نام پژوهشگر: ابوتراب احمدپناه

جایگاه زیبایی شناسی رنگ در پوشش زنان از منظر قرآن و احادیث)مطالعه موردی بر روی پوشش زنان ایران در دوره معاصر)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سمنان - دانشکده هنر 1392
  محبوبه قندهاری   ابوتراب احمدپناه

پژوهش حاضر با هدف تحلیل جایگاه زیبایی شناسی رنگ در پوشش زنان از منظر قرآن و احادیث، بررسی ارزش های رنگ در پوشش زنان در شرایط فعلی جامعه (شهری و روستایی) می باشد. روش پژوهش تاریخی- توصیفی بوده و شیوه گردآوری اسنادی و میدانی می باشد. جامعه آماری مورد مطالعه، پوشش زنان ایرانی در دوره معاصر که شامل 100 سال گذشته می شود. حجاب در ادیان گذشته نیز وجود داشته است، ولی این حکم در دین اسلام بسیار مترقی تر است. در قرآن کریم در مورد حجاب و قانون مندی روابط زن و مرد، دو دسته آیه وجود دارد، یکی سوره نور/31 و دیگری سوره احزاب / 59. وجه دیگر این پایان نامه بررسی چگونگی پوشاک در دوره معاصر خصوصا اقوام گوناگون ایران است. یافته های پژوهش نشان داد که قرآن در بسیاری از آیه ها به عنوان کلی رنگ (الوان) را به کار می برد و در مواردی از رنگ های گوناگون یاد می کند. پرسش اصلی این پژوهش متکی بر دیدگاه اسلام در مورد بکارگیری رنگ در پوشش بانوان می باشد. در روایات اسلامی استفاده از پوشش های رنگی توصیه و بهره گیری از آن بلامانع است، اما به رعایت عرف تاکید گردیده است و بهترین لباس، لباس اهل زمان بازگو شده است. در روایات در غالب موارد استفاده از پوشش سیاه نهی شده است. ولی استفاده از کفش، عبا و عمامه سیاه کراهتی ندارد. بنابراین استفاده از پوشش های رنگی در شرایطی مناسب است که آن رنگ خاص، با فرهنگ، سنت و آداب جامعه هماهنگ باشد، نه این که در تضاد با عرف و فرهنگ غالب پذیرفته شده مردم باشد. براین اساس لباس های بومی حجاب را از نظر رنگ و نوع پوشش کاملا حفظ کرده است. در شرایط کنونی فرهنگ ما مورد هجوم فرهنگ غرب قرار گرفته است و ترویج گسترده الگوهای غربی و نابسامانی در الگوهای پوششی بویژه در کلان شهرها کاملا ملموس است، حل این معضل همتی ملی نیاز دارد از جمله: - تبلیغ پوشش های اسلامی بوسیله رسانه ها. - ایده طراحان لباس بر اساس لباس های محلی، ولی به سبک جدید و مورد پسند جوانان با قیمتی مناسب.

بررسی گرافیک وب دانشگاه های دولتی کشور- پروژه عملی: طراحی وب سایت دانشگاه تربیت مدرس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1392
  ثمینه حدادی   محمد خزایی

امروزه بسیاری از نیازهای کاربران و مخاطبان دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی از طریق وب سایت های این مراکز تأمین می شود. می توان گفت که وب سایت ها نقش بسیار مهمی در نخستین تعاملات کاربر و سازمان و حتی برداشت و تصور آنان از کیفیت آموزشی و علمی آن دانشگاه ها دارد. وب سایت های دانشگاه ها دریچه ای هستند که مخاطبان آن ها از طریق آن به سازمان می نگرند. بنا بر اهمیت این موضوع، در این پژوهش سعی شده است تا به بررسی و مقایسه جنبه های گرافیکی و طراحی پنج وب سایت انتخاب شده از میان دانشگاه های دولتی کشور، شامل دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه شریف، دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه علامه طباطبایی، پرداخته شود. از این طریق می توان به نقاط ضعف و قوت این وب سایت ها پی برده و در جهت رفع معایب و تعالی آن ها گام برداریم. در این پایان نامه معیارهای اصلی زیبایی شناسی و تأثیر گذار در جذابیت بصری وب سایت ها معرفی و شرح داده شده است. سپس بر اساس آن معیارها پنج سایت انتخاب شده مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت معیارهای فوق توسط بیست کارشناس گرافیک مورد ارزیابی قرار گرفته اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد این پنج سایت در مجموع در زمینه طراحی گرافیک سایت خود عملکرد متوسطی داشته اند. در بین آن ها دانشگاه تربیت مدرس دارای بهترین عملکرد در طراحی سایت بوده و سایت دانشگاه شهید بهشتی کم ترین امتیاز را به دست آورده است. علاوه آن، سایت دانشگاه های علامه طباطبایی و دانشگاه تهران با نتیجه ای یکسان بعد از سایت دانشگاه تربیت مدرس قرار گرفتند. سایت دانشگاه شریف نیز با توجه به متوسط بودن نتیجه ارزیابی آن پس از این دوسایت (سایت دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه تهران) جای گرفت.

تحلیل ویژگیهای پوسترهای دهه ی 60 و 70 انقلاب با تأکید بر پوسترهای حوزه هنری- پروژه عملی: طراحی پوستر با موضوع صلح
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1393
  مهدیه کلانتری   محمد خزایی

با ¬وقوع انقلاب اسلامی ایران، تمامی شاخه¬های هنر تأثیراتی شگرف از این تحول بزرگ اجتماعی گرفتند؛ هنر پوستر انقلاب نیز یکی از زمینه¬های ظهور این تحولات و تغییرات بود که با اطلاع رسانی و تشویق مبارزین گامی مهم در پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی داشت. طراحان پوستر انقلاب حوزه هنری با توجه به اهمیت انتقال موضوع در قالب محتوا و شکل، تأثیرگذاری و انتقال پیام، سعی در ایجاد رابطه صمیمانه با مخاطب خود داشته¬اند. بنابراین توجه به عناصر تصویری مورد استفاده در پوسترها، خطوط نوشتاری رایج در آنها و عوامل موثر بر طراحی این شاخه از هنر گرافیک، امری مهم تلقی می¬شود. چون انقلاب اسلامی ایران اساساً انقلابی بر اساس فرهنگ و هویت بود، هنر نیز که نماینده، اسوه و زبان گویای این فرهنگ است می-بایست دارای هویت باشد. در پوسترهایی که در این دوران و متآثر از اتفاقاتی نظیر جنگ و مقاومت طراحی می¬شد، تأثیرات هنر و فرهنگ سنتی ایران، در قالب نمادهای تصویری قابل توجه است. در این آثار غلبه¬ی سبک¬ نقاشی انقلاب سبب شده که پوسترهای انقلاب شباهت زیادی با آثار نقاشی معاصر خود داشته باشند و بیشتر از شیوه¬ی نمادپردازی و واقع¬گرایی در آثار گرافیکی انقلاب استفاده شده و تنها پوسترهایی که دارای نوشتار هستند را به راحتی می¬توان از یک اثر نقاشی متمایز کرد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و جمع آوری اطلاعات و انجام تحقیق به روش کتابخانه¬ای می¬باشد.

شناخت خصوصیات آرایه های تزیینی هنر قرآنی (نمونه مورد مطالعه: قرآن عثمان بن وراق، قرن پنجم هجری)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1392
  لاله دانش   الیاس صفاران

قرن پنجم هجری و دوره حکومت سلجوقی، آغاز دوره¬ای پربار در هنر¬های مربوط به کتاب¬آرایی ایرانی و اسلامی است. در این¬دوره قطع کتاب¬ها از عمودی به افقی تبدیل شده و به¬جای پوست از کاغذ استفاده شد. از کاتبان مشهور این¬دوره عثمان بن حسین ورّاق غزنوی است که نسخه¬های متعددی از قرآن را کتابت کرده است و از میان آنها یک نسخه کامل موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد(466 هجری) و بخشی از یک نسخه دیگر در موزه توپقاپی استانبول (484 هجری) موجود می¬باشد. در این پژوهش با روش پژوهشی توصیفی و تحلیلی با ابزار اسنادی و میدانی با مطالعه و بررسی نسخه توپقاپی به شناسایی و تحلیل آن از نظر خوشنویسی و تزیینات کتاب¬آرایی پرداخته شد. این نسخه به خط کوفی و ثلث کتابت شده است و زیبایی، خلاقیت در نگارش، وضعیت فیزیکی سالم، تزیینات و صفحه¬آرایی این نسخه، آن¬را در شمار یکی از نُسَخ منحصربفرد قرار داده است. این نسخه از نظر باقی ماندن خط کوفی به¬منظور تزیین سرسوره¬ها و جزیی از آرایش قرآن¬ها، سرمشقی برای دوره¬های بعد محسوب می¬شود.

بررسی جایگاه گرافیک محیطی در شب، پروژه عملی: طراحی بیلبوردهای تبلیغاتی (فضای سه بعدی)، طراحی تابلوهای هدایت کننده در شب، طراحی گرافیکی بر روی ساختمان ها و بناهای تاریخی در شب (به وسیله نور)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1393
  اصغر جعفری   ابوتراب احمدپناه

چکیده دنیای معاصر فضایی است آکنده از پیام و اطلاعات فراوانی که به طور مستمر مبادله می شوند. چشمهای جستجوگر مردم در محیط همواره به دنبال اطلاعات مورد نظر خود میباشند که بتوانند آنها را در کمترین زمان ممکن به هدف خود برسانند واز این بابت ایجاد آرامش نمایند. با اهمیت موضوع گرافیک محیطی در شب، ما در پژوهش حاضر به بررسی مشخصات اصلی گرافیک محیطی و عوامل اصلی بیان در آن، معرفی ابزارها و امکانات مورد نیاز برای این مقوله در شب و عرصه های دربرگیرنده آن، تجربیات موفق وگوناگون در اقصی نقاط جهان و همچنین نواقص وکاستی های موجود گرافیک محیطی در شهر تهران به خصوص در شب به عنوان موضوع مورد مطالعه ، تحت بررسی قرار داده شده است. از آن‎جایی که تاکنون تصویری جامع و دقیق از گرافیگ محیطی در شب ارائه نشده‎است، هدف اصلی این پژوهش، ارائه‏ی تعریفی نسبتاً فراگیر از مبحث گرافیک محیطی در شب و بررسی ویژگی های آن می‎باشد. اهداف جزئی این پژوهش را نیز می‏توان بدین صورت عنوان نمود: بیان وجه تمایز گرافیک محیطی روز از شب ، ارائه‎ی زمینه‏های کاربردی گرافیک محیطی در شب و معرفی ابزار و لوازم اجرایی تحقق گرافیک محیطی در شب. شایان ذکر است که روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی - تحلیل بوده که در آن از روش های گردآوری اطلاعات به شیوه ی اسنادی و کتابخانه ای استفاده شده است. در انجام این پژوهش سعی شد تا نمونه های گرافیک محیطی مناطق مختلف شهر تهران اجمالاً مورد بررسی قرار گرفته شود که نتایج آن نشان می دهد در کلان شهر تهران به عنوان پایتخت کشور، کمتر شاهد طراحی های گرافیک محیطی مناسب و هماهنگ هستیم و این کمبود در ساعاتیکه از نور خورشید بی بهره هستیم بیشتر نمایان میشود؛ لذا توجه به این امر میتواند زمینههای به کارگیری این بخش از طراحی گرافیک را ایجاد نماید و نیز باعث گردد محیطهایی که در ساعاتی از شب مورد استفاده قرار می گیرند، از جنبه های اطلاعرسانی و زیبایی شناسی بهبود یابد.

بررسی قابلیت های نقوش سنتی ایران در طراحی نشان های گرافیکی – پروزه عملی : طراحی و بازسازی نشانه بیست دانشگاه دولتی ایران با تأکید بر نقوش موجود در بناهای تاریخی منطقه آذربایجان ( مساجد)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1393
  آیدین صفایی   محمد خزایی

در دنیای امروز تنوع زیادی که در طراحی موضوعات مختلف فرهنگی، سیاسی، تجاری، هنری و اجتماعی وجود دارد باعث شده که گرافیک از شاخصه¬های فراوانی برای بیان مقاصد مختلف برخوردار باشد. یکی از این شاخصه¬ها نشانه¬های گرافیکی می¬باشند، که به عنوان شناسنامه برای هر مکان و سازمانِ رسمی و غیر رسمی به¬شمار می¬روند. در این میان بهره¬گیری از پیشینه¬ی تاریخی و هنری ایران، همواره مورد توجه طراحان بوده است. در این پژوهش به بررسی قابلیت¬های نقوش تزئینی بناهای تاریخی ایران در طراحی نشانه¬های گرافیکی پرداخته شده است. از این¬رو، در کلیات این تحقیق به مفاهیم کلی نشانه¬ها و تزئینات بناهای تاریخی ایران پرداخته شد و در ادامه¬ی پژوهش نیز بیست عدد از نشانه¬های ایرانی که در طراحی آن¬ها از نقوش تزئینی بناهای تاریخی بهره گرفته شده بود، از جهت نوع نقوش، دسته¬بندی موضوعی نشانه¬ها و غیره مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتیجه این¬که بهره¬گیری از نقوش تزئینی ملی و تاریخی در طراحی نشانه¬ها، هویت و اعتبار نشانه¬ها را دو چندان کرده و به جهت استفاده از این نقوش، ایجاد ارتباط و انتقال پیام به مخاطب، که از وظایف یک نشانه¬ی موفق به¬شمار می¬رود، به نحو احسنت صورت می¬گیرد.

تحول نقش ریزه ماهی در فرش شهرستان بیرجند طی دهه های اخیر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1393
  فاطمه عاملی   الیاس صفاران

این پژوهش نگاهی مفصل به فرش ریزه ماهی شهرستان بیرجند و تحولات اعمال شده بر آن طی سنوات اخیر است. در همین راستا ابتدا پس از گذر فصل اول مشتمل بر کلیات پژوهش، در فصل دوم چشم اندازی اجمالی به معرفی شهرستان، پیشینه ی بافت، آشنایی با مناطق بافت، ویژگی های فنی فرش بافی و طرح های رایج در منطقه خواهد داشت. کلیات طرح ماهی درهم، ساختار و نحوه ی نگرش بر آن به طور خلاصه، با مراجعه ی اسنادی و کتابخانه ای و سپس چگونگی ورود طرح به منطقه و عوامل مسبب در ماندگاری اش فصل سوم پژوهش را به خود اختصاص می دهد. به دلیل تغییر نام طرح یا نقش ماهی درهم به طرح و نقش ریزه ماهی در منطقه، در بخش های مربوطه ی این تحقیق عنوان طرح و نقش ریزه ماهی به کاررفته است. مباحث فنی طرح شامل رنگ شناسی و ابعاد متنوع فرش ریزه ماهی شهرستان، در فصل سوم مورد پردازش قرار خواهد گرفت. پس ازآن به معرفی اجزای فرش ریزه ماهی، واگیره ی ریزه ماهی، اجزاء و انواع متن و همچنین قالب متنی فرش های ریزه ماهی منطقه پرداخته خواهد شد. تغییرات صورت گرفته بر فرش ریزه ماهی منطقه طی دهه های اخیر، فصل پنجم تحقیق را دربر می گیرد. پس از مقدمه ای بر این بخش، ابتدا تغییرات اعمال شده بر واگیره ی ریزه ماهی مشتمل بر ابعاد، رنگ بندی و همچنین نگاره های واگیره با دو نگاه ساختاری و مقایسه ای بررسی می گردد. سپس تحولات صورت گرفته بر فرش های ریزه ماهی اعم از تغییرات ترکیبی متن، تحولات فنی در رنگ بندی و رجشمار و تغییرات مقیاسی آن مورد کنکاش قرار خواهد گرفت.

تجلی عاشورا در گرافیک ایران با تأکید بر آئین واره های خراسان شمالی؛ پروزه عملی: بازسازی و استفاده از نمادهایی که قابلیت گرافیکی دارند پیرامون موضوع ذکر شده
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1393
  تقی رضایی   منصور مهرنگار

پس از آنکه پاسداری از حماسه عاشورا آن را به یک فرهنگ تبدیل کرد، هنرمندان رشته های مختلف کوشیدند تا هر یک به نحوی به ساحت مقدس امام حسین (ع) و شهدای کربلا عرض ارادت کنند و افکار خود را که نشأت گرفته از مجالس روضه و عزای آن حضرت (ع) بود را در آثار فاخر هنری تجلی دادند. بخشی از گرافیک ایران که به هنر مذهبی و اسلامی تعلق دارد مجموعه ای از نمادها ، نشانه ها ورنگ هایی است که در آئین های عزاداری به اشکال و مفاهیم گوناگون کاربرد دارند. بی شک آئین ها یکی از ارکان فرهنگی هر منطقه به شمار می آید. خراسان شمالی به عنوان استانی با فرهنگ غنی که به گنجینه فرهنگ ها معروف است ، سکونت گاه مردمانی است که صاحبان آئین ، زبان و هنرهای مختلف می باشند.

بررسی کارکردهای فتوگرافیک در طراحی پوستر و بیلبورد با رویکرد نشانه شناسی- پروژه عملی: طراحی پوستر با تکنیک فتوگرافیک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1393
  احسان پارسا   ابوتراب احمدپناه

تا کنون پوسترهای زیادی به صورت استعاری یا بر پایه مجاز و کنایه در سراسر دنیا خلق شده است اما تمیز دادن این آثار و دسته بندی آنها بر مبنای آرایه های ادبی اشراف و تسلط بر ادبیات کلاسیک را می طلبد.آرایه های ادبی در ادبیات به صورت کلامی به کار می روند در صورتی که در آثار گرافیک به صورت غیر کلامی و تصویری قابل در یافت هستند. از آنجاییکه دخل و تصرف در عکس می تواند گونه های مختلفی از انواع فتو گرافیک را به وجود آورد، بعضی از آنها مشابهت هایی با برخی از صنایع ادبی پیدا می کند. این مقاله با هدف خوانش تطبیقی پوسترهای فتوگرافیک با رویکرد نشانه شناسی از منظر آرایه های ادبی قصد دارد ضمن پاسخ به سئوالات ذیل تعداد 14پوستر را از منظر نشانه شناسی ( استعاره، مجاز و کنایه )تجزیه و تحلیل کند. 1- تا چه اندازه آشنایی با ادبیات و دانستن آرایه های ادبی می تواند به غنای پوستر کمک کند؟ 2- نقاط اشتراک و افتراق فنون بلاغی کلامی و غیر کلامی(تصویری) چگونه است؟ بررسی 14نمونه پوستر انتخابی این پژوهش نشان می دهد که اغلب طراحان گرافیک ایرانی و غیر ایرانی برای بیانی رساتر در آثار خود به دنیای استعاره و دیگر آرایه های ادبی وارد می شوند. زمانی که طراح گرافیک از بیان مستقیم پیام پوستر پرهیز می کند قدم در وادی این صنایع ادبی می گذارد. همانگونه که در ادبیات می توان جزییات آرایه ها را مانند:" ارکان تشبیه، نوع استعاره، نوع کنایه و یا نوع مجاز" را مشخص نمود، در فنون بلاغی غیر کلامی( تصویری) نیز می توان با کمی درنگ و تامل در پوستر چنین کرد.

بررسی تطبیقی گرافیک بخش خبر شبکه ی جهانی سحر و شبکه ی آلمانی zdf پروژه عملی: طراحی بسته گرافیکی خبر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1393
  زهرا نجفیان قبادی   ابوتراب احمدپناه

هر برنامه خبری تلویزیونی حاصل یک تلاش جمعی است که سرانجام درقالب یک برنامه خبری که شامل متن وشیوه انتقال خبر به بیننده می شود . هدف از این پژوهش مقایسه ی تطبیقی ابعاد گرافیکی بخش خبر شبکه¬ی جهانی سحر و شبکه¬ی آلمانی zdf می باشد.در این پژوهش با پرداختن به طرح مبحث گرافیک خبر و عناصر گرافیکی در برنامه های خبرتلویزیونی سعی شده است به هدف اصلی رسیده شود؛ با توجه به بررسی های صورت گرفته در میان منابع موجود و پژوهش های انجام شده در مراکز تحقیقاتی و دانشگاه ها، دریافت شد که تحقیق جامعی بر روی موضوع نحوه به کارگیری گرافیک در خبر شبکه¬ی جهانی سحر صورت نگرفته و مقایسه ای با شبکه هایی مانند شبکه¬ی آلمانی zdf -که از رتبه بالایی از نظر گرافیکی برخوردارند- صورت نپذیرفته است .برای حل این مسئله این پژوهش تلاش می کند تا با روش توصیفی تطبیقی، هرچه بیشتر دو مقوله گرافیک و تلویزیون و ارتباط بین آن ها را بشناساند وبه ارائه راه کارهای مثمرثمر دست یابد . در ادامه به منظور تشریح کاربردها و نقاط قوت و ضعف به کارگیری گرافیک در اخبار شبکه سحر ، مبانی نظری پژوهش با توجه رویکردهای شناخت سواد بصری، زبان تصویر و شناخت رنگ براساس نظریه های گرافیک برتین و نظریه هایل برون مورد تبیین قرار می گیرد.شیوۀ بررسی شامل معرفی عناصر گرافیک خبر شبکه zdf و خبرشبکه سحر می باشد . گرافیک تلوبزیونی، چگونگی کاربرد گرافیک در تولید و عرضه ی خبر، گرافیک نوشتاری، رنگ بندی های تصاویر و ترکیب بندی تصویر دردو شبکه ؛مورد مطالعه و تحلیل قرارگرفته است .

بررسی خط نوشته های منسوجات ایرانی از دوره ی اسلامی تا پایان دوره قاجار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سمنان - دانشکده هنر 1393
  مهدیس عظیمی صیاد   ابوتراب احمدپناه

در هر سرزمینی هنرهای کاربردی آن، ابزاری مهم برای انتقال هنر و فرهنگ آن دوره و سرزمین بوده است. در واقع سنت¬های تصویری و مفهومی به صورت کاربردی به نمایش گذاشته می¬شوند. خط و نوشته یکی از والاترین شاخصه¬های هنر دوره اسلامی است،که در طی زمان¬های مختلف بر روی سفال¬ها، منسوجات، قالی¬ها و ... به کار برده می¬شده است. این پژوهش بر این راستاست که جایگاه خط نوشته در منسوجات باقی مانده از آغاز اسلام تا پایان دوره قاجار در ایران (که شامل هشت نمونه از دوره آل بویه، چهار نمونه از دوره سلجوقیان، دو نمونه از دوره ایلخانیان، شش نمونه از صفویان ویک نمونه ار دوره زندیه، هشت نمونه از دوره قاجار می شود) را از دیدگاه بصری مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. این پژوهش بر اساس فرضیه هایی چون: 1. شکل و مضمون خط نوشته ها بنا به تعلق به یک دوره خاص متفاوت بوده¬اند. 2. خط نوشته¬ها نسبت به روش به کارگیری و یا جاگذاری در کتیبه دچار تغییراتی در ساختار نوشتاریشان می¬شوند. 3. بین ارزش¬های بصری و گرافیکی خط نوشته¬ها و نقوش با معنا و مفهومشان رابطه وجود دارد. 4. بازیابی ارتباط بین نوشته و کاربرد پارچه، شکل گرفته است. بدین منظور با بررسی¬های تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و هنری دوره های مذکور و همچنین با پژوهش های اسنادی و کتابخانه ای در باب آداب و رسوم، فرهنگ و پوشاک آنان، این نتیجه حاصل شد که خط در این آثار علاوه بر جنبه کاربردی و زیبایی شناسانه، جنبه مفهمومی و نمادین نیز داشته است. هدف از تحقیق، کشف راز و رمز روابط هندسه پنهان خط نوشته¬ها، کشف ارزش-های گرافیکی و استفاده از دستاوردهای هنرمندان گذشته در مسیر تغییر و تحول و استفاده از خط و گرافیکِ امروز، در طراحی پارچه¬های امروزی است تا به شخصیت و واقعیت فرهنگی خود بازگردیم.

تجزیه و تحلیل نقش های طاق بستان و کاربرد آن در گرافیک، پروژه عملی: طراحی نشانه براساس نقوش استخراج شده از طاق بستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1393
  مزدک شکری کیانی   محمد خزایی

نقش و نگاره در فرهنگ و تمدن ایران سابقه ای دیرینه دارد. در غبار تاریخ، عمده ای از آن ها محو شده و تنها از روی آثار مادی بجای مانده بر سنگ نگاره ها، سکه و ... می توان آن ها شناخت. از این روی با انتخاب محوطه ی تاریخی طاق بستان، سعی بر آن است که با توجه به اسطوره ها و باورهای عامیانه و مذهبی که بن مایه ی شکل گیری این نقوش هستند به بررسی گرافیکی و دسته بندی فرمی و موضوعی آنها پرداخت. با توجه به تنوع این نقوش بر روی اشیاء و ابنیه های دیگر می توان اینگونه پنداشت که از منشاء و باوری همانند شکل گرفته اند. روش مورد استفاده در این پایا نامه روش کتابخانه ای و توصیفی است. و به بررسی چگونگی ارتباط نقوش و مفاهیم آن ها می پردازیم. در محوطه ی تاریخی طاق بستان با توجه نقش های بدست آمده به صورت مجموع 24 نقش در چهار گروه فیگوراتیو، سماوی، گیاهی و جانوری تقسیم نمود. و در نهایت با درک ماهیت و مفهوم آن ها به بررسی گرافیکی آن ها پرداخته شده است و سرانجام با توجه به نوع فرم و ویژگی های بصری آن ها مسیری طراحی شده است تا بتوان از این نقوش به عنوان نشانه هایی امروزی استفاده نمود.

بررسی و تحلیل ویژگی ها وابداعات آثار ملک محمد قزوینی هنرمند دوره قاجار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سمنان - دانشکده هنر 1393
  خدیجه عباسی   ابوتراب احمدپناه

ملکمحمد قزوینی یکی از هنرمندان دوره قاجار در شهر قزوین می باشد که وی را به عنوان خوشنویس معرفی کرده اند. همین امر سبب شده است که در کنار هنرمندان هم عصر خود، که بزرگانی در هنر خوشنویسی بوده اند دیده نشود. هدف اصلی این پژوهش معرفی این هنرمند خلاق به جامعه ی هنری است. با توجه به کمبود منابع مکتوب درباره این هنرمند، تحقیقات علاوه بر منابع کتابخانه ای و اسنادی به صورت میدانی نیز انجام شده است. تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی است. و پژوهش انجام شده حول محور این پرسش صورت گرفته است: ابداعات و نوآوری های آثار ملکمحمد قزوینی دارای چه ویژگی هایی می باشند؟

بررسی نشانه شناسی تصویری در پیکتوگرام ها؛ پروژه عملی: طراحی پوستر با موضوع پیام های فرهنگی در اماکن عمومی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1392
  عاطفه اکبری   ابوتراب احمدپناه

فردینان دوسوسور، زبان شناس سوئیسی و چارلزساندرس پیرس، فیلسوف آمریکایی، که تقریباً هم عصر بودند، بنیانگذاران علم نشانه شناسی محسوب می شوند.امروزه نشانه شناسی همچون رویکردی به تحلیل متن می تواند ما را به گستره ی معناهای متن نزدیک کند. تحلیل نشانه شناختی متن ما را قادر می سازد تا روند شکل گیری معنایی را نشان دهیم که از متن دریافته ایم.در نشانه شناسی، نشانه ها واحد های معنی داری هستند که به شکل تصاویر، اصوات ،اعمال و حرکات و اشیا در آمده اند.نشانه¬شناسی تصویری بخشی از علم «معناشناسی» است که به طور ویژه¬ای فهم ماهیت ویژگی معناها یا وسایل بیان معنایی است که تحت عنوان تصویر شناخته می¬شوند.در این میان پیکتوگرام (pictogram)نوعی نماد بصری است که اطلاعات را به صورت تصویری و بدون استفاده از کلام ارائه می کند. «تصویر نشانه» نوعی نماد گرافیکی است که داستان را به شیوه ای بسیار ساده و همه فهم و فارغ از محدودیت زبانی روایت می کند. بیشک پیکتوگرام نیز،هم بازتاب دهنده و هم آفریننده گفتمانی با افراد است و به رغم برخورد ظاهراً منفعلش، هرگز یک بازنمایی خنثی نیست. پیکتوگرام را نیز باید در حیطه نشانه های دلالنگر خودش تفسیر کرد و آنرا به عنوان بازتاب عالم واقعی، بلکه به عنوان تائیل تصویری نگریست. در این تحقیق سعی شده است روش های خوانش و ارتباط بر قرار کردن در یک گفتمان تصویری همچون پیکتوگرام را بررسی کنیم تا به خوانش ارجح از یک نشانه تصویری و فرایند ارتباط در آن به شکلی منسجم و انتقادی نگاه کنیم که در نهایت بتوانیم روش طراحی و خوانش یک پیکتوگرام را ارزیابی کرده و شاخص های مفید در جهت ارتباط موثر را شناسایی کنیم.

مطالعه فرم و محتوا در نقوش سنگ مزارات گورستان های استان مازندران ( نمونه موردی سنگ مزارات گورستان سفید چاه شهرستان بهشهر (
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده هنر و معماری 1392
  محمد متولی   الیاس صفاران

از آنجا که آثار هنری مناطق مختلف ایران نقش ها و طرح های منحصر به فرد خود را دارند و استان مازندران هم بخاطر شرایط آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی خاص آن از این قاعده مستثنی نبوده و شناخت بنیان های زیبایی شناسانه ی آن ها اهمیت ویژه ای در شکل گیری مبانی تصویری و زیبایی شناسی آن دارد. نقوش گورستان سفیدچاه دارای نوعی مفهوم دینی–آیینی می باشد که برای شناخت آن، لازم است که به بررسی ادیان موجود در این منطقه پرداخت.

بررسی راههای آموزش و تقویت خط تحریری در دوره ابتدایی (در شهرستان بندر انزلی) سال تحصیلی 86-1385
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشگاه پیام نور مرکز تهران - دانشکده علوم انسانی 1386
  زیبا محمودنژاد ماکویی   ابوتراب احمدپناه

چکیده ندارد.

خلاقیت در گرافیک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر 1377
  احمد مصدق   ابوتراب احمدپناه

گرافیک امروز ایران فاقد نوآوری و قدرت خلاقه ای است که بتواند موجب تحول و خلق آثاری کاربردی و در عین حال زیبا، جذاب و نو باشد. آثار گرافیک امروز ایران نه تنها خلاقه نیستند بلکه هویتی ایرانی نیز ندارند و از میراث عظیم هنری ایران بهره ای نبرده اند. با نگاهی به گرافیک سنتی ایران که نمونه های آن می تواند نقوش قالی، کاشیکاری، خطاطی، نقوش روی ظروف ، لباس ها، تصویرگری کتب و نظایر آن باشد، در می یابیم که گرافیک ایران پیوند خود را با گذشته از دست داده و در مقایسه با آثار گذشتگان در ضعف و انحطاط به سر می برد. یکی از دلایل این امر ناشناخته بودن مقوله دیزاین و تفاوت آن با هنرهای زیبا در نزد طراحان به خصوص طراحان جوان می باشد. به عبارت دیگر طراحان ایرانی بینشی صحیح نسبت به گرافیک و کاربردی بودن آن ندارند. گرافیک مثلثی است که طراح، سفارش دهنده و مخاطب هر کدام در یکی از راس های آن قرار گرفته اند. طراحان خلاق به این سه جنبه، نگاهی دقیق و کامل دارند. آنان در عین حال که به حس هنری و کشف و شهود هنرمندانه خود بها می دهند، به اهمیت سفارش دهنده و همچنین مخاطب و بیننده آثار واقفند. توجه به نکات ذکر شده و همچنین توجه به مراحل ایجاد یک اثر گرافیک و فرآیند خلاقیت در طراحی نقش به سزایی در به وجود آوردن آثاری خلاقه و بکر دارد. روانشناسان به طور کلی فرآیند خلاقیت را به پنج بخش تقسیم کرده اند. این مراحل به ترتیب عبارتند از ارائه مساله، آمادگی، ایده یابی، ارزیابی و ارزیابی نتیجه. در پایان نامه با خلاصه کردن مراحل خلاقیت به سه مرحله، چگونگی این مراحل در گرافیک مورد بررسی قرار گرفته است و روشی منطقی و منظم در خلق آثار گرافیک پیشنهاد شده است . در مرحله اول مطالبی دربتره سفارش دهنده و شناخت وی، دریافت و درک پیام و سفارش و آمادگی برای ایده یابی بیان می شود. در مرحله دوم چگونگی ایده یابی و عوامل موثر و مهم در فرآیند ایده یابی مورد بحث قرار می گیرد. بسط و پرورش ایده ها و همچنین ارائه آن ها مواردی است که در مرحله سوم ارائه می شود. این روش منظم چیزی از اهمیت حس هنری طراح نمی کاهد بلکه آن را در مسیری منظم قرار داده و از به هدر رفتن نیروی خلاقیت طراح جلوگیری می کند.

نقش طراحی در بسته بندی به منظور بالا بردن رشد صادرات کشور
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر 1377
  اعظم مسلمی زاده   ابوتراب احمدپناه

بسته بندی عبارتست از محافظی که سلامت کالای محتوی خود را از مرحله تولید تا مرحله مصرف حفظ نماید. اساسی ترین هدف بسته بندی فراهم نمودن سالم ترین و اقتصادی ترین طریقه تحویل کالا از نقطه تولید به آخرین مصرف کننده می باشد. بسته بندی از آن جهت که آخرین حلقه فرآیند تولید کالا و حساس ترین مرحله آن است و در فروش کالا تاثیر بسزایی دارد و مسئلهء ارزآفرینی، و مطرح شدن در سطح کشورهای بین المللی و جلوگیری از کاهش خروج ارز از کشور، همچنین جلوگیری از ورود کالاهای خارجی و به همراه آن نفوذ فرهنگ بیگانه، همه اینها اضافه بر عدم شناخت کافی مسئولین و دست اندرکاران صنایع بسته بندی، برای پرداختن به مسائل مربوط به امر بسته بندی از لحظهء طراحی تا مرحلهء تولید بسته بندی، ایجاد انگیزه نمود. در ابتدا اشاره ای بر تاریخچهء و تعریف بسته بندی داشته و پس از آن اهمیت بسته بندی مورد بررسی قرار گرفته است . مناسب بودن بسته بندی که به مفهوم دادن اطلاعات دقیق درباره ارزش کالا، کیفیت و کمیت آن به مصرف کننده می باشد بدنبال اهمیت بسته بندی آمده است . اگر بتوانیم کالایی را با بسته بندی های مناسب صادر نمائیم، از بسته بندی مجدد آنها در کشورهای دیگر بی نیاز و نقش واسطه ای آنها را در رسیدن کالای تولید شده در کشور خود به دست مصرف کننده از بین برده ایم. خصوصیات یک بسته بندی مناسب در این پایان نامه مورد بررسی قرار گرفته است . در فصل سوم مسئلهء اهمیت طراحی و داشتن آگاهی به طراحی، خلاقیت ، شناخت مواد، روشها و ساختارهای بسته بندی به نحو روزآمد و مدرن و آگاهی مداوم او به ابداعات فنی از عوامل مهم دستیابی به موقعیت محصول نهایی مطرح گردیده و بطور کلی، تمام اطلاعاتی که طراح می بایست در هنگام طراحی یک بسته نسبت بدان آگاه باشد در این فصل طی بخشهای متعدد آمده و در فصل چهارم و پنجم و ششم این اطلاعات در زمینهء مسائل رنگ و فرم و عناصر تصویری و محافظت کالا و شناخت کالا و نحوه ایجاد کشش در مصرف کننده با توجه به مسائل روانشناختی و شرایط فرهنگی و جغرافیایی و همچنین اهمیت مسئله بسته بندی در تجارت و نحوه تبلیغات برای بسته بندی و تکنولوژی و تاثیر آن در بالا بردن کیفیت بسته بندی پرداخته و مشکلات موجود را نیز مورد بررسی قرار داده است در فصل هفتم مسئلهء شناخت مواد، انواع چاپ و نحوه طراحی برای چاپ مطرح شده و در نهایت از تمامی مسائل مربوط به مسئله بسته بندی به منظور صادرات در حد امکان بحث و گفتگو شده است .

بررسی مکتب درویش عبدالمجید طالقانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر 0
  بهرام حنفی   یدالله کابلی خوانساری

این رساله در سه فصل به جهت بررسی مکتب درویش عبدالمجید طالقانی که شامل ریشه ها، زندگی و تحلیل آثار اوست صورت گرفته و در آن از سه مبحث عمده شعر، عرفان و خوشنویسی که عوامل سازنده درویش می باشد، سخن به میان رفته است . با توجه به عضویت او در انجمن بازگشت ادبی، آشنایی او با مسئله عرفان و شعر انجام می گیرد و با داشتن پشتوانه فرهنگی - هنری در خوشنویسی (ابن مقله، میرعلی هروی، باباشاه اصفهانی و میرعماد) و نقاشی مکتب اصفهان و سایر هنرهای زمان، خود را از عوامل سازنده اش غنی ساخته و در جهت ارائه فرهنگ آئینی خوشنویسی که بنیان گذار آن ابن مقله بوده تحقق می بخشد و بعنوان صاحب مکتب و صوفی عرفان خوشنویسی مطرح می گردد. در فصل سوم سعی در ارائه ویژگی های بصری خوشنویسی شکسته و مقایسه آن با خطوط دیگر و نقاشی و صفحه آرایی انجام گرفته است . که مجموع الگوهای درویش برای ادامه صورت خوشنویسی شکسته می باشد. همچنین در این مجموعه سعی در نقد آراء صاحب نظران راجع به پیدایش این خط شده و با ارائه مدارک موجود در نفی آن نظرات مطالبی در خور توجه ذکر شده است ضمن اینکه فهرست کاملی از خوشنویسان این رشته خوشنویسی - که در اکثر تذکره ها حتی ربع این مجموعه ذکر نشده - با ذکر ماخذ آمده است .

بررسی اصول گرافیکی حروف در خطوط کوفی کتیبه های ابنیه دوره سلجوقیان ( باتاکید بر بناهای مسجد جامع کبیر قزوین، مسجد جامع اردستان و مقبره پیرعلمدار دامغان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر 1381
  علی بختیاری   ابوتراب احمدپناه

رساله حاضر در چهار فصل ارائه شده است : فصل اول به ظهور خط کوفی و بررسی جایگاه تزئینی آن در هنر اسلامی می پردازد. در فصل دوم کاربرد کتیبه در معماری مورد مطالعه قرار می گیرد . فصل سوم با نگاهی به عصر سلجوقی بناهای مسجد جامع کبیر قزوین ، مسجد جامع اردستان و بقعه پیر علمدار دامغان که دراین عصر احداث شده اند همراه با کتیبه های این بنا ها معرفی می شوند. در فصل چهارم کتیبه های کوفی مورد نظر در هر بنا مورد تجزیه و تحلیل ، مقایسه و انطباق بامبادی سواد بصری قرار گرفته ، از دیدگاههای مختلف مورد مطالعه قرار می گیرد.در انتها مروری تصویری به کار کاربرد خطوط کوفی تزئینی در سایر هنرهای اسلامی در دوره های مختلف صورت پذیرفته است .

بررسی عملکرد و اصول طراحی در تابلوهای هدایت کننده (راهنما) در برج مخابراتی تهران(برج یادمان)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر 1380
  علی اصغر نادی   ابوتراب احمدپناه

شاید در رابطه با موضوع مستقیم این پایان نامه، به دلیل این که برج مخابراتی تهران، هم اکنون در حال ساخت می باشد ، نتوان مشکلی را بصورت مستقیم مطرح نمود آنچه مسلم است علاوه بر پیشنهادی بودن این تحقیق و نتایج آن، هدف بررسی مشکلات موجود ترافیکی و عبور و مرور در اماکن عمومی بوده تا بتوان از طریق شناخت آنها و شناخت نارسائیها و کمبودهای گرافیکی ، مجموعه ای را که در حال ساخت می باشد. بصورتی بنیادی تر مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و پیشنهادی را جهت جلوگیری از بروز مشکلات رفت و آمد افراد و مراجعه کنندگان به فضای برج ارائه نمود. ما براین باوریم که گرافیک نوین امروز می تواند با توجه به توانایی های خاص در رابطه با طراحی تابلوهای هدایت کننده نقشی مهم را در این رابطه ایفا نماید و باعث سهولت رفت و آمد مردم در اماکن عمومی بخصوص مجموعه برج یادمان شود.