ساخت جاده های جنگلی پرهزینه ترین عملیات در طرح جنگلداری می باشد. طراحی و ساخت جاده های جنگلی در مناطق نامناسب، نه تنها باعث افزایش هزینه های ساخت و تعمیر و نگهداری جاده می گردد بلکه اثرات زیست محیطی فراوانی را نیز درپی دارد. بنابراین، طراحی جاده های جنگلی توجه بیشتری را می طلبد. هدف از این تحقیق یافتن روشی مناسب جهت مکان یابی جاده های جنگلی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و یافتن واریانتی کاراتر از نظر هزینه ای می باشد. همچنین هدف یافتن اسکیدر مناسب تر جهت بهره-برداری چوب آلات منطقه با استفاده از برنامه ریزی خطی می باشد. ابتدا مهمترین لایه ها در مکان یابی جاده های جنگلی شامل شیب، نوع خاک، زمین شناسی، آبنگاری یا هیدروگرافیک، جهت جغرافیایی، حجم در هکتار (مترمکعب)، تیپ درختی و ارتفاع از سطح دریا تعیین شد و سپس منطقه مورد مطالعه با توجه به نظر کارشناسان و متخصصان جاده سازی جنگل و با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به پنج دسته بسیارخوب، خوب، متوسط، بد و بسیار بد جهت ساخت جاده طبقه بندی شد. دو واریانت جدید بر روی نقشه تهیه شده طراحی شد. سپس با استفاده از مناطق طبقه بندی شده و استفاده از داده های هزینه ای ساخت جاده، هزینه ها و درآمدهای هر کدام از واریانت ها تعیین گردید. در نهایت با مقایسه شبکه موجود با دو واریانت جدید از نظر زیست محیطی و هزینه ای، نتایج نشان داد که واریانت اول بهترین عملکرد را از نظر عبور از مناطق مناسب و نامناسب داشت و واریانت دوم عملکرد مناسبتری را از نظر هزینه ای، تعداد قوس ها و پیچ ها و سایر موراد داشت. همچنین اسکیدر تیمبرجک 450c به عنوان ماشین بهینه در منطقه انتخاب شد. در نهایت واریانت دوم به عنوان واریانت بهینه در منطقه انتخاب گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به صورت توأم، می تواند به عنوان روشی کارا در طراحی جاده های جنگلی مورد استفاده قرار گیرد.

چکیده در طراحی شبکه جاده های جنگلی برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار و حفظ اکوسیستم جنگل می بایست مشخصه های زیست محیطی در فرآیند مسیریابی دخالت داده شوند. در این پژوهش هدف طراحی شبکه جاده جنگلی بر اساس اصول زیست محیطی و با استفاده از روش ارزیابی چند معیاری است. برای این پژوهش سری سه بخش شش طرح جنگلداری نکا - ظالمرود انتخاب شد. معیارهای شیب، جهت جغرافیایی، ارتفاع، وضعیت خاک، وضعیت زمین شناسی، هیدرولوژی منطقه، حجم در هکتار و تراکم توده، تیپ توده، تراکم تاج پوشش، حفاظت از حیات وحش و فاصله از معدن در نظر گرفته شدند. ابتدا با تنظیم پرسشنامه و گردآوری نظرات کارشناسان و تجزیه و تحلیل نتایج پرشنامه ها با استفاده از expert choice ضریب اهمیت هر معیار تعیین شد. نقشه های معیار با استفاده از الگوریتم فازی در نرم افزار ادریسی استانداردسازی شدند. نقشه های استاندارد شده با الگوریتم mceدر ادریسی با توجه به ضریب اهمیت تلفیق شدند و نقشه نهایی قابلیت عبور بدست آمد. سپس با استفاده از نرم افزار pegger طراحی واریانت های جدید جاده صورت گرفت. نتایج ارزیابی زیست محیطی با استفاده از روش mce واریانت سوم را مطلوب ترین گزینه نشان داد. نتایج مقایسه آماری با آزمون مربع کای بین واریانت های جدید و شبکه جاده موجود، نشان داد که واریانت های اول و سوم با جاده موجود از لحاظ عبور از مناطق مناسب و نامناسب تفاوت معنی دار دارند. همچنین ارزیابی فنی واریانت های طراحی شده با استفاده از روش درصد پوشش و ارزیابی بهترین توزیع سطحی با استفاده از روش نزدیکترین مسیر صورت گرفت. در نهایت واریانت سوم طراحی شده که در هر سه ارزیابی بهترین عملکرد را داشت به عنوان بهترین گزینه انتخاب شد.

برای دسترسی و مدیریت هر چه بهتر جنگل ها وجود جاده های جنگلی ضروری بوده ولی از طرفی جاده های جنگلی باعث تغییر الگوی طبیعی توزیع رواناب می شود. افزایش سرعت رواناب روی سطح جاده و تولید و انتقال رسوب به آبراهه های پایین دست باعث آلودگی منابع و زیستگاه های آبی و خاکی می شود.امروزه مدل های مختلفی برای پیش بینی میزان رسوب دهی وجود دارد که می توانند به کارشناسان جهت پیش بینی میزان تولید رسوب در جاده های جنگلی کمک کنند. این تحقیق با هدف ارزیابی و مقایسه ی میزان رسوب برآورد شده روی سطح جاده جنگلی توسط دو مدل warsemو sedmodl در سری یک جنگل آموزشی و پژوهشی دارابکلا به اجرا درآمد. کل جاده های منطقه به واحدهای همگن تقسیم گردید و سپس برای هر واحد، طول جاده، عرض جاده، میزان فرسایش زمین شناسی، عامل های مربوط به سطح جاده، ترافیک، شیب، بارندگی و تحویل رسوب از طریق جداول مربوطه استخراج گردید و برخی از این عامل ها از طریق اندازه-گیری و مشاهدات میدانی بدست آمد و در مدل قرار داده شد. برای برداشت میزان رسوب واقعی سطح جاده، در انتهای هر واحد با قرار دادن ظرف مناسب پس از هر بارندگی اقدام به برداشت نمونه شد. نتایج نشان داد که میزان رسوب دهی در جاده های منطقه با توجه به خروجی مدل هایwarsemو sedmodel به ترتیب 14/13 و 29/18 تن در سالمی باشد. به طور کلی، بین مقدار رسوب برآورد شده توسط warsem و sedmodl تفاوت معنی داری وجود نداشت اما این مقادیر برآوردی در سطح احتمال 5 درصد بیشتر از مقدار اندازه گیری شده بودند. شیب طولی جاده بر مقدار رسوب برآورد شده توسط مدل های تجربی در سطح احتمال 5 درصد تأثیر معنی دار داشت. به کارگیری این مدل ها و ارزیابی قابلیت آنها در برآورد رسوب جاده جنگلی می تواند درتعمیر و نگهداری جاده های جنگلی به نحوی که میزان رسوب تولیدی به حداقل برسد، به مدیران و طراحان این جاده ها کمک کند. واژه های کلیدی: مدل های برآورد رسوب، جاده جنگلی، رسوب، دارابکلا

رشدجمعیت، ازدیاد وسایط نقلیه موتوری، افزایش صنایع و به طور کلی زندگی مدرن همراه با تکنولوژی رو به رشد در جوامع بشری با ایجاد صداهای ناهنجار موجب آلودگی صوتی می گردد. آلودگی صوتی صداهای ناهنجاری است که باعث ایجاد اثرات فیزیولوژیکی نامطلوب در افراد می شود. روش های کنترل آلودگی صوتی در بخش صنعت و خارج از آن متفاوت می باشد. مهم ترین روش کنترل آلودگی صوتی در خارج از صنعت ایجاد دیوارهای سبز است. گیاهان به دو طریق می توانند موجب تقلیل صدا گردند آنها صدا را جذب می کنند همچنین باعث انکسار و انحراف صدا می شوند. مدیریت چشم انداز و ایجاد تراکم مناسبی از درختان در حاشیه جاده می تواند به کاهش نفوذ صوت به محیط داخلی جنگل کمک کند. این مطالعه به منظور بررسی نقش برخی از مشخصات هندسی جاده های جنگلی بر کاهش آلودگی صوتی و همچنین بررسی میزان تقلیل و پراکنش سطح صوت در تیپ های مختلف درختی (سوزنی برگ و پهن برگ) با توجه به تراکم درختان و فاصله از جاده در جنگل دارابکلای ساری انجام شد. به همین منظور تغییرات سطح صوت با توجه به مشخصات هندسی جاده و همچنین برخی خصوصیات توده با استفاده از یک دسی بل سنج دیجیتال با دقت db1/5± و قدرت تفکیک db 0/1 ثبت شد. نتایج نشان داد تغییرات صوت با توجه به روسازی جاده متفاوت بوده و میزان آن برای جاده های خاکی بیشتر از آسفالت می باشد. از نظر آماری بین سطح صدا تولید شده توسط موتور لندروور بر روی قوس های افقی با شعاع کمتر از 30 متر (db64/8)، بین 30 تا 45 متر (db 70/8) و بیشتر از 45 متر ( db75/9) تفاوت معنی دار وجود دارد (p<0/05). بین سطح صوت در شیب های کمتر از 3 درصد (db 67) و 3 تا 8 درصد (db 71/2) نسبت به شیب های بیشتر از 8 درصد (db 77/8) تفاوت معنی دار است (p<0/05). همچنین درختان کاج بروسیا در فاصله 25 متری از وسط جاده نسبت به درختان پهن برگ آمیخته توانسته اند به میزان بیشتری (حدود 6 دسی بل) سطح صوت را کاهش دهند. با توجه به نتایج میتوان دریافت دقت در طراحی مشخصات هندسی جاده های جنگلی و همچنین کشت سوزنی برگان همراه با پهن برگان راه حل مناسبی جهت کاهش آلودگی صوتی می باشد.