آگاهی از میزان مواد جامد رسوب که توسط جریان حمل یا ترسیب می گردد جزو اطلاعات لازم و اولیه هر پروژه آبی و یکی از عوامل مهم تصمیم گیری در مورد احداث سازه های آبی بر روی رودخانه ها می باشد. از طرفی ماهیت متغیر و پیچیده بار رسوب رودخانه ها باعث شده است که برآورد میزان رسوب وارده به مخازن و تولید رسوب درازمدت برای تعیین عمر سازه ها با مشکل روبرو شود. در این صورت تهیه مدل های مربوط به منحنی های تغییرات زمانی رسوب می تواند تا حدودی مشکل برآورد رسوبدهی در حوزه های آبخیز را نیز برطرف نماید. هدف کلی این مطالعه آنالیز تغییرات بار رسوب معلق در مقیاس های مختلف زمانی (ماهانه، فصلی و سالانه) و بررسی اثر سازه ها در تغییرات حجم رسوب در رودخانه کوشک آباد است. آنالیز بار رسوب معلق در 2 مرحله انجام می شود: مرحله اول ایجاد رابطه آماری بین دبی رسوب معلق qs و دبی آب qw و دوم کاربرد این آنالیز در بررسی تغییرات زمانی بار رسوب معلق. آنالیز بار رسوب با استفاده از داده های ایستگاه هیدرومتری کوشک آباد در دوره آماری 87-1369 انجام شده است. با توجه به آنالیز بار رسوب معلق و بررسی تغییرات دبی رسوب رودخانه کوشک آباد قبل و بعد از ساخت سد مشاهده کردیم که بعد از ساخت سد 52% رسوبات ورودی به سد در فصول سیلابی تله اندازی شدند. این امر با توجه به نقش سد کارده در تامین آب جهت مصارف کشاورزی، صنعتی و بخصوص آب شرب بخشی از ساکنین شهر مشهد بسیار با اهمیت می باشد. این مطالعه در حوضه آبخیز این سد انجام می شود تا بر اساس آن مقدار رسوب معلق را با دقت بیشتری برآورد نموده تا از این طریق مدیریت بهتری برای حفظ منابع آب و خاک در حوضه انجام شود.

جهت دامنه نقش مهمی در مهار پاسخ های مختلف هیدرولوژیک حوزه آبخیز و خصوصاً در شرایط متنوع مدیریتی دارد. با وجود این بررسی جامع تاثیر جهت دامنه بر مولفه های مختلف هیدرولوژیک و در شرایط اجرایی اقدامات آبخیزداری کم تر مورد توجه قرار گرفته است. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر جهت های مختلف دامنه بر تولید روان آب سطحی، هدررفت خاک و عناصر غذایی به صورت مقایسه ای در دو آبخیز نمونه (حفاظت شده) و شاهد (حفاظت نشده) در حوزه آبخیز کاخک گناباد برنامه ریزی شد. بدین منظور پژوهش حاضر در پلات هایی با ابعاد استاندارد 1/22× 8/1 متر در هر یک از آبخیزهای نمونه و شاهد، در سه دامنه شرقی، غربی و شمالی و با سه تکرار و در مقیاس رگبارهای طبیعی اتفاق افتاده از سال 1390 تا اوایل سال 1393 و هم چنین شبیه سازی دو رگبار در انتهای دوره مذکور صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که در آبخیزهای نمونه و شاهد، هدررفت خاک، غلظت نیتروژن ذره ای، غلظت پتاسیم ذره ای و غلظت رسوب دارای اختلاف معنی دار (05/0p<) بوده، اما حجم رواناب، غلظت فسفر ذره ای، غلظت فسفر محلول و غلظت پتاسیم محلول اختلاف معنی داری نداشته است (05/0p>). هم چنین مقادیر هدررفت خاک، غلظت نیتروژن ذره ای، غلظت پتاسیم ذره ای و غلظت رسوب در آبخیز شاهد نسبت به نمونه به ترتیب 9/7، 3/1، 63/0 و 8/1 برابر بیش تر بودند. در خصوص جهت های مختلف دامنه نتایج نشان داد که غلظت رسوب در جهت شمالی و غلظت پتاسیم ذره ای در جهت شرقی نسبت به جهت های دیگر دارای اختلاف معنی دار (05/0p<) بودند. براساس نتایج به دست آمده، اختلاف معنی داری بین حجم رواناب، هدررفت خاک، غلظت نیتروژن ذره ای، غلظت فسفر ذره ای، غلظت فسفر محلول و غلظت پتاسیم محلول در جهت های مختلف وجود نداشت (05/0p>). مقادیر کل هدررفت عناصر غذایی برای نیتروژن ذره ای، فسفر ذره ای، فسفر محلول، پتاسیم ذره ای و پتاسیم محلول در آبخیز شاهد نیز نسبت به آبخیز نمونه به ترتیب 3/3، 5/3، 06/1، 4/1 و 79/1 برابر بیش تر بودند. ضمناً سهم رواناب نسبت به رسوب در انتقال عناصر غذایی فسفر و پتاسیم به ترتیب در آبخیز شاهد 15/7 و 18/2 برابر و در آبخیز نمونه 6/23 و 76/1 برابر بوده است.