سؤال این است که آیا با رونق گردشگری در نواحی روستا و ایجاد فرصتهای شغلی جدید می توان به ثبات جمعیتی رسیده و جریان مهاجرت نیروی کار به خارج از روستا را متوقف ساخت ؟ ماهیت فعالیت گردشگری ایجاد اشتغال و درآمد، متنوع سازی اقتصاد، مشارکت اجتماعی و استفاده از منابع محلی است. از آنجا که بخش اعظم مشکلات عقب ماندگی و توسعه نیافتگی روستایی به ناتوانی منابع معیشتی روستا بر می گردد و گردشگری روستایی با ایفای نقش تکمیلی در درآمد و تنوع بخشی به منابع افتصادی ضمن حل مسایل و مشکلات فوق می تواند به توسعه روستا و ثبات جمعیتی آن نیز کمک نماید. دهستان خاله سرا با داشتن منابع گردشگری فراوان و بر خورداری از فرصت همجواری با دریا و کریدور مواصلاتی رشت ـ آستارا با 5/4 میلیون مسافرعبوری هنوز نتوانسته است از این توانهای بالقوه در جهت اشتغال زایی و رفع بی کاری کمک بگیرد. پژوهش حاضر با استفاده از روش مطالعات میدانی و کتابخانه ای- اسنادی و تعیین نقاط قوت ، ضعف ، فرصتهاو تهدیدها به شیوه swot به ارائه استراتژی و راهبرد در جهت توسعه گردشگری و ایجاد فرصت های اشتغال در روستاهای دهستان خاله سرا پرداخته است. تجزیه و تحلیلهای تجربی در دهستان مطالعه شده نشان می دهد که در نقاط روستایی فوق به علت وجود منابع گردشگری فراوان زمینه برای رونق گردشگری فراهم بوده و زمینه اشتغالزایی 185 نفر را در منطقه فراهم ساخته است. ولی متأسفانه به علل عدم آگاهی مردم از اهمیت فعالیت گردشگری در امر اشتغالزایی و درآمد و همچنین نامناسب بودن زیر ساختهای این بخش در عرصه دهستان نقش پر رنگی در فعالیتهای اقتصادی دهستان ندارد . بنابراین نیازمند بازنگری و ارائه سیاستهای مناسب در جهت رفع محدودیتها و استفاده از مزیتهای نسبی موجود می باشد .

مشارکت عامل موثری در افزایش توان اجتماعات در پاسخگویی به نیاز هایشان و شرکت مردم در جریان توسعه است.یکی ازدلایل عدم موفقیت برنامه های توسعه، پایین بودن مشارکت مردم است. این تحقیق به بررسی میزان مشارکت مردم در مدیریت روستایی و تاثیر ابعاد اقتصادی، اجتماعی، مکانی، ساختاری و نهادی در آن می پردازد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز عمدتا به صورت میدانی و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شده است.برای این کار?ابتدا روستا ها بر اساس خانوار در چهار دسته، طبقه بندی شده و تعداد 209 پرسشنامه بصورت نمونه گیری تصادفی ساده از روستاهای نمونه وتعداد 30 نمونه از بین اعضای شورای روستایی انتخاب شدند. پس از تکمیل این پرسشنامه ها، برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون اسپیرمن،ضریب همبستگی و آزمون t در نرم افزارspss استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد که میانگین مشارکت در سطح پانزده روستای مورد مطالعه 1.60 می باشد، به عبارت دیگر سطح مشارکت در دهستان اسالم در سطح کم می باشد. جهت سنجش میزان تأثیر ابعاد مختلف در میزان مشارکت از رگرسیون استفاده شده است. بعد اجتماعی با ضریب تعیین ( r2) 0.131 بیشترین تاثیر را بر میزان مشارکت داشته است، به طوری که 13.1 درصد از تغییرات مشارکت را تبیین می کند.

هدف اصلی از انجام این پژوهش، پی بردن به وضعیت، چگونگی و ارتباط میان میراث طبیعی- فرهنگی و توسعه پایدار است که به صورت موردی درماسوله به انجام رسیده است. در روند کار با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی؛ سبک معماری، آداب و رسوم خاص، نوع خوراک و پوشاک و صنایع دستی به عنوان بخش مهمی از ابعاد میراث طبیعی- فرهنگی شهر ماسوله شناخته و معرفی شده است. با بررسی مولفه های توسعه پایدار در منطقه، شاهد ناپایداری هایی در ابعاد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی هستیم. ناپایداری هایی از قبیل اشتغال ناپایدار و فصلی، عدم مشارکت مردم در امر توسعه، تعارض میان منافع فردی و جمعی، عدم آموزش صحیح در مسیر توسعه، تخریب محیط زیست و میراث فرهنگی، تضعیف ارزش های فرهنگی منطقه، بی توجهی به دانش بومی و ... که مهاجرت اهالی و به خصوص جوانان را باعث شده اند. باتوجه به محدودیت های منابع طبیعی؛ گردشگری می تواند به عنوان مهم ترین منبع اشتغال زایی نقش بسیار موثری در پایداری اقتصادی منطقه داشته باشد. از آنجاکه امروزه در ماسوله گردشگری وابسته به میراث طبیعی- فرهنگی، تنها منبع درآمد و دلیل ماندگاری اهالی باقی مانده در شهر است، اهمیت این میراث بیش از پیش نمایان می شود. لذا، تأکید بر میراث طبیعی- فرهنگی در ایجاد ثبات فرهنگی- اجتماعی، هویت بخشی جامعه و توسعه درونزا از مهم ترین راهکارهاست. در نتیجه حفاظت، گسترش و بسط این میراث از مهم ترین اقدامات جهت رفع ناپایداری ها و دستیابی به توسعه پایدار در ماسوله تلقی می گردد.

امروزه گردشگری از آن نظر که اولاً موجبات آشنایی ملل مختلف جهان با دیگر فرهنگ ها، اقوام، سرزمین ها، گویش ها و... را فراهم می نماید و ثانیاً از نظر اقتصادی به عنوان یک منبع تأمین درآمد و ارز محسوب می شود، اهمیت زیادی یافته است. یکی از زمینه های توسعه گردشگری، جاذبه های فرهنگی است که موجب شکل گیری «گردشگری فرهنگی» می شود. از جمله مهم ترین زمینه های شکل گیری گردشگری فرهنگی می توان به اماکن تاریخی، موزه ها، معماری، فرهنگ و آداب و رسوم خاص هر منطقه، نظیر موسیقی محلی، خوراک، پوشاک، صنایع دستی و... اشاره کرد. شهرستان رشت، علاوه بر برخورداری از جاذبه های فراوان اکوتوریستی، با داشتن قدمت تاریخی و فرهنگ غنی خود از «جاذبه های فرهنگی» نیز بی نصیب نمانده است. وجود تعداد زیادی از بقعه ها، بناهای قدیمی و میادین در کنار فرهنگ و آداب و رسوم منحصر به فرد و مراسم خاص این شهرستان، علاوه بر طبیعت گردی موجب شکل گیری «گردشگری فرهنگی» نیز در این شهرستان شده است. این تحقیق به دنبال آن است تا ضمن شناخت زمینه های تاریخی، فرهنگ و آداب و رسوم این شهرستان، همچنین تعیین جایگاه جاذبه های تاریخی و فرهنگی در توسعه گردشگری منطقه و نیز شناسایی و بیان مشکلات و موانع موجود، در ارتباط با بهره گیری از این جاذبه ها، راهکارهای لازم را برای بهره برداری و بهبود توسعه گردشگری این شهرستان ارائه نماید. روش این پژوهش، کتابخانه ای و مطالعه اسناد و مدارک است. به علاوه، به منظور شناخت وضعیت و امکانات موجود در زمینه گردشگری، به خصوص در زمینه تاریخی و فرهنگی، به تکمیل پرسشنامه میدانی از گردشگران به تعداد 400 مورد پرداخته شده است. نتایج اولیه یافته نشان می دهد که درصد بسیار بالایی از گردشگران به علت عدم آشنایی با جاذبه های تاریخی و فرهنگی شهرستان رشت، اغلب اقامتی چند ساعته در این شهر دارند. کمبود امکانات اقامتی، عدم اطلاع رسانی و فقدان تفکر منسجم در تنظیم ساختار گردشگری این شهرستان (طبیعت گردی، گردشگری فرهنگی و فقدان زیرساخت های لازم) از مشکلات گردشگری فرهنگی منطقه به شمار می آید.

بدون تردید امروزه صنعت توریسم یکی از اقتصادی ترین فعالیت ها در چرخه ملی کشورها، به خصوص از جهت اشتغال و ارزآوری و رونق مناطق مختلف تلقی می شود. به همین دلیل اغلب کشورهای جهان که دارای میراث فرهنگی غنی و نیز مناطق طبیعی هستند از این فعالیت به منزله ابزاری راهبردی در توسعه اقتصادی استفاده می کنند. یکی از پرجاذبه ترین مقاصدگردشگری وموثرترین آنها گردشگری شهری است. بطوریکه با توجه به جایگاه ویژه شهر، در بسیاری از کشورهای موفق در این صنعت، شهر پایه و اساس توسعه گردشگری است مطالعات نشان داده‏اند که با توجه به سه اصل توسعه پایدار، یعنی اصل توسعه اقتصادی(تاثیر توریسم بر درآمد سرانه و رشد اقتصادی)، اصل توسعه اجتماعی و اصل زیست محیطی بین توسعه صنعت توریسم و توسعه پایدار کشورها رابطه مثبت و معنی‏داری وجود دارد. به عبارتی دیگرتوسعه گردشگری به عنوان مجموعه فعالیت های اقتصادی ،تاثیر به سزای در تقویت بنیان های اقتصادی جوامع دارد. از جمله مهمترین آثار اقتصادی گردشگری ایجاد فرصت های شغلی جدید، ارزآوری، ارتقای سطح زندگی مردم، فروش خدمات و کسب درآمد، توسعه و بهبود تجهیزات زیربنایی و همچنین در کاهش نابرابری های منطقه ای، توسعه اقتصادی در سطوح محلی، ملی و منطقه ای، ایجاد تنوع و دگرگونی در ساختار اقتصادی مناطق نقش موثری ایفا می کند. شهرستان رشت با تاریخ کهن وفرهنگ غنی خود، علاوه برجاذبه های طبیعی، دارای جاذبه های گردشگری اقتصادی بسیاری است که با تقویت این موهبت بالقوه میتوان گردشگری اقتصادی را در شهررشت رونق بخشید. این تحقیق به بررسی توریسم وتاثیر آن بر اقتصاد شهری رشت پرداخته است. روش این پژوهش، کتابخانه ای ومطالعات اسناد ومدارک ومیدانی(تکمیل پرسشنامه) وتجزیه وتحلیل بااستفاده از نرم افزار(spss ) است. با توجه به نتایجی که از پرسشنامه ها بدست آوردیم گردشگر در ایجاد اشتغال وافزایش درآمد تاثیر دارد وباعث رفاه وبهبود وضع اقتصادی ودر جذب نقدینگی وسرمایه به شهر موثر بوده است به عبارتی بین گردشگر و اقتصادشهریک رابطه مثبت ومعنا داری مشاهده شد. در پایان برمبنای ضعفها ومشکلات شناسایی شده در شهر رشت، راهکار وپیشنهاداتی ارائه گردید.

چکیده پژوهش حاضر تحت عنوان " بررسی تاثیر گردشگری شهری بر اقتصاد شهر لاهیجان " انجام شده است. نظر به اینکه شهر لاهیجان دارای توانهای بالا و متنوعی در ارتباط با صنعت گردشگری است ضرورت مطالعه روشن می گردد. درجهان امروز، جهانگردی و گردشگری مفهوم و جریانی کاملاً متفاوت با گذشته پیدا کرده است و زمینه اقتصادی آن بیش از پیش افزایش یافته است. اکنون به گردشگری به عنوان یک امر اقتصادی نگریسته میشود، درنتیجه، لزوماً باید در جریان کار و فعالیت خود تابع هدف معین باشد. شهرها فضای تجلی قدرت اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و بازوی حرکتی دولتها محسوب میشوند. استان گیلان و شهرستان لاهیجان، از طبیعت بسیار زیبا و بکری برخوردار است که به یکی از مهمترین پایگاههای توریستی تفریحی کشور ایران، تبدیل شده که دارای توانمندیهای گردشگری بسیار زیادی است. ورود گردشگران و جهانگردان به این شهر میتواند آثار شگرفی در شکوفایی و رونق اقتصاد شهر و ایجاد فرصتهای شغلی جدید داشته باشد. اهداف مورد نظر در انجام این تحقیق، نخست، بررسی و شناخت تاثیرات اقتصادی گردشگری در لاهیجان و دیگری شناخت و ارزیابی ارتباط بین نقش گردشگری و میزان درآمد ساکنان شهری و ایجاد فرصت های شغلی برای ساکنان شهری می باشد. بنابراین به منظور رسیدن به این اهداف از دو روش اسنادی و میدانی استفاده شد. در این راستا پس از تهیه، چارچوب نظری تحقیق جهت جمع آوری داده ها از منطقه مورد مطالعه و بررسی تاثیرات گردشگری بر اقتصاد منطقه، اقدام به انجام عملیات شد با تکمیل پرسشنامه شامل پرسشنامه گردشگران، پرسشنامه کسبه و بازاریان و مصاحبه با کارشناسان شهری، داده های مورد نیاز گردآوری شد. نتایج نشان داد که توسعه گردشگری پیامدها و اثرات اقتصادی متفاوتی را در منطقه به دنبال داشته است. از جمله اثرات مثبت اقتصادی گردشگری در منطقه مورد مطالعه، افزایش سطح درآمدی و اشتغالزایی می باشد و همبستگی معنادار و مثبتی بین توسعه گردشگری شهری و شاخص های اقتصادی فوق وجود دارد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای spss وexcel استفاده گردید. برای محاسبه ضریب قابلیت اعتماد یا پایایی ابزار اندازه گیری از روش آلفای کرونباخ که بر اساس هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری عمل می کند استفاده شد. ضریب پایایی پرسشنامه های این پژوهش 86/0 به دست آمد، بنابراین قابلیت اعتماد(پایایی) این پرسشنامه ها کاملا مورد تایید است. روایی پرسشنامه ها نیز بر اساس مطالعات قبلی و نظرات اساتید راهنما و مشاور مورد تایید است. کلید واژگان: گردشگری، شهر، اقتصاد شهری، اشتغال، درآمد، شهر لاهیجان

امروزه فضای شهرها به عرصه ی تضادهای اجتماعی بدل شده اند و بر سر دستیابی به امکانات و منافع بیشتر، جدایی گزینی اجتماعی- اقتصادی را جایگزین جدایی گزینی های قومی- نژادی کرده است. بنابراین بحث نابرابری های فضایی در شهرها و لزوم برقراری عدالت اجتماعی در برخورداری کلیه ی شهروندان از خدمات عمومی به یکی از مباحث جدی پیش روی برنامه ریزان و مدیران شهری تبدیل شده است. هدف از این پژوهش بررسی نحوه توزیع فضایی خدمات عمومی در نواحی 8 گانه شهر رشت و ارتباط آن با پراکنش جمعیت در این نواحی بر اساس عدالت اجتماعی است. در این پژوهش با توجه به اهداف اصلی مدنظر که همانا شناسایی نحوه ی توزیع خدمات عمومی، مشخص نمودن میزان سرانه خدمات عمومی نواحی 8 گانه، تعیین میزان دسترسی شهروندان ساکن در این نواحی به خدمات عمومی انتخابی و سطح بندی این نواحی از نظر میزان برخورداری از این خدمات، می باشد، از مدل تاپسیس و تحلیل خوشه ای بمنظور سطح بندی نواحی و از ضریب اسپیرمن برای مقایسه رتبه جمعیت نواحی با رتبه خدمات آن استفاده شده است. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، میزان برخورداری نواحی مختلف از خدمات شهری بصورت یکسان نبوده و نواحی کم جمعیت در مقایسه با نواحی پرجمعیت به خدمات بیشتری در داخل محدوده خود دسترسی دارند که این نشان دهنده ارتباط منفی بالا بین توزیع خدمات و جمعیت در میان نواحی می باشد. بنابراین در زمینه توزیع خدمات عمومی در شهر رشت و در سطح نواحی آن، عدالت دسترسی رعایت نشده است. لذا توجه به این مسئله جهت حل مسائل شهر رشت و فراهم آوردن زمینه های توسعه پایدار شهری در این شهر، الزامی می باشد..

کشور ما از جمله کشورهایی است که بر اساس سیستم متمرکز اداره می شود. در این نظام، مولفه های سیاسی- اقتصادی و اجتماعی بیشترین نقش را در نظام برنامه ریزی فضایی و توسعه کشور ایفاء می کنند و چون این مولفه ها در نقاط مختلف کشور به صورت هماهنگ ظاهر نمی شوند و لذا منابع و امکانات مورد نیاز مردم هم به طور یکسان در تمام نقاط جغرافیایی توزیع نمی شوند، در نتیجه نابرابری های منطقه ای افزایش یافته، باعث شکل گیری قطب های رشد و توسعه در تعدادی از مراکز می شود بگونه ای که تهران مهد این تمرکز محسوب می گردد. با چنین زمینه ای و ایجاد چنین عدم تعادلی در توسعه فضایی کشور، سیاستگذاری ها و برنامه ریزهای کشور رو به سوی مناطق کردند تا زمینه ای فراهم آورند که نابرابری و عدم تعادل منطقه ای کاهش یابد. اهداف مورد نظر در انجام این تحقیق عبارتند از: بررسی ابعاد مختلف سیاستگذاری های منطقه ای در برنامه های توسعه بعد از انقلاب، بررسی نقش سیاستگذاری های منطقه ای در تمرکززدایی تهران، شناسایی راهکارهای تمرکززدایی تهران در ابعاد کارکردی می باشند. لیک به منظور رسیدن به اهداف تحقیق با روش عمدتاً توصیفی – تحلیلی و تطبیقی- مقایسه ای متکی به شیوه کتابخانه ای و اسنادی به بررسی برنامه های توسعه بعد از انقلاب کشور پرداخته شده است تا میزان نقشی که در تمرکزگرایی کشور و بالاخص تهران داشته اند مشخص گردد. علاوه بر این با استفاده از روش موریس و شاخص بندی به بررسی سطح توسعه یافتگی مناطق کشور و میزان نابرابری میان آن ها پرداخته شده است. نتایج تحقیق سطح بالای برخورداری و تمرکز امکانات در تهران و میزان فاصله ای آن با سایر نقاط کشور را نشان می دهد. بنابراین به بررسی عوامل اصلی که منجر به تمرکزگرایی تهران شده اند پرداخته شده است و در نهایت راهکارهای تمرکززدایی از تهران مد نظر قرار گرفته است. در نتیجه می توان گفت که تا زمانی که کشور ما با تمرکزگرایی سیاسی و تصمیم گیری مواجه است نمی توان گفت که به تمرکززدایی دست یافته ایم زیرا تمرکزگرزدایی اقدامی است چند بعدی و زمانی محقق می گردد که همه ابعاد آن همزمان با یکدیگر به عمل درآیند و نمی توان صرف انتقال پایتخت یا عملکردهای تهران و یا تمرکززدایی مالی به نتیجه رسید. بنابراین توجه به مشارکت مدیریت ها محلی و نهادهای مردمی و واگذاری اختیارات به آن ها با رویکرد حکمروایی خوب می تواند در کنار توجه به سایر ابعاد خلاء این بعد را نیز برطرف نموده و اقدامات و طرح های تمرکززدایی را به موفقیت برساند.

امروزه گردشگری به دلیل منافع مادی و غیرمادی آن مورد توجه قرار گرفته و گردشگری میراث فرهنگی که شامل بازدید اماکن تاریخی چون: عمارت ها، موزه ها، قلعه ها و دیدار از آداب و رسوم، شیوه زندگی، صنایع دستی و مواردی مانند آن هاست، سهم عمده ای از گردشگری بین المللی را به خود اختصاص داده است. ایران به دلیل بهره مندی از آثار تاریخی متعدد و تنوع اقوام می تواند به قطب مهم گردشگری میراث در سطح جهانی مبدل شود. جز شهرهای تاریخی که همواره محور گردشگری میراث ایران بوده اند، محل های فرهنگی منفرد نیز موجودند که گردشگری حول محور آن ها به توسعه نواحی مجاور آن ها کمک خواهد کرد. قلعه رودخان در نزدیکی روستای حیدرآلات و قلعه گوگد در شهر گوگد نمونه محل های فرهنگی منفرد هستند که به دلیل بهره مندی از شرایط ویژه مورد توجه گردشگران میراث قرار گرفتند و گردشگری بر زندگی ساکنان این مناطق اثرات بسیاری داشته است. روش این پژوهش میدانی و ژرفانگر بوده و داده های پژوهش از طریق پرسشنامه های توزیع شده بین گردشگران و مردمان محلی به دست آمده است. هدف پژوهش، بررسی عوامل تأثیرگذار بر تصمیم گیری گردشگر در انتخاب مقصد میراث، شناخت اثرات گردشگری بر زندگی مردم محلی و میزان مشارکت آنان در برنامه ریزی گردشگری است. براساس یافته های تحقیق، در توسعه گردشگری قلعه رودخان، جز وجود قلعه منحصر به فرد، عوامل جغرافیایی و اجتماعی-فرهنگی موثرند و در ارتباط با قلعه گوگد، عوامل سرمایه گذاری، جغرافیایی و اجتماعی-فرهنگی هر سه تأثیرگذار بوده اند. یافته های پژوهش نشان داد که گردشگری میراث در توسعه اجتماعی-فرهنگی جوامع میزبان نقش ایفا کرده است و نتیجه دیگر این که مردمان محلی به عنوان صاحبان اصلی میراث در برنامه ریزی گردشگری آن نقش ندارند. توصیه پژوهش، برنامه ریزی صحیح برای توسعه گردشگری و مشارکت مردم محلی در تصمیم گیری هاست. کلید واژه: گردشگری میراث فرهنگی، گردشگر، مردم محلی، اثرات گردشگری، قلعه رودخان، قلعه گوگد

شهرها به عنوان پدیده های پیچیده و پویا هستند که همواره دچار تحولات کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی می شوند و به دلیل رشد روزافزون جمعیت و پیشرفت تکنولوژی همواره با چالش های جدیدی رو به رو هستند. منطقه مورد مطالعه که قسمت غرب مازندران را شامل می شود دارای شرایط خاصی است که می توان آن را به صورت منطقه شهری چند هسته ای مطالعه کرد. هدف از این تحقیق بررسی چالش ها و ارائه راه کارهایی برای توسعه منطقه شهری در این بخش از کشور است. با توجه به اینکه فرایند توسعه منطقه شهری یک مقوله چند وجهی است برای رسیدن به نقطه ای قابل قبول باید چالش های موجود در منطقه را بررسی کرد و نقاط قوت و ضعف(عوامل داخلی) و فرصت ها و تهدیدها(عوامل خارجی) را در منطقه به خوبی شناخت تا بتوان راه کاری برای توسعه پایدار و منسجم در منطقه پیشنهاد نمود. به این منظور از مدل دلفی، تکنیک swotوqspm استفاده گردید. و از نظریات نخبگان مسئول در امور منطقه یاری گرفته شد تا به فرضیات پاسخ داده و راه کارهایی قابل قبول ارائه گردد. با توجه به نتایج حاصل از بررسی چالش های منطقه و راه کارهای به دست آمده از مدلهای دلفی و سوات و qspm ضمن تائید فرضیه اول، رتبه های نهایی، این فرض را که مدیریت یکپارچه می تواند در بهبود عملکرد منطقه موفق عمل نماید، تائید می نماید. راهبردهای wo1 , so1 در بین راهبردهای پیشنهادی در بخش خود دارای بیشترین امتیاز جذابیت گشته و تائیدی بر فرضیه دوم هستند. این تحقیق عمده ترین مشکلات مدیریت سرزمینی منطقه در راستای ایفای نقش و کارکرد شهرهای منطقه را در عملکردهای نامنسجم و بخشی دانسته و راهکار لازم برای رفع مشکلات و محدودیت های منطقه به منظور ارتقاء نقش کارکردی اقتصادی، اجتماعی منطقه را در برقراری مدیریت یکپارچه می داند. و در نهایت در این پایان نامه بیان شده که بهتر است برای جلوگیری از کلان شهر شدن مناطق و پیچیده شدن مشکلات و سخت شدن مدیریت آنها شهر های کوچک نزدیک و در ارتباط با هم به شکل منطقه شهری چند هسته ای دیده شوند و مدیریت گردند.

در دو دهه اخیر در سراسر دنیا جشنواره های متعددی با هدف رونق بخشیدن به گردشگری و جذب فرصت های بالقوه اقتصادی برگزار شده است. کشور ایران با دارا بودن ظرفیت های بالقوه فرهنگ بومی با قدمت طولانی در تاریخ، خاستگاه مراسم سنتی و آیینی بسیاری است. تعدادی از این مراسم در شهرستان رودبار در قالب جشنواره های سالانه در برخی از نقاط روستایی برگزار می شوند. اهمیت این رویداد ها به رقابت فشرده جشنواره ها برای جذب بازدیدکننده ها منجر شده است. از این رو تحلیل عواملی که ممکن است بر تداوم حضور گردشگران تأثیرگذار باشد، اهمیت یافته است. یکی از این عوامل مکان یابی بهینه جشنواره هاست. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق حاضر، افراد شرکت کننده در جشنواره های سنتی شهرستان رودبار می باشد. جهت تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که حجم نمونه 322 نفر به دست آمد. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده) و تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از روش های آمار توصیفی (درصد و فراوانی) و آمار استنباطی (آزمون تحلیل عاملی و مدل ahp) صورت گرفته است. نتایج حاصل از آزمون تحلیل عاملی نشان داد که عوامل اقتصادی ناشی از عدم مکان گزینی صحیح جشنواره ها بیش از سایر عوامل در عدم گسترش جشنواره ها در شهرستان رودبار موثر می باشد. همچنین جهت مکان یابی سایت های برگزاری جشنواره های سنتی در روستاهای مورد نظر از مدل تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. برای مکان یابی مربوطه شاخص های سازگاری اراضی، شیب، جهت شیب، فاصله از جاده اصلی، فاصله از رودخانه، فاصله از کاربری های موردنیاز، فاصله از کاربری های مزاحم و فاصله از کاربری های بی تفاوت و همچنین فاصله از کاربری های مرتبط با هریک جشنواره ها در نظر گرفته شده است. مکان یابی صحیح و بهینه سایت های برگزاری جشنواره های سنتی در روستاهای موردنظر موجب جذب گردشگران بیشتر به منطقه و توسعه فعالیت های مرتبط با آن خواهد شد. پیشنهاد می گردد با مشارکت و سرمایه گذاری نهاد های دولتی و خصوصی و تدوین قوانین و مقررات حمایتی، در جهت توزیع امکانات، خدمات و زیرساخت های مرتبط با گردشگری اقدام شود تا با اشتغالزایی و افزایش درآمد حاصل از گردشگری، بقای این مراسم بعنوان میراث فرهنگی استان تضمین گردد.

تا قبل از دوران رشد فزاینده شهرها، محلات شهری رشد تدریجی داشتند و ضمن حفظ ارزشهای زیست محیطی ،کالبدی و اجتماعی خود به نیازهای نسبتا ثابت ساکنان خود پاسخ می دادند. به دلیل افزایش جمعیت و رشد سریع شهرها ، محلات شهری فرصتی برای آنکه خود را با مقتضیات زمان وفق دهند نداشتند ، به همین دلیل قادر به پاسخگویی به نیازهای ساکنان خود نشدند و اختلالات زیادی بر آنها حاکم گشت. نگرش توسعه پایدار محله ، حاصل تلفیق دو رویکرد توسعه محله ای و توسعه پایدار است و می کوشد به نیازهای محله در دوران تغییرات سریع و نیازهای متغیر پاسخ دهد. یکی از اهداف مهم مدیریت شهری ، توسعه پایدار شهرها و در مرحله بعد محلات شهری می باشد که این مهم را از طریق مدیریت محله ای و محله محوری که محلات را به عنوان سلول های شهر می داند میسر می شود. تحقیق حاضر به ارزیابی عملکرد مدیریت شهری در پایداری محله ای محلات شهرک و شریف آباد از ناحیه ی 8 شهر سقز چرداخته است. روش تحقیق با توجه به ماهیت کار از نوع توصیفی، تحلیلی است. روش جمع آوری اطلاعات به صورت اسنادی و پیمایشی می باشد. . با استفاده از روشهای اماری متناسب با سطح سنجش متغییر ها، معیارها شاخص های مورد نظر مورد سنجش قرار گرفت. برای آزمون فرضیه اول از آزمون t تک نمونه ای و برای آزمون فرضیه دوم از تحلیل رگرسیونی استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان میدهد که محله ی شهرک با ضریب پایداری 31/3 در مرز پایداری و محله ی شریف آباد با ضریب پایداری 53/2 که زیر ظریب متوسط 3 برای گویه ها میباشد ناپایدار بحساب می آید.

توسع? متوازن، چالش بزرگ اغلب کشورهای در حال توسعه است. ضمناً ابعاد کلان توسعه و متغیرهای جغرافیایی از عواملی هستند که می توانند روند توسعه یافتگی استان ها و در نتیجه توسعه یافتگی ورزش قهرمانی را تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین، هدف این مطالعه تعیین میزان اثرگذاری ابعاد و شاخص های توسع? ملی، متغیرهای اقلیمی-جغرافیایی و ابعاد مختلف توسع? ورزش قهرمانی جهت ارائه مدل توسع? ورزش قهرمانی استان های کشور بود. جامع? و نمون? آماری بر اساس تقسیمات کشوری سال 1390، شامل 30 استان بود. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی و تکنیک جمع آوری داده های آن کتابخانه ای است که با استفاده از 39 شاخص توسع? ملی (شامل ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی)، 5 متغیر جغرافیایی و 48 شاخص توسع? ورزش (شامل ابعاد منابع انسانی، منابع مالی، زیرساخت ها و امکانات، موفقیت ورزشی، توان رقابتی، میزبانی رویدادهای ورزشی و آموزش)، سطح توسعه یافتگی استان های ایران و اثرگذاری آنها بر توسع? ورزش قهرمانی از سال 1385 تا 1390بررسی شده است. در این پژوهش، از روش های آماری استاندارد کردن، تحلیل عاملی، تحلیل خوشه ای و رگرسیون پنل برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته های این پژوهش، نشان داد در تمام ابعاد توسع? ملی و توسع? ورزش قهرمانی میان استان های کشور نابرابری وجود دارد و به طور متوسط 33/6 درصد از استان ها بسیار توسعه یافته، 92/12 درصد توسعه یافته، 84/31 نسبتاً توسعه یافته، 41/30درصد محروم و 50/18 درصد بسیار محروم بودند. ضمناً در ابعاد توسع? ملی و ورزش قهرمانی، استان های تهران و سمنان نسبت به سایر استان ها توسعه یافتگی بیشتری داشتند و استان سیستان و بلوچستان نیز جزء استان های محروم و توسعه نیافته بود. تحلیل مدل های پیشنهادی نشان داد بیشترین ضریب اثرگذاری در مدل مربوط به ابعاد کلان توسعه به ترتیب به توسع? فرهنگی (192/0=?) و توسع? اجتماعی (155/0=?)، در مدل متغیرهای جغرافیایی به مساحت استان (160/1-=?) و متوسط سالان? بارش (067/0-=?) و در مدل ابعاد توسع? ورزش قهرمانی نیز به منابع انسانی (374/0=?) زیرساخت ها و امکانات (270/0=?) و سپس به میزبانی رویدادهای ورزشی (083/0=?) تعلق داشت. لذا با توجه به این که تغییر عوامل کلان توسع? ملی و متغیرهای جغرافیایی، خارج از کنترل مسئولان و برنامه ریزان ورزش قهرمانی کشور است، پیشنهاد می گردد بر توسع? منابع انسانی و زیرساخت ها و امکانات ورزشی به ویژه در استان های محروم، تمرکز بیشتری شود. هم چنین، سطوح توسعه یافتگی استان ها در هریک از ابعاد توسع? ورزش قهرمانی و میزان اثرگذاری هر یک از عوامل و شاخص های توسعه، می تواند برای تدوین برنامه های توسع? بلندمدت، میان مدت و تعیین اولویت تخصیص منابع مورد استفاده گیرد.

آیا از دست رفتن حس دلبستگی بازتاب افت کیفیت مکان شهری است؟ چه ویژگی¬هایی مکان شهری را منحصر¬به¬فرد و به تبع آن عده¬ی کثیری را به آن دلبسته می¬سازد؟ در پاسخ به این سوالات، دلبستگی به مکان در دو مطالعه¬ی جداگانه و در ارتباط با دو گروه از کاربران مورد بررسی قرار گرفت: شهروندان و گردشگران. نظر به اینکه هدف اساسی در مطالعه¬ی یک، سنجش و مقایسه¬ی میزان ادراک شهروندان در خصوص عوامل کالبدی و کارکرد مکان¬ها، میزان رضایت¬مندی به-عنوان معیار اندازه¬گیری دقیق و دارای اعتبار کیفیت یک تجربه در مکان، و در نهایت میزان دلبستگی آنها به مکان¬ها بود، از نمونه¬گیری هدف¬مند در مکان¬هایی که به¬کرات توسط افراد بازدید می¬شد، استفاده شد. نمونه¬ها (400n=) به¬طور تصادفی از آنهایی که در مکان¬ها در زمان پیمایش میدانی حضور، و تمایل به مشارکت و نسبت به مکان آشنایی داشتند، انتخاب شدند. در این مطالعه، تأثیر ادراک عوامل کالبدی و کارکرد¬ها از طریق ویژگی¬های قابلیت دسترسی، خوانایی، راحتی، سرزندگی، تنوع و داد¬و¬ستد و تعامل به¬طور مستقیم یا غیر¬مستقیم بر دلبستگی (عاطفی، اجتماعی، عملکردی) شهروندان نسبت به هفت مکان مورد آزمون قرار گرفت. یافته¬ها نشان می¬دهد که ویژگی¬های فرم کالبدی و کارکرد مکان-ها نه¬تنها بر کیفیت عوامل کالبدی و شدت فعالیت¬ها تأثیر می¬گذارد، بلکه به¬طور مستقیم یا از طریق میانجی رضایت-مندی بر دلبستگی کاربران موثر است. برای رسیدن به آنچه که در مطالعه¬ی یک هدف ما بود، ایجاد رابطه¬ی منطقی بین شهروندان، کارشناسان و مدیران ضرورت دارد. به عبارت دیگر، ایجاد انگیزه و اعتماد لازم در شهروندان برای حضور و مشارکت آنها در برنامه¬ها و طرح¬های توسعه¬ی شهری از طریق توجه به خواست¬ها و نیاز¬های¬شان. نتیجه، تضمین اجرای طرح¬ها و تحقق حس رضایت¬مندی در مردم است. از سویی، هدف اساسی در مطالعه¬ی دو، سنجش میزان ادراک گردشگران در خصوص عوامل کالبدی و کارکرد¬های بندر انزلی به¬مثابه¬ی یک مکان، میزان رضایت¬مندی، و در نهایت میزان دلبستگی و وفاداری¬شان به آن بود. طبق مشاهدات از مکان¬هایی که دارای بالا¬ترین تمرکز گردشگران بود (پاسداران و بلوار انزلی)، تعداد 386 نمونه انتخاب شد. هم¬چنین، ارتباط دلبستگی گردشگران نسبت به بندر انزلی با وفاداری کنشی ایشان (قصد بازگشت مجدد، طرف¬داری و ترجیح مکان) مورد سنجش قرار گرفت. یافته¬ها حاکی از آن است که ویژگی¬های فرم کالبدی و کارکرد¬های مکان نه¬تنها بر کیفیت عوامل کالبدی و شدت فعالیت¬ها تأثیر می¬گذارد، بلکه به¬طور مستقیم یا از طریق میانجی رضایت¬مندی بر دلبستگی کاربران و یا از طریق میانجی¬های رضایت¬مندی و دلبستگی بر وفاداری کاربران موثر است. در مطالعه¬ی دو اثر تجربه¬ی مکان بر دلبستگی به مکان نیز مورد بررسی قرار گرفت. یافته¬ها نشان می¬دهد که از سه بعد تجربه¬ی مکان، تنها تعداد دفعات دیدار از بندر انزلی در طول 12 ماه گذشته اثر مثبتی بر دلبستگی عاطفی داشته است. دلبستگی به مکان در نتیجه¬ی تجارب مثبت مکان شکل می¬گیرد و بر افزایش دیدار از مکان و مدت زمان ماندگاری در آن، تقاضای تفریح و هزینه¬های سفر و به تبع اینها بر افزایش درآمد آن مکان تأثیر می¬گذارد.

دستیابی به توسعه روستایی و رشد اقتصادی که یکی از اهداف و آرمان های بزرگ هر کشوری محسوب می شود نیازمند برنامه-های توسعه ای است. در برنامه های توسعه نیز باید اولویت اصلی را به توسعه منابع انسانی داد و در این راستا توانمندسازی زنان که نیمی از جمعیت روستایی را تشکیل می دهند حائز اهمیت می باشد. روش تحقیق این پژوهش، توصیفی – تحلیلی است. از آزمون کوکران برای تعیین حجم جامعه نمونه استفاده شده است که تعداد 300 پرسشنامه به دست آمده است. برای روایی محتوای پرسشنامه با نظرخواهی از متخصصین و انجام مطالعات مقدماتی و برای پایایی آن از روش آلفای کرونباخ که ضریب آلفا 79/0 بوده است. سپس برای آزمون فرضیات پژوهش از آزمون پارامتریک تحلیل واریانس یک طرفه (anova) برای مقایسه میانگین میان گروه ها و از آزمون همبستگی پیرسون برای سنجش میزان همبستگی بین متغیرها استفاده شده است. نتایج پژوهش گویای آن است که در بحث توانمندسازی اقتصادی زنان روستایی عامل سرمایه و دادن اعتبارات نقش مهمی را در توانمندسازی آنان دارد. در بخش نیروی کار بیشترین درآمد در بخش خدمات است به عبارتی با مهارت یافتن زنان روستایی در بخش خدمات افزایش درآمد را شاهد هستیم. بعد از آن بیشتر درآمد در بخش کشاورزی و فعالیت های خانگی و صنایع دستی است. با افزایش تحصیلات و آموزش و مالکیت، مشارکت زنان در فعالیت های اقتصادی روستا بیشتر شده است. بیشترین میزان همبستگی میان تحصیلات و مشارکت در فعالیت اقتصادی با مقدار 617/0 است. بعد از آن همبستگی میان آموزش و مالکیت با میزان مشارکت با مقدار 381/0 می باشد. بین تحصیلات و اعتماد به نفس همبستگی وجود دارد که میزان آن 775/0 است که نشان می دهد تحصیلات عامل مهمی در جهت افزایش اعتماد به نفس بوده است که این امر موجب اقدام به فعالیت های اقتصادی و ایجاد اشتغال، مشارکت در کلاس های آموزشی و به نوعی توانمندسازی بیشتر زنان روستایی می-باشد.

پایداری واژه دهه آخر قرن بیستم است. این واژه با تعریف توسعه پایدار توسط گزارش کمیسیون جهانی محیط زیست و توسعه سازمان ملل (کمیسیون برانتلند) عمومیت پیدا کرد و توجه اساسی آن بر حفظ سرمایه ها (انسانی، طبیعی، اجتماعی و اقتصادی) در جهت عدالت بین نسلی است. توسعه پایدار در صورتی تحقق می یابد که همپوشی بین لایه های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی ایجاد گردد. این بدان معنی است که هر یک از سیستم ها و زیر سیستم های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی به حد مطلوبی از پایداری دست یابند تا بتوان در مورد پایداری به قضاوت پرداخت. جامعه روستایی ما تحت تأثیر روندها و سیاست های دهه اخیر دچار تحولات گسترده ای شده است. اما شواهد به گونه ای است که نشان از حرکت روستاها به سمت ناپایداری بویژه ناپایداری اقتصادی دارد. از اینرو در چارچوب رویکرد توسعه پایدار روستایی، پایداری اقتصادی سکونتگاههای روستایی از اهمیت بسیار اساسی برخوردار است و نقش مهمتری در استمرار حیات روستایی بر عهده دارد. پژوهش حاضر در ارتباط با این مسئله و درصدد پاسخگویی به سوالات مطرح مطرح شده و در قالب یک پژوهش ناحیه ای، ضمن مروری اجمالی بر اهمیت پایداری اقتصادی و سنچش و ارزیابی آن و چارچوب های ارائه شده برای انتخاب شاخص در این راستا، با انتخاب ابزاری مناسب به سنجش پایداری اقتصادی در دهستان چورزق شهرستان طارم شکل گرفته است. روش شناسی تحقیق حاضر به صورت توصیفی- تحلیلی می باشد. جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه و تلفیق و ترکیب معیارها و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش ها و آزمون-های مختلف در نرم افزار spss و gis و تکنیک ویکور و ضریب ناموزون موریس انجام شد. سپس بررسی و سنجش وضعیت پایداری اقتصادی روستاهای مورد مطالعه با بهره گیری از فن بارومتر پایداری انجام پذیرفت. نتایج بدست آمده نشانگر آن است که از دیدگاه پایداری اقتصادی، دهستان چورزق در وضعیت متوسط قرار دارد، به طوری که 58 درصد روستاها در وضعیت متوسط، 20 درصد در وضعیت بد یا ناپایدار و 24 درصد در وضعیت قابل قبول یا پایدار قرار دارند. و در پایان نیز در راستای پایداری اقتصادی، پیشنهاد ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی، تشکیل تعاونی های تولید روستایی، نظام بهینه توزیع اعتبارات و تسهیلات مالی و گسترش استفاده از بیمه محصولات کشاورزی ارائه می شود.

در طول چند دهه ی گذشته، دولت های مادرشهری در حال توسعه با مسئله ی فضای شهری دست به گریبان می باشند، که این در برگیرنده ی چالش مدیریت شهری در خصوص جایابی فروشندگان خیابانی و پرداختن به برخی پیامدهای محیطی مرتبط با تصرف غیر مجاز و فعالیت هایی است که در محیط ساخته شده و طبیعی شهر به وجود آورده اند. در این مطالعه، دستفروشان خیابانی به عنوان نقطه ی تمرکز پژوهش برای شناخت فعالیت های بخش غیر رسمی (دستفروشی خیابانی) و سیاست های واکنشی مسئولین و مدیران شهری در شهر رشت انتخاب شدند. از این رو، این مطالعه ضمن بررسی وضعیت دستفروشان خیابانی، به زندگی کاری آنان و مشکلاتی که در این حین با آن دست به گریبان هستند، می پردازد. سپس سیاست های مسئولین و مدیران شهری را توأم با نحوه ی نگرش شهروندان نسبت به پدیده ی دستفروشی می کاود. یافته های حاصل از پیمایش دستفروشان خیابانی نشان داد که اکثریت شاغلین در این حرفه از شرایط اقتصادی- اجتماعی مناسبی برخوردار نیستند و در محل فعالیت شان به دلیل فقدان حمایت های قانونی و رسمی با مشکلات عدیده ای روبرو هستند. مورد اخیر می تواند زمینه های آسیب پذیری اجتماعی- اقتصادی و روانی بیشتری را بر این طیف از شاغلین تحمیل نماید. علاوه بر این، در این مطالعه نشان داده شد که عواملی نظیر رشد جمعیت، افزایش مهاجرت های روستا- شهری، نبود فرصت های شغلی رسمی و... زمینه های رشد شتابان فعالیت-های اقتصاد خیابانی را فراهم نموده است. رشد غالب و برهم کنشی فعالیت اقتصاد خیابانی با فضای عمومی و محیط شهری موجب بروز مداخلات و واکنش های مسئولین شهری و دیگر گروه های ذینفع می شود. بنابراین، مطالعه ی دوم و سوم به این دو گروه اختصاص داده شد. نتایج حاصل از پیمایش در خصوص نگرش شهروندان نشان داد که آنان از شلوغی و ازدحام ناشی از فعالیت تجاری دستفروشان در فضاهای عمومی شهر گلایه داشتند. اما دیگر جنبه های منفی دستفروشی را آشکارا رد کردند و تدابیری همچون جلوگیری و ممانعت از فعالیت، توقیف اموال که به کرات از سوی مسئولین شهری صورت گرفته را ناپسند شمردند و برای برون رفت از این وضعیت خواستار قانون مند نمودن و به نظم در آوردن این حرفه شدند. در مقابل، نتایج حاصل از پیمایش مسئولین شهری نشان داد که میان آنان و دستفروشان به دلایلی نظیر مشکلات فیزیکی و اجتماعی منبعث از فعالیت این شاغلین در فضای عمومی شهری تضاد وجود دارد. از این رو، برای مدت ها رویکرد بولدوزری ابزار عمده ی مسئولین شهر رشت در راستای حل مشکلات مزبور بوده است. پس از شکست پی در پی سیاست حذف فیزیکی اخیراً مسئولین شهری طی مصوبه ای با موضوع ساماندهی دستفروشان خیابانی اقدام به جابجایی دستفروشان خیابانی و انتقال آنان به چندین بازار اقماری در سطح شهر کردند. البته باید گفت که در ارتباط با دستفروشان بخش مرکزی شهر که هدف اصلی مطالعه بوده اند، هیچ گونه اقدامی با رویکرد یاد شده صورت نگرفته است. بی شک، بدون واکنش های سیاسی مقتضی و مناسب نظیر سیستم ها و خدمات عملکردی محیط شهری و راهبردهای خلاقانه به منظور نظم بخشیدن و ساماندهی فروشندگان غیر رسمی، ازدحام و شلوغی شهر و پیامدهای جانبی مرتبط با این فعالیت ها و محل کار این عاملان غیر رسمی در اقتصاد خیابانی افزایش خواهد یافت.

توسعه روستایی پایدار فرایندی پویا ومداوم است که همه ابعاد زندگی روستائیان اعم از اقتصادی اجتماعی ،فرهنگی ،زیست محیطی ،اکولوژیکی ودر نهایت کالبدی فبزیکی را در ارتباط با هم وبه صورت یکپارچه دربرمی گیرد ، بنابراین در فرایند توسعه روستایی پایدار ،شناخت ودرک صحیح از شرایط اوضاع مناطق روستایی، امکانات ومحدودیت ها وظرفیت های موجود وارائه راهکارهای لازم برای تحقق توسعه روستائی ضروری است . این تحقیق با روش توصیفی –تحلیلی ،اکتشافی وبا نگاه سیستمی ابعاد مختلف محیط طبیعی، اقتصادی واجتماعی روستاهای بخش مرکزی شهرستان فراشبند مورد بررسی قرار می دهد. نتایج تحقیق نشان می دهد که منطقه دارای قابلیهای بالقوه وبالفعل بسیاری درزمینه های مختلف طبیعی ،اقتصادی واجتماعی است ،وزمینه های توسعه پایدار ویکپارچه درمنطقه نیازمندراهبردهائی جهت استفاده مطلوب وبهینه از منابع موجود در منطقه می باشد.این راهبردها برمبنای توجه بیشر به منابع وداده های محیط طبیعی ، اعمال روشهای صحیح جهت استفاده مطلوب ومناسب از منابع آب وخاک ،مراتع منطقه وهمچنین هدایت سرمایه ها وبکارگیری تکنولوژی وصنعت در راستای ظرفیت های تولیدی موجود در بخش های مختلف اقتصادی وبا تاکید بر بهره گیری هر چه بیشتراز منابع انسانی و فرهنگی موجود است نظریه پایه توسعه منطقه با محوریت کشاورزی ،دامداری،باغداری وتاکید بر صنایع تکمیلی بخش کشاورزی می باشد.