حضور مستشاران در دوره قاجار با توجه به جنگ ها و درگیریهایی که حکومت قاجار با دولت روسیه داشت در قالب هیئتهای نظامی بود که از طرف دول اروپایی از جمله فرانسه و انگلیس به ایران رفت و آمد داشتند و قرار دادهایی را منعقد می کردند و تعهداتی را در قبال یکدیگر می پذیرفتند . اما از دوران ناصر الدین شاه به بعد برای سرو سامان دادن به وضعیت اقتصادی ناگزیر پای مستشاران مالی به ایران باز شد . این تحقیق بر آن است که نقش مستشاران مالی را در اقتصاد و سیاست ایران بررسی نماید و در نهایت دستاورد حضور مستشاران مالی بیگانه را در ایران عصر قاجار به تصویر بکشد و همچنین تاثیر مستشاران مالی را بر مناسبات اقتصادی ایران با دول اروپایی و آمریکایی تحلیل نماید .و علت جذب مستشار از دول بیطرف ( ایالات متحده آمریکا ) پس از دوره استبداد صغیر را ریشه یابی نماید .این پژوهش به شیوه توصیف و تحلیل رویدادها و مناسبات خارجی با رعایت سیر تاریخی در محدوده زمانی و ورود مستشاران نظامی و مالی از اوائل سلطنت قاجار تا سقوط این سلسله بر پایه ی اطلاعات گرد آوری شده از منابع و مآخذ شامل کتابهای تحلیلی و اسناد و خاطرات مجلس تنظیم شده است . این رساله در 4 فصل گرد آوری و تنظیم شده است و هر فصل شامل چند قسمت می باشد . فصل اول روابط اقتصادی ایران با اروپا در عصر 3 پادشاه نخست قاجاریه را بررسی می کند فصل دوم روابط اقتصادی ایران با دول اروپایی در عهد ناصری و حضور مستشاران اروپایی در ایران را به تصویر می کشد و فصل سوم علل تداوم و حضور مستشاران مالی در ایران در عصر مظفرالدین شاه و محمد علی شاه و احمد شاه و چگونگی حضور مستشاران آمریکایی در ایران را تحلیل می نماید ودر نهایت دستاورد حصور مستشاران مالی بیگانه در ایران را بررسی می کند . به طور کلی در جریان این پژوهش نتایج حضور مستشاران و تاثیر آنها بر مناسبات اقتصادی و سیاسی حکومت ایران ارزیابی شده است 0 شایان ذکر است که در این رساله نگارنده به این نتیجه رسیده است که هرگاه دولتمردان ایران عزم جدی در اداره کشور داشته اند نقش مستشاران نیز مفید بوده است و آن زمانی که حاکمان در رخوت و بیخبری به سر برده اند همان مستشاران توسط دول رقیب خریده شده و در واقع به عنوان یک دشمن برای منافع ایران وارد عمل شده اند 0

دربررسی و شناخت سلسله های حاکم در هر دوره، یکی از مهم ترین ابزارهایی که می تواند محقق را در این امر یاری رساند سکه ها و مسکوکات مربوط به آن دوره می باشد چرا که سکه ها علاوه بر این که نشانگر اوضاع اقتصادی جامعه می باشند، می توانند محقّق را در شناخت اوضاع سیاسی، اجتماعی و حتی فرهنگی جامعه یاری رسانند و از آنجایی که اکثر موضوعات تاریخی مربوط به گذشته می باشد و اکنون در دست مورّخ نیستند تا با تکیه بر مشاهده عینی به تحقیق و پژوهش بپردازد از این نظر سکه ها اهمیّت خاص و قابل اعتنایی پیدا خواهند کرد چرا که همواره تعدادی ازاین مسکوکات از طریق اکتشافات باستان شناسان کشف شده اند و هم اکنون در اختیار محقّق می باشند که به نوعی می توان از آن به صورت مشاهده عینی استفاده کرد و با بررسی و مطالعه آنها به ابهاماتی در مورد سلسله ها جواب داد. با توجه به اهمیّت خاصی که برای سکه ذکر شد موضوع پایان نامه ی حاضر، تحت عنوان" نظام ضراب خانه ای و مسکوکات عصر قاجار" مورد توجه قرار گرفت. در این تحقیق سعی شده با بررسی جنس سکه، عیار، محل ضرب، نوع ضرب و ... به نوعی به اوضاع سیاسی، اقتصادی و فرهنگی دوره قاجار، وقوف بیشتری پیدا شود. در این پژوهش سعی شده است که بر مبنای روش تحقیق تاریخی، بیشتر به اوضاع جغرافیایی شهرهایی که در دوره قاجار محل ضرب سکه بوده اند پرداخته شود چرا که همین پراکندگی جغرافیایی شهرها به نوعی با اوضاع سیاسی کشور مرتبط بوده؛ همچنین به اوضاع داخلی ضراب خانه نیزتوجه خاصی شده و سمت افرادی که در آنجا کار می کرده اند نیز مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به مواردی همچون جنس سکه در دوران پادشاهان مختلف، القاب و عناوین پادشاهان بر روی سکه ها و موارد دیگر نیز اشاره خواهد شد.

چکیده ندارد.