نام پژوهشگر: محمود علوی

تأثیر تورم در ربای قرضی با رویکردی به مبانی امام خمینی (ره)
پایان نامه سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1388
  محمدجواد ولی زاده   محمد موسوی بجنوردی

بررسی موضوع تأثیر تورم در ربای قرضی به لحاظ این که جبران کاهش ارزش پول را ربا و یا این که آن را تخصصاً خارج از محدوده ربا بدانیم بسیار حائز اهمیت است که هدف تحقیق نیز همین امر می باشد لذا و با توجه به الف) مبتلی به بودن مسئله تورم برای بسیاری از مردم و ب) تأکیدات شدید دین اسلام و خصوصا مذهب تشیع مبنی بر حرمت ربای قرضی، در این تحقیق که به روش کتابخانه ای صورت گرفته است بدنبال آنیم تا مشخص کنیم که در دیون و روابط مالی در شرایط تورمی، اگر در بازپرداخت دیون، میزان درصد تورم نیز در نظر گرفته شود و به میزان بازپرداخت اضافه شود چنین امری جایز است یا نه. چهار نظر عمده در مسئله وجود دارد: الف) عدم جبران کاهش ارزش پول مطلقاً ب) جبران کاهش ارزش پول مطلقاً ج) نظریه های تفصیل د) نظریه مصالحه؛ در این تحقیق پس از رد نظرات رقیب به این نتیجه می رسیم که جبران کاهش ارزش پول نه تنها جایز بلکه لازم و ضروری است ولی نه به طور مطلق بلکه باید شرایط تورم را در سه حالت: الف) تورم شدید همراه با واکنش عرف ب) تورم خفیف بدون واکنش عرف و ج) تورم متوسط بدون مشخص شدن واکنش عرف و یا عدم آن؛ در نظر گرفت در فرض اول، جبران کاهش ارزش پول و محاسبه تورم در باز پرداخت دین، جایز و بلکه لازم است و تخصصاً از موضوع ربا خارج می باشد در فرض دوم جبران تورم جایز نبوده و ربا می باشد و در فرض سوم، جبران تورم جایز نمی باشد ولی مصالحه راه احتیاط است.

حقوق همسایگان و قوانین آپارتمان نشینی در فقه اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1389
  اعظم صفری   محمد صدری

علاوه بر این زندگی در آپارتمانها مستلزم توجه و دقت کافی نسبت به وضعیت همسایگان نیز می باشد. اگر چه در فقه اسلامی لزوم توجه و رسیدگی به همسایگان بارها مطرح شده است، اما به نظر می رسد که موضوع آپارتمان نشینی کمتر از دیدگاه های فقه اسلامی مورد بررسی قرار گرفته، که شایسته است اندیشمندان این علم با توجه به نیاز مردم و گرایش بیشتر آنان به آپارتمان نشینی در این موضوع هم وارد شده و جوابگوی نیازهای به روز جامعه علی الخصوص آپارتمان نشینان باشند. در این پژوهش سعی بر آن است که محقق به مطالعه و بررسی حقوق همسایگی و همسایگان در قوانین آپارتمان نشینی بویژه از دیدگاه فقه اسلامی بپردازد. آنچه که در اینجا لازم است بیان گردد ذکر این نکته است که پژوهش حاضر جهت پایان نامه دوره کارشناسی ارشد رشته الهیات گرایش فقه و حقوق اسلامی تدوین شده و محقق هیچگاه ادعا ندارد که به طور کامل به رفع این معضل از دیدگاه فقه اسلامی پرداخته است. بلکه امیدوار است که این پایان نامه به عنوان فتح بابی جهت دیگر دانشجویان، اساتید، روحانیون و اندیشمندان جهت ادامه مطالب ذکر شده باشد. بیان مسئله: « دین اسلام» آیین جهانی و جاودانی است که قوانین و موازین آن از سرچشمه وحی جاری گردیده و چون مقررات آن منشایی آسمانی دارد ، گستره این دین تمامی حالات فردی و اجتماعی را در برمی گیرد، مصالح و مفاسد امور، روابط و پیوستگی ها , ظاهر و باطن کارها را در نظر می گیرد و در اثر گذشت زمان و یا مقتضیات سیاسی و اجتماعی در اصل این قوانین دگرگونی ایجاد نمی شود ولی با توجه به پیشترفتها و توسعه بشر این قوانین قابل انعطاف بوده و به روز می گردند. دین اسلام به انسان از دیدگاه فردی و اجتماعی و مادی و معنوی تواماً می نگرد که این نگرش چند وجهی، در غایت و نتیجه با یکدیگر هیچ تفاوتی ندارند به همین دلیل هماهنگی ما بین حقوق شخصی و منافع عمومی و امور مادی و مسایل اخروی تنها با به کار بستن صحیح دستورات قرآن میسر است و بجز آن دیگر راهها عبث و بیهوده می باشد. دین اسلام برای همسایگان نیز همچون خویشاوندان، حق و حقوقی قایل شده است که هر شخص و یا اشخاصی بخواهد این حقوق را نادیده گرفته و یا آنرا زایل نماید، گناهکار و متجاور به شمار آمده و مستوجب عذاب است. حق همسایگی در دین اسلام، آنچنان اهمیت دارد که در قران کریم پس از مطرح نمودن احکام و قوانین توحید و یکتاپرستی و اجتناب از شرک ورزیدن به ساحت پروردگار متعال، دعوت عملی به تضامن و تعاون اجتماعی نموده است. خداوند در قرآن کریم در برشمردن مجموعه ای از حقوق اسلامی افراد مسلمان نسبت به یکدیگر، نیکی به چند گروه, از جمله نیکی به همسایگان را به افراد مسلمان و دیگر بندگانش سفارش می فرماید، که آیه زیر که از سوره نساء آیه 36 در اینجا آورده می شود موید همین مطلب است . «و به همسایه نزدیک و همسایه دور احسان کن" دستور قرآن دراین آیه در خصوص همسایگان، اعم از مسلمان، خویشاوند و حتی همسایه غیرمسلمان ,متضمن برنامه ای است که اگر از سوی مسلمانان به کار گرفته شود و در سطح جامعه اسلامی عملی گردد، بسیاری از مشکلات ومعضلات جوامع انسانی به لحاظ امنیت روانی، تسهیلات زندگی و مناسبات اجتماعی رفع می گردد. ارتباط با همسایگان و خوش رفتاری با آنان در فرهنگ قرآن و عترت در حدی حائز اهمیت است که ائمه معصوم علیهم السلام در سخنان گهربار شان بارها و بارها به آن اشاره فرموده و حتی یکی از اهداف بعثت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را نیز ارتباط مناسب اسلامی با همسایگان دانسته و نیکی به همسایه را در ردیف واجباتی چون نماز و از جمله مکارم حسنه اخلاق اسلامی برشمرده اند. در احادیث پیامبر اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه شیعه علیهم السلام مطالب و حدیثهای فراوانی درباره همسایه و رعایت حقوق آن آمده است. برابر با احادیث، پیامبر اکرم (ص)، همسایه را به مثابه خود او فرض کرده و حرمت همسایه را همچون حرمت پدر و مادر دانسته است . همچنین بنابر روایت دیگر پیامبر (ص) داشتن همسایه صالح را از موجبات سعادت انسان قلمداد کرده است. در جایی دیگر از دیدگاه پیامبر حمایت از همسایه مصداق شجاعت و قدرت تلقی شده است. در حدیثی دیگر از پیامبر حرمت همسایه در حدی دانسته شده است که آزردن او باعث سلب ایمان از فرد مسلمان می گردد. همچنین در حدیث دیگر از پیامبر, کسی که همسایه خود را بیازارد لعن شده است در احادیث دیگر معصومین (ع) همسایه، از چنان منزلتی برخوردار است که حتی در هنگام دعا کردن باید او را بر خود مقدم دانست، چنانکه براساس حدیثی، منسوب به امام حسن(ع)، حضرت فاطمه علیهما السلام تا صبح برای زنان و مردان همسایه دعا فرمودند ولی در حق خود دعا نکرده و فرمودند: "اول همسایه پس از آن اهل خانه" متاسفانه در دنیای ماشینی امروز روابط عاطفی و انسانی مردم با یکدیگر آنچنان به ضعف گراییده است که, همسایگان نزدیک نیز کوچکترین اطلاع و خبری از حال یکدیگر نداشته و حتی گاهی پس از چندین سال سکونت در کنار یکدیگر و در یک محل، هنوز نام یکدیگر را نمی دانند. دین اسلام به شدت این رویه را محکوم و نکوهش می کند و سفارشهای اولیای بزرگوار اسلام در این باره موجب شگفتی است. حضرت علی علیه اسلام به عنوان امام اول مذهب شیعه در آخرین وصیت های خود و در آستانه شهادت چنین می فرمایند: « از خدا بترسید! از خدا بترسید! درباره همسایگان که همواره مورد سفارش پیامبرتان بوده اند. (آن حضرت) به قدری درباره آنان (همسایگان) سفارش می کرد که گمان می بردیم برای ایشان میراثی قرار خواهد داد» همانگونه که در دین مبین اسلام آمده است که فرزندان خود را مطابق روز ترتیب نمایید، ورود هر پدیده و اختراع جدید و ارایه آن به جامعه بشری و همچنین نحوه استفاده از آن پدیده و یا اختراع مطابق با احکام اسلامی, فرهنگ خاص خود را می طلبد و لذا در زمانیکه پدیده و یا شیئ جدید به جوامع انسانی عرضه می گردد؛ باید فرهنگ استفاده از آن نیز مورد توجه قرار گرفته و به کاربران آن وسیله آموزش داده شود.

حدود ارتباط با نامحرم در فضای مجازی(چت، ایمیل، پیامک....) و بایسته های حقوقی آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده الهیات 1391
  منصوره ازغندی   محمود علوی

آدمی در دو جنس زن و مرد آفریده شده است و خداوند گرایش این دو جنس به یکدیگر را در نهاد آن ها سرشته است. طبیعت انسان، عرف جامعه و شریعت اسلام هم براین گرایش صحه گذاشته و آن را به عنوان بدیهی ترین اصل فطرت پذیرفته است. موضوع رابطه زن و مرد نامحرم از اهمیت ویژه ای برخوردار است از آنجایی که ما در یک کشور اسلامی زندگی می کنیم و از دین مبین اسلام پیروی می نمائیم جای بسی تعجب است اگر گمان کنیم که دین اسلام برای ایجاد حریم میان روابط زن و مرد ، حد و حدودی تعیین نکرده است. در این تحقیق سعی شده ضمن معرفی محارم به بررسی حجاب از دیدگاه قرآن و روایات و منظر عقل پرداخته شود و ارتباط با نامحرم در فضای مجازی بررسی و تبیین گردد. و اینکه ضمن اشاره به شرایط حضور اجتماعی زنان بیان می کنیم که اسلام نه تنها مخالف با حضور اجتماعی زن نیست بلکه با حفظ شرایطی در موارد بسیار این امر را مورد سفارش قرار داده است که حفظ این حدود در ارتباط زنان با جنس مخالف موجب استحکام بنیان خانواده و دور ماندن از آسیب های فراوانی می شود که به برخی از آسیبها در این تحقیق اشاره شده است و در پایان ضمن تعریف فضای سایبر و مزایا و معایب اینترنت با استفاده از روایات و نظر مراجع به این نتیجه میرسیم که تصور اشتباه است که افراد جامعه حتی برخی متدینین ما که حاضر نیستند در فضای واقعی به راحتی با نامحرم ارتباط برقرار کنند. در اینترنت ضمن چت با نامحرم به راحتی گفتگو می کنند ، از دوربین کامپیوتر جنس مخالف را می بینند و ... چرا که در برخی موارد فقط به صراحت حکم به عدم جواز داده اند و در مواردی مشروط به عدم ریبه و خوف در گناه که به تحلیل نظر فقها پرداخته می شود و قانون نیز برای آنانکه به حریم دیگران آسیب برسانند مجازات سختی را در نظر گرفته است.

بررسی قاعده غرور در فقه و حقوق با رویکردی به آراء حضرت امام خمینی (ره)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم 1386
  زینب خیریه   محمد موسوی بجنوردی

چکیده ندارد.

بررسی معیار و مفهوم کودکی در فقه و حقوق با رویکردی بر نظر حضرت امام خمینی (ره)
پایان نامه سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی 1387
  نرجس فیروزآبادی   محمد موسوی بجنوردی

چکیده ندارد.

حقوق بشر از دیدگاه اسلام با نگرشی به افکار ونظرات امام خمینی (س)
پایان نامه پژوهشکده امام خمینی (س)و انقلاب اسلامی 1388
  محسن حسن زاده لیلاکوهی   محمد موسوی بجنوردی

در رساله ی حاضر ابتدا به بررسی ریشه های حقوق بشر در اسلام و نیز آن دسته از حقوق اساسی انسان که در تعالیم اسلام مورد توجه قرار گرفنه و اثری از آن ها در اعلامیه ی جهانی حقوق بشر و دیگر معاهدات مربوطه دیده نمی شود، پرداخته ایم. سپس روش های تطبیق موجود بین مفاهیم حقوق بشر و احکام اسلام را مورد توجه قرارداده، موارد اختلاف را به بررسی نشسته ایم. در این مسیراز بیانات و ارشادات رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی (ره ) بهره برده، در نتیجه موارد اختلاف را به چهار دسته ی اصلی تقسیم نموده ایم: 1- مواردی که بررسی آن ها فائده ی عملی چندانی در بر ندارد. 2- مواردی که به آسانی می توان اختلافات را به طور نظری برطرف نمود. 3- مواردی که با وجود اختلاف نظر، می توان راهکار عملی برای اختلاف ارائه نمود. 4- مواردی که احتیاج به امعان نظر و در متقابل بیشتردارد. در این مختصر مباحثی همچون حقوق زنان و کودکان، برده داری و شکنجه ، حقوق اقلیتهای قومی و مذهبی به طور ویژه مورد بررسی قرار گرفته است.

تاثیر مهاجرت افاغنه بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران( با تاکید بر مسئله اشتغال)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1381
  محمود علوی   ابوالفضل شکوری

امنیت مهمترین نیاز هر جامعه است . امنیت ملی عبارت است از: حفظ جان مردم، فرهنگ تمامیت ارضی، سیستم سیاسی، اقتصادی و حفظ استقلال وحاکمیت کشور از تهدیدات . تهدیداتی که امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را به خطر می اندازدهم جنبه خارجی دارد و هم جنبه داخلی و با توجه به فریضه تحقیق یکی از مسائلی که امنیت داخلی کشور را مورد چالش قرار می دهد بیکاری است و یکی از عواملی که در حال حاضر می تواند بیکاری را تشدید کند، حضور بیش از 2 میلیون و 350 هزار مهاجر افغانی و تصاحب یک میلیون و 600 هزار فرصت شغلی از سوی آنها است . هر چند که 91 درصد این تعداد فاقد تخصص می باشند اما 64 درصد جمعیت بیکار ایرانی هم فاقد تخصص می باشند. بنابراین با توجه به شرایط مشابه دو گروه از لحاظ تخصص، اشتغال مهاجران افغانی تهدیدی برای اشتغال اتباع بومی محسوب می شود. ادامه این روند می تواند پیامدهایی به شرح ذیل داشته باشد: افزایش بیکاری ، پائین آمدن سطح زندگی ، جایگزینی کارگران افغانی به جای افراد بومی ، استفاده از یارانه ها ، افزایش جمعیت ، خروج ارز از کشور، بروز بیکاری پنهان و مشاغل کاذب و نپرداختن مالیات از طرف مهاجران افغانی به دولت و همه اینها ضریب امنیت ملی را کاهش و دامنه تهدیدات متوجه آن را افزایش می دهد.

‏‎heinrich bolls kurzgeschichten im deutschunterricht nach kimmunikative-kooperativ orientierter methode‎‏
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس 1378
  محمود علوی   تورج رهنما

موضوع مورد بررسی این تحقیق داستانهای کوتاه هانریش بل می باشد. داستان کوتاه به زغم نویسنده بهترین و کامل ترین نوع ادبی محسوب می شود. این داستانها تاکنون در دانشگاهها ودیگر مراکز آموزش زبان آلمانی به عنوان مواد درسی جهت ترجمه مورد استفاده قرار گرفته اند، اما از آنها می توان به منظور تدریس زبان آلمانی نیز استفاده کرد. این نکته قابل ذکر است که روشهای آموزشی بر مبنای ترجمه و دستور زبان متاسفانه نه تنها در دروس مرتبط بلکه در دروس ادبی و درک مفهوم نیز بکار گرفته می شوند. اغلب بدین دلیل که تعداد چشمگیری از اساتید علی رغم برخورداری از دانش زبانی با روش های آموزشی روز آشنا نیستند. این تحقیق در پی اثبات این مدعاست که بخاطر زبان و ساختار ساده داستانهای کوتاه بل از آنها می توان به نحو وسیع و موثری در آموزش زبان آلمانی بعنوان زبان خارجی استفاده کرد. سادگی یکی از عوامل مهم در روش پیشنهادی در این تحقیق به شمار می آید. داستانهایی را که در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرند‏‎،‎‏ می توان به دو گروه تقسیم کرد. دسته اول داستانهای جدی و بعضا غم انگیزی هستند و نویسنده در آنها با وجدانی آگاه و درنقش یک مشاهده گر از بی عدالتی و روابط نادرست بین انسانها انتقاد می کند. این داستانها اغلب شاهدهایی واقع بین از وقایع تلخ دروان جنگ و پس از جنگ جهانی دوم هستند. دسته دوم طنزهایی هستند که بل با لحنی شاد و اغلب ضمن غلو و گزافه گویی عادات ناشایست و نقاط ضعف لحظه لحظه های زندگی فردی و اجتماعی انسانها را برملا می سازد. این تحقیق ضمن بحث و مقایسه روشهای تدریس سنتی و برشمردن نکات قوت و ضعف آنها با روش ارتباطی-گروهی، راه کارهای عملی برای ایجاد روش مزبور ارائه می کند. طبق این روش معلم نقش اصلی را نداشته و شاگردان (دانشجویان) شنونده محض نیستند، بلکه در روند آموزش سهیم هستند و فعالانه بر طبق توانایی های خود آن را به پیش می برند. گذشته از کاربرد عملی از داستانها در موقعیت های مختلف آنها درباره داستانها به بحث می نشینند و عقاید خود را ابراز می دارند، که در این روش از جایگاه ویژه ای برخوردار است، زیرا کسی که بتواند درباره این داستان بحث کند مطمئنا بسیار بهتر و راحت تر قادر به ترجمه آن خواهد بود تا کسی که تنها از راه ترجمه با یک داستان آشنا می شود.