ناصر قایمیان ماندانا موتمنی
حاملگی خارج رحمی (ep) به لانه گزینی تخم بارور (زیگوت) در خارج از پوشش اندومتری رحم گفته می شود. با اینکه در اولین اتوپسی انجام شده در آمریکا (1638) علت مرگ ep بوده است ولی هنوز ep به عنوان یک مشکل باقی مانده است و در هیچ زمانی مثل حالا فکر پزشکان را به خود مشغول نکرده است . با اینکه میزان ابتلای به ep افزایش یافته است (به علت افزایش عوامل زمینه ساز) ولی از میزان مرگ و میر ناشی از ep کاسته شده است . در مقایسه آمار مرگ و میر ناشی از ep که در سالهای 1970 و 1986 انجام شده است ، میزان مرگ مادران ناشی از ep از 3/6 در هزار به 0/5 در هزار رسیده است . این کاهش در مرگ و میر مرهون پیشرفت در تشخیص و درمان به موقع است . شکایات و علائم بالینی بیماران مبتلا به ep همیشه تیپیک نیست و تریاد کلاسیک خونریزی واژینال، درد لنگی و توده آدنکس در تعداد زیادی از بیماران وجود ندارد. به همین دلیل تست های آزمایشگاهی، تست سرومی b - hcg جایگاه ویژه ای دارد که وقتی با یافته های سونوگرافیک مطابقت داده شود، بسیار با ارزش است . هنگامی که b - hcg1800 mlu/lit است با سونوگرافی از روی شکم (tas) و موقعیکهb - hcg100 mlu/lit می باشد با سونوگرافی واژینال (tvs) باید تصاویر ساک حاملگی (g. s) در رحم دیده می شود. دیده نشدن g.s در این هنگام دلیل خوبی بر وجود ep یا حاملگی غیر طبیعی است . یافته های ep در دو روش سونوگرافی شکمی و واژینال که توسط محققین انجام شده، متفاوت بوده است که ناشی از تفاوت فرکانس دو پروب و نزدیکی پروب واژینال به ارگانهای لگنی و نکات تکنیکی دیگر بوده است . بررسی ما برای نشان دادن و مقایسه یافته های ep با دو روش tas و tvs بوده است . این مطالعه بر روی بیماران مراجعه کننده به بیمارستان معتضدی از تاریخ 75/7/1 تا 76/12/29 به مدت 18 ماه انجام شده است که شامل 38 بیمار می باشد. در مقایسه یافته های tas و tvs ما به این نتیجه رسیدیم که دیدن تصویر ساک حاملگی در آدنکس که ارزش تشخیصی ویژه ای دارد با روش tvs از میزان بیشتری برخوردار بوده است (13 مورد در tvs و 4 مورد در tas). اختلاف دیگر در دیدن مایع آزاد در کول دساک بوده است که با tvs در 27 بیمار و با tas در 22 بیمار دیده شده است . یافته ها نشان می دهد که شایعترین نمای سونولوژیک قابل انتظار در ep توده ای با اکوی غیر یکنواخت در آدنکس ها است و مایع آزاد در کول دساک ، بزرگی رحم و تصویر ساک حاملگی به ترتیب پس از آن قرار می گیرند.
