نام پژوهشگر: علی رضا نبی لو

بررسی تطبیقی و موضوعی فیه ما فیه با مثنوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم 1388
  لیلی صدرهاشمی   احمد رضایی جمکرانی

فیه ما فیه یا مقالات مولانا مجموعه سخنان مولاناست که در مناسبت های گوناگون و دیدارهایی که امیران و وزیران و بزرگان شهر با مولانا داشته اند، ایراد شده است. این کتاب سرشار از اسرار، رموز، لطایف و نکته سنجی هایی است که زیر و بم احوال و اطوار مولانا را نشان می دهد. فیه ما فیه مبین ابعاد و زوایای پنهان و آشکار روح مولاناست که نسبت به درجه اهمیت و ارزشی که دارد، کمتر بدان پرداخته شده و در بین آثار عرفانی مهجور مانده است. موضوعات مطرح شده در این کتاب، در سایر آثار مولانا از جمله مثنوی به چشم می خورد. و اندیشه ها و افکاری که شاکله کتاب را تشکیل می دهد، همان است که مثنوی را ساخته است. گویی هر دو کتاب از یک آبشخور سرچشمه گرفته اند، با این تفاوت که مولانا در فیه ما فیه بدون اندیشیدن قافیه از دلدار سخن می گوید، و به دلدار می اندیشد. مولانا برای بیان اسرار و تبیین دیدگاه ها و اندیشه های خود و تشریح نکات اخلاقی در این کتاب با زبان مردم سخن گفته، با بهره گرفتن از امثال و حکم، تمثیلات و حکایات و قصص و بیان آیات و روایات، به اندازه فهم و درک مخاطب و مستمع از مشاهدات خود سخن می گوید و چون درزی، جامه به قد و بالای مشتری می دوزد. این کتاب بدون پیچیدگی های زبانی، گویی شرحی است بر مثنوی با همان ساختارهای بیانی، گاه با تفصیل بیشتر و گاهی به اجمال و یا با اندک تفاوت و گاه با زبانی دیگر. این رساله بر آن است تا با موضوع بندی کتاب فیه ما فیه، دسترسی به اندیشه ها و افکار مولانا در این کتاب را آسان نماید. سپس با مقایسه کتاب فیه ما فیه و مثنوی به لحاظ موضوع و مضمون، نمایی کلی از دغدغه های ذهنی مولانا به دست دهد.

بررسی و مقایسه زندگی نامه های خودنوشت در ادبیات فارسی و ادبیات مغرب زمین (با تأکید بر زندگی نامه های خودنوشت دوره قاجاریه و زندگی نامه خودنوشت راسل و یونگ)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم 1388
  مهدی اسلامی   احمد رضایی

چکیده زندگی نامه خودنگاشت کارنامه ای است که به قلم خود فرد، درباره جنبه های بیرونی و درونی زندگی اش که شامل محیط اجتماعی، اعمال، رفتار، ذهنیات، اندیشه ها و نفسانیات فرد است، نگاشته می شود. این نوع ادبی قابلیت انعکاس مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ادبی یک دوره خاص را داراست. به دلیل نبود هیچ گونه تحلیل و مقایسه در ادبیات فارسی در این زمینه به انجام این رساله پرداخته ایم. دلیل گزینش سه اثر از دوره قاجاریه به این علت است که توجه ایرانیان به این نوع ادبی به صورت جدی از این دوره تاریخی آغاز می شود. و نمود آن برای نخستین بار در ادب سیاسی است. دلیل گزینش زندگی نامه های راسل و یونگ به دلیل نزدیکی زمانی و همچنین نشان دادن تفاوت های فرهنگی و روانی است که در زندگی نامه این دو فرد به خوبی منعکس شده است. با بررسی و تحقیق در معیارهای زندگی نامه خود نگاشت، به این نتیجه رسیدیم که در ادب فارسی ما شاهد وجود زندگی نامه خودنگاشت، به معنای واقعی کلمه و با توجه به معیارهای ارائه شده در ادب غرب نیستیم زیرا آثار ایرانی بیشترین توجه خود را در نگارش این نوع ادبی معطوف به انعکاس مسائل بیرونی می کنند و غالباً زندگی نامه ها را در حکم کارنامه ای که سرشار از اعمال مثبت مولف است به نگارش در می آورند. هیچ نشانی از بروز نفسانیات، سیر تحول درونی و فکری و اعمال خلاف اخلاق مشاهده نمی شود. ویژگی اصلی آثار ایرانی، توجه به من نویسنده در معنای تمجید از خود به شیوه مستقیم و غیرمستقیم، استفاده از ساختارهای زبانی و واژگانی ویژه کنایی و جملات عامیانه در نثر و نشان ندادن جنبه خصوصی و درونی زندگی شان است. در آثار یونگ و راسل ما شاهد بروز دادن کامل جنبه های درونی و زندگی خصوصی شان هستیم. کلیدواژه ها:

سبک شناسی ساختاری شعر دفاع مقدس بر اساس اشعار دفاع مقدس قیصر امین پور، سید حسن حسینی ، علیرضا قزوه، نصرالله مردانی، علی معلم دامغانی، سلمان هراتی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - پژوهشکده ادبیات 1391
  سمیه خورشیدی   احمد رضایی

سبک شناسی ساختاری گرایشی در سبک شناسی است که شکل کاملتر سبک شناسی نقش گراست. این روش که متاثر از دیدگاه های ساختگرایان است از یافته های زبان شناسی برای تحلیل متون بهره می گیرد و با بررسی عناصر سازند? متن، به ارتباط متقابل بین آنها می پردازد و در پی آن است که میان آواها، واژگان، ترکیبات و ساخت های نحوی جملات، تناسب های ساختاری را یافته و از طریق این ساختارها و تناسب ها به ویژگی های سبکی اثر دست پیدا کند. از آنجا که این روش با بررسی اجزای اثر در کنار محتوا به نتایج عینی از ویژگی های سبکی می رسد. بدین منظور، در این رساله، گونه های برجسته سازی: قاعده افزایی ها و قاعده کاهی های اشعار شش شاعر از شاعران برجست? دفاع مقدس(امین پور، هراتی، قزوه، مردانی، حسینی، معلم) را تحلیل و به مختصات سبکی آنان دست یافتیم. در این تحقیق، قاعده افزایی های اشعار با موضوع دفاع مقدس شاعران مذکور را در دستگاه های آوایی، واژگانی، نحوی و قاعده کاهی های استخراج شده را در ارتباط با محتوای اشعار، بررسی و تحلیل نمودیم. با استفاده از این روش، دریافتیم که تمام دستگاه ها در ارتباط مستقیم با دستگاه فکری قرار گرفته است. شاعران این دوره مضامینی چون، شهید و شهادت، امام خمینی، اعتراض و... را دستمایه ساخت ترکیبات و تصاویر خویش نموده عواطف این شاعران متناسب با مضامین اشعار القا می شود. همخوان ها و مصوت های هجاها متناسب با عاطف? شاعران بکار رفته بود. تکرار همخوان آغازین و تکرار کامل هجایی بسامد داشت. قافیه و ردیف در ساختار اشعار کارکرد موسیقیایی دارند. در اشعار شاعران مورد بررسی، توجه بیشتری به این کارکرد شده بود که در نمودارها این فراوانی قابل مشاهده است. بیشترین تحول و ابتکار در دستگاه بلاغی در ساخت ترکیبات اضافی و نماد دیده می شود.

تحلیل اشعار هوشنگ ابتهاج بر پایه عناصر تصویر و زبان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم 1386
  قاسم چهرقانی   علی رضا نبی لو

چکیده ندارد.

بررسی عناصر داستانی در کتاب الفرج بعد الشده (حسین بن اسعد بن حسین دهستانی مویدی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم 1387
  هاجر فتحی نجف ابادی   علی رضا نبی لو

هدف از این تحقیق بررسی عناصر داستان درکتاب فرج بعد از شدت به قلم حسین بن اسعد دهستانی است. به بیان دیگر این پژوهش عهده دار تعیین عناصر داستانی شامل موضوع ، حوادث خارق العاده ، شخصیت ها ، زاویه دید ، راوی ، زمان و مکان ، زبان و نتایج اخلاقی و درونمایه ها در همه حکایات این کتاب است. بدین منظور نگارنده ابتدا یکایک عناصر نامبرده را در هر حکایت تعیین کرده سپس حکایات و مطالب به دست آمده را بر اساس ابواب کتاب فرج بعد از شدت تقسیم بندی کرده و در انتهای هر باب به نتیجه گیری از آنها پرداخته است. ضمناً در پایان به نتیجه گیری کلی از عناصر داستانی یافت شده پرداخته ایم که بر اساس آن نتایج زیر یافت شد این کتاب شامل موضوعات اخلاقی و مذهبی است. شخصیت و راوی از بین افراد تاریخی انتخاب شده اند که اغلب ایستا هستند. غلبه زاویه دید با سوم شخص برون داستانی است و در بسیاری از موارد نتایج اخلاقی حکایات با درونمایه ها مشترک می باشد. نویسنده برای تأثیر گذاری بر خوانندگان به بیان حوادث عجیب می پردازد. و درین راه از زبانی سهل و آسان بهره برده است

نقد و تحلیل داستان های کوتاه نادر ابراهیمی با تأکید بر مجموعه های چهار گانه"خانه ای برای شب" ,"افسانه باران"، "هزارپای سیاه و قصه های صحرا" و"فردا شکل امروز نیست" بر اساس عنصر زاویه دید و شخصیت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده علوم انسانی 1387
  سمیه آقاجانی کلخوران   احمد رضایی جمکرانی

نادر ابراهیمی یکی از نویسندگان معاصر است که کثرت و تنوع کارهایی که انجام داده است، شاخص اصلی کارهای اوست. او در زمینه های گوناگون هنری طبع آزمایی کرده است. بخشی از نوشته های او شامل داستان های کوتاه است. این داستان ها، شامل یازده مجموعه است. بررسی مجموعه داستان های کوتاه "خانه ای برای شب" , "افسانه باران" ، "هزارپای سیاه و قصه های صحرا" و"فردا شکل امروز نیست"، گویای این مطلب است که این نویسنده در زمینه ی داستان نویسی در فابل بسیار زبردست است و نیز به نوشتن داستان های رئال و پست مدرن نیز پرداخته است. ابراهیمی در دورانی می زیسته است که حرکت ها و جنبش های سیاسی و پیروزی ها و شکست های آنها را نیز، تجربه کرده است و مانند بسیاری از نویسندگان این دوره نمی توانسته از این مقوله برکنار مانده باشد، به همین علت نیز بسیاری از داستان های این مجموعه ها، به بیان ایدئولوژی ها و نظرات سیاسی و حتی فلسفی پرداخته اند و شخصیت های اصلی بسیاری از آنها، مبارزان سیاسی اند. بالطبع، درونمایه ی بسیاری از داستان هایش،سیاسی- اجتماعی است و پایداری، امید و مبارزه برای کسب آزادی و در عین حال نوعی یأس در آن دیده می شود که محصول فضای حاصل از شکست ها و نامرادی های گروه های مبارز و لطماتی است که مردم در طی سال های مبارزه دیده اند. شخصیت داستان هایش یا در تضاد و شک و تردید بسر می برند، یا نماد بطالت و هرزگی نسلی بیمار و و آزرده اند و یا اینکه روشنفکرانی مردم گریز و بیهوده. که به تمام این شخصیت ها با دیده ی اعتراض نگریسته شده است. زاویه دید اکثر داستان هایش نیز به دلیل تجربه گرا بودن نویسنده و آثار، برخلاف اکثر داستان ها که سوم شخص هستند, اول شخص است.فضای حاکم بر داستان هایش سرد وسنگین است و در بسیاری موارد بوی مرگ می دهد.