نام پژوهشگر: علیرضا نقی نژاد

بررسی فلور و پوشش گیاهی تالاب بین المللی فریدونکنار در استان مازندران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم پایه 1388
  فرزانه حسین زاده   علیرضا نقی نژاد

تالاب بین المللی فریدونکنار از تالاب های ثبت شده در کنوانسیون رامسر بوده و در جنوب شهر فریدونکنار از استان مازندران واقع شده است. این منطقه با وسعتی معادل 5427 هکتار ضمن شامل بودن در لیست کنوانسیون رامسر، برخوردار از دو ردیف حفاظتی در ایران می باشد که عبارتند از : پناهگاه حیات وحش و منطقه تیر اندازی ممنوع. بجز مزارع برنج که مساحت قابل ملاحظه ای از منطقه را تحت پوشش قرار می دهد، انواع زیستگاه های دیگر چون دامگاه ها، آبندان های طبیعی (پناهگاه حیات وحش) و مصنوعی و جنگلهای پست خزری در منطقه قابل مطالعه می باشد. این منطقه دارای اهمیت ویژه ای بین المللی برای زمستان گذرانی پرنده نادر درنای سیبری (grus leucogeranus)و دیگر پرندگان آبزی می باشد. در این مطالعه 247 گونه گیاهان آوندی در 176 جنس و 73 خانواده گیاهی شناسایی شده است. خانواده گندمیان (poaceae) با 27 گونه (9/10 درصد)، کاسنی (asteraceae) با 20 گونه (1/8 درصد)، حبوبات (papilionaceae) با 19 گونه (6/7 درصد) و علف هفت بند (polygonaceae) با 10 گونه (4 درصد)، گل سرخ (rosaceae) با 10 گونه (4 درصد) به ترتیب غنی ترین خانواده های گیاهی منطقه می باشند. بیشترین اشکال زیستی گونه ها در منطقه مورد مطالعه مربوط به تروفیت ها (42 درصد) و همی کریپتوفیت ها (2/16 درصد) است. از لحاظ پراکنش جغرافیایی نیز 53 درصد از گیاهان منطقه، چند ناحیه ای (pl) هستند. علاوه بر محاسبه این متغیرها برای کل منطقه، زیستگاه های مطالعه شده نیز از نظر اشکال زیستی، پراکنش جغرافیایی و تنوع زیستی مورد مقایسه قرار گرفتند.

بررسی تغییرات فلور جنگلهای شمال ایران در طول شیب ارتفاعی با استفاده از ترانسکتهای اکولوژیک در چند نقطه جنگلی در استانهای گیلان و مازندران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1389
  حمید قلی زاده   علیرضا نقی نژاد

وجود جنگلهای هیرکانی در کشور پهناور ایران که به واقع روی کمربند خشکی زمین قرار دارد، موقعیت ویژه ای را برای حفاظت، توسعه و پژوهش بوجود می آورد. برنامه های مدیریت حفاظتی و بهره برداری فصلی، به ویژگی های اکولوژیک و فلوریستیک این جنگل ها توجه کمتری دارد. به همین دلیل، اهداف اصلی این تحقیق، شناخت فلور جنگل های شمال بویژه فلور کف جنگل و تغییرات آنها در شیب ارتفاعی، بررسی فرم های زیستی، کورولوژی گیاهان مناطق جنگلی و کشف روابط بین آنها با عواملی نظیر ارتفاع از سطح دریا، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و شیب رویشگاه می باشد. تنوع فلوریستیک، ویژگی های فلوری و محیطی این جنگل ها با دو ترانسکت در طول شیب ارتفاعی و با استفاده از anova یک طرفه، ضریب پیرسون و آنالیز های رسته بندی dca/cca مورد ارزیابی قرار گرفتند. با توجه به این آنالیز ها ارتفاع از سطح دریا، ph خاک، درصد ماسه خاک، میزان شیب و مقدار پتاسیم خاک به ترتیب مهمترین عوامل تاثیر گذار بر پوشش گیاهی این جنگل ها می باشند. با توجه به یافته های این تحقیق می توان گفت ارتفاع از سطح دریا نقش اساسی و تاثیر گذار بر پوشش گیاهی مناطق جنگلی شمال ایران دارد. در این مطالعه با تقسیم بندی جنگل ها به سه کمربند ارتفاعی، شامل جنگل های اراضی کم ارتفاع، کوه پایه ای و کوهستانی، روابط معنی داری از نظر غنای گونه ای، شکل های زیستی غالب در جنگل و عناصر فیتوجغرافیایی موجود بین کمربند های ارتفاعی مختلف دیده شده است. با توجه به تاثیر عوامل اکولوژیکی همزمان با تاثیر ارتفاع بر تغییرات پوشش گیاهی جنگل های شمال ایران، ضرورت توجه تصمیم گیران به ویژگی های فلوریستیک و اکولوژیک، در برنامه های توسعه ای و حفاظتی این جنگل ها را ایجاب می کند.

بررسی تنوع گونه ای زیستگاه پلنگان از منطقه حفاظت شده آق داغ استان اردبیل
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم پایه 1389
  سید عباس سید اخلاقی   علیرضا نقی نژاد

زیستگاه پلنگان از منطقه حفاظت شده آق داغ در 10 کیلومتری جنوب شهرستان خلخال از استان اردبیل قرار دارد. وسعت این زیستگاه 17568 هکتار می باشد. بلندترین نقطه آن با ارتفاع 2800 متر و پست ترین نقطه آن در حاشیه رودخانه شاهرود با ارتفاع 1300 متر از سطح دریاست. برای اولین بار گونه های گیاهی زیستگاه در سال های 1388و 1389 جمع آوری و شناسایی گردید و شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی آنها با تعیین درصد گونه ها و بررسی اثر عوامل محیطی (ارتفاع و شیب و غیره) بر پوشش گیاهی و تعیین مهمترین خصوصیات محیطی در استقرار آنها انجام شد. حدود 362 گونه شناسایی شدند که متعلق به 220 سرده و 57 خانواده بودند. تنوع فلوریستیکی، ویژگیهای فلوری و محیطی این منطقه با استفاده از یک ترانسکت در طول شیب ارتفاعی و با استفاده ازآنالیز twinspan، ضریب همبستگی pearson، آنالیز dca وcca مورد ارزیابی قرار گرفتند. با توجه به این آنالیز ها، ارتفاع و شیب مهمترین عوامل تاثیر گذار بر پوشش گیاهی منطقه می باشند.

بررسی تغییرات اکولوژیک پوشش گیاهی و زیستگاه های سواحل ذخیره گاه زیست کره میانکاله با استفاده از ترانسکت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم پایه 1390
  زینب کاظمی گرجی   علیرضا نقی نژاد

تنوع ویژگی های طبیعی منطقه خزری سبب تنوع زیستگاه ها و در نتیجه آشیان گزینی بسیاری از گونه های گیاهی در این گستره رویشی شده است. با توجه به اهمیت اکوسیستم ساحلی ذخیره گاه زیست کره میانکاله، به عنوان زیر مجموعه ای از سواحل جنوبی دریای خزر لازم است تا نقش عوامل اکولوژیکی و تأثیر آن ها در پراکنش و تنوع گونه ای گیاهان مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور این تحقیق با هدف شناخت گیاهان ساحلی، ارائه اطلاعات حاصل از پراکنش جغرافیایی، اشکال زیستی، بررسی تأثیر عوامل محیطی (ارتفاع از سطح دریا، میزان شیب، جهت شیب و نیز فاکتورهای مختلف شیمیایی خاک) بر پوشش گیاهی و تعیین مهمترین خصوصیات محیطی موثر بر استقرار آن ها انجام شد. تنوع زیستی، ویژگی های زیستگاهی و محیطی، در طول سه ترانسکت با استفاده از تکنیک رده بندی twinspan و آنالیز رسته بندی dca مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از آنالیز رسته بندی dca با انجام آزمون های دقیق آماری مورد ارزیابی قرار گرفت تا بتوان معنی دار بودن یا نبودن آن ها را مورد بررسی قرار داد. به طور کلی در بررسی فلورستیک منطقه، تعداد 314 گونه گیاهی در 212 جنس و 61 تیره شناسایی شده است. از این تعداد 19 گونه اندمیک و نیمه اندمیک ناحیه هیرکانی و اندمیک ایران می باشند. از نظر پراکنش جغرافیایی گیاهان عمدتاً به عناصر چند ناحیه ای تعلق دارند. بیشترین شکل زیستی مشاهده شده مربوط به تروفیت ها با 141 گونه (90/44%) می باشد. در این تحقیق شش زیستگاه به همراه هشت گروه گیاهی تشخیص داده شد. با توجه به آنالیزها، هدایت الکتریکی (ec) و اسیدیته (ph) خاک به ترتیب مهم ترین عوامل تأثیر گذار بر استقرار پوشش گیاهی در زیستگاه های مختلف منطقه می باشند. نتایج حاصل از بررسی گروه های گیاهی تا حد زیادی نشانگر وجود تخریب در زیستگاه های ضلع غربی منطقه می باشد. کلمات کلیدی: ذخیره گاه زیست کره میانکاله، اکوسیستم ساحلی، ترانسکت، twispan، dca

بررسی بیوسیستماتیک جمعیت های carpinus orientalis در جنگل های هیرکانی شمال ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم پایه 1391
  مهسا رزاز   علیرضا نقی نژاد

جنس ممرز (carpinus l.) با حدود 130 گونه، به تیره ی غان (betulaceae) تعلق دارد و گونه های آن بیشتر در نیمکره ی شمالی و عمدتاً در اروپا-آسیا انتشار دارند. بر اساس فلورا ایرانیکا، این جنس دارای دوگونه لور carpinus) orientals mill.) و ممرز (l. carpinus betulus) در جنگل های هیرکانی ایران می باشد. گونه-های این جنس از لحاظ ویژگی های ریخت شناسی بسیار متنوع بوده و بسیاری از مشکلات تاکسونومی مابین گونه-های این سرده به ویژه گونه c. orientalis به صورت حل نشده باقی مانده است. مطالعه ی کنونی به منظور بررسی جمعیت های مختلف گونه لور در استان های شمال و شمال شرقی ایران (خراسان شمالی، گلستان مازندران و گیلان) با استفاده از صفات ریخت شناسی، تشریحی و استخراج پروتئین از دانه صورت گرفته است. به این منظور مطالعات بر روی نمونه های هرباریوم دانشگاه فردوسی مشهد ، هرباریوم مرکز تحقیقات جنگلها و مراتع استان گلستان، مازندران و موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع ایران و نمونه های جمع آوری شده طی فصول رویشی سال های 1390 و 1391 انجام شد. برش گیری در مطالعات تشریحی ساقه و برگ، به روش دستی انجام و برش ها رنگ آمیزی شدند. ماتریس داده ها از 28 صفت ریخت شناسی، 53 صفت تشریحی ساقه و برگ، 10 باند حاصل از استخراج پروتئین تشکیل شد. صفات متمایز کننده به کمک آنالیزهای مولفه ی اصلی (pca) و خوشه ای (cluster analysis) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از مطالعه مولکولی در جمعیت های این گونه تا حد زیادی با نتایج حاصل از مطالعات ریخت شناسی این جمعیت ها مطابقت داشته، آن را تایید می نمایدکه می توان نتیجه گرفت تغییرات ریخت شناسی در گونه مورد مطالعه ناشی از وجود تنوع ژنتیکی بین جمعیت هاست. اما مطالعات تشریحی برگ و ساقه، مطابقت کاملی را با نتایج مطالعات ریخت شناسی و مولکولی نشان نمی دهند که این عدم تطابق نشان می دهد صفات تشریحی تا حد زیادی تحت تاثیر شرایط محیطی، عوامل اکولوژیکی مانند ارتفاع از سطح دریا و نوع رویشگاه قرار دارند.

بررسی تغییرات فلوریستیک در طول شیب ارتفاعی با استفاده از ترانسکت اکولوژیک در کوه ارزنه، استان خراسان رضوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم پایه 1391
  سمیه مختاری   آرمان محمودی اطاقوری

هدف از انجام این مطالعه بررسی تغییرات فلوریستیک با استفاده از ترانسکت اکولوژیکی و اثر عوامل مختلف اکولوژیکی شامل ارتفاع از سطح دریا، میزان شیب و جهت شیب موثر بر پراکنش و تنوع گونه ای پوشش گیاهی در ارتفاعات ارزنه، در فاصله 70 کیلومتری شمال غرب تایباد، استان خراسان رضوی است. برای این منظور، تعداد 260 آرایه گیاهی از 49 تیره و 184 جنس در منتطقه جمع آوری و شناسایی شدند. همی کریپتوفیت ها و تروفیت ها از مهمترین گروههای ساختاری طیف زیستی منطقه به روش رانکیه بودند. بررسی کورولوژیک و استخراج کوروتیپ ها، غلبه عناصر ایرانی- تورانی را نشان داد. از سوی دیگر، در رابطه با اندمیسم، تعداد 31 آرایه، اندمیک سرزمین ایران بودند. بر اساس معیار iucn دو دسته آرایه های آسیب پذیر و با خطر کمتر تعیین شد که جمعاً 8 گونه در دسته گونه های تهدید شده وجود دارد. به منظور آنالیز داده های پوششی در طول سه ترانسکت، با استفاده از تکنیک رسته بندی twinspan، چهار گروه پوششی تشخیص داده شد و آنالیز رسته بندی dca مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج به دست آمده از anova نشان داد که مهمترین عامل تاثیر گذار بر استقرار گروه های گیاهی مطالعه شده، ارتفاع از سطح دریا و شیب منطقه است. همچنین تغییرات فلوریستیک، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی گونه ها در طول شیب ارتفاعی بررسی شد. نتایج حاصل از گروه های پوشش گیاهی نشان دهنده تخریب در منطقه است.

بررسی پوشش گیاهی جنگل عطاکوه لاهیجان و عوامل اکولوژیکی محیط
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم پایه 1391
  فاطمه بازدیدوحدتی   شهریار سعیدی مهرورز

جنگل عطاکوه با وسعت تقریبی 700 هکتار در فاصله حدود 10 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان لاهیجان، در گستره ارتفاعی 240 تا 684 متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد. در این تحقیق، شناسایی ترکیب فلوریستیک، شکل زیستی و پراکنش جغرافیایی همه گیاهان منطقه مطالعه شد. به علاوه، طبقه بندی پوشش گیاهی و ویژگی های اکولوژیک با استفاده از داده های استخراج شده از 25 رولوه صورت پذیرفت. این داده ها با استفاده از آنالیز های گونه های شاخص دو طرفه (twinspan)، تحلیل تطبیقی نااریب (dca)، واریانس یک طرفه و پیرسون، آنالیز شدند. با مطالعه فلور این منطقه، تعداد 194 گونه گیاهی از 143 جنس متعلق به 66 تیره شناسایی گردید؛ از این تعداد 24 گونه اندمیک ناحیه هیرکانی می باشند. شکل زیستی غالب منطقه ژئوفیت ها با 73 گونه (7/37%) می باشد. از نظر پراکنش جغرافیایی، بیش ترین میزان فلور، به عناصر اروپا-سیبری (60 گونه، 1/31%) تعلق دارند. در این تحقیق سه گروه گیاهی تشخیص داده شد. گروه سوم با گونه غالب carpinus betulus بیش ترین غنای گونه ای را دارا است. با توجه به آنالیز dca، درصد رس (clay) و شیب (slope) مهم ترین فاکتورهای محیطی تأثیرگذار بر استقرار پوشش گیاهی منطقه می باشند. طی این پژوهش صفات ریخت شناسی و تشریحی گونه psilotum nudum l. از رویشگاه جدید آن در گیلان بررسی شد. مقایسه یافته های ما با مطالعات محققین دیگر، گویای اطمینان از صحت گونه p. nudum است.

بررسی تغییرات فلوریستیک در طول شیب ارتفاعی با استفاده از ترانسکت اکولوژیک در،کوه سیاه لنده، استان کهگیلویه و بویراحمد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم پایه 1391
  علی اکبر دانشی   ناصر جعفری

گیاهان واقع در مناطق کوهستانی از جمله اکوسیستم های مهم و طبیعی در جهان می باشد. از آنجا که کشورمان ایران برروی کمربند خشکی زمین قرار دارد ولی قسمت زیادی از مناطق کشور ما ایران کوهستانی میباشد. استان کهگیلویه و بویراحمد در کمربند نیمه خشک نیمکره شمالی قرار گرفته و دارای نواحی کوهستانی متعددی میباشد ، که موقعیت حساسی را برای حفاظت، مطالعه و پژوهش بوجود می آورد. اخیرا مطالعات فلورستیکی و ارتباط آن با فاکتورهای اکولوژیکی در کوههای کهگیلویه وبویراحمد و همچنین مطالعات فلورستیکی در تعدادی از مناطق زاگرس انجام شده است. علی رغم تحقیقات انجام گرفته ، فلور علفی و چوبی گیاهان کوهستانی بوی‍ژه تغییرات آن در دامنه ارتفاعی جای تحقیق و بررسی بسیار دارد. و این فاکتور تعیین کننده، مرتبط با سایر متغییرهای اکولوژیک مانند دما، میزان بارش، باد، خاک و غیره می باشد. پوشش گیاهان کوهستانی نقش بسیار مهمی را در جلوگیری از فرسایش خاک در اثر سیلابها و باد را خواهد داشت. مطالعه کوه ها و تغییرات پوشش گیاهی آنها در طول شیب ارتفاعی نتایج ارزنده ای را برای مطالعات بعدی در زمینه حفاظت و مدیریت اکوسیستمهای خشکی بوجود می آورد. کشور ایران که بخشی از فلات ایران محسوب می شود متشکل از کوه های بسیار مرتفع و ناشناخته ای می باشد که همیشه مورد توجه محققین گیاهشناس و اکولوژیست در داخل و خارج از ایران بوده است. بسیاری از گیاهان موجود در این کوه ها قبلا در مجموعه های فلوری عظیم مانند فلورا ایرانیکا ]1[، مقالات و مونوگرافهای متعدد آورده شده است. اما همیشه در این بین جای مطالعات جزئی و بسیار عمیق بویژه در مناطق کوهستانی و دور افتاده خالی بوده است. موقعیت مورد مطالعه در این پایان نامه، کوه سیاه واقع در (شهرلنده، استان کهگیلویه و بویراحمد) می باشد. کوه های این قسمت بسیار ناشناخته می باشند و تحقیقات اکولوژیک و فلوریستیک در این مناطق نتایج پربار و حائز اهمیتی را از حیث مدیریتی و استفاده پایدار اکوسیستم ها به دنبال خواهد داشت. ازجمله کارای انجام شده در استان کهگیلویه و بویراحمد میتوان به پژوهش های آقای دکتر عزیزالله جعفری استادیار دانشگاه یاسوج اشاره نمود . ایشان کارهایی ازجمله جامعه شناسی پوشش گیاهی منطقه دنای شرقی و دنای غربی را در سالهای اخیر انجام دادند . ازدیگر کارای انجام شده میتوان به اطلس گیاهان منطقه حفاظت شده کوه سرخ در حوالی شهرستان گچساران و کوه خائیز در نزدیکی شهر دهدشت اشاره نمود. شناشایی و معرفی گیاهان اقتصادی شهرهای دنا و بویراحمد،اطلس رنگی گیاهان دنا ،بررسی پوشش های گیاهی استان به منظور گسترش حرفه زنبورداری ،جمع آوری گیاهان بومی استان، بررسی پتانسیل های تنوع زیستی در منطقه حفاظت شده زاگرس مرکزی، توسعه فیزیکی و تنوع زیستی در زاگرس مرکزی که همگی به همت تلاشهای جناب آقای دکتر جعفری انجام گرفته است. از دیگر پژوهش های انجام شده که اغلب در قالب پایانامه ارائه شده میتوان به بررسی اثرات شیب وعوامل اکولوژیک در دنای غربی و همچنین دنای شرقی ،مطالعه فلورستیک دژکوه و دو قلعه در دهدشت،بررسی فیتوشیمی درختان و درختچه ها ی استان،بررسی فیتوشیمی گیاهان منطقه دنای غربی که همگی به همت جناب دکتر جعفری در قالب استاد راهنما انجام شده است. ابتدا با استفاده از نقشه های توپوگرافیک مسیر سه ترانسکت در طول کوه سیاه معلوم می شود. در طول هر ترانسکت چندین ایستگاه نمونه برداری (هر 100 متر یک ایستگاه) منظور می شود و در هر ایستگاه یک پلات برای جمع آوری اطلاعات گونه ای و اکولوژیک برداشت می شود. متغییرهای مورد استفاده به دو گروه قابل تقسیم می باشند شامل گروه متغییرهای وابسته به گونه (شکل زیستی، اطلاعات فیتوجغرافیایی، غنای گونه ای و تنوع زیستی) و گروه متغییرهای محیطی (ارتفاع، شیب، جهت شیب). گونه های گیاهی بر اساس فلور فارسی ایران [14] و فلورا ایرانیکا شناسایی خواهد شد. اشکال زیستی رانکیه [15]، بر اساس موقعیت نقطه رویشی گیاه (جوانه رویشی) نسبت به سطح خاک و آب، مورد استفاده قرار می گیرد. پراکنش جغرافیایی هر گونه بر اساس اطلاعات دریافت شده از مونوگراف ها و اطلاعات توزیعی در فلورها، مخصوصاً فلور ایرانیکا، ارزیابی می شود. لازم به ذکر است که برای بدست آوردن میزان پوشش نسبی هر گونه به طور فرضی از مقیاس عددی بران- بلانکه برای این کار استفاده می شود. اصطلاحات مربوط به مناطق فیتوجغرافیایی بر اساس تحقیقات انجام شده توسط زهری [16] و تاخته جان [17] می باشد. تنوع گونه ای در شیب ارتفاعی، براساس آزمون مربع کای (chi-square) و سطح اطمینان 95 درصد و شاخص سنجش تنوع گونه گیاهی سیمپسون، در پلاتهای نمونه برداری، سنجیده خواهد شد. برای آنالیز داده ها دو ماتریکس اطلاعاتی تهیه می-شود. ماتریکس گونه ای شامل اطلاعات در مورد حضور و عدم حضور گونه ها و ماتریکس متغییرها شامل ارتفاع، شیب، درصد حضور هر شکل زیستی، غنای گونه ای بر واحد سطح و سایر عوامل اکولوژیک جمع آوری شده است. سپس از دو نرم افزار juice و با استفاده از تکنیک twinspan برای رده بندی داده ها و از نرم افزار canoco برای رسته بندی داده ها و از spss برای آنالیز چند متغیره دیگر مانند anova و pearson correlation استفاده می شود.

بررسی خواص آنتی اکسیدانی عصاره اندام های مختلف گیاه هندوانه ابوجهل (citrullus colocynthis (l.) schrad) و اثر آن بر فعالیت آنزیم اوره آز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم پایه 1392
  الهام شکوه سلجوقی   مریم مهاجرانی

گیاه هندوانه ابوجهل (l.) schrad.) citrullus colocynthis به صورت خودرو در استان کرمان می روید. از آن جایی که در مورد خواص آنتی اکسیدان وفعالیت زیستی این گیاه گزارش های کمی شده است، این تحقیق به منظور بررسی خواص آنتی اکسیدانی و اثر این گیاه در بیماری های معده ناشی از فعالیت هلیکوباکترپیلوری انجام گردید. گیاه از منطقه ارزوئیه کرمان جمع آوری شد و عصاره گیری از بخش های مختلف گیاه به روش سوکسله در حلال متانول انجام شد. محتوای فنولی و فلاونوئیدی عصاره ها اندازه گیری و با یکدیگر مقایسه گردید. در عصاره متانولی برگ، با دارا بودن مقدار 002/0± 047/0 میلی گرم معادل گالیک اسید بر گرم وزن خشک گیاه، محتوای ترکیبات فنولی بیشتری نسبت به ترکیبات فنولی موجود در ریشه و پالپ بدست آورده شد. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره برگ، پالپ و ریشه گیاه هندوانه ابوجهل در حلال متانول با روش های به دام اندازی رادیکال dpph، تعیین قدرت احیاکنندگی و فعالیت آنتی اکسیدانی کل مورد ارزیابی قرار گرفت. میزان فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها با فعالیت آنتی اکسیدانی اسید آسکوربیک (آنتی اکسیدان طبیعی) و bht (آنتی اکسیدان سنتزی) مقایسه گردید. در آزمون به دام اندازی رادیکال های آزاد dpph غلظت مهار 50% در عصاره متانولی برگ و ریشه و پالپ به ترتیب 004/0 ±82/48، 200/0±80/110و 002/0±07/159 میکروگرم بر میلی لیتر بدست آورده شد. تمامی عصاره ها در آزمون قدرت احیاکنندگی از خود فعالیت نشان دادند. عصاره ها در تست فعالیت آنتی اکسیدانی کل در غلظت 200 میکروگرم بر میلی لیتر ماکزیمم فعالیت را نشان دادند. نتایج بررسی ها نشان داد که عصاره متانولی برگ این گیاه با محتوای فنولی و فلاونوئیدی بالاتر از بخش های دیگر خواص آنتی اکسیدانی قابل ملاحظه ای را نسبت به سایر بخش ها نشان می دهد. در ادامه، اثر مهاری عصاره متانولی بخش های مختلف گیاه بر روی آنزیم اوره آز استخراج شده از دانه سویا مورد بررسی قرار گرفت. براساس روش هیپوکلریت- ایندوفنول، عصاره متانولی برگ فعالیت مهاری بالاتری نسبت به عصاره متانولی پالپ و ریشه دارد. براساس این بررسی به دلیل قابل ملاحظه بودن اثر مهاری عصاره برگ بر آنزیم اوره آز، این عصاره می تواند فعالیت آنزیم اوره آز تولید شده به وسیله هلیکوباکترپیلوری را نیز کاهش دهد و در درمان و پیشگیری بیماری های دستگاه گوارش ناشی از فعالیت این باکتری موثر واقع شود. کلمات کلیدی: هندوانه ابوجهل، آنتی اکسیدان، اوره آز، روش هیپوکلریت- ایندوفنول

بررسی فلوریستیکی و تعیین زیتوده (بیوماس) گیاهی پنج تالاب مهم شهرستان بابل استان مازندران
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تهران - دانشکده علوم 1390
  وحید امیر قلی پور کاسمانی   فرخ قهرمانی نژاد

تالاب ها از ثروت های بزرگ ملی و از کهن ترین و زیباترین نیازهای طبیعی و با ارزش ترین اکوسیستم های روی زمین هستند. این تحقیق شامل مطالعه فلور و بررسی تنوع زیستی پنج تالاب مهم مرزون آباد، لنگور، بصراء، رمنت و آغوزبن در شهرستان بابل در استان مازندران می باشد. این تالاب ها در محدوده جغرافیایی - 45 ?54 45 طول 5?4 53 عرض شمالی قرار گرفته اند. مساحت کل منطقه مورد مطالعه 3531 هکتار است. متوسط - 5?3 53 شرقی و 5?3 33 درجه سانتی گراد می باشد. اقلیم منطقه جزء اقلیم / بارندگی سالانه 355 میلی متر و میانگین دمای سالانه 5 مرطوب تا نیمه مرطوب معتدل می باشد. برای تحقق مطالعات فلوریستیکی در این تالاب ها، همه گیاهان آوندی در طی پنج مرحله ازسال 3531 و در ماه های اردیبهشت، خرداد، تیر، مرداد و شهریور جمع آوری و در هرباریوم دانشگاه تربیت معلم) far ( در تهران نگهداری شده است. تعداد کل 333 گونه متعلق به 351 جنس و 43 خانواده گیاهی شناسایی شد. تیره های poaceae 55 گونه(، ( cyperaceae 33 گونه(، ( asteraceae 33 گونه(، ( fabaceae 35 گونه( و ( polygonaceae 3گونه( دارای بیشترین غنای گونه در منطقه مورد مطالعه می باشند. ( جنس هایی که بیشترین تعداد گونه را دربردارند عبارتند از: cyperus 3گونه(، ( polygonum 3 گونه( و ( potamogeton ، typha ، carex ، juncus ، trifolium 5گونه(. در بین گیاهان منطقه، تروفیت ها با 53 ( درصد فراوان ترین شکل زیستی منطقه را تشکیل می دهند. از لحاظ کورولوژی، بیشترین گونه ها متعلق به عناصر 45 درصد هستند. پوشش گیاهی این تالاب ها به دو زیستگاه عمده گیاهان حاشیه ای و گیاهان / چند ناحیه ای با 4 آبزی تقسیم می شود. از میان پنج تالاب شهرستان بابل، تالاب مرزون آباد بیشترین تعداد گونه ها 333 ( را به خود (اختصاص داده است و تالاب لنگور با 35 گونه در رتبه دوم قرار دارد. در نمودار dca مربوط به تالاب های مختلف ، گونه هایی همچون ceratophyllum demersum ، typha latifolia ، سهم زیادی در افزایش زیتوده تالاب ها دارند.آنالیز های anova مشخص کرد که به غیر از گونه های lacustris schoenoplecut و potamogeton lucense گونه های غالب آبزی دیگر اختلاف معنی داری را در درون یک گروه تالابی و بین سایر گروه های تالابی نشان می دهند. میانگین مجموع زیتوده همه گونه های غالب تالاب 3513 گرم در متر مربع است. / های بابل 33

بررسی الگوی تغییرات فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی برگ گیاه ficus carica و fraxinifolia pterocarya درعرض جغرافیایی جنگل های هیرکانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم 1392
  پوراندخت نادری   ناصر جعفری

گیاهان به عنوان منبع اصلی تأمین غذا برای بشر نه تنها دارای ارزش ویژه تغذیه ای هستند بلکه به لحاظ تولید تعداد کثیری از مواد شیمیایی فوق العاده مفید تحت عنوان متابولیت های ثانویه، نقش بسیار مهمی را در افزایش کیفیت مواد غذایی و بهداشت جامعه انسانی دارند. رشد و عملکرد گیاهان در اکوسیستم ها و رویشگاه های طبیعی مختلف تحت تأثیر عوامل زیادی، نظیر نوع گونه، ارتفاع از سطح دریا، اقلیم منطقه، موقعیت جغرافیایی و خاک قرار دارد. به منظور بررسی تأثیر عوامل محیطی بر میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی گیاهان، دو گیاه لرگ و انجیر که به طور خودرو در استان های شمالی کشور می رویند، انتخاب شدند. برگ های این دو گیاه از استان های گیلان، مازندران و گلستان جمع آوری شدند و بعد از خشک شدن درهوای آزاد و در سایه، عصاره متانولی آنها تهیه گردید. محتوای ترکیبات فنلی آنها از طریق متد فولین- سیو کالتیو و محتوای ترکیبات فلاونوئیدی از طریق روش های رنگ سنجی اندازه گیری شد و فعالیت آنتی اکسیدانی آنها با استفاده از روش های به دام اندازی رادیکال آزاد dpph و نیتریک اکساید، قدرت احیاء کنندگی آهنiii و شلاته کردن آهن سنجیده شد. میزان سه ترکیب فنلی (گالیک اسید، کوماریک اسید و کوئرستین) هم با استفاده از کروماتوگرافی مایع اندازه گیری شد. بررسی عصاره متانولی مناطق مختلف نشان داد که بیشترین مقدار ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی در هر دو گیاه مربوط به منطقه اسالم بود. در آزمون به دام اندازی رادیکال آزاد dpph و نیتریک اکساید و قدرت احیاء کنندگی، عصاره های برگ درختان لرگ و انجیر اسالم بهترین فعالیت آنتی اکسیدانی را نسبت به دو منطقه دیگر از خود نشان دادند. بر اساس آزمون کواریانس چند متغیره (manocova)، بین اقلیم و فاکتورهای خاک و میزان ترکیبات فنلی رابطه معنی داری (05/0? p) وجود دارد. حداقل دمای سالانه و میزان سدیم خاک همبستگی منفی، در صد مواد آلی و ازت خاک همبستگی مثبتی را با میزان ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی، نشان دادند. با توجه به نتایج به نظر می رسد محتوای ترکیبات ثانویه گیاهان بسته به شرایط مختلف آب و هوایی متغیر می باشد و برگ های گیاهان در عرض جغرافیایی بالاتر از ترکیبات فنل، فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی بیشتری برخوردارند. برگ های گیاهان انجیر و لرگ می توانند به عنوان یک منبع گیاهی دارای خاصیت آنتی اکسیدانی خوب در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار گیرند.

بررسی اکولوژیکی جلبک ها و گیاهان آبزی تالاب بین المللی فریدونکنار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم پایه 1392
  مطهره بابازاده   ناصر جعفری

مطالعه حاضر در تالاب بین المللی فریدونکنار یکی از تالاب های مهم استان مازندران در فاصله زمانی زمستان 1391 تا پاییز 1392 به انجام رسیده است. نمونه برداری از 6 ایستگاه به صورت ماهیانه انجام گرفت. نمونه ها در محل توسط فرمالین 4 درصد تثبیت و سپس در آزمایشگاه به کمک میکروسکوپ نوری معمولی و کلید های تخصصی شناسایی و شمارش شد. در این تحقیق عوامل فیزیکوشیمیایی چون دما، ph، ec، do (اکسیژن محلول)، bod (خواست اکسیژن بیوشیمیایی)، نیترات و فسفات اندازه گیری گردید. در این مطالعه مجموعا 87 جنس متعلق به رده های باسیلاریوفیسه، اوگلنوفیسه، کلروفیسه، سیانوفیسه، کریزوفیسه، دینوفیسه و زانتوفیسه از شاخه های باسیلاریوفیتا، اوگلنوفیتا، کلروفیتا، سیانوفیتا، کریزوفیتا، دینوفیتا و زانتوفیتا شناسایی شد. در این مطالعه بیشترین تنوع مربوط به رده کلروفیسه و بیشترین فراوانی مربوط به رده باسیلاریوفیسه می باشد. در این بررسی از شاخص های زیستی چون شانون- ویور، سیمپسون و شاخص آلودگی پالمر برای بررسی تنوع زیستی و کیفیت آب استفاده گردید. برای بررسی میزان همبستگی و اختلاف بین داده ها از آزمون های آماری چون anova، tukey و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. همزمان با مطالعات جلبکی، نمونه های گیاهی از 6 ایستگاه جمع آوری و به طریق علمی خشک و پرس و با کمک کلیدهای تخصصی شناسایی و شکل زیستی و کوروتیپ آنها مشخص گردید. به طور کلی در این مطالعه 67 گونه گیاهی متعلق به 62 جنس و 32 تیره جمع آوری و شناسایی گردید. غنی ترین تیره های گیاهی در این مطالعه به ترتیب poaceae با 14 گونه (20 درصد) ، asteraceae با 7 گونه (10 درصد) و papilionaceae با 5 گونه (7 درصد) می باشند. بررسی اشکال زیستی گونه ها در منطقه مورد مطالعه نشان می دهد که بیشترین تعداد مربوط به تروفیت ها با 45%، همی کریپتوفیت ها با 23% و ژئوفیت ها با 14% می باشد. از لحاظ کورولوژیکی نیز 64% گیاهان، چند ناحیه ای (pl) هستند.

مطالعه اکولوژیکی جلبک ها و گیاهان آبزی مصب رودخانه های بابلرود، تالار و هراز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم پایه 1392
  محدثه علیپور   ناصر جعفری

مصب ها جزء بهره ورترین اکوسیستم های دریایی جهان محسوب می شوند و فیتوپلانکتون ها از اجزای مهم این سیستم ها به شمار می آیند. مطالعه حاضر در سه مصب رودخانه های هراز، بابلرود و تالار صورت گرفت. نمونه برداری به مدت یک سال ها از زمستان 1391 تا پاییز 1392 انجام گرفت و نمونه ها در محل توسط فرمالین 4% تثبیت شدند، شناسایی و شمارش به کمک میکروسکوپ نوری و کلید های تخصصی صورت گرفت. در این تحقیق برخی از عوامل فیزیکوشیمیایی آب اندازه گیری شد. در این پژوهش در مجموع 6 شاخه و 96 جنس از جلبک ها شناسایی شد که از این میان 40 جنس مربوط به شاخه bacillariophyta، 36 جنس مربوط به شاخه chlorophyta، 10 جنس مربوط به شاخه cyanophyta، 4 جنس مربوط به شاخهeuglenophyta ، 4 جنس مربوط به شاخه dinophyta و 2 جنس نیز به شاخه chrysophyta تعلق داشتند. در بین گروه های جلبکی، دیاتومه ها دارای بیشترین و کریزوفیتا دارای کمترین تعداد جنس بودند. بیشترین تنوع زیستی در مصب هراز و در بهار و تابستان به دست آمد. بر اساس شاخص آلودگی پالمر هر سه مصب آلودگی بالایی داشتند و مصب تالار با 3 درجه پایین تر، کمترین میزان را دارا بود. برای تفسیر و اثبات ارتباط شاخص ها و فراوانی جلبک ها با عوامل محیطی از آزمون اختلاف میانگین anova و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. همزمان با مطالعات جلبکی، نمونه های گیاهی جمع آوری و به طریق علمی خشک و پرس گردید. در این مطالعه در مجموع 90 گونه گیاهی در 77 جنس و 34 خانواده شناسایی شدکه تیره های poaceae با 17 گونه و asteraceae با 13 گونه، غنی ترین تیره های گیاهی مناطق مورد مطالعه بودند. بررسی اشکال زیستی گونه ها نشان داد که تروفیت ها (44/44%)، همی کریپتوفیت ها (33/23%) و ژئوفیت ها (66/16%) به ترتیب دارای بیشترین میزان بودند. از لحاظ کورولوژی، 44/64 درصد از گیاهان به صورت چند ناحیه ای (pl) هستند.

بررسی های فیتوشیمیایی شامل استخراج و شناسایی اسانس و اسیدهای چرب گیاه فرفیون جنگلی (.euphorbia amygdaloides l) و مطالعه خواص زیستی آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده شیمی 1392
  خاطره پاکزاد   مریم مهاجرانی

در این تحقیق قسمت¬های مختلف گیاه فرفیون جنگلی با نام علمی یوفوربیا امیگدالویدز مورد بررسی قرار گرفت. اسانس-های گیاه فرفیون جنگلی با روش تقطیر با آب با دستگاه کلونجر استخراج شدند. اسید¬های چرب این گیاه با استفاده از دستگاه سوکسله استخراج شده و به وسیله ترانس-استری شدن به متیل استر¬های مربوطه تبدیل شدند. سپس به وسیله کروماتوگرافی گازی-طیف¬سنجی مواد تشکیل دهنده اسانس و متیل استر¬های اسید چرب شناسایی و با استفاده از ضرایب کواتس و شکستگی¬های طیف جرمی شناسایی گردید. برای اسانس حاصل از برگ، ساقه و ریشه گیاه فرفیون جنگلی به ترتیب 718/94%، 349/85%، 710/90% ترکیب شناسایی شدند. ترکیبات مهمی که در این گیاه وجود دارند عبارتند از فوکینانولید (632/9%-065/21%)، فیتول ( 812/1%-865/3%)، ایزوفیتول (070/2%) در ریشه و بتا-یونن (967/0%-650/1%) که می¬توان به اهمیت بالای این گیاه پی برد. اسیدهای غیر اشباع مانند لینولنیک اسید و لینولئیک اسید فراوان¬ترین اسید چرب بودند. همچنین مقدار فنول، فلاونوئیدی و خواص آنتی-اکسیدانی برگ، ساقه و ریشه گیاه فرفیون جنگلی در حلال¬های آبی، متانولی، اتانولی و استونی با روش dpph، قدرت کاهندگی، فعالیت آنتی اکسیدانی کل و قدرت به دام انداختن فلز مورد ارزیابی قرار گرفت و سپس با فعالیت آنتی¬اکسیدانی ویتامین c (آنتی-اکسیدان طبیعی) و bht (آنتی¬اکسیدان سنتزی) مقایسه شده است و نتایج قابل ملاحظه¬ای به دست آمد. در این میان عصاره آبی برگ دارای خواص آنتی اکسیدانی بالایی می¬باشد. از طرفی خواص ضد سرطان پستان عصاره¬های آبی اندام برگ، ساقه و ریشه گیاه فرفیون جنگلی با روش mtt دربازه زمانی 24، 48 و 72 ساعت مورد بررسی قرار گرفت، عصاره آبی برگ طی زمان 72 ساعت میزان قابل توجهی از سلول¬های سرطان پستان را از بین برده است.

بررسی ویژگی های فلوریستیک، رویشگاهی و اتنوبوتانی ارتفاعات کوهستانی فیلبند بابل، مازندران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم پایه 1392
  محسن نیک نفس ملکشاه   علیرضا نقی نژاد

چکیده در این مطالعه، فلور منطقه ی فیلبند بابل در استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت. این منطقه در طول و عرض 36 درجه و 40 دقیقه ی شمالی و 52 درجه و 37 دقیقه ی جنوبی واقع شده است و از بخش های اکوتونی جنگل-استپ تا مناطق استپ آلپی یا نیمه آلپی تشکیل شده است. طبق روش مرسوم مطالعات فلوریستیک، گیاهان از منطقه ی نامبرده جمع آوری، شناسایی و در هرباریوم دانشگاه مازندران قرار داده شدند. این مطالعات نشان داد که در منطقه ی فیلبند 77 تیره، 198 جنس و 293 گونه گیاهی وجود دارد. بزرگترین تیره asteraceae با 24 جنس و 30 گونه و بزرگترین جنس potentilla از تیره ی rosaceae با 6 گونه است. از لحاظ سیمای پوششی و ریختارهای گیاهی کلان منطقه می توان به درختچه زارهای زرشک، درختزارهای اوری و استپ های کوهستانی ارس اشاره کرد. این تحقیق با هدف شناسایی گیاهان دارویی فلور فیلبند و مطالعه ی دانش بومی مردم محلی (اتنوبوتانی) مرتبط با گیاهان دارویی انجام شده است. برای دستیابی به این هدف، پس از شناسایی فلور منطقه و تفکیک گیاهان دارویی، به جمع آوری اطلاعات به صورت تصادفی از جمعیت بالای 20 سال پرداخته شد. نتایج نشان داد که 14 درصد از فلور منطقه شامل گیاهان دارویی باارزش است که متعلق به 42 جنس و 27 تیره ی گیاهی می باشد و با توجه به برداشت گیاهان برای مقاصد دارویی توسط مردم محلی، خانواده های rosaceae، lamiaceae و asteraceae به ترتیب دارای بیشترین مصرف در منطقه می باشند. کلمات کلیدی: فلور، فیلبند، گیاهان دارویی، اتنوبوتانی، مازندران

بررسی تغییرات مورفولوژی و آناتومی برگ برخی از گونه های درختی جنگل های بالابند شمال ایران در امتداد طول و عرض جغرافیایی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم پایه 1392
  مریم شرفی   عادل جلیلی

جنگل های خزری یا هیرکانی شمال ایران از جمله جنگل های بجا مانده دوران سوم زمین شناسی و دارای عناصر شاخص و بسیار مهمی است که تحت تاثیر یخبندان های دوران چهارم زمین شناسی از بخش هایی از جهان حذف شده اند و اینک در یال های شمالی البرز متمرکز هستند. برخی از گونه های درختی و یا درختچه ای این منطقه از گونه مهم و شاخص اقلیمی می باشند. بازخورد اقلیم در مناطق هیرکانی خاص تمرکز ارتفاعی گونه ها نیست بلکه گونه های چوبی در جنگل های هیرکانی چه به صورت ارتفاعی (عرض جغرافیایی) و چه به صورت غرب به شرق (طول جغرافیایی) تحت تاثیر اقلیم و ویژگی های آب و هوایی هستند. از ویژگی های مهمی که می تواند به نوعی انعکاس از شرایط اقلیمی باشد ویژگی های تشریحی و مورفولوژیکی برگ گیاهان است. از میان گونه های درختی کمربند بالایی جنگل های هیرکانی، سه گونه راش (fagus orientalis)، اوری (quercus macranthear) و لور (carpinus orientalis) برای بررسی تغییرات آناتومی و مورفولوژی برگ در سه استان شمالی مورد استفاده واقع شد. ویژگی های آناتومی گونه ها به طور جداگانه برای هر گونه مشخص شده است. آنالیز های رسته بندی (dca , pca) همراه با آنالیز واریانس (anova) نشان داده است که سه گونه ذکر شده با داشتن ویژگی های آناتومی و مورفولوژی مختلف از یکدیگر قابل تفکیک هستند. انجام آنالیز واریانس به طور جداگانه برای هر گونه نشان داد که ویژگی های ضخامت کوتیکول فوقانی و تحتانی، ضخامت کلانشیم فوقانی و تحتانی، میزان تراکم کرک و کریستال در هر دو سطح برگ، تعداد روزنه برگ و نسبت پارانشیم نردبانی به اسفنجی به طور معنی داری در بین جمعیت های سه استان متغیر است. همچنین ویژگی های مورفولوژی (سطح برگ و ضخامت برگ) و وزن برگ در گونه های لور و راش در بین سه استان مطالعه شده معنی دار می باشند. ویژگی های ذکر شده بویژه تعداد روزنه، نسبت پارانشیم نردبانی به اسفنجی، تراکم و طول کرک در گونه های مطالعه شده، نشان دهنده تاثیر اقلیم و ویژگی های خاکی متفاوت در سه استان روی خصوصیات آناتومی و مورفولوژی برگ می باشد.

بررسی تغییرات مورفولوژی و آناتومی برگ برخی از گونه های درختی جنگل های میان‏بند و پایین‏بند شمال ایران در امتداد طول و عرض جغرافیایی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم پایه 1392
  سارا سادات امجدی زنجانی   عادل جلیلی

جنگل‏های خزری یا هیرکانی شمال ایران از جمله جنگل‏های بجا مانده دوران سوم زمین‏شناسی و دارای عناصر شاخص و بسیار مهمی است که تحت تاثیر یخبندان‏های دوران چهارم زمین‏شناسی از بخش‏هایی از جهان حذف شده‏اند و اینک در یال‏های شمالی البرز متمرکز هستند. بازخورد اقلیم در مناطق هیرکانی خاص تمرکز ارتفاعی گونه‏ها نیست بلکه گونه‏های چوبی در جنگل‏های هیرکانی چه به صورت ارتفاعی (عرض جغرافیایی) و چه به صورت غرب به شرق (طول جغرافیایی) تحت تاثیر اقلیم و ویژگی‏های آب و هوایی هستند. از ویژگی‏های مهمی که می‏تواند به نوعی انعکاس از شرایط اقلیمی باشد ویژگی‏های تشریحی و مورفولوژیکی برگ گیاهان است. از میان گونه‏های درختی میان‏بند و پایین‏بند جنگل‏های هیرکانی، سه گونه ممرز (carpinus betulus)، خرمندی (diospyrus lotus) و انجیلی (carpinus orientalis) برای بررسی تغییرات آناتومی و مورفولوژی برگ در سه استان شمالی مورد استفاده واقع شد. ویژگی‏های آناتومی گونه‏ها به طور جداگانه برای هر گونه مشخص شده‏است. آنالیز‏های رسته‏بندی (dca , pca) همراه با آنالیز واریانس (anova) نشان داده است که سه گونه ذکر شده با داشتن ویژگی‏های آناتومی و مورفولوژی مختلف از یکدیگر قابل تفکیک هستند. انجام آنالیز واریانس به طور جداگانه برای هر گونه نشان داد که ویژگی‏های ضخامت کوتیکول تحتانی، تعداد لایه کلانشیم فوقانی، ضخامت لایه اسفنجی، ضخامت پهنک برگ و تعداد روزنه به طور معنی‏داری در بین جمعیت‏های سه استان متغییر است. همچنین ویژگی‏های مورفولوژی (سطح برگ و ضخامت برگ) و وزن برگ در گونه ممرز، وزن برگ و سطح برگ در گونه خرمندی و وزن خشک برگ و ضخامت برگ گونه انجیلی در بین سه استان مطالعه شده معنی‏دار می‏باشند. ویژگی‏های ذکر شده بویژه طول کرک در هر دو سطح برگ، ضخامت مزوفیل رگبرگ اصلی، تراکم و طول روزنه در گونه‏های مطالعه شده، نشان دهنده تاثیر اقلیم و ویژگی‏های خاکی متفاوت در سه استان روی خصوصیات آناتومی و مورفولوژی برگ می‏باشد

بررسی پوشش گیاهی تالاب های بوجاق و کیاشهر واقع در پارک ملی بوجاق (کیاشهر گیلان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم پایه 1393
  محدثه مقصودی   شهریار سعیدی مهرورز

تالاب ها از مهم ترین بسترهای مولد حیات و تنوعزیستی در جهان هستند. تالاب بوجاق و کیاشهر جزءپارک ملی بوجاق واقع دراستان گیلان شهرستان آستانه اشرفیه است،دارای مساحت بالغ بر3/3477 هکتارمی-باشد،ارتفاع این منطقه به طورمتوسط26مترپایین ترازسطح دریای آزاداست.این تالاب در 6 کیلومتری شمال غرب کیاشهر در ضلع غربی رودخانه سفیدرود قرار دارد.این پارک ملی در?27|?37 شمالی،?54|?49 شرقی درشما لشرق شهررشت واقع گردیده است. سیمای طبیعی پارک ملی بوجاق شامل عوامل اکولوژیکی (مناطق دریایی تاعمق 6 متر،ساحل دریای– تالابی،تالاب،اراضی چمنزاری) وعوامل بیولوژیکی شامل پوشش گیاهی (گیاهان آبزی،کنارآبزی،خشکی) است. میانگین سالیانه دما 6/15سانتیگراد و میانگین بارندگی سالانه آن 6/145 میلیمتر است.بدین منظور برای بررسی ِپوشش گیاهی رویشگاه آبی از نقشه¬های متعدد هوایی و توپوگرافی، انداختن پلات¬های 2×2 به طور تصادفی در جهات مختلف استفاده شده واز فلورهای ایرانیکا (رشینگر 1998- 1963) و فلورهای فارسی برای شناسایی استفاده شد و جمع آوری نمونه ها صورت گرفته و بعد از خشک کردن به روش علمی به هرباریوم دانشگاه گیلان انتقال داده شد.همچنین تأثیر عوامل محیطی و فاکتورهای مختلف آب نیز در نظر گرفته شد. ویژگی¬های پوششی و محیطی با استفاده از روش براون-بلانکه و آنالیز رسته بندی dcaمورد سنجش قرار گرفتند. اشکال زیستی بیشتر ژئوفیت 52% و هیدروفیت 48% است، که از سیستم رانکیر (raunkier)به دست آمد. همچنین در مناطق حاشیه تالاببیشترین شکل زیستی مربوط به تروفیت¬ها با 5/47% می¬باشد. نتایج حاکی از آن است که در مجموع 40 تیره، 83 جنس و 105 گونه وجود دارد، که ازمیان گیاهان برآمده از آب وحاشیه¬ای، تیرهpoceaeبا 17 جنس و 18 گونه و در بین گیاهان آبزی، تیره potamogetonaeaeبا 1 جنس و 5 گونه، بیشترین فراوانی را دارند و غنای گونه ای را در این منطقه تشکیل می دهند.نقشه جامعه شناسی گیاهی تالاب بوجاق و کیاشهر با مقیاس 1:55000 بر پایه¬ی مطالعات جامعه شناختی گیاهی با طیفی از رنگ¬های مختلف تهیه شد. کلید واژه:پوشش گیاهی، نقشه جامعه شناسی گیاهی، رویشگاه¬آبی، براون- بلانکه، تالاب بوجاق و کیاشهر، dca.

بررسی فلوریستیکی و اکولوژیکی میکروفیت ها و ماکروفیت های آبزی تالاب استخرپشت نکا- مازندران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم پایه 1393
  سکینه طالب پور   علیرضا نقی نژاد

تالاب ها بزرگترین سرمایه و از کهن ترین و قدیمی ترین اکوسیستم های کره زمین هستند. هدف از این پژوهش، مطالعه فلوریستیکی و اکولوژیکی میکروفیت ها و ماکروفیت های آبزی تالاب استخرپشت است. این تالاب در استان مازندران و در 33 کیلومتری جنوب شهر نکا، با وسعت 8 هکتار واقع است. نمونه های جلبکی به مدت یک سال، از دی ماه 1391 تا دی ماه 1392 جمع آوری شدند. همچنین پارامتر های فیزیکوشیمیایی آب مانند دما، ph، ec، نیترات، فسفات و do اندازه گیری شد. در مطالعه حاضر در مجموع 86 جنس جلبکی متعلق به 7 شاخه شناسایی شدند: 39 جنس متعلق به chlorophyta، 26 جنس به bacillariophyta، 9 جنس به شاخه cyanophyta، 4 جنس مربوط به شاخه euglenophyta، 4 جنس مربوط به شاخه dinophyta، 2 جنس نیز به شاخه chrysophytaو 2 جنس نیز به شاخه xanthophyta. در بین جمعیت های فیتوپلانکتونی تالاب استخرپشت، گروه bacillariophyta غالب بودند. بیشترین تنوع زیستی جلبک ها در فصل تابستان بدست آمد. بر اساس شاخص آلودگی، این تالاب آلودگی بالایی دارد. به منظور اثبات و تفسیر ارتباط شاخص ها و فراوانی جلبک ها با عوامل محیطی از آنالیز آماری اختلاف میانگین anova و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.همزمان با مطالعات جلبکی، نمونه های گیاهی هم جمع آوری شدند. در تالاب استخرپشت، 164 گونه گیاهی در 126 جنس و 52 تیره شناسایی شدکهpoaceaeبا 21 گونه و asteraceae با 18 گونه، بزرگترین تیره ها بودند. بیشترین فراوانی شکل زیستی گونه ها در منطقه مورد مطالعه به تروفیت ها (1/44 درصد) تعلق داشت. از نقطه نظر پراکنش جغرافیایی نیز 6/55 درصد گیاهان منطقه، دارای پراکنش چند ناحیه ای (pl) هستند.

بررسی تاثیرفاکتورهای مربوط به عرض جغرافیایی برمیزان فنول فلاونوئیدوفعالیت آنتی اکسیدانی گیاه خرمندی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده زیست شناسی 1393
  مریم حقیقی اسکی   علیرضا نقی نژاد

گیاهان گروه بزرگ و متنوعی از ترکیبات آلی به‎نام متابولیت‎های ثانوی را تولید می‎کنند که توسط انسان به ‎عنوان ترکیب دارویی مصرف می شوند. بررسی وجود ارتباط بین فاکتورهای محیطی و اکولوژیکی با تولید و تجمع متابولیت های ثانویه در گیاهان می تواند بسیار ارزشمند باشد. به منظور بررسی تاثیر فاکتورهای محیطی بر میزان ترکیبات فنلی وفلاونوییدی درگیاهان، گیاه خرمندی راکه به صورت وحشی در جنگل های هیرکانی شمال ایران می روید، انتخاب کردیم. میوه این گیاه از استان های گیلان، مازندران، گلستان جمع آوری شد وپس از خشک کردن در هوای آزاد و درسایه، عصاره متانولی آنها تهیه گردید. محتوی ترکیبات فنلی آن ها از طریق متد فولین– سیوکالتیو و محتوی ترکیبات فلاونوئیدی از طریق روش های رنگ سنجی اندازه گیری شد. فعالیت آنتی اکسیدانی آنها با استفاده از روش های به دام اندازی رادیکال آزاد dpph و نیتریک اکساید، قدرت احیاء کنندگی آهنiii و شلاته کردن آهن سنجیده شد. بررسی عصاره متانولی مناطق مختلف نشان داد که بیشترین مقدار ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی مربوط به منطقه گرگان بوده است همچنین در به دام اندازی رادیکال آزاد dpph، منطقه گرگان دارای ic50 کمتری بوده در نتیجه خاصییت آنتی اکسیدانی قوی تری از خود نشان داد درآزمون نیتریک اکساید و قدرت احیاءکنندگی و شلاته کردن آهن، عصاره منطقه نوشهر، فعالیّت بهتری نشان داد. طبق آنالیز واریانس چند متغییره (unianova) بین اقلیم و میزان فنل کل، فلاونوئید کل، و فعالیت آنتی اکسیدانی آنها در مناطق مختلف تفاوت معنی داری از لحاظ آماری وجود دارد (05/0?p). بین دمای میانگین سالیانه و محتوای فنلی و فلاونوئیدی کل، همبستگی مثبت و معنی داری وجود دارد ولی با بارش، همبستگی منفی را نشان می دهد.

بررسی تغییرات اکولوژیک و پوشش گیاهی در سواحل پارک ملی بوجاق (کیاشهرگیلان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه گیلان - دانشکده علوم پایه 1393
  نرگس واصفی   شهریار سعیدی مهرورز

با توجه به اهمیت اکوسیستم ساحلی پارک ملی بوجاق، لازم است نقش عوامل اکولوژیکی و تأثیر آن¬ها در پراکنش و تنوع گونه¬ای گیاهان مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور این تحقیق با هدف شناخت گیاهان ساحلی، ارائه اطلاعات حاصل از پراکنش جغرافیایی، اشکال زیستی، بررسی تأثیر عوامل محیطی (فاکتورهای مختلف شیمیایی خاک) بر پوشش گیاهی و تعیین مهمترین خصوصیات محیطی مؤثر بر استقرار آن¬ها انجام شد. براین اساس شش ترانسکت خطی تعیین شد و در طول هر ترانسکت چندین ایستگاه نمونه¬برداری و در هر ایستگاه یک پلات برداشت شد. تنوع¬زیستی، ویژگی¬های زیستگاهی و محیطی با استفاده از تکنیک رده¬بندی modified twinspan و آنالیز رسته بندی dca مورد ارزیابی قرارگرفتند. نتایج حاصل از آنالیز رسته بندی dca با انجام آزمون¬های دقیق آماری مورد ارزیابی قرار گرفت. به طور کلی در بررسی فلوریستیک ماسه¬زارهای منطقه، تعداد 153 گونه گیاهی در 112 جنس و 40 تیره شناسایی شده است. از نظر پراکنش جغرافیایی گیاهان عمدتاً به عناصر چند ناحیه¬ای تعلق دارند. بیشترین شکل زیستی مشاهده شده مربوط به تروفیت¬ها با 81 گونه (94/52%) می¬باشد. در این تحقیق دو زیستگاه به همراه چهار گروه گیاهی convolvulus persicus- crepis foetida subsp. foetida، argusia sibirica، eryngium caucasicum- juncus acutus، rubus sanctus تشخیص داده شد. با توجه به آنالیزها، میزان لای و ماسه خاک به ترتیب مهم¬ترین عوامل تأثیر¬گذار بر استقرار پوشش گیاهی در زیستگاه¬های مختلف منطقه می¬باشند. شاخص¬های تنوع و غنا با درصد منیزیم و سدیم خاک و شکل زیستی همی-کریپتوفیت¬ها رابطه مستقیم دارد. به طور کلی ساختار پوشش گیاهی و تراکم آن تاحد زیادی تحت تاثیر میزان لای موجود در خاک است. نتایج حاصل از بررسی گروه¬های گیاهی تا حد زیادی نشانگر وجود تخریب در این منطقه می¬باشد.

بررسی های فیتوشیمیایی اسانس و اسیدهای چرب گیاه پیچک ایرانی و خواص آنتی اکسیدانی عصاره بخش های مختلف آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده شیمی 1393
  عاطفه امینی   مریم مهاجرانی

مطالعه فیتوشیمیایی حاضر به بررسی ترکیبات شیمیایی موجود در اسانس و اسیدهای چرب، و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ی متانولی و عصاره ی غنی فلاونوئیدی بخش های مختلف گیاه پیچک ایرانی پرداخته است. اسانس اندام های مختلف گیاه پیچک ایرانی با روش تقطیر با آب با دستگاه کلونجر استخراج و ترکیبات موجود در اسانس توسط gc-ms مورد بررسی قرار گرفت. اصلی ترین ترکیبات موجود در اسانس برگ مربوط به ترانس کاریوفیلن ، کاریوفیلن اکساید ، آلفا کوپائین و آلفا هومولن می باشد. ترانس کاریوفیلن و کاریوفیلن اکساید از اجزای اصلی سازنده موجود در اسانس ساقه می باشد. عمده ترین ترکیبات سازنده ریشه، شامل و پالمتیک اسید می باشد. ترکیبات موجود در اسیدهای چرب بخش های مختلف گیاه پیچک ایرانی توسط gc-ms مورد بررسی قرار گرفتند.اسیدهای چرب اشباع نظیر کاپریک اسید، پالمتیک اسید و کاپرویک اسید عمده ترین اسیدهای چرب موجود در اندام های مختلف پیچک ایرانی را تشکیل می دهند. از گیاه پیچک ایرانی عصاره ی متانولی و عصاره ی غنی شده فلاونوئیدی استخراج گردید. فعالیت آنتی اکسیدانی بخش های مختلف گیاه با استفاده از فعالیت ضد رادیکال dpph ، قدرت کاهندگی، فعالیت آنتی اکسیدانی کل، فنول کل و فلاونوئید کل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عصاره ی متانولی و عصاره ی غنی فلاونوئیدی برگ گیاه پیچک ایرانی دارای خواص آنتی اکسیدانی بالایی می باشند.

بررسی بیوسیستماتیک جنس asplenium در منطقه هیرکانی شمال ایران با استفاده از مارکر مولکولی issr
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده علوم پایه 1392
  معصومه خانعلیپور   علیرضا نقی نژاد

به منظور بررسی بیوسیستماتیک جنس asplenium در شمال ایران، 23 جمعیت از دو گونه a. adiantum nigrum و a.trichomanes از سه استان گیلان، مازندران و گلستان جمع آوری گردید. روش مورفومتری(صفات مورفولوژیک) و روش مولکولی با استفاده از مارکر issr برای انجام این مهم مورد استفاده قرار گرفت. تعداد ?? باند از 6 آغازگر issr بدست آمد که ?? باند پلی مورف بودند. میزان پلی مورفیسم مشاهده شده ??/?? درصد بوده است. داده های حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی (pca) نشان می دهد که سه مولفه اول ، 58 درصد از واریانس کل را توجیه می نماید. نتایج مولکولی نشان می دهد که جمعیت های این جنس توسط مارکرissr قابل تفکیک می باشند. مطالعه مورفومتری بر پایه 22 صفت صورت گرفت که تعداد 16 صفت، کیفی وتعداد ? صفت کمی بودند. آنالیز آماری انجام شده در مورفومتری نشان می دهد که مولفه های اول و دوم در مجموع 90 درصد تنوع را ایجاد نموده و توانسته است جمعیت ها را به خوبی از هم تفکیک نماید. نتایج حاصل از داده های مولکولی با نتایج بدست آمده از داده های مورفومتری مطابقت دارند.

بررسی اکولوژی ماندابهای شیب جنوبی البرز مرکزی (بین جاده کرج-چالوس و جاده فیروزکوه)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1386
  علیرضا نقی نژاد   عادل جلیلی

چکیده ندارد.

بررسی ارتباط نمای هیستوپاتولوژیک در(‏‎soc(squamous oellcarcinoma‎‏‏‎ حفره دهان و لب با خصوصیات بالینی در آزمایشگاه های پاتولوژی بیمارستان خاتم الانبیا و دانشکده دندانپزشکی زاهدان در 5سال اخیر ( 1375-79)
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان سیستان و بلوچستان 1380
  علیرضا نقی نژاد   سودابه سرگلزایی

در این مطالعه سعی شد که یکی از کانسرهای دهان که به نظر می رسد از کانسرهای شایع دهان در استان باشد، بررسی گردد. در نتیجه برای نیل به این هدف به آرشیو دو بخش پاتولوژی بیمارستان خاتم الانبیا و دانشکده دندانپزشکی زاهدان مراجعه و بیوپسی های ارسالی در 5 سال اخیر مورد کنکاش قرار گرفتند.