هدف از تحقیق «تحلیل مردم شناختی پدرسالاری در شکل گیری عقاید و باورهای خانواده» بررسی جایگاه ارزش ها و مطرح کردن دو طرز تفکر در دو نسل متفاوت می باشد. از آنجا که در زندگی امروزی، هر فرد، بار مشکلات شخصی، روانی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی خویش را به تنهایی به دوش می کشد، شیوه زندگی «پدرسالاری» به صورتی که در گذشته رایج بوده است و در سریال پدرسالار به تصویر کشیده شده است جای بحث و تأمل دارد. و با توجه به تغییر نگرش ها و ارزش ها که دارای روند تدریجی می باشد این تحقیق بر مبانی نظری به نظریه ارزشی اینگلهات، کنش متقابل نمادی، فراساختارگرایی تحقق یافته است، روش تحقیق پژوهش تلفیقی از پیمایشی و تحلیل گفتمان می باشد. ما با توجه به تلفیقی بودن روش تمامی قسمت های سریال را مورد بازبینی و تحلیل قرار داده ایم و در عین حال پرسشنامه ای با توجه به مقوله های مورد بررسی سریال و نظریه های تحقیق تنظیم و از دست اندرکاران رسانه صداوسیما تکمیل نموده ایم تا با توجه به فاصله پخش سریال از زمان حاضر توانایی ارائه نظرات را هم از بعد رسانه ای و هم از بعد نگرشی داشته باشند. آنچه می توان به آن اشاره کرده توجه به ارزش ها و مقاومت های صورت گرفته در خصوص تغییراتی است که تدریجی در این خصوص صورت می گیرد و افراد خواسته یا ناخواسته به آن جامه عمل می پوشانند. این روند به شکل کاملاً سنجیده ای در سریال پدرسالار نمود پیدا کرده است که نتایج و حاصل تحقیق در پی ارائه شده است

هر روز هر روز مسافران زیادی از اقشار مختلف جامعه جهت جابجایی ازایستگاه های مترو استفاده میکنند.در محل رفت و آمد مسافرین و مکانی که برای انتظار مسافرین در نظر گرفته شده است.انواع تابلوهای هنری جهت معرفی فرهنگ کشورمان نصب شده است. البته با توجه به عنوان پژوهش " بررسی جنبه های مردم شناختی تابلوهای هنری مترو تهران خط 2 " از مبدا صادقیه تا مقصد تهرانپارس میباشد.و تنها برخی از این اثار قابل بررسی از دید مردم شناختی بوده که مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نصب تابلوهای هنری در این استگاه ها بیشتر جنبه تزیینی دارد و با هدف ایجاد تنوع و زیباسازی فضاهای قابل رویت صورت گرفته است.و هر تابلو بنا به موضوع اثر متناسب با نام ایستگاه نصب شده است. هر اثر هنری قبل از هر چیز یک نماد محسوب میشود معنی خاصی که به یک نماد میدهیم در هر فرهنگ بنا به سنت ویژه همان فرهنگ تفسیر و تعبیر میشود. در مردم شناسی نمادین این باور حاکم است که پی بردن به مفاهیم از طریق نمادها صورت میگیرد و بدین منظور در این پژوهش از نظریات مردم شناسان نمادین که فرهنگ را مجموعه ای میدانند که از خلال نمادها و نشانه ها درک تفسیر میشود استفاده شده است. در این پژوهش تابلو های هنری مترو بر اساس موضوع دسته بندی شده است. در تقسیم بندی موضوعی تابلو ها بر اساس موضوعاتی از قبیل اسطوره ،آیینها ،آداب و رسوم ، مراسم ، عزاداری، جنگ تحمیلی، طبیعت ،حیوانات و غیره میباشد.و همچنین نام اثر- نام هنرمند – نام ایستگاه – اندازه اثر – جنس اثر پرداخته شده است . در این پژوهش به تحلیل و تفسیر مردم شناختی این آثار پرداخته و راز و رمز این آیینها ،اعتقادات ،باورها و طبیعت و . . . را بشناسیم.

چکیده: نوشتار حاضر با علم به اهمیت موضوع فرهنگ و روند رو به رشد تغییرات در آن، به بررسی رابطه نوگرایی و سنت در ساختار معماری خانه های روستای اشلق از توابع شهرستان میانه، با تمرکز بر جنبه های مردم شناختی و فولکلوریک آن پرداخته است. با اندکی تامل می توان دریافت که هر گونه تغییر در نمادها و اجزا به کار رفته در هر کدام از عناصرتشکیل دهنده معماری خانه ها، به مثابه تغییر در فرهنگ عامیانه، حافظه تاریخی ، باورها و رسوم بوده است. در واقع وابستگی نهانی بین معماری خانه ها و فرهنگ و آداب و رسوم مردم این روستا وجود دارد که این دو، در طول تاریخ باعث حفظ باورهای اعتقادی و بومی شده اند.امروزه با روند رو به رشد جهانی شدن و ورود کالاهای غیر بومی به شهر ها و روستا ها، با نوعی تناقض و گاهی مقاومت و تلفیق در استفاده از عناصر سنتی نهفته در معماری خانه ها و عناصر نو و مدرن رو به رو هستیم که گاهی این میل به حفظ ساختار قدیمی بنا همچون کوبه ها از یک سو و استفاد از کالاهای مدرن مانند آیفون های تصویری از سوی دیگر نوعی آشفتگی و بی نظمی را در معماری خانه آشکار کرده است . در این تحقیق ضمن بررسی باورها و اعتقادات فرهنگی و سنتی مرتبط با خانه های روستای اشلق در چند فصل ، به ظهور معماری مدرن نیز پرداخته شده است. معماری که به نظر می رسد با ورود به روستا به آرامی باورهای کهن را از یاد خواهد برد. کلید واژه ها: 1- فرهنگ، 2- فرهنگ عامه3- نوگرایی4- سنت 5- مسکن 6- معماری 7- معماری بومی- سنتی 8- معماری مدرن

روند خلق آثار هنری در ایران اغلب در چارچوب ارزش ها، سنت‏ها و مفهوم های درونی هنرمند شکل گرفته است. تجربه های گذشته نشان می‏دهد قلمرو هنر ایران هیچ گاه بسته و محدود نبوده است. با توجه به موقعیت جغرافیایی، ایران همیشه با تمدن های بزرگ شرق و غرب به طور مستقیم در تماس بوده است. پدید آمدن دگرگونی در ساختار اجتماعی ایران را باید منبعث از روابطی دانست که ایرانیان در سطوح مختلف با غرب برقرار ساختند. ایرانیان با تمدن و معارف اروپایی در دوره قاجاریه آشنا شدند و در این دوره بود که ایران بدون واسطه با سیاست اروپایی روبرو شد. کاخ گلستان، کاخی قدیمی و با قدمت صد و پنجاه ساله است که معماری آن به تقلید از معماری دوره صفویه در دوره قاجار و به دستور ناصرالدین‏شاه ساخته شده است. این مجموعه، ترکیبی از کاشی‏های معماری قدیم و جدید دوره‎های زندیه، قاجاریه و پهلوی است که بیشتر تغییرات، تعمیرات و ساخت بناها به زمان قاجار برمی‎گردد که در این مبحث موضوع کاشی کاری های این کاخ مورد پژوهش محقق می باشد. در این پایان نامه به بررسی و تحلیل نقوش کاشی‏های کاخ گلستان از دیدگاه مردم شناختی و رابطه این نقوش با گرایش به غرب از جنبه های مختلفی از قبیل زیباشناختی، رنگ های به کار رفته در نقوش و رابطه آن ها با مفاهیم و ارزش های ایرانیان، ورود عناصر جدید در طرح‎ها و نقش های کاشی‎کاری‏های سنتی، تغییر نقش ها از سنتی به سبک جدید، لباس های سربازها و چهره افراد در کاشی‎کاری و تغییر نقش‏های گل از گل‎های سنتی مثل نیلوفر به گل سرخ یا رز پرداخته شده است.

فرهنگ شفاهی هر جامع های بیان گر جزئیات فراوانی است از رخدادهایی که در مسیر زمان در آن جامعه به وقوع پیوسته است. گردآوری فرهنگ معنوی ایران که از اوایل قرن حاضر در این کشور به شکلی چش مگیر آغاز شد، پژوه شهای بنیادینی را پدید آورد است که در کنار « امثال و حکم » که بسیاری از تحقیقات بعدی به نحوی وا مدار آن هاست. یکی از ارزشمند ترین کارها در این حوزه جزو بزرگ ترین گردآوری هایی است که توسط علامه علی اکبر دهخدا صورت گرفته است.اگر فرهنگ را گنجینه ای « لغت نامه » انباشته از آفرینندگی بشر در تمام حوزه های زبان، آداب، رسوم، دین، احکام شایسته و ناشایست بدانیم که در طول روزگاران پدید آمده است و زبان را جزئی از آن که از مه مترین عوامل انتقال فرهنگ است، باید برای ارتباط کلامی که از گسترد هترین رفتارهای انسانی است اهمیتی خاص قائل شویم. با بیان این مقدمه و کشف نقش ارتباط کلامی در فرهنگ؛ برای تحقیق و جستجو در حوزه به عنوان واحد تحقیق انتخاب شد تا به کمک آن بتوان اطلاعات پیدا و پنهان « ضرب المثل » فرهنگ از منظر ارتباط کلامی ضرب المثل ها را به جهت شناختن آداب و رسوم و خلقیات و اخلاقیات و در مجموع بعضی زوایای فرهنگی زندگی مردم استخراج که روشی نوین برای پژوهش متون ارتباطی است و برای شناخت معنی به کار « تحلیل گفتمان » نمود. در این پژوهش از روش رفته در پیام کاربرد دارد، استفاده شد. با توجه به بین رشت های بودن کار در دو رشته جامعه شناسی و ارتباطات نظریه هایی از این دو رشته جهت تدوین چهارچوب نظری انتخاب گردید. در مرحله بعد 100 ضرب المثل پرکاربرد و مصطلح در زبان روزمره انتخاب شد. شاخص هایی نیز جهت سنجش و دست هبندی ضرب المثل ها تعریف شد. شاخص هایی نظیر موضوع (امر / نهی / پند) دو وجهی بودن (خوب / بد)، تصویر ، شعر، طنز، شبانی / کشاورزی و... .در پایان جداول تنظیم شده از ضرب المثل ها تحلیل شده و نتایج آن هاگزارش گردید.

هوره آوازه سنتی است که از دیرباز به عنوان یکی از مزامیر باستانی در ستایش اهورامزدا بوده است. اهوره پاره نخست اهورا مزدا است . هنر هوره محملی برای حفظ و نگهداری اشعار عامیانه بوده و ادبیات زیبا و دلنشین یک مرز و بوم را از نسلی به نسل دیگر انتقال داده و حفظ نموده است و یکی از عوامل زنده نگه دارنده زبان ها و گویش های محلی است. هوره نوای دلنشین و زیبایی است که هوره خوانان با تکیه بر ارزش های قومی و قبیله ای خویش سعی می کنند که یک نظام ارزشی را در اذهان زنده نگه دارند، آواز هوره اغلب توسط مردان صورت می گیرد و دارای مقام های مختلفی همچون غریبی، دو دنگگی، ارکوازی- کوهستانی- باریه- زمزمه، ئیوار و خیال و ... می باشد. از هوره خوانان متاخر می توان اولعزیز (عبدالعزیز) و علی نظر و از هوره خوانان متقدم می توان صید قلی کشاورز و ابراهیم حسینی را نام برد. محتوای شعری اشعار هوره و مور ، مضامینی اخلاقی، حماسی، اجتماعی و فرهنگی است هدف از این تحقیق بررسی، شناخت و تحلیل مردم شناختی محتوای اشعار کردی در آواز سنتی هوره و مور بوده است که نگرش مردم شناسانه هوره خوانان به مسائلی چون- فرهنگ و رسوم، ارزش های انسانی و اخلاقی و اجتماعی و همچنین ارزش های دینی مشخص برای پژوهشگر محقق باشد. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که تجانس مردم با نوع ارزش هایی که در اشعار آواز هوره و مور وجود دارد باعث شده است که این آوازها به عنوان میراثی گرانبها زنده نگه داشته شوند. در این پژوهش از روش کتابخانه ای و اسنادی و مشاهده میدانی و مصاحبه با هوره خوانان و مور خوانان استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که اشعار هوره و مور برایند زندگی اجتماعی افراد شامل زندگی شخصی، عشق ، مسائل اجتماعی و حوادث و اتفاق های تاریخی منطقه نظیر جنگ های طایفه ای می باشد. بیشترین ابیات زیبای هوره و مور فولکلور بوده و قدرت شعری بهترین نماد و ویژگی برای یک هوره و مور قابل قبول به شمار می رود. نقش آواز همپای قدرت شعری در این هنر به چشم می خورد. واژگان کلیدی: هوره، مور، سوگ، سور، آواز مقامی، ایلام

چکیده پایان نامه ( شامل خلاصه ، اهداف ، روشهای اجرا و نتایج به دست آمده ): با شناخت جایگاه گیاهان در تأمین نیازها، می توان به شناخت تفکرات انسان و سازمان هایی که در جهت تأمین این نیازها ایجاد می شود پی برد و در این روند به ساختار اجتماعی و فرهنگی دست یافت.علاوه بر آن با بررسی نقش گیاهان در باورهای فرهنگی، جایگاه واقعی آنها در مراتب تکامل شناخته می شود که این شناخت یکی از وجوه اهمیت انجام این پروژه می باشد. جایگاه گیاهان در تأمین نیازها و نقش آن در فرهنگ مردم در ابعاد مختلف یکی از موضوعاتی است که درمردم شناسی ، بخصوص در کشور ما کمتر مورد توجه بوده است بنابراین ضرورت توجه به این موضوع برای پر کردن این خلاء ضروری می نماید. هدف عمده این پروژه شناخت پایگاه گیاهان در ابعاد مختلف فرهنگ مادی و غیر مادی مردم منطقه سنندج و بیجار و تحلیل آن در قالب چهار چوب نظری « ژرژدومزیل » و « کارکردی » می باشد بر این اساس مقصود آن است که از یک طرف نقش گیاهان در تأمین نیازهای انسانی مورد بررسی قرار گیرد و از طرف دیگر نحوه روند تغییرات و کارکردهای جایگاه گیاهان در باورهای فرهنگی مردم بررسی شود و شناخت ارتباط افسانه ها با نقش گیاهان در باورهای مردم منطقه و شکل گیری ارکان فرهنگی گیاهی هدف دیگر این پروژه می باشد. برای اجرای این پروژه به روش میدانی - اسنادی از ابزار پرسشنامه ، مشاهده همراه با مشارکت ، مصاحبه و کتاب ها و اسناد مرتبط ، اطلاعات اولیه گیاهان دارویی جهت ثبت جمع آوری شد. سپس با مراجعه گیاه درمانی های سنتی در زمینه نام محلی ، نواحی برداشت ، نحوه ، مقدار و نوع مصرف این گیاهان و حتی مطالعه کتاب قانون در طب ابوعلی سینا و تقویم الابدان ، نسبت به تکمیل اطلاعات اقدام شد.مصاحبه با افراد بومی آگاه و تجربی از جمله پیرمردی کهنسال که اصرار شدیدی بر عدم استفاده از ضبط صوت و دوربین عکاسی و حتی موبایل داشت در زمینه افسانه های گیاهان تحقیق مرا بسیار یاری نمودند.جالب است در نتایج تحقیق به گیاهانی برخوردیم که در منابع به مصرف دارویی و درمانی آنها اشاره نشده بود، در حالی که توسط مردم محلی برای مصارف دارویی از آنها استفاده می شد.وهمچنین نوع معیشت، محل سکونت ، پایگاه اقتصادی ، سن و جنسیت افراد در میزان آشنایی ، میزان مصرف ، شناخت خواص گیاهان و کاربرد آنها تاثیر بسزایی دارد. ازهمه مهمتر اعتقاد و ایمان و باور قلبی و جنبه تقدس افراد محلی در استفاده از این گیاهان و درمان پذیری آن موثر بوده و در باورها و افسانه ها و ضرب المثل ها، اشعار و ترانه ها، اعتقادات و حتی تغذیه و اقتصاد مردم این منطقه رد پای حضور پر رنگ گیاهان دارویی و کارکرد آشکار و پنهان آن نمایان و واضح است . واژه های کلیدی : گیاه دارویی، مردم شناختی، فرهنگ، خواص گیاهان، درمانگران سنتی.

سینما دارای ماهیت اجتماعی است وپدیده ای خنثی نیست وبر تمامی ارکان جامعه موثر است.مطالعات سینمایی و نظریه فیلم، در این سالها شکل تازه ای به خود گرفته است ودیگر نمی توان سینما را به تنهایی، و یکه در حوزه هنرهای هفتگانه ،مورد تامل و بررسی قرار داد. این رساله می کوشد ، فیلم" بیست " به کارگردانی آقای عبدالرضا کاهانی را به لحاظ جنبه ی مردم شناختی، مورد بررسی قرار بدهد. همچنین زمینه های فرهنگی-اجتماعی ، موثر بر شکل گیری شخصیتهای فیلم بیست را تجزیه و تحلیل نماید. یافته ها ی پژوهش نشان می دهد که تالار سلیمانی یا اجتماع کوچک آن، در واقع نمادی از اجتماع بزرگ ایران است. آنگونه که جامعه ایران از دیرباز دارای نگاهی اندوه بار بوده است و آثار هنری و ادبی موجودکه موجی از تاثیر فرهنگ در آن دیده می شود، ترکیبی مرد سالار ،که خشونت و تبعیض زنان را در پی دارد. همچنین تحلیل قدرت، که استبداد را به عنوان نتیجه ای حتمی و نماد دیرین سلطه نظام مردسالارانه ی شرقی را بر جامعه ، دنبال خود یدک می کشد و آثار شوم وتاریک آن در هزاره ها تبلور خود را در تمام ارکان فرهنگی جامعه بر پا می دارد. روش مطالعه در این پژوهش ،تحلیل محتوای کیفی و کتابخانه ای ،به علاوه مشاهده ی مستقیم فیلم بیست و توصیف وتفسیر نمادهای این فیلم بوده است . کلیدواژه:مردم شناختی ،ایران، سینما، عبدالرضا کاهانی، بیست

هدف از نگارش این رساله، پرداختن به موضوع مواریث فرهنگی غیرمادی ست که در سالهای اخیر توسط سازمان یونسکو به ثبت می رسند. از آنجا که این مواریث رفتارها، آیین ها، نمادها، دانش ها و مهارت ها را دربرمی گیرد، آنچنان که همه جوامع و گروهها و در برخی موارد افراد، آنها را بخشی از میراث فرهنگی خود می دانند، بسیار با اهمیت است. این مواریث از نسلی به نسل دیگر منتقل و بازآفرینی می شوند، حس هویت به ارمغان می آورند و احترام به تنوع فرهنگی و خلاقیت بشری را ترویج می کنند. در این پژوهش مهارت فرشبافی کاشان و آیین قالیشویان اردهال که اخیرا در فهرست جهانی جای گرفته اند، از جهت عناصر تشکیل دهنده و نمادها، ارتباط با گذشته کشاورزی و دامداری، زوایای هنر سنتی و دینی، آداب، کارکردهای قالی و آیین ها، همچنین صور ذهنی و خاطرات ازلی انسان ها، مورد بررسی قرار گرفته اند. هنر فرشبافی و نمادهای بکار رفته در متن قالی کاشان توجه را به عنصر آب که برای مردمان مناطق کم باران از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است، جلب می نماید. در نظر آنان، فرش صورتی زمینی از باغ و بهشتی است که موضوعی کلیدی در فرهنگ ایرانی به شمار می رود و در اندیشه و عواطف مردم این منطقه نیز وجود داشته است. ارتباط فرش با آیین سنتی مذهبی قالیشویان که رکن اصلی در آن نیز، قالی ست، نشان از گرایش به طبیعت و احترام و وفاداری به سنتها و خاطرات اقوام کهن این سرزمین دارد. شادابی و سرسبزی، طراوت و پاکی، تقارن و نظم و پایبندی به عناصر قدسی در این مواریث، از اهمیت زیادی برخوردار است و مردمان این منطقه به سبب باورها و اعتقادات دینی، به آن شکلی الهی آمیخته با هنر سنتی بخشیده اند. نیز در فرآیند جهانی شدن و دنیایی که هرروز به سوی یکسان سازی فرهنگی پیش می رود، اقدام یونسکو در صیانت از این مواریث، پیامدهای مثبتی جهت حفظ تنوع فرهنگی خواهد داشت. کلیدواژه ها: میراث فرهنگی غیرمادی، جهانی شدن، ثبت جهانی، کاشان، مهارت فرش بافی، آیین قالی شویی

نسان از نخستین روز، در رویارویی با پدیده های طبیعی، در درک آنان نادان و از چیره گی بر آنان ناتوان بود. پس، به چاره برآمد و درد دستیابی بر جهل و ضعف خویش، برای رخدادها ایزد و فرشتگانی آفرید و برای هر کدام نیرویی قایل شد تا بتواند از آنان یاری طلبد یا آنان را به رحم آورد. به یاری توان و با ذهن و اندیشه خلاق خود به جادو پرداخت و برای چیره شدن بر دشمنان و آورد با پیشامدهای پیرامونش به آیین روکرد و اسطوره ها را آفرید تا با جادو و در قالب آیین های نمایشی و حرکات موزون و با تقدیم قربانی به درگاه ایزدان بر سختی ها فائق آید. با سامان دادن آیین ها نخستین هنرها در درون آیین ها پرورده شدند و با بالیدگی و اندیشه وری انسان گونه های هنر به منصه ظهور رسیدند. در تمدنهای باستانی، انواع هنر و از آن میان هنرهای نمایشی شکوفا شدند. در نجد ایران، سرزمین آزاد مردان آریایی نسب، از روزگاران دیرین، مراسم و آیین ها و جشن های گوناگون برپا می شده است. بیشتر آیین ها و مراسم بجا مانده، در پیوند با اسطوره های ملی- میهنی و دینی و در نمایی گسترده تر، در پیوند با طبیعت، آب، آسمان و شرایط اقلیم ایران زمین پی ریخته شده اند. آیینهای نمایشی همواره بیانگر خواسته های مردمی بوده است که گاه ناسازگاری طبیعت، دستِ نیاز به سوی ایزدان و نیروهای قدسی فرا نهاده اند و مراسمی چون آفتاب خواهی، باران خواهی و تیرگان را برپا کرده اند. آیین های نمایشی به علت کارکردهای متنوع اقتصادی، اجتماعی، تربیتی، روانی و دینی و سازگاری و همسویی با خواهش ها و دلمشغولی های مردم بومی توانسته اند در گذر سده ها از زیر تیغ صاحبان زر و زور و تزویر سر به در آورند. این آیین ها که در حوزه جغرافیایی پژوهش یعنی روستاهای دودانگه برگزار شده اند قابلیت انطباق با نظریه های مردم شناختی کارکردگرایی مالینوفسکی، کارکردگرایی ساختاری لویی اشتراوس، تفسیرگرایی گیرتز، مبادله هومنز و اکولوژی فرهنگی استوارد را دارا است. دلبستگی و عشق به وطن و نیاز پایان ناپذیر به دست آویزی برای التیام زخمهای سر به مُهر، اندوهها و ناکامی ها و برای کام روایی ها و شادمانی ها و خواسته های درون، آیین ها را تا کنون در دل مردم این خطر از سرزمینمان زنده و پویا نگاه داشته است و راه همچنان به جاست.

این پژوهش در نظر دارد به بررسی جایگاه اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی و محیط شناسی عدد 12 از منظر نماد شناسی ، نشانه شناسی ، آدرس شناسی و تاثیرات گوناگون آن در گاهشماری ایران باستان بپردازد . یافته ها نشان می دهد که نه تنها عدد 12 یکی از اعداد کاربردی در زندگی درباریان و عوام مردم ایران بلکه عددی مهم در تاریخ سراسر دنیا به شمار می آمده است . این عدد علاوه بر عددی بنیادین در گاهشماری ایران در کشورهایی از قبیل چین، مصر ، یونان ، هند و پرو... نیز جزو اعداد اولیه در تنظیم زمان به شمار می رود. علاوه بر آن رد پای این عدد در ادیان مختلف مسیحیت ، یهودیت و اسلام همچنین در اساطیر ایران باستان و یونان نیز به چشم می خورد . برخلاف تصور عدد دوازده عددی است که جزء نقاط مشترک فرهنگ های مختلف جهان می باشد از اینرو نگارنده به بررسی آن پرداخته و جهت انجام پژوهش فوق از روش کتابخانه ای و اسنادی استفاده کرده است . واژه های کلیدی : انسان شناسی تصویری ، ایران باستان ، عدد 12، اعداد مقدس ، فرهنگ ، گاهشماری ، اسطوره

چکیده نیاز انسان به سرپناه و مامن نه تنها در سراگاه بلکه در سفر هم از روزگار باستان مورد توجه بوده است . از سال 1382 به دنبال گشایش و فعال شدن گمرک مرز مهران و دسترسی سریع و آسان به اماکن مقدس و زیارتی کشور عراق و نیز مهیا شدن مسیر ترانزیت کالا به کشور مذکور، شرایط مناسبی برای جذب گردشگران و رفت و آمد زائران به عتبات عالیات فراهم آمده است. تنها مکان های اقامتی در شهر مرزی مهران برای زائران، زائرسراها هستند. هدف از این پژوهش شناخت و تحلیل زائرسراهای مسافرین عتبات عالیات در شهر مهران می باشد. در پژوهش حاضر از دو روش مطالعه اسنادی و میدانی برای بررسی زائرسراها استفاده شده است. فنون مورد استفاده در این پژوهش مشاهده مشارکتی و مصاحبه دیداری و تلفنی با افراد مطلع، سازمان های مربوطه و روحانیون کاروانها بوده است. جامعه برای انجام زیارت، کارهای متعدد و متنوعی را تدارک دیده، طیف وسیعی از نقش ها را پدید می آورد که همگی در تحقق زیارت، سهیم می باشند به گونه ای که بدون این کارها و بدون ایفای این نقش ها، زیارت جمعی تحقق نمی یابد. پدیده زیارت تنها در سطح زیارت کنندگانی که به راحتی قابل مشاهده اند محصور نیست، بلکه مجموعه ای از ارتباطات و پیوستگی متقابل شکل می گیرد. واژگان کلیدی: زیارت، کاروان زیارتی، چاووش خوانی، زائرسرا، عتبات عالیات.

پژوهش حاضر، به بررسی و تحلیل کیفی از دیدگاه مردم شناختی اشتغال زنان در بازار تهران، دالان امین الملک پرداخته است. از جامعه آماری زنان شاغل در دالان امین الملک، 30 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. از آزمودنی ها با استفاده از مصاحبه محقق ساخته اطلاعات جمع آوری شد. یافته ها نشان دادند، فشارهای ناشی از مشکلات اقتصادی بر خانواده های ایرانی و سرپرست خانوار بودن زن و تحولات اجتماعی همانند تحصیلات و آزادی زنان در بخش انتخابات و مشارکت اجتماعی باعث تغییر ارزش و باورهای فرهنگی جامعه مردسالار ایران به ویژه جامعه مردسالار بازار بزرگ تهران شده است که این امر موجب وجود و تداوم حضور زنان در بازار تهران، دالان امین الملک گردید. بازار مکانی که سالیان طولنی فقط مردان در آن به فعالیت می پرداختند اکنون در اثر تغییر در نظام باورها و ارزشهای فرهنگی ، به مکانی تبدیل گردیده که در آن زنان نیز همانند مردان در آنجا به اشتغال مشغولند. واژگان کلیدی: بازار، دالان امین الملک، زنان، اشتغال، باورهای فرهنگی.

چکیده قرض الحسنه یکی از شیوه های قابل قبول در فرهنگ اسلام و دیگر ادیان الهی است و روایات اسلامی فضیلت قرض را هیجده حسنه و صدقه را ده حسنه عنوان نموده است ضرورت قرض الحسنه در حقیقت ناشی از توجه و نقش و اهمیت همیاری و همبستگی در حل مسائل و مشکلات اجتماعی و اقتصادی است که از فاصله های عمیق طبقاتی می کاهد و از تجمع و تکاثر ثروت نزد گروهی از مردم و همچنین راکد ماندن مال تا اندازه ای جلوگیری می کند و از نظر اخروی نیز شان و مقام والایی دارد و در توجیه به این سنت پسندیده آیات و روایات بسیاری وارد شده است. در واقع در عمل قرض ، قرض دهنده با خدا معامله کرده چرا که در این عمل انتفاع و سود اقتصادی مد نظر نبوده بلکه بهره معنوی مورد نظر می باشد. همچنین باتوجه به آثار مثبت عمل قرض الحسنه و با توجه به اهتمامی که در این خصوص در روایات و آیات قران کریم شده است موضوع این نوشتار تحلیل مردم شناختی صندوق قرض الحسنه (مورد مطالعه صندوق قرض الحسنه بانک ملی ایران ) بوده و برآنیم تا میزان رضایت مردم از عملکرد این صندوق ها و همچنین عوامل مردم شناختی و فرهنگی موثر بر تداوم این صندوق را بشناسیم. در این نوشتار جهت رسیدن به اهداف مورد نظر تلفیقی از روش کیفی و کمی مورد استفاده قرار گرفته است که منتهی به نتایجی شده از جمله اینکه صندوق های قرض الحسنه یک سازمان حمایت اجتماعی غیر رسمی مردمی است و راهکاری مناسب برای دستیابی به توسعه اقتصادی و مهم تر اینکه عاملی است جهت ایجاد همبستگی یک اجتماع جهت بر طرف کردن نیاز افراد هم نوع است و زمینه مشارکت افراد را موجب می گردد. دیگر اینکه قرض می تواند یکی از ابزارهای مهم جذب منابع برای تامین اجتماعی در بخش همگانی شمرده شود. بدیهی است که در صورت ترویج این سنت حسنه نیاز افراد مرتفع شده و امر زشت و نکوهیده ربا از بین می رود و سلامت اقتصادی و روانی جامعه حفظ می شود. کلید واژه : قرض الحسنه، صندوق، مردم شناسی اقتصادی، وام، بانک ملی، ربا، تسهیلات

این پژوهش با عنوان " تحلیل مردم شناختی خشونت فرهنگی در آثار و فیلم های سینمایی ایرانی (مورد مطالعه فیلم جدایی نادر از سیمین ،چهارشنبه سوری،سگ کشی و بیست) " انجام شده است. هدف از انجام این پژوهش، شناخت و تحلیل مردم شناختی جنبه های مختلف خشونت فرهنگی در فیلم های سینمایی ایرانی می باشد .سوالات پژوهش عبارتند از: عرف و هنجارهای اجتماعی موجود در رابطه با خشونت فرهنگی مردان علیه زنان در فیلم های جدایی نادر از سیمین ،چهارشنبه سوری،سگ کشی و بیست به چه صورت بازنمایی شده است؟ خشونت فرهنگی شوهر علیه زن در چهار فیلم جدایی نادر از سیمین ،چهارشنبه سوری،سگ کشی و بیست به چه صورت بازنمایی شده است؟روش پژوهش تحلیل محتوا می باشد، چهار فیلم جدایی نادر از سیمین ،چهارشنبه سوری،سگ کشی و بیست به صورت نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید. نتایج پژوهش نشان داد که در فیلم جدایی نادر از سیمین خشونت بیشتر از نوع روانی و جسمی بود.در فیلم بیست خشونت از نوع جسمی، روانی ،کلامی و اقتصادی می باشد .در چهارشنبه سوری از خشونت از نوع جسمی و روانی می باشد و در فیلم سگ کشی از نوع جسمی، روانی ،جنسی می باشدعلت خشونت در فیلمها وجود نظام پدر سالاری و مسائل فرهنگی و اقتصادی و مسائل ساختاری جامعه می باشد. کلید واژه ها: خشونت فرهنگی فیلم جدایی نادر از سیمین ،چهارشنبه سوری،سگ کشی و بیست.

مسأله خشونت علیه زنان پدیده ای تاریخی و جهانی است که در تمام جوامع ودر تمام ادوار وجود داشته است. بررسی ها نشان می دهد، این پدیده بعد از سپری شدن دوران زن سالاری و با شروع دوران مرد سالاری و استقرار آن ایجادشده و سپس به وسیله ادیان تثبیت گشته و تا به امروز تداوم یافته است . در ایران هم بعد از ورود آریایی ها و استقرار نظام مرد سالاری آنها، این پدیده ایجاد و تثبیت شده و سپس در دوره های گوناگون تاریخی وتا زمان فعلی تداوم یافته است . این پژوهش به روش اسنادی وتاریخی و از طریق مطالعه در ادبیات معاصر ( مطالعه قصه های کوتاه صادق هدایت و جلال آل احمد) انجام شده است و هدف آن شناخت و تبیین جلوه های گوناگون خشونت فرهنگی علیه زنان می باشد و یافته های تحقیق نشان می دهد، خشونت به اشکال گوناگون :خشونت مردان علیه زنان و خشونت زنان علیه هم . درفرهنگ ما نهادی شده است. با آغاز عصر مدرن در ایران،حدودا (از سال 1300 تاکنون 1993) و با ورود زنان در اجتماع ومطرح شدن مطالبات آنها همچنین با شروع قصه نویسی مدرن ،ما شاهد انعکاس خشونت علیه زنان در قصه های صادق هدایت و سپس جلال آل احمد هستیم و می توانیم از طریق این قصه ها به دنیای درون خانوادها وارد شده و از اسرار آنها(خوشی ها ، تلخی ها ، مصائب ،گرفتاریها ،جنایات ، روابط میان آنها و... )آگاه شویم . دیدگاه مردم شناسی این اجازه را به ما می دهد که به شناخت ساختار خانواده ایرانی در آن مقاطع زمانی نائل شویم و به اعتقادات ، باور ها و عواطف و دید گاه های آنها در مورد زنان پی ببریم . کلید واژه ها : خشونت فرهنگی ،زنان ،قصه ،صادق هدایت ،جلال آل احمد

رمان را می توان از دیدگاه های گوناگونی تحلیل و بررسی کرد . آنچه در این پژوهش بررسی شده رابطه نمونه شخصیت با منظومه فرهنگی است که در دیدگاه تئوریکی منظومه فرهنگی روث بندیکت مطرح شده است . در این دیدگاه ، فرهنگ و شخصیت تعاریفی متفاوت از تعاریف روانشناسان و انسان شناسان کلاسیک دارد که با به کارگیری این دیدگاه سعی برآن است که منظومه های فرهنگی و نمونه شخصیت های رمان های احمد محمود مورد مطالعه قرار گیرد . در این پژوهش رمان به عنوان یک پدیده فرهنگی مدرن که در درون خود جهان یا جهان های فرهنگی را نمایش می دهد مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین به دلیل بررسی رمان از برخی آموزه ها و مفاهیم نظریه رمان لوسین گلدمن و جرج لوکاچ نیز استفاده شده است . جمع آوری داده ها بر اساس روش تحلیل کیفی انجام گرفته است از رویدادهای داستانی به عنوان واحد تحلیل برای توصیف و تفسیر نمونه شخصیت ها و منظومه فرهنگی با توجه به سنت مردم شناسی فرهنگ و شخصیت استفاده شده است . یاداشت برداری مهم ترین ابزار این پژوهش است . در کنار متن اصلی از دیگر متون که از دیدگاه های گوناگون موضوع مورد بررسی این پژوهش را کاویده اند نیز استفاده شده است . کلید واژه : منظومه فرهنگی ، نمونه شخصیت ، احمد محمود ، همسایه ها ، داستان یک شهر،روث بندیکت، لوسین گلدمن

این پژوهش با تأکید بر رویکردی مردم شناختی، برندباوری و تأثیرش بر انگاره های خرید مردم تهران را مورد مطالعه قرار داد. در این راستا میدان مطالعه خود را پاساژ میلاد نور انتخاب کرده است. مشاهدات میدانی اولیه نشان داد که افراد با خرید پوشاک برند اهداف مختلفی را دنبال می کنند، که در ادامه سعی بر آن شد که این اهداف در قالب محورهای پژوهش مورد پرسش قرار گیرد و از طریق مصاحبه نیمه ساخت یافته و مشاهده ساخت مند پاسخ داده شود. در چارچوب نظری از نظریات صاحبنظران اجتماعی مانند زیمل، وبلن و بوردیو بهره گرفته ایم. در مطالعه ی میدانی این پژوهش،100 نفر از بین افراد تهرانی که در پاساژ میلاد نور در حال خرید پوشاک یا تماشای پوشاک بودند، انتخاب گردید. بدین منظور از فنون گوناگونی برای گردآوری داده های موردنیاز استفاده شده است که به طور کلی شامل مطالعه ی اسنادی، مشاهده ساخت یافته و مصاحبه نیمه ساخت یافته است. آنچه در مشاهده نامه به عنوان متغیر در نظر گرفته ایم سن، جنس، خرید یا عدم خرید پوشاک برند، تثپ شخص، سبک زندگی و طبقه اقتصادی - اجتماعی می باشد، که رفتار هریک از افراد مورد مطالعه با در نظر گرفتن این آیتم ها مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که افراد خارج از نوع جنسیت و سن خود از طریق خرید پوشاک برند سعی در بازنمایی هویت هایی مدنظر خود را دارند، که در این راه کاملاً آگاهانه عمل می کنند. همچنین از طریق استفاده از این پوشاک برند سعی در ارائه نوع خاصی از سبک زندگی را دارند که بعضاً بدان تعلق ندارند و تنها در رقابت با دیگران سعی در انتخاب این نوع از سبک زندگی را دارند. اما در نهایت نتایج نشان داد، بین ایده آل های مدنظر افراد در خرید پوشاک برند و ایده آل های جامع به نسبت طبقه اقتصادی – اجتماعی متفاوت می باشد. در این راستا افراد از طبقه پائین سعی در استفاده از الگوهای شبیه سازی برای دست یابی به ایده آل های جامعه را دارند، اما طبقه متوسط سعی در مقابله با ایده آل های جامعه در استفاده از پوشاک برند را دارند، اما در طبقه بالا بین ایده آل های فرد و ایده آل های جامعه تفاوتی وجود ندارد.

از دیدگاه مردم‏شناسی مجسمه شهری وظیفه مهم تری نسبت به مجسمه موزه ای دارد چراکه مردم مخاطبان روزانه و دائم آن هستند. مجسمه‏های شهری علاوه بر ارتباط دائمی با مردم، وظایف مهم و خطیری همچون زیباسازی فضای شهری، هویت‏بخشی به فضای شهر، ایجاد تصور ذهنی، یادآوری خاطرات جمعی، انتقال پیام های ارزشمند، بیان احساسات، مفاهیم معنوی و همچنین انتقال فرهنگ و تاریخ را هم برعهده دارند. پژوهش حاضر براساس روش مردم شناسی ژرفانگر به بررسی مجسمه های شهری و تحلیل مردم‏شناختی آن در شهر تهران (مطالعه موردی پارک ملت) می پردازد. در تحلیل اطلاعات از نظریات کارکردگرایی، انسان شناسی تفسیری، نشانه شناسی و زبان شناسی استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد مجسمه‏های شهری، ابزاری موثر و با ارزش درجهت ارتقاء هویت فرهنگی، اجتماعی و غنی سازی هویت بومی می باشد و به‏دلیل پیوند عمیق با زندگی روزمره، احساسی از تعلق مکانی و وابستگی ذهنی در شهروندان آن شهر ایجاد می کند. نمادهای شهری نیز در صورت هماهنگی با محیط، نگاه هر بیننده را به خود جلب کرده و به آن شهر هویت می بخشد. این پژوهش ابتدا به ارائه مطالعات نظری در خصوص مجسمه ها پرداخته، سپس نتایج مطالعه ی میدانی و مصاحبه با عابرین پارک ملت را مورد بررسی قرار داده است. نتایج قابل توجهی درخصوص دیدگاه افراد جامعه نسبت به مجسمه های شهری با بررسی پاسخ های به‏دست آمده از جامعه پژوهشی و دسته بندی مجسمه ها براساس کارکرد، به اثبات رسیده است. این نتایج نشان می دهد که مخاطبان مجسمه های شهری شاید دانش و تخصص هنری نداشته باشند، اما برایشان اهمیت دارد اثری که در فضای شهری اجرا می شود، از کیفیت اجرایی و هنری مناسبی برخوردار بوده و هر کجا که این نکات زیبایی‏شناسانه رعایت نشده، اثر را مورد انتقاد قرار داده‏اند.

هدف از انجام این پژوهش شناخت و تحلیل مردم شناختی آیین های برکت خواهی در حوزه کشاورزی است، زیرا مطالعه و تفسیر آیین ها از اهم امور فرهنگی و از وظایف یک مردم شناس است.در این پژوهش به دنبال پاسخی برای مفهوم برکت،دلایل اهمیت ان در حوزه کشاورزی و سرانجام تحلیل آنها بودیم.روش این پژوهش ژرفانگر و به صورت کتابخانه ای و اسنادی و در قسمت میدانی ،حضور در روستای آباد و ناصری از توابع استان خوزستان و مصاحبه با تعدادی از مردم این دو روستا بوده و با توجه به چارچوب های نظری فریزر،کارکردگرایی ،تفسیرگرایی و مبادله انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان داد ،که برکت با معنای افزونی و کثرت خیر،کاربردی جهانی دارد و تنها به فرهنگ ما مرتبط نیست و همه انسانها در تلاش برای رسیدن به آن هستند،خصوصا در حوزه کشاورزی که با رزق مردم پیوستگی همیشگی دارد.برکت خواهی دارای سه اصل :رشد و کثرت،دوام و استمرارو قداست و پاکی است و در حوزه کشاورزی کشتکاران با توجه به ضعف های خود در مقابل نیروهای طبیعت،با برگزاری آیین هایی چون،قربانی کردن ،عروس قنات،تهدید درخت،... در جستجوی دست یابی به اصول برکت خواهی و منحرف کردن حوادث طبیعی به نفع خویش هستند.

شاهنامه فردوسی از یک سوی مشتمل بر فرهنگ و خرد ایرانیان باستان است و از سوی دیگر بیانگر روح زندگی ایرانی است ، این جوهر زندگی در آیین پهلوانان نمودی خاص دارد. از بررسی آیین های پهلوانی و جوانمردی می توان فهمید که اعتقاد ایرانیان باستان در رفتار پهلوانان موثر است . از دیدگاه فردوسی دین و اخلاق با پهلوان و پادشاه به هم پیوند خورده است و این حاصل نوع زندگی ایرانیان در سرزمینی است که حفظ آن ، پهلوانی و جوانمردی را ایجاب می کرده است. این پژوهش به صورت توصیفی و از نوع کیفی است و هدف از آن بیان جنبه های آیینی و اخلاقی پهلوانان و جوانمردان در موقعیت های گوناگون است . از چارچوب نظری تفسیرگرایی نمادین گیرتز و کاکردگرایی ساختاری استفاده شده است. صفت های پهلوانان و جوانمردان به عنوان نماد قدرتمندی و صفات اخلاقی و استفاده از خرد در اولویت قرار دارد. پرورش مرد عمل و مرد خرد در مفهوم پهلوانی عالی ترین شکل خود را در شاهنامه نشان می دهد. در نتیجه پهلوانی و جوانمردی هم جنبه جسمانی داشته و هم بُعد روحانی معنوی ، داستان گذشتن پهلوانان از مراحل دشوار و پرخطر برای رسیدن به مقصودی معین که جنبه آیینی و اعتقادی و اخلاقی داشته است ، که حاصل تلاش سی ساله حماسه سرای ملّی ایران در خلق مجموعه گرانقدر شاهنامه معنا پیدا می کند. واژگان کلیدی : مردم شناسی ، آیین ، پهلوانی ، جوانمردی ، فردوسی، شاهنامه