نام پژوهشگر: نعمت الله فاضلی

تحلیل گفتمان های موسیقی در ایران معاصر (1385-1285)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1388
  حسین سروی   نعمت الله فاضلی

مسئله ی اصلی پژوهش حاضر چنین صورت بندی می شود که چگونه عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بخصوص مذهبی بر شکل گیری و تحول گفتمان های موسیقی در ایران معاصر تأثیر گذاشته اند. هنوز هم مسئله ی اصلی «جدال قدیم و جدید» است. در آستانه ی سده ای پیش و اندکی پیش از آن، مواجهه با فرهنگ موسیقایی غرب در مقیاسی وسیع تر از پیش رخ نمود. آشنایی ایرانیان با اندیشه ی تجدد و چالش هایی که درنتیجه رویارویی آن با سنت بر انگیخته شد؛ تا امروز نیز با همان قوت پا برجاست. در این سده بر بستر سیاسی،اجتماعی،فرهنگی ایران گفتمان هایی در حوزه موسیقی شکل گرفتند که هر کدام در زمان شکل گیری و تکوین خود در تقابل یا همسویی با گفتمان یا گفتمان های قبلی خود قرار گرفتند. از سوی دیگر خود بر فضای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی ایران تأثیر گذاشته اند. گفتمان های موسیقی در ایران علاوه بر اینکه تحت تأثیر مستقیم و غیر مستقیم قدرت های سیاسی، دولتی و مذهبی حاکم بوده اند همواره بطور غیر مستقیم نیز چه از سوی نخبگان وچه از سوی توده مردم مورد حمایت قرار گرفته اند و به حیات خود البته در صور و دامنه های گوناگونی ادامه داده اند. این پژوهش به بررسی تکوین و تحول گفتمان های موسیقی در ایران معاصر(1385-1285) از منظر مطالعات فرهنگی و به کمک روش تبار شناسی و تحلیل تاریخی گفتمان می پردازد و نشان می دهد که چگونه بستر های سیاسی،اجتماعی و فرهنگی بر گفتمان های موسیقی تأثیر مستقیم و غیر مستقیم گذاشته اند. همچنین این تحقیق نشان می دهد که گفتمان های متن گرا و زمینه گرای فقهی از 1357 تا کنون هر یک در دوره زمانی خاصی بر گفتمان های موسیقی تأثیر گذاشته اند. در این تحقیق نشان می دهیم که همیشه این قدرت های سیاسی،حکومتی و نهادهای اجتماعی نبوده اند که از گفتمان های موسیقی حمایت کرده اند بلکه با شکل گیری گفتمان موسیقی مردم پسند، این مخاطب بوده است که سعی در حمایت برای رشد این گفتمان کرده است. همچنین نقش استعمار و نمود تأثیرات امپریالیسم فرهنگی در حوزه موسیقی ایران معاصر نیز در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است.

زن و قدرت در خانواده (تحلیل محتوای کیفی شش رمان پرفروش دهه اخیر)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1388
  مهری نظام آبادی   نعمت الله فاضلی

زن و قدرت در خانواده, تحلیل محتوای کیفی شش رمان پرفروش دهه اخیر، در سال های 1378 الی 1388 موضوع پژوهش حاضر است.در این پژوهش کوشش شده است به این سوالات پاسخ داده شود که در رمانهای زنان نویسنده دهه اخیر, قدرت زنان چگونه بازنمایی شده و این رمان ها چه نوع مناسباتی از روابط بین زن و خانواده را بازنمایی می کنند, و تجربه زن در خانواده به چه صورت تصویر شده است. چارچوب مفهومی پژوهش حاضر با مطالعه جامعه شناسی رمان , جایگاه ادبیات عامه پسند در مطالعات فرهنگی و هم چنین رابطه زنان و رمان , و قدرت در خانواده و نقش زنان در مورد آن شکل گرفته است. باتوجه به ملاکهای تعیین شده برای انتخاب رمان ها, یعنی پرفروش بودن رمان ها و در دوره سوم داستان نویسی زنان(برحسب تقسیم بندی میرعابدینی)نگاشته شدنشان, و اینکه نویسنده رمانها و هم چنین شخصیت اصلی رمانها می بایست زنان باشند و رمان حول بیان قدرت زنان در خانواده شکل گرفته باشد, شش رمان انتخاب گردید. روش استفاده شده در این پژوهش, تحلیل محتوای کیفی می باشد. این تحلیل محتوا روشی کیفی است و برخلاف روش هایی که تاکید آنها بر اثبات فرضیه و قضایای نظری است, یکی از ویژگی های برجسته اش استفاده از مقوله هایی است که غالبا از الگوهای نظری اخذ شده اند. در این تحقیق به استخراج مقولات اصلی که در رمانها تاکید و تکرار شده اند و ما را در رسیدن به اهدافمان راهنمایی می کنند می پردازیم و به وسیله مقولات و مصادیق مشخص شده و مرتبط با سوالات تحقیق به تحلیل رمانها پرداخته ایم. با توجه به مقولات و مصادیق مورد توجه در رمانها و تحلیل رمانها بواسطه آنها این امر مشخص می شود که زنان به دنبال تعریف جدیدی از هویت و قدرت در خانواده هستند, هم چنین در این نوع رمانها عنصر زن و مرد در کنار یکدیگر مهم است و زنان در کنار مردان است که احساس خوشبختی می کنند و خوشبختی مستقل از مردان را نمی خواهند و این امر از مهمترین دلایل پرفروش بودن این رمانها است. واژگان کلیدی: قدرت، بازنمایی، هویت، خانواده.

تحلیل آثار سینمایی ابراهیم حاتمی کیا ( با تأکید بر بازنمایی جنبه های آسیب زا و تروماتیک تجربه جنگ )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1389
  مریم بحرینی   نعمت الله فاضلی

جنگ پدیده ای است که تأثیرات عمیق و ماندگاری را بر جوامع و افراد بر جای می گذارد ؛ اثراتی که بسته به نوع تجربیات و میزان کانونی بودن نقش افراد در به وجود آمدن شرایط آنها ، واجد کیفیت های گوناگونی هستند . جنگ هشت ساله ایران و عراق را نیز می توان در سطوح و از زوایای مختلف واجد چنین تأثیراتی دانست . موضوع اصلی این تحقیق ، بررسی نحوه بازنمایی جنبه های آسیب زا و تروماتیک جنگ در آثار ابراهیم حاتمی کیا است ؛ فیلمسازی که به شکلی تاثیر گذار به بازنمایی کیفیت تجربه زیسته افراد از جنگ ، بر حسب موقعیت ، نوع و میزان مواجه آنها با جنگ و تبعات آن و تألمات روحی ، آسیب و ترومای حاصل از این تجربیات پرداخته است . در این تحقیق تلاش شده است تا با تحلیل نشانه شناختی بخشی از آثار حاتمی کیا که مربوط به بازنمایی وی از دوران پس از جنگ است و از منظر رویکرد برساخت گرایانه به بازنمایی ، به بررسی تجربیات آسیب زا و تروماتیک پدید آمده در افراد در اثر جنگ و نیز کیفیت به تصویر کشیده شدن تجربیات مذکور در آثار این کارگردان پرداخته شود . یافته های این تحقیق نیز نشان می دهد که وی در آثارش ، در عین تأکید بر تحمیلی بودن این جنگ و اذعان به جنبه های ارزشی آن ، به نقد گفتمان رسمی از جنگ که بازنمایی شکوه حماسه و دفاع در جنگ ، موضوع محوری آن بوده و به تبعات جنگ به گونه ای در خور نمی پردازد ، پرداخته و از منظر گفتمان باز اندیشانه به جنگ و تبعات آن نگاه کرده است. نگاهی که هر چه به سمت فیلم های متأخّر او پیش می رویم پررنگ تر می شود و بیشتر از گفتمان رسمی در مورد جنگ فاصله می گیرد .

خوانش دانشجویان از سیاست های فرهنگی دانشگاه (مطالعه موردی دانشگاه علامه طباطبایی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1388
  صادق آبسالان   نعمت الله فاضلی

چکیده: از دیدگاه آلتوسر در نظام ها ی ایدئولوژیک دستگاه هایی که بتوانند ایدئولوژی را در اذهان توده های مردم درونی کنند از اهمیت بالایی برخوردار هستند، به همین دلیل است که دانشگاه به عنوان یکی از دستگاه های ایدئولوژیک نظام آموزشی در این نظام ها به شدت مورد توجه قرار می گیرد. به واقع انتظارات دولت از دانشگاه در این گونه از نظام-های سیاسی معطوف به ابقای ایدئولوژی نظام سیاسی از طریق تحقق دو کارکرد مشروعیت بخشی به نظام سیاسی و هویت بخشی به سوژ های مورد نظر خود است. دانشگاه در جمهوری اسلامی عرصه ی برخورد و محل مجادلات جدی ایدئولوژیک در طول 30 سال عمر خود بوده است. نظام جمهوری اسلامی از همان ابتدا با تأسیس نهادها و رویه های جدید سعی داشت مبانی ارزشی خود را که بر گرفته از دین اسلام است در نهاد دانشگاه گسترش داده و محیط دانشگاه و کنشگران حوزه ی دانشگاه را مخاطب اصلی ایدئولوژی انقلابی – اسلامی خود قرار دهد تا بدین ترتیب هویت و ذهنیت دانشجویان دانشگاه را به نحو دلخواه سیاسی خود درآورد. هدف اصلی این پایان نامه خوانش دانشجویان از سیاست های فرهنگی دانشگاه که حاوی کدها و رمزگان ایدئولوژیک خاص خود است می باشد. در این پژوهش از روش نظریه مبنایی به منظور جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. بدین منظور با 30 نفر از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی مصاحبه ی عمیق به عمل آمد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بین خوانش ذهنی دانشجویان در قبال سیاست های فرهنگی و نوع رفتار آنها در قبال این سیاست ها نوعی شکاف وجود دارد. به عبارت دیگر آنچه دانشجویان به زبان می آورند، که نشان دهنده ذهنیت آنها نسبت به سیاست ها می باشد، با آنچه در رفتار آنها مشاهده می شود یا خود آنها در اظهار نظرهاشان بیان می کردند فاصله ای وجود داشت که نشان از گسستی با معنا بود. چنین شرایطی نشان می دهد دانشگاه بررسی شده نتوانسته از حیث کارکرد مشروعیت بخشی به نظام سیاسی و هویت بخشی به دانشجویان (به دلایل مختلفی که در این نوشته به آنها پرداخته شده) عملکرد رضایت بخشی داشته باشد. همچنین یافته های این پژوهش نشان می دهد ما در دانشگاه با ذهنیت متکثر روبرو هستیم، این در حالی است که سیاست های فرهنگی دانشگاه در بعضی از موارد قدرت جذب تمام مخاطبان خود را ندارد. یافته مهم دیگر این پژوهش این است که موضع دانشجویان در قبال سیاست های فرهنگی دانشگاه یک موضع سیاه/سفید یا رادیکال نیست، بلکه موضعی خاکستری و سازشکارانه می باشد. یعنی دانشجویان نه کاملا بر اساس ذهنیت خود عمل می کنند و نه بر اساس ذهنیت سیاستگذاران، بلکه موضعی بینابین اتخاذ می کنند. کلید واژه: دانشگاه، دانشجو، سیاست فرهنگی، ایدئولوژی، هژمونی

امر اخلاقی در ضرب المثل های فارسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1389
  مرتضی اسدی   نعمت الله فاضلی

ادبیات فولکلور دارای پیشینه و گستردگی بیشتری نسبت به ادبیات رسمی است ، از اینرو ارتباط عمیق تر و گسترده تری با لایه های مختلف اجتماعی دارد.این گونه از ادبیات که شکل گیری آن در سنت شفاهی صورت می گیرد دارای گونه های چندی است که ضرب المثل یکی از آنهاست.این پژوهش با تمرکز بر روی ضرب المثل ها به عنوان نوعی گفتمان ، به بررسی امر اخلاقی موجود در آنها می پردازد.در این پژوهش امر اخلاقی به عنوان برساخته ی اجتماعی معرفی شده است که شامل روابطی معطوف به قدرت است.قدرت در اینجا در قالب مفهوم فوکویی آن ، به مثابه پدیده ای عام و غیر متمرکز که در شبکه های اجتماعی و در سطوح مختلف قرار دارد، در نظر گرفته شده است.استدلال کلی این پژوهش این است که آنچه که به عنوان امر اخلاقی که دارای خاصیت فرازمانی و فرامکانی هستند ، در ضرب المثل ها مطرح شده و وجهی ذاتی به خود گرفته اند ، در یک فرایند معطوف به قدرت از امری تاریخی به امری ذاتی تغییر شکل داده اند.فرایندی که رولان بارت نام آنرا اسطوره سازی گذاشته و این پژوهش بر اساس این مفهوم نظری ، مقولات اخلاقی استخراج شده از ضرب المثل ها را در قالب مفهوم اسطوره مورد تحلیل قرار داده است.پرسش اساسی این پژوهش این بود که با توجه به مقولات اخلاقی موجود در ضرب المثل ها ، آیا دستگاه اخلاقی فارسی زبانان دارای همگونی است یا نظامی با عناصر متناقض است.که تحلیل های این پژوهش نشان می دهد که برخی از رویکردهای اخلاقی در این جامعه دارای دستگاه اخلاقی ناهمگونی می باشد. این پژوهش همچنین ارتباط اسطوره های اخلاقی را با زمینه اجتماعی به بحث گذاشته است. روش به کار رفته در این پژوهش ، تحلیل محتوای کیفی ، به همراه نمونه گیری نظری بوده است ، که در مجموع 8 مقوله در 4 حوزه ی اخلاقی : قدرت سیاسی ، فقر و ثروت ، روابط جنسیتی و رابطه میان گروه های سنی ، به دست آمد.در این میان دو حوزه ی اخلاقی اول دارای مقولات متناقض اخلاقی، و حوزه های اخلاقی سوم و چهارم فاقد چنین تناقضی می باشند.

بررسی تاریخی گفتمانهای تئاتر در ایران معاصر (1357-1387)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1389
  محبوبه کاظمی   نعمت الله فاضلی

تئاتر ایران همیشه از تحولات تئاتر غرب تاثیر پذیرفته است. این شاید تا حدی به این علت باشد که بنا به آراء متفکران حوزه تئاتر درایران، ایران پیش از ورود تئاتر اروپایی دارای تئاتر نبود و تنها گونه هایی از نمایش سنتی در آن اجرا می شد که با تعاریف اروپائیان از هنر تئاتر متناسب نبودند. ورود تجدد به ایران و چالش هایی که در نتیجه تقابل آن با سنت برانگیخته شد، باعث بروز تغییرات بسیاری در تمامی عرصه های اجتماعی و فرهنگی شد. تداوم این مسئله باعث بروز گفتمان های چندی در تمامی حوزه های اندیشه و هنر شد. این گفتمان ها که هر یک درتقابل ، یا همسویی با گفتمان های دیگر به وجود آمدند در سیر تحول خود، هر یک تأثیرات بسیاری را از بستر سیاسی، اجتماعی و فرهنگی موجود پذیرفتند. دراین پژوهش به بررسی تکوین و تحول گفتمان های تئاتر درایران، از منظر مطالعات فرهنگی و در دهه های تاریخی پس از انقلاب می پردازیم. در انجام این پژوهش از روش تحلیل تاریخی گفتمان و روش تبارشناسی استفاده خواهیم کرد و قصد داریم موقعیت پروبلماتیک تئاتر در ایران را از رهگذر تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نشان دهیم و تأثیرات متقابل این بسترها را بر فضای گفتمانی تئاتر و بالعکس بررسی نماییم. به این مسئله پاسخ خواهیم داد که عواملی چون فضاهای آموزشی، هنرمندان، عوامل نهادی، تحولات بین المللی، چه تأثیرات متقابلی را بر تحول تئاتر در ایران نهاده اند. همچنین درصدد خواهیم بود تأثیرات مثبت و منفی سیاست گذاریهای دولتی، تصمیمات و جهت گیریهای نهادی، سیاست های فرا ملی را بر فضای تئاتر در ایران ارزیابی کنیم.

اینترنت, فرهنگ و زندگی روزمره دانشجویی (مطالعه موردی دانشجویان عمران دانشگاه صنعتی شریف, معماری دانشگاه تهران و علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1390
  حامد طالبیان   نعمت الله فاضلی

هدف اصلی این پژوهش، فهم رابطه میان اینترنت، فرهنگ و زندگی رومزه دانشجویی است. در سال های اخیر، پژوهش فرهنگی در زمینه رسانه های نوین توجه بسیاری از پژوهش گران را به خود جلب کرده است. این پژوهش ها در ادامه سنت های کیفی و مردم نگارانه مخاطب پژوهی انجام می شود. در این پژوهش نیز مصرف اینترنت در زمینه کلان زندگی هرروزه و فرهنگ دانشجویی بررسی شده است. برای نیل به این هدف، پس از کسب پاره ای ملاحظات کلان نظری و روش شناختی، کار میدانی این پژوهش در سه دانشکده مختلف آغاز شد. برای انجام کار میدانی از مردم نگاری به عنوان روش شناسی و روش اجرای پژوهش استفاده شده است. مشخصه های روش شناختی مردم نگاری مانند طبیعی گرایی و اهمیت توصیف فرهنگ ابزار های مناسبی برای موضوع این پژوهش و پاسخ به پرسش های آن فراهم کرده است. در فصل چهارم، یافته های حاصل از کار میدانی در چهار بخش مختلف اکتشافی، توصیفی، تحلیلی و استتنتاجی ارائه شده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که اینترنت در ارتباط با هویت های قوام یافته نسلی نقشی ساختاری در زندگی روزمره دانشجویان دارد و تجربه های زیسته نسلی آن ها را گسترش می دهد. این پژوهش نشان می دهد که قوام یافته تر بودن هویت های نسلی دانشجویان به دلیل تطابق میان گنجینه های تفسیری نسلی و تجربه های زیسته نسلی آن ها است. هر چند که مصرف اینترنت در امتداد هویت های نسلی نقش پررنگی در گسترش تجربه های نسلی دانشجویان دارد و عمدتاً پیرامون مصرف فراغتی و نسلی و شیوه های گذران اوقات فراغت سامان یافته است، اما به این نکته نیز باید توجه کرد که کاستی مصرف علمی اینترنت در میان دانشجویان را باید به شرایط کلان تر سیاسی- اجتماعی و ناکارآمدی فرهنگ های دانشگاهی مرتبط دانست. در بخش آخر این پایان نامه به دلالت های ثانویه ای اشاره شده است که بر اساس نتایج تحلیلی این پایان نامه به راحتی نمی توان آن ها را عینیت بخشید، اما به تناسب حضور گسترده پژوهش گر در میدان پژوهش و برخوردار بودن از تجربه زیسته عمیق میدانی، به طور نسبی و در سطحی نظری می توان به پاره ای از این دلالت های ثانویه اشاره کرد.

حکومت گری و بازسازی فرهنگی جامعه: شرایط امکان پیذایش سوژه پوشش پس از انقلاب اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1390
  همایون مرادخانی   محمد سالار کسرایی

چکیده پرسش پژوهش حاضر این است که نحوه تکوین سوژه دلخواه نظام سیاسی در عرصه پوشش پس از انقلاب اسلامی چگونه بوده است؟ برای پاسخ به این پرسش، چشم اندازی مبنای کار قرار گرفته که در آثار متاخر فوکو تحت عنوان «حکومت مندی» از آن یاد شده است. بر طبق این چشم انداز، سوژه را باید پیامد مجموعه ای از تکنیک ها و تاکتیک هایی گفتمانی و غیر گفتمانی دانست که از طریق استراتژی های حکومت خلق و ابداع می شوند و در راستای تولید سوژه بسیج می گردند. روش تبار شناسی روشی است که در این پژوهش به کار گرفته شده و با اتکا به آن تلاش شده تا به مطالعه کانون های متنوع تولید گفتمان و قدرت پرداخته شود. بر اساس یافته های این پژوهش، سوژه پوشش طی سه دهه اخیر از خلال انواع تحریک های گفتمانی، گذر از آستانه های تکنولوژیک متفاوت، تولید ابژه های متنوع پوشش، و تکوین و توسعه اراده ای برای اداره کردن زنان تحقق یافته است.

بهره گیری شبکه های ماهواره ای از ارتباطات آیینی:مطالعه موردی برنامه «نوبت شما» در بی بی سی فارسی
پایان نامه سایر - دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران 1390
  مهراوه فردوسی   نعمت الله فاضلی

چکیده: در پژوهش پیش رو برنامه «نوبت شما» به عنوان نمونه ای از برنامه های در حال پخش از شبکه تلویزیونی بی بی سی فارسی و با هدف «شناخت شیوه های بهره گیری از ظرفیت های آیین در ارتباطات بین فرهنگی» مورد مطالعه قرار گرفته است. از آنجایی که مطالعه تاثیرات ارتباطات یعنی آن چیزی که ارتباطات انتقالی به دنبال آن بود، توجهات را از معنای آن دور می کند، نگارنده در این پژوهش به مطالعه رویکردی جدید در ارتباطات که به دنبال رساندن اطلاعات به مخاطبان نبوده بلکه به دنبال نمایان کردن افکار مشترک است، یعنی «ارتباطات آیینی» در برنامه های ماهواره ای پرداخته است. مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که «برنامه «نوبت شما» در شبکه تلویزیونی بی بی سی فارسی از چه الگوی ارتباطی استفاده می کند؟» و «ویژگی ها و مولفه های آیینی الگوی ارتباطی این برنامه کدام است؟». چارچوب نظری این پژوهش همان طور که در بالا ذکر شد، بر مبنای نظریه «ارتباطات آیینی» رودنبولر، 15 ویژگی عمومی آیین از نظر رودنبولر و آستانگی آیین بنا شده است. داده ها در این تحقیق با مشاهده یک ماه (اردیبهشت ماه سال جاری) برنامه «نوبت شما» گردآوری شده و ابزار تحلیل داده ها روش نشانه شناسی با رویکرد تحلیل سازه است. نمونه گیری پژوهش هدفمند و واحد تحلیل «نما» است که واحد تحلیل به رمزگان میزانسن و فنی تجزیه شده و هر نما ابتدا جداگانه بر اساس الگوی ارتباطات آیینی تحلیل، ویژگی های آیینی در آن مطالعه و بر اساس رمزگان سازه نشانه شناسی شده است. تحلیل پایانی نماهای مورد مطالعه در اینجا نشان می دهد که الگوی ارتباطی به کار رفته در برنامه «نوبت شما» ویژگی هایی همچون: نبود فرستنده و گیرنده به معنای سنتی ارتباطات، ساختار مشارکتی بودن برنامه به جای مصرفی بودن آن، فراخوانی و دعوت به جای تاثیرگذاری و نفوذ، توجه به معنا و زیبایی به جای راهبرد و نتیجه گیری و ... را داراست. پس با تحلیل و تفسیر این داده ها به این نتیجه رسیدیم که برنامه «نوبت شما» ویژگی های یک برنامه سازی آیینی را دارد و الگوی به کار رفته در این برنامه الگوی ارتباطات آیینی است.

بررسی فرهنگ یادگیری در مدارس هوشمند شهر تهران در نیمه اول سال تحصیلی 89-90
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - موسسه آموزش عالی مهر البرز - دانشکده مدیریت 1390
  ساناز زین العابدینی   محمد عطاران

این تحقیق با هدف بررسی فرهنگ یادگیری دانش‏آموزان مدارس هوشمند در دبیرستان هوشمند آبسال انجام گرفته است. برای این منظور ویژگی‏های یادگیری دانش‏آموزان و سطوح تعامل میان اعضای کلاس بررسی شده است. تحقیق حاضر به شیوه‏ی مردم‏نگاری و در یک دوره‏ی زمانی سه ماهه از طریق مشاهدات کلاس‏های درس و مصاحبه با هفت اطلاع‏رسان انجام گرفته است. بر طبق یافته‏ها ویژگی‏های یادگیری دانش‏آموزان آبسال شامل یادگیری به شیوه‏ی تلفیقی، یادگیری خلاق، ارزیابانه و یکپارچه، یادگیری به شیوه‏ی کارگروهی، یادگیری تجربی و پژوهش محور، یادگیری مباحث جدید ترکیبی از شیوه‏های معلم – محور و فعالانه، یادگیری از طریق تولید محتوای الکترونیکی، استمرار فرآیند یادگیری در خارج از مدرسه، تسهیل یادگیری با استفاده از درس‏افزارها، یادگیری با استفاده از اشکال، انیمیشن‏ها، صوت و گرافیک و افزایش جذابیت یادگیری با استفاده از ابزارهای فاوا است. ابعاد ارتباطی معلمان و دانش‏آموزان آبسال در فضای مجازی و خارج از مدرسه گسترده شده است. این ارتباطات در دو بعد علمی و عاطفی در جریان است. همچنین تعامل دانش‏آموزان آبسال در کلاس‏های درس و در ارتباط با مفاهیم جدید آموزشی بسیار کم است و فرصتی برای گفتگو و تبادل نظر ندارند. اما یادگیری‏های گروهی و انجام کارهای تحقیقاتی در قالب گروه سبب مشارکت آن‏ها در یادگیری و افزایش تعاملات یادگیری میان آن‏ها شده است.

نقش یابی و ظرفیت سنجی مدیریت شهری در تامین امنیت غذایی شهر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده حسابداری و مدیریت 1391
  محمد جعفر رنجبر   غلامرضا کاظمیان

این مطالعه توصیفی، در دو مرحله انجام شد. ابتدا به منظور نقش یابی مدیریت شهری، تجارب ایران و جهان در حوزه امنیت غذایی شهری مورد بررسی قرار گرفت که در نهایت نقش های پیشنهادی فائو مشخص شد. سپس با استفاده از اطلاعات حاصل از نقش یابی، مدل تحلیلی تحقیق برای ظرفیت سنجی طراحی شد و شاخص های آن به دو گروه ذهنی و عینی تقسیم شد. اسناد سازمان و مصاحبه های مسئولان سازمان برای تعیین وضعیت شاخص های عینی مورد استفاده قرار گرفت و پرسشنامه نیز برای سنجش شاخص های ذهنی تنظیم گردید. جامعه آماری شامل مدیران و روسای میادین و بازارهای میوه و تره بار تحت پوشش سازمان میادین میوه و تره بار و فرآورده های کشاورزی شهرداری تهران است. به دلیل تعداد اعضای جامعه آماری (158 نفر) نمونه گیری انجام نشد و پرسشنامه برای کلیه افراد مذکور ارسال و پس از تکمیل جمع آوری شد. در تحلیل نتایج پرسشنامه از نرم افزار spss 15.0 استفاده شد. 8 نقش (ابعاد ایفای نقش مدیریت شهری در امنیت غذایی شهر) حاصل شد که پس از سنجش ظرفیت مدیریت شهری تهران در ابعاد مذکور، بیشترین ظرفیت ها به ترتیب در "ایجاد زیرساخت، تجهیزات و خدمات"، "هماهنگ کننده بخش خصوصی و دولتی"، "برنامه ریزی در حوزه تامین و توزیع مواد غذایی"، "تنظیم و ماجرای مقررات حوزه تامین و توزیع مواد غذایی"، "پل ارتباطی (میانجی) بین دولت و بخش خصوصی"، "تهیه اطلاعات حوزه تامین و توزیع مواد غذایی" و "کمترین ظرفیت شهرداری تهران در "حمایت از بخش خصوصی" مشاهده شد.

بررسی چگونگی بازنمایی شاخصها و مقولات رفاه اجتماعی در سریالهای ایران
پایان نامه 0 1391
  سایناز سالک قهرمانی   نعمت الله فاضلی

در این پایان نامه سعی بر آن است تا چگونگی بازنمایی مقولات و شاخصهای رفاه در سریالهای تلویزیون ایران بررسی گردد . با توجه به اینکه امروزه رسانه ها تاثیر زیادی در مسائل گوناگون جامعه امروزه و از جمله بر توسعه رفاه اجتماعی می گذارند می توان به اهداف این موضوع در قالب بررسی چگونگی بازنمایی مقولات رفاهی در این سریالها - بررسی چگونگی برجسته سازی مقولات رفاهی بازنما شده و بررسی آن دسته از مقولات رفاهی که در سریالهای موضوع مطالعه مغفول مانده یا بر آنها تاکید منفی شده است- پرداخته شود. روشی که در این تحقیق از آن استفاده گریده است تحلیل محتوای کیفی و رویکرد نشانه شناسی می باشد و جامعه آماری ما سریال زن بابا ، دارا وندار و چاردیواری به عنوان پربیننده ترین سریالهای نوروز 89 می باشد که به روش تعمدی انتخاب شدند.نتایج حاصل از بررسی نشان میدهد که برخی شاخصهای بطور برجسته تر از بقیه بازنما شده اند و برخی نیز مغفول مانده اند .

مقایسه بازنمایی تجربه جنگ در ده رمان جنگ ایران و عراق
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1390
  مجید جوادیان زاده   نعمت الله فاضلی

این پژوهش با عنوان «مقایسه بازنمایی تجربه جنگ در 10رمان جنگ ایران و عراق» در پی بررسی بازنمایی تجربه جنگ در رمان های ادبیات جنگ ایران و عراق است. برای این منظور در وهله اول گفتمان های حاکم بر رمان های جنگ ایران و عراق صورت بندی شدند و در درجه بعد شیوه بازنمایی تجربه جنگ در هریک از گفتمان های مزبور بررسی و مقایسه شدند. روش تحقیق در این پژوهش روش تحلیل محتوای کیفی است. در ابتدا با توجه به مطالعات اسنادی و کتابخانه ای تعدادی ازمفاهیم مهم در گفتمان های مزبور استخراج و پس از برخورد با متن های مورد یررسی مقولاتی در چارچوب مفاهیم مزبور ایجاد شدند.پس از آن و درپرتو نظریات بازنمایی استوارت هال و نظریات مشابه، انواع بازنمایی تجربه جنگ را مقایسه نمودیم. نتایج به دست آمده نشان می دهند که مقولات اساسی هویت،مرگ،جنسیت،نوستالژی و ارزش ها در هر یک از گفتمان های مزبور بازنمایی متفاوتی دارند و در مجموع هر کدام تصویری خاص از تجربه جنگ را ارائه می دهند.

بازنمایی شهر تهران در مجموعه تلویزیونی پایتخت
پایان نامه سایر - دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران 1391
  محسن اسدی   عبدالله گیویان

فهم چگونگی به تصویر در آمدن شهر تهران در «مجموعه تلویزیونی پایتخت» هدف این پژوهش است. برای رسیدن به این هدف، به شناخت و تحلیل بازنمایی شهر تهران در این مجموعه تلویزیونی با تکیه بر نظریه های بازنمایی و آراء استوارت هال پرداخته شده است. در ادامه مبحث نظری و به شکلی موازی با نظریات بازنمایی، نظریه «دیگری بزرگ» از ژاک لاکان و دیدگاه زیمل در مورد کلان شهر و نعمت الله فاضلی درباره گفتمان های شهری پی گرفته می شود. در قسمت روش بر مبنای الگوی جان فیسک در مطالعه متون تصویری، الگویی ترکیبی برای تحلیل متون ارائه می شود که ترکیبی از الگوهای کیت سلبی و ران کاودری، رولان بارت، نورمن فرکلاف و تئو ون دایک است. مقوله های مورد نیاز برای بررسی متون و پاسخ به سوالات تحقیق از این الگوها در فصل چهار استخراج شده و مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد، تصویری که از شهر تهران در «مجموعه تلویزیونی پایتخت» به نمایش درآمده است، با اغراق و بزرگنمایی در مشکلات این شهر و با کلیشه سازی همراه بوده است. بر این مبنا شهر تهران به مثابه «دیگریِ بزرگ» در مقابل افرادی که قصد مهاجرت به آن را دارند نشان داده می شود. در این مجموعه تلویزیونی، شهر تهران با کلیشه هایی همچون «شهر گران و پرهزینه»، «آلوده و پر سر و صدا»، « نا امن»، «ساختار اداری پیچیده و وقت گیر» و شهروندان تهرانی با کلیشه هایی همچون «خشن»، «بی منطق»، «حسابگر و بی احساس»، «محافظه کار و محتاط»، «بی میل و دلزده» نشان داده می شوند. نتایج این تحقیق نشان می دهد آنچه در این مجموعه تلویزیونی درباره شهر تهران گفته شده است، به دنبال نفی و انکار شهر تهران به عنوان شهری است که پتانسیل مدینه فاضله در هزاره سوم را دارد.

بررسی تأثیر سبک زندگی بر سطح و الگوی باروری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1391
  صادق احمدی منش   محسن ابراهیم پور

این تحقیق، با هدف بررسی تأثیر سبک زندگی بر سطح و الگوی باروری انجام شده است. امروزه پی بردن به علل و عوامل موثر بر کاهش سریع و بی سابقه باروری، به یکی از مهمترین حوزه های مورد علاقه جمعیت شناسان و نیز دغدغه های سیاست گذاران تبدیل شده است. روش تحقیق، روش پیمایش است. به منظور جمع آوری اطلاعات نیز از ابزار پرسشنامه بهره گرفته شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر زنان 15 تا 49 ساله متأهل منطقه 6 است که 381 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب گردیده است. در چهارچوب نظری این پژوهش از نظریات گذار جمعیتی دوم، تأثیر تمپو و کاهش عدم اطمینان فریدمن در مورد باروری و نیز نظریه بوردیو در زمینه سبک زندگی استفاده شده است یافته های توصیفی نشان داد که میانگین سن زنان مورد بررسی 34 سال و متوسط تعداد تولد زنده 43/1 فرزند است. آزمون فرضیات نیز نشان می دهد که بین سبک زندگی زنان با تعداد فرزندان، فاصله اولین ازدواج تا اولین تولد و نیز ترجیح جنسی آن ها رابطه ی معناداری وجود دارد. پس از آن، این فرضیات با کنترل پایگاه اقتصادی اجتماعی و نیز محل تولد پاسخگویان سنجیده شد تا مشخص شود که آیا پس از کنترل این متغیرها نیز رابطه معناداری بین آن ها هست یا نه. آزمون این فرضیات نیز نشان داد که حتی پس از کنترل پایگاه اقتصادی اجتماعی پاسخگویان و نیز محل تولد آن ها، رابطه معناداری بین سبک زندگی پاسخگویان و تعداد فرزندان آن ها، فاصله اولین ازدواج تا اولین باروری و ترجیح جنسی آن ها وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان می دهد که سبک زندگی توانسته است 33 درصد از واریانس متغیر تعداد فرزندان و 10 درصد از واریانس فاصله ازدواج تا اولین باروری را به حساب بیاورد. در کل نتایج تحقیق بیان گر این است امروزه سبک زندگی در مطالعات دموگرافیک به متغیر بسیار تأثیرگذاری در تعیین رفتار باروری افراد تبدیل شده است. هم چنین با توجه به نتایج تحقیق می توان بخشی از کاهش باروری در ایران را به تأخیر در سن فرزندآوری نسبت داد که خود این پدیده می تواند ناشی از به وجود آمدن سبک های جدید زندگی باشد.

بررسی تطبیقی بازنمایی روستا و مناسبات آن در آثار آل احمد، ساعدی و دولت آبادی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1391
  مزدک طاهرخانی   نعمت الله فاضلی

شناخت جامعه روستایی ایران در دوران معاصر بسیار ضروری است. معهذا این شناخت می تواند بر روی یک پدیده خاص روستایی تمرکز یابد و یا پدیده های مختلفی را به موازات یکدیگر سنجش و ارزیابی نماید. پژوهشگر می تواند ویژگی های عمومی جامعه ذکر شده را مورد بررسی قرار داده و یک تصویر کلی از وضعیت جامعه روستایی ایران به دست دهد. برای دستیابی به اهداف مورد نظر از روش های مختلف تحقیق سود جسته و از زوایا و جنبه های گوناگون به پدیده ای بنگرد. در این میان ادبیات معاصر می تواند منظر و چشم انداز مناسبی باشد تا از آن به اوضاع و احوال روستا و روستاییان بنگریم و از این طریق مفاهیم و ویژگی های عمومی حاکم به جوامع روستایی کشورمان را در دهه های گذشته شناسایی کنیم. در این پایان نامه مبنا بر این قرار داده شده است که در ادبیات روستایی ایران سه گفتمان قابل تفکیک است. گفتمان های نوستالژیک، تراژیک و بازاندیشانه. در همین راستا چهار رمان شاخص روستایی فارسی برای بررسی برگزیدیم و از طریق روش تحلیل محتوای کیفی به این نتیجه رسیدیم، رمان نفرین زمین از جلال آل احمد در قالب گفتمان نوستالژیک قرار می گیرد. رمان عزاداران بیل نوشته غلامحسین ساعدی در قالب گفتمان تراژیک قرار می گیرد. رمان جالی خالی سلوچ از محمود دولت آبادی در قالب گفتمان باز اندیشانه و در نهایت رمان کلیدر نوشته محمود دولت آبادی در قابل دو گفتمان نوستالژیک و بازاندیشانه قرار می گیرد.

تبیین عوامل جامعه شناختی تاثیر گذار بر رابطه ی ناب(رابطه مبتنی بر تعهد، اعتماد، پیوند پایدار و ضابطه ی اخلاقی) بین دختران و پسران 20-30 ساله ی شهر تهران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم اجتماعی 1392
  زهرا ضیغمی   نعمت الله فاضلی

چکیده تحقیق حاضر به بررسی عوامل اجتماعی موثر در بروز و شکل گیری رابطه ی ناب در میان دختران و پسران جوان با تأکید بر مفهوم رابطه ی ناب آنتونی گیدنز پرداخته و در آن به سوالاتی در مورد انگیزه ی جوانان از دوستی با جنس مخالف، دیدگاه جوانان به این روابط و هم چنین کنش های رفتاری موجود در این زمینه پاسخ داده شده است. روش شناسی این پژوهش، کیفی است و از روش مردم نگاری برای اجرای عملیات تحقیق استفاده شده است. داده های پژوهش با استفاده از روش های مشاهده و تکنیک مصاحبه عمیق گردآوری شده است. بر اساس روش نمونه گیری کیفی- هدفمند و نیز معیار اشباع نظری با 21 نفر از دختران و پسران 20 تا 30 ساله که دوستی با جنس مخالف را به طور متعدد تجربه کرده اند مصاحبه شد. داده های تحقیق از طریق روش تحلیل موضوعی یا تماتیک بررسی و ارائه شده است. یافته های به دست آمده شامل پنج مقوله ی عمده بدین شرح است: انگیزه، رابطه ی ناب، کنش های عاطفی، لذت جنسی و نگرش افراد و والدینشان نسبت به دوستی. در نهایت با توجه به شناخت شیوه های متفاوت روابط دختر و پسر، می توان«چهار دسته» رابطه را از یکدیگر تفکیک کرد: «روابط مبتنی بر عشق سیال»، «روابط خودمانی»، «روابط توام با کشمکش» و «روابط مصلحتی». ویژگی روابط نوع اول: «تنوع بیشتر»، «تعهد کمتر» و«آزادی بیشتر» است. در این نوع از رابطه افراد ابراز رضایت می کنند. هسته ی اصلی روابط نوع دوم، پیوند«صمیمیت» فرد با شریک خویش است. در این نوع از روابط نیز افراد ابراز رضایت مندی می کنند. «ناپایداری رابطه» عنصر کلیدی روابط نوع سوم است و وجه مشترک این دسته از سوژه ها«نارضایتی عاطفی» است. وجه مشترک روابط نوع چهارم، «نارضایتی عاطفی» و مشخصه ی بارز بیشتر این سوژه ها رابطه های اجتماعی بسیار با جنس مخالف است و در نهایت رابطه ی نوع«2» بیش از رابطه نوع«1، 3و 4» به آنچه گیدنز «رابطه ی ناب» می نامد، نزدیک است. در این رابطه«صمیمیت و تعهد عاطفی» به عنوان استراتژی های مهم برای تداوم رابطه وجود دارد و همین امر امکان« افشای متقابل» را فراهم می-کند. براساس یافته ها مواردی چون تعهد، صمیمیت، رضایت عاطفی و مدیریت روابط از جمله مهم ترین عوامل شکل گیری رابطه ی ناب هستند. واژگان کلیدی: دوستی دختر و پسر، رابطه ی ناب، تعهد، صمیمیت، اعتماد، رضایت عاطفی و کنش های عاطفی.

بازنمایی زندگی روزمره ی جوانان در سریال فاصله ها
پایان نامه دانشکده صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران - دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی 1392
  سجاد فرجی   عبدالله گیویان

پژوهش حاضر با هدف ترسیم کیفیت بازنمایی زندگی روزمره ی جوانان در تلویزیون ایران، از طریق بررسی بازنمایی زندگی روزمره ی جوانان در سریال «فاصله ها» به اجرا درآمده است. با این رویکرد، ابتدا نظریه های بازنمایی با تأکید بر آراء استوارت هال مورد بررسی قرار گرفته است. سپس در ادامه، ذیل مبحث مکتب انتقادی و زندگی روزمره، از آراء هانری لفور در زمینه ی تبلیغ و صنعت فرهنگ، نظریه ایدئولوژیک آلتوسر (تعیین بخشی چندجانبه) و نظریه ی سیستم-زیست جهان هابرماس (استعمار زیست جهان) بهره برده شده است. همچنین به امکان کاربرد الگوی نظری هابرماس در نقد اجتماعی- سیاسی جامعه ی ایران نیز اشاره شده است. در این پژوهش با استفاده از روش نشانه شناسی، بر مبنای الگوی جان فیسک در مطالعه متون تصویری، الگویی ترکیبی برای تحلیل متون ارائه می شود که ترکیبی از الگوهای کیت سلبی و ران کادوری همراه با الگوی رولان-بارت است. مقوله های مورد نیاز برای بررسی متون و پاسخ به سوالات پژوهش، از این الگوها استخراج و در فصل چهارم ارائه شده است. نتایج نشان می دهد که در سریال «فاصله ها» بر اساس فن کلیشه سازی، برخوردی گزینشی و متعصبانه با زندگی روزمره ی جوانان صورت گرفته است و ضمن گروه بندی جوانان به سنتی و مدرن، مرز میان "ما" و "آن ها" مشخص شده است. دیدگاه مسلط سریال پُر کردن فاصله ی ارزشی بین جوانان با هم نسلان سنتی خود و پدرانِ آرمان گراست. سریال با تبلیغ فرهنگی علیه جوانان، آنها را در موضع ضعف قرار داده و قصد سازمان دهی زندگی روزمره ی آنان را دارد. از سوی دیگر شاهد هستیم که تحت تأثیر سیستم بر زیست جهان، کنش ارتباطی کنشگران جوانِ زندگی روزمره با هم نسلان خود و نهادهای اجتماعی دچار اختلال گشته و جالب آنکه هر کدام از نهادهای اجتماعی به شیوه ای مشابه با مسائل زندگی روزمره ی جوانان برخورد می کنند. کلید واژه ها: بازنمایی، نشانه شناسی، زندگی روزمره ی جوانان، جوانان مدرن، جوانان سنتی، سیستم-زیست جهان.

بین المللی شدن آموزشی عالی و آینده دانشگاه در ایران 1404
پایان نامه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) - قزوین - دانشکده علوم اجتماعی 1393
  محمد حسینی مقدم   محمد رحیم عیوضی

از منظر آینده پژوهی فهم رویدادها و روندهای شکل دهنده به آینده برای شناسایی آینده های بدیل ضروری است. در عرصه آموزش عالی روندهای مختلفی در فضای ملی و بین المللی به آینده دانشگاه در ایران شکل می دهند. بین المللی شدن آموزش عالی در شکل دهی به آینده دانشگاه در ایرن نقش مهمی دارد. این اهمیت از چند حیث قابل بررسی است. نخست آنکه امروزه در فضای علم و فنّاوری مادامی که سرونوشت خود را به سرونوشت مراکز جهانی تولید علم و فنّاوری پیوند ندهیم به دشواری می توان به پیشرفتهای تأثیرگذار دست پیدا کرد. دوم آنکه با توجه به جهانی شدن علم و فنّاوری انزوا از سایر بخشهای جهان نه تنها بسیار هزینه بردار بلکه گاهی غیر ممکن است. سوم آنکه حیات پویای علم و فنّاوری مستلزم تعامل، مراوده، داد و ستد مداوم با دنیا است. با توجه به این نکات در این پژوهش تلاش شده است که چگونگی دستیابی به آینده مطلوب دانشگاه در سایه روند بین المللی شدن آموزش عالی مورد بررسی قرار گیرد. از حیث معرفت شناسی روش در این پژوهش تأکید بر بکارگیری روشهای کیفی قرار گرفت. روش اصلی مورد استفاده در این مطالعه تحلیل لایه لایه علمی(cla) است اما به تناسب نیاز برای پاسخ به هریک از پرسشهای پژوهش از روشهای ترکیبی و چندگانه نیز بهره برداری شده است. واقعیتهای شکل دهنده به آینده دانشگاه در ایران در سایه بین المللی شدن آموزش عالی به صورت لایه لایه و در چهار بخش مورد بررسی قرار گرفت: شامل لایه عینی، لایه عوامل و نظام های اجتماعی، لایه گفتمان و پارادایم و لایه اسطوره ها و استعاره ها. با توجه به تجزیه و تحلیل داده های پژوهش آینده های بدیل دانشگاه مطابق روش سناریو مهمترین پیشرانهای شکل دهنده به آینده دانشگاه از حیث عدم قطعیت و میزان اهمیتی که دارند عبارتند از: بیگانه هراسی و اقتصاد رانتیه. مطابق این دو پیشران آینده های دانشگاه در طیفی از مطلوب تا نامطلوب دسته بندی شدند. دانشگاه آینده ساز، دانشگاه وابسته، دانشگاه افسانه ای و دانشگاه نفتی آینده های بدیل شناسایی شده هستند. در پایان مطابق مدل نظری پژوهش تجویزها و پیشنهادهای به منظور تحقق آینده مطلوب «دانشگاه آینده ساز» ارائه شد.

نقد جامعه شناختی سرمایه های شخصیت های زن در رمان های منتخب پس از انقلاب اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ 1393
  صدف گلمرادی   حسین فقیهی

نقد جامعه شناسانه ی ادبیات ناظر بر نگاهی محتوا محور به متون ادبی است که ،ضمن آن که دریافت های زیبایی شناسانه را در حاشیه می گذارد، شنیدن صداهای پنهان و کشف مضمون های نهانی آفرینش های ادبی را در کانون توجه خود قرار می دهد. رمان به منزله ی نوعی از ادبیات که زاده ی دوران مدرن است محمل مناسبی برای بازنمایی فضای جامعه است و زنان به مثابه ی نیمی از کنشگران جهان اجتماعی در مقام ابژه و سوژه در شکل گیری رمان ،به ویژه پس از انقلاب اسلامی، نقش چشمگیری داشته اند. تحلیل کمی و کیفی این حضور نوعی نگاه جامعه شناسانه است که در پرتو نظریه ی اجتماعی و نقد ادبی میسر می شود. نظریه ی انواع سرمایه ی پیر بوردیو ،جامعه شناس فرانسوی، نگاهی شامل به اشکال سود و سرمایه دارد. از نظر او اقتدار یافتن یک شخص در میدان های مختلف و میزان سهیم شدن او در مدیریت میدان قدرت به یک سرمایه ی خاص بستگی ندارد، بلکه به حجم و ترکیبی از «انواع سرمایه» وابسته است. افزون براین، توجه هم زمان جامعه شناسی انتقادی بوردیو به دنیای ذهن و عین و نیز میدانی دیدن روابط حاکم بر فضای اجتماعی، ظرفیت بایسته را برای بازشناسی انواع سرمایه ی شخصیت های زن رمان در اختیار پژوهشگر قرار می دهد. بنابراین، در این رساله با تکیه بر تحلیل محتوای کیفی و تحلیل روایت به نقد جامعه شناسانه ی سرمایه های شخصیت های زن در چهار رمان دل فولاد، قصه تهمینه، انگار گفته بودی لیلی و نیمه ی غایب بر اساس نظریه ی انواع سرمایه ی بوردیو پرداخته شده است. بر اساس این پژوهش هیچ سرمایه ی متقارنی برای شخصیت های زن رمان دیده نمی شود، از این رو حقیقت فرودستی آنان در میدان های مختلف افشا می گردد.سرمایه ی فرهنگی آنان بیشترین سهم را در تشکیل حجم و ترکیب سرمایه ها دارد اما موقعیت های معدودی که در تبدیل انواع سرمایه برای زنان به چشم می خورد به واسطه ی سرمایه ی اجتماعی آنان است که نه حاصل اجتماعات مدرن بلکه نتیجه ی روابط بین فردی زنان با مردان صاحب اقتدار رمان (کارگردان، شاعر، استاد و جز آن) می باشد. در حیطه ی سرمایه ی اقتصادی سوژه ی منفعل بودن زنان بازتولید می شود و از بُعد نمادین نیز شاهد فقری کاهنده در زندگی آنان هستیم.

بررسی داستان های محمد بهمن بیگی بر اساس نظریه نقد تاریخ گرایی نوین
پایان نامه دانشگاه الزهراء علیها السلام - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ 1393
  سارا سلیمانی کشکولی   مهبود فاضلی

چکیده این پژوهش به بررسی و نقد دو کتاب «بخارای من ایل من» و «اگر قره قاج نبود»، خاطراتِ داستان وارِ محمد بهمن بیگی(1298-1389) بر اساس نظریه تاریخ گرایی نوین می پردازد. تاریخ گرایی نوین از رویکردهای جدید نقد ادبی است که در دهه 1970 و 1980م. شکل گرفت. در این شیوه با برداشتن مرز تاریخ و ادبیات، ملاک و معیاری برای نقد ارائه می شود که بر مبنای آن می توان ارتباط متن و زمینه های تاریخی اش را بررسی کرد. از آنجایی که هدف پژوهش حاضر، بررسی و درک بهتر آثار بهمن بیگی براساس مطالعه گفتمان های موجود در متن و تأثیر و تأثر آن ها بر هم است، براساس روش شناسی تاریخ گرایی نوین ابتدا زندگی نویسنده، گرایش های مختلف، فعالیت های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی او، سپس بازتاب وضعیت تاریخی و سیاسی و فرهنگی دوران زندگی بهمن بیگی، آن گونه که در متن دیده می شود، بررسی شده و گفتمان های مختلف و کشمکش آن ها در داستان ها، با ذکر مثال هایی از این دو کتاب، بیان شده است. این پژوهش به شیوه توصیفی_تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است. نتایج به دست آمده از بررسی داستان های بهمن بیگی، نشان می دهد که داستان ها، بازتاب اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر پهلوی اول و دوم است و آن را روایت می کند. پیش از ورود گفتمان های دولتیِ آموزش، خلع سلاح و اسکان اجباری به ایل مردم عشایر خود را با معیار هایی که پیش از آن در ایل اهمیت داشت می شناختند؛ مانند: علاقه مفرط به تفنگ و سوارکاری، کوچ نشینی و شیوه زندگی دامداری اما با ورود گفتمان های جدید دولتی در میان عشایر، برداشت مردم ایل از هویت خود، تغییر کرد. هویت جدید که با ورود گفتمان دولت تمرکزگرای پهلوی به ایل شکل گرفت، با خوی تمرکزگریز جامعه ایلی متعارض بود. بهمن بیگی با ترویج گفتمان آموزش و ترویج سوادآموزی، گفتمان دولتی را در ایل تقویت کرد. او در داستان های خود، آیین ها و بعضی از محصولات فرهنگی جامعه عشایری را توصیف می کند. بررسی نمونه هایی از صدای افراد در حاشیه در داستان های بهمن بیگی مانند زنان، طبقات فرودست و دیوانگان، باعث می شود با روایت های این مردم که در جامعه کمتر به گوش می رسد، آشنا شویم. روایت مردم در حاشیه نیز در پژوهش حاضر بررسی شده است و نتایج نشان داده که در عصر پهلوی، باور مردم عشایر درباره خود و روایتی که دولت درباره آن ها به کارمی برد، کاملاً متفاوت است.

تحلیل بازنمایی مفهوم شهروندی در کتابهای مقطع راهنمایی و دبیرستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1390
  جعفر احمدی   نعمت الله فاضلی

این پژوهش باعنوان تحلیل بازنمایی مفهوم شهروندی در کتابهای درسی مقطع راهنمایی و دبیرستان در ایران صورت گرفته است. هدف از انجام این پژوهش شناسایی گفتمان غالب شهروندی در کتابهای درسی و نوع رویکرد غالب بر آموزش شهروندی در محتوای کتابهای درسی می باشد. روش تحقیق در این پژوهش تحلیل محتوای کیفی است. نمونه آماری به روش هدفمند و با توجه به موضوع تحقیق کتابهای مرتبط ادبیات فارسی، تعلیمات دینی و تعلیمات اجتماعی انتخاب شده است. واحد تحلیل مضنون می باشد. چارچوب نظری منتخب این تحقیق ترکیبی است و از نظریه های سه گانه شهروندی(پیشامدرن، مدرن و پسامدرن)، نظریه رویکردهای آموزش شهروندی(محافظه کار و پیشرفت گرا) و درنهایت نظریه خشونت نمادین پیر بوردیو تلفیق شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که گفتمان شهروندی غالب بر محتوای کتابهای درسی ایران گفتمان پیشامدرن است و زیربنای این نوع گفتمان شهروندی دینی است. همچنین یافته ها نشان می دهد که رویکرد غالب بر آموزش شهروندی درکتابهای درسی رویکرد محافظه کارانه است. درنهایت یافته ها نشان می دهد که دولت از نهاد آموزش و پرورش برای بازتولید قدرت خود استفاده می کند.

جایگاه ارتباطات بین فرهنگی در دیپلماسی عمومی ایران: جوانان سوری در اردوهای آموزش خبرنگاری جنگ
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه امام صادق علیه السلام - دانشکده علوم اجتماعی 1393
  عبدالحمید بیات   مهدی محسنیان راد

جمهوری اسلامی ایران در راستای بسط قدرت نرم خود در منطقه جنوب غرب آسیا و در میان ملت های منطقه اقدام به برگزاری اردوهای بین فرهنگی هدایت شده متعددی می کند. در این تحقیق یکی از این اردوها- که جهت آموزش خبرنگاری جنگ برای جوانانی از کشور سوریه برگزار شد- مورد بررسی قرار گرفته است. محقق از طریق «مشاهده مشارکتی» به گردآوری داده ها پرداخته و با روش «داده بنیاد» آن ها را تحلیل کرده است. در فصل پایانی نیز براساس همین تحلیل به ارائه نتایجی در خصوص مهم ترین نکاتی که در برگزاری چنین اردوهایی باید مورد توجه قرار بگیرند، پرداخته و برخی نقاط قوت موجود در طراحی و اجرایی این دوره را احصاء کرده است.

نشانه شناسی فیلم های "رنگ خدا" و "روز هشتم" با توجه به مفهوم "رابطه انسان و خدا"
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1386
  زینب افخمی ستوده   نعمت الله فاضلی

چکیده ندارد.

جوانان و موسیقی مردم پسند در ایران ( تحلیل روایت گرایانه و کارکردی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1387
  امیر پویان شیوا   محمدسعید ذکایی

چکیده ندارد.

بازخوانی فضایی انقلاب مشروطه و جریان کشف حجاب در ایران با تکیه بر مفهوم فضای عمومی وارونه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1387
  بابک افشار   نعمت الله فاضلی

چکیده ندارد.

مطالعه ای در مناسبات حجاب در ایران دوران معاصر؛ سده ی سیزده و ابتدای سده ی چهارده
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1387
  میثم اهرابیان صدر   نعمت الله فاضلی

چکیده ندارد.

برساخت اجتماعی درد: مطالعه موردی زنان مبتلا به سرطان سینه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1387
  عادله فیضی   نعمت الله فاضلی

چکیده ندارد.

رضایت از رابطه زناشویی از رهگذر کنش اخلاقی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1387
  منصوره تبریزی   هادی خانیکی

هدف اصلی این پژوهش پیش از هر چیز شناخت عمیق و جامع رابطه مطلوب و رضایت بخش زناشویی است. آسیب هایی که امروزه خانواده را به عنوان اساسی ترین نهاد اجتماعی در معرض تهدید قرار داده است، محققان بسیاری را بر آن داشته تا به مطالعه دقیق تر در این خصوص اقدام کنند. در همین مسیر، مطالعه و شناخت مقوله "رضایت از رابطه زناشویی" از اهمیت روزافزونی برخوردار شده است. این مفهوم به میزان و کیفیت بهره مندی و رضایت افراد از زندگی زناشویی اشاره دارد. مراجعه به نظریه های این حوزه حکایت از آن دارد که برآورده شدن رضایت درونی فرد، نقش تعیین کننده ای در تداوم رابطه دارد. به همین دلیل شناسایی دامنه انتظارات کنشگران از یک رابطه مطلوب اولویت می یابد. روشن است که شکل گیری و تداوم احساس رضایت فرد از رابطه، ارتباط تنگاتنگی با شرایط فردی و اجتماعی او دارد. یکی از این عوامل که در تحقیقات پیشین مورد توجه چندانی قرار نگرفته است، نگرش اخلاقی فرد پیرامون رابطه، و کنشی است که با تکیه بر این نگرش اتخاذ می کند. این پژوهش کوشیده است در خلال ارائه معرفی عمیقی از رابطه رضایت بخش نزد کنشگران، تاءثیر گاه و بیگاه نگرش اخلاقی فرد و همسرش و کنش مبتنی بر آن فرآیند ارتباطی را به تصویر کشد. در این پژوهش رضایت از رابطه زناشویی یک نگرش به شمار آمده که شناسایی آن بدون رجوع به لایه های پنهان اندیشه کنشگران ممکن نیست. بر این اساس، هدف این پژوهش در بدو امر کشف و توصیف مفهوم رضایت از رابطه زناشویی با تکیه بر اندیشه زنان است. با توجه به این مطالب برای انجام این پژوهش روش های کیفی که عمدتاً برای شناسایی دقیق و ژرف مفاهیم به کار می روند، مناسب تشخیص داده شدند. از میان روش های کیفی بنا بر ماهیت موضوع مورد مطالعه این پژوهش از روش "نظریه مبنایی" استفاده شده است. از آن جا که این روش پیش از پرداختن به پیش فرض های نظری به داده ها و میدان اولویت می دهد، در این تحقیق هم قبل از هر چیز شناسایی رابطه مطلوب با بهره گیری از تجربه های کنشگران مد نظر قرار گرفته است. بر مبنای روش "نظریه مبنایی"، از ابتدا و در فرآیند پژوهش بررسی مطالعات نظری موءثر و مرتبط برای کسب پیش آگاهی و نیز برای قوام بخشیدن به داده های تجربی از اهمیت بسیاری برخوردار است. مطالعه این نظریه ها حاکی از آن است که در دنیای امروز روابط میان فردی بیش از پیش تحت تاءثیر تحولاتی قرار گرفته است که "فرد" و به طور کلی "انسان مدرن" دچار آن شده اند. این دست تحولات به همراه سایر تغییرات ساختارهای اجتماعی ادراک جدیدی از روابط انسانی را رقم زده اند که چالش ها و پرسش های جدیدی را در پی داشته است. در این میان، "چارچوب اخلاقی" ای که روابط جدید انسانی را به نظم درمی آورد مورد توجه فیلسوفان و محققان اجتماعی گوناگون قرار گرفته است. با توجه به این "پیش آگاهی"، توجه به خواسته های احیاناً نوپای فرد در فرآیند رابطه زناشویی و ارتباط پیچیده آن با عوامل بیرونی و به خصوص تعامل آن با نگرش اخلاقی برجسته می شود. بر این اساس، بررسی موارد اشاره شده به همراه تلاش های فرد برای کنترل و هدایت فرآیند ارتباطی و ادراک نهایی او از رابطه با همسر در مدل پارادایمی ای توصیف شده اند که محصول مرحله کدگذاری محوری در روش نظریه مبنایی است. دست یابی به این مدل نتیجه پیشبرد فرآیند تحقیقی از طریق نمونه گیری، گرد آوری و تحلیل به طور همزمان است. با استفاده از تکنیک مصاحبه برای گردآوری داده ها کار گردآوری با رسیدن به اشباع نظری پس از مصاحبه با 16 تن به اتمام رسید. در روند انجام کار سعی شده است که پراکندگی متوازنی در اکثر متغیرهای مهم اثرگذار مانند سن و تحصیلات لحاظ شود. در این پژوهش، اطلاعات گردآوری شده در مرحله "کدگذاری باز" به "مفاهیم" و سپس به "مقولات" عام تر تبدیل شده اند. این مقولات درکدگذاری محوری نظم بیشتری یافته و نهایتاً در قالب مدلی که ابعاد مختلف پژوهش حاضر را پوشش می دهد، ارائه شده اند. توصیف نهایی موضوع رضایت از رابطه زناشویی بر مبنای همین مدل صورت گرفته است. داده های گرد آوری شده این پژوهش حاکی از آنند که در میان افراد نمونه، جایگاه و نقشی که فرد برای خود قائل است بر کلیت اندیشه او از یک رابطه صحیح تاءثیر عمیقی دارد. نمودهای ساده "فردیت" در میان زنان حاکی از آن است که آنان خواهان جایگاه نه لزوماً برابر، ولی موءثر در "رابطه زناشویی" هستند. در اثنای رابطه "خود" با "دیگری" است که "کیفیت رابطه" و جزء جزء فرآیند ارتباطی فرد با طرف مقابل از اهمیت بالایی برخوردار می شود. زنان در پی گیری این خواسته های خود از زندگی، که در میل به موءلفه هایی چون صمیمیت، محبت و تفاهم نمود می یابد، با چالش های بسیاری مواجه هستند. این چالش ها از یک سو متاءثر از عناصر و شرایط مداخله گر بیرونی و از دیگر سو بازتاب شرایط تاریخی ویژه زنان هستند. این پژوهش نشان می دهد که نگرش اخلاقی خودآگاه و یا ناخودآگاه در روند زندگی گاه به تسهیل روابط و گاه به بغرنج شدن آن کمک کرده است. در این برآیند پیچیده هر یک از زنان با توجه به شرایط، راهبردهای خاصی را برای قابل قبول تر کردن وضعیت ارتباطی به کار می گیرند. موفقیت و یا ناکامی زنان در کاربست این راهبردها احساس رضایت و یا نارضایتی درونی آنها را از رابطه با همسر در برهه های مختلف زندگی رقم می زند. یافته های پژوهش نشان می دهد که عمدتاً زنان نتایج مطلوب و بلندمدتی از راهبردهایشان کسب نمی کنند و این عدم دست یابی به خواسته های زندگی در قالب احساسات پنهان بی تفاوتی، تسلیم و انزوا در برهه های مختلف زندگی انعکاس می یابد.

بررسی آثار و افکار مسعودی و مردمشناس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران - دانشکده علوم 1370
  نعمت الله فاضلی

تا آنجا که می دانیم نخستین مولفی که تاریخ و جغرافیای علمی را به سبکی ممتاز و درخشان با هم درآمیخت مسعودی بود. در آن زمان هنوز هم یعقوبی کتابهای تاریخی و جغرفیای خود را مجزا نگاشته بود. مسعودی بیش از آنکه در تاریخ خویش به شرح وقایع تاریخی بیاغازد به وصف شکل زمین شهرها، پدیده های جغرافیای برجسته، اقیانوسها، کوهها، رودها، جزیره ها، دریاچه ها، بناها، تغییر شکلهای حادث بر زمین و موضوعاتی از این دست پرداخت . " بعد دیگر عقل گرایی و واقع گرایی مسعودی، بهره جزیی او از روش نقد تاریخی است بطوریکه رنان " می گوید : "مسعودی از پیشگامان نقد تاریخی و ایجاد سبکهای نوین فن تاریخ است و او توانسته در سایه افکار و درک فطری خویش پرتوی تازه بر صحنه تاریخ سیاسی و اجتماعی بیافکند. "