخیر به علت اهمیت یافتن فوق العاده منابع انرژی بررسی نحوه استفاده بهینه از این منابع در اولویت کاری بسیاری از دولتها قرار گرفته است. این موضوع تا بدانجا مورد توجه می باشد که بسیاری از جنگهای بیست ساله اخیر جنگ بر سر منابع ارزان قیمت و فراوان انرژی در بعضی مناطق نام گرفته است. این تحقیق از آن جهت مورد توجه قرار دارد که رشد روزافزون مصرف انرژی در کشور ایران در سالهای اخیر و با توجه به رشد جمعیتی ناگهانی، افزایش چشم گیری داشته و نگرانیهای زیادی را در این زمینه و در زمینه تبعات محیط زیستی آن در پی داشته است. رشد مصرف گاز در ایران این کشور را در رتبه سوم مصرف کنندگان این منبع انرژی در جهان قرار داده است در حالیکه کشورهایی مانند آمریکا و روسیه که در جایگاههای اول و دوم مصرف گاز در دنیا می باشند جمعیتی چند برابر ایران دارند. این پژوهش با توجه به موقعیت قرارگیری شهر مشهد در منطقه جغرافیایی ویژه و دسترسی نسبتاً ارزان به منابع گاز صورت پذیرفته است. همچنین این تحقیق ضمن بررسی جامع به تعیین و تخمین مقادیر و وزنهای هر یک از پارامترهای موثر و مهم بخصوص کاربری اراضی شهری در مصرف گاز در سطح شهر مشهد پرداخته و به عنوان یکی از گامهای توسعه پایدار در شهرها به تبیین علت این افزایش مصرف می پردازد. باید توجه داشت به علت وسعت جغرافیایی شهر و پراکندگی و همچنین حجم وسیع اطلاعات موجود استفاده از سیستم اطلاعات مکانی (gis)، جهت تجزیه و تحلیل جغرافیایی و آماری این اطلاعات کاملاً لازم به نظر رسیده که در این مورد استفاده از نرم افزار arcgis توانست تا حدودی قسمتی از این نیاز را برطرف نماید.

ارزیابی نقش پراکندگی مکانی کاربری های مختلف در ترافیک و اثر زیست محیطی آن با استفاده از gis
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده فنی 1393
  هادی حسینی   محمد شکوهیان

یکی از بزرگ ترین ویژگی های قرن حاضر، سوق بشر و جوامع به سوی مدرنیته و تمرکز بی سابقه جمعیت در کلان شهرها می باشد. این امر علیرغم فواید مطلوبش، محیط زیست را در معرض تهدید های جدی و جدیدی قرار داده، که در این میان می توان به موضوع آلودگی هوا اشاره نمود. منو اکسید کربن، به دلیل تأثیر قابل توجه بر سلامت انسان، به عنوان یکی از مهمترین آلاینده های هوا به شمار رفته و از آن به عنوان آلاینده مسئول کاهش کیفیت هوا در روز های غیر بهداشتی یاد می شود. در این تحقیق که با هدف ارزیابی نقش پراکندگی مکانی کاربری های مختلف در ترافیک و آلودگی هوای شهر مشهد، پرداخته شده، سعی براین است که مدلی، با توجه به داده های موجود از قبیل جمعیت، مساحت و موقعیت مکانی کاربری ها و همچنین داده های ایستگاه های سنجش آلودگی هوا، تهیه نموده و میزان همبستگی بین پارامترهای ذکر شده را تعیین نماییم.تحلیل های مربوطه در محیط gis arc و با استفاده از تکنیک های موجود در آن از قبیل band collection statistics density kernel, keriging , و... انجام شده است. در این مسیر نتایج متعددی بدست آمده از جمله این که، جمعیت کاربری ها، موثرترین پارامتر از میان پارامتر های تاثیرگذار بر پراکندگی کاربری های مختلف می باشد. و دیگر اینکه بیشترین مقدار ضریب همبستگی بدست آمده از میان رسترهای موجود (0.241) بیانگر یک رابطه ضعیف ولی معنی دار میان، رستر تاثیر کاربری های مختلف بر روی توزیع مکانی آلودگی هوا ناشی از co در مشهد می باشد.