چکیده در سالیان اخیر دغدغه ی میان صاحب نظران تعلیم و تربیت اسلامی بروز کرده است،آیا آموزش های دینی به طور عام و دروس معارف اسلامی به طور خاص، خود حامل برخی اثرات ناخواسته و نامطلوب بر ارزشها ،نگرشها و عملکرد فراگیران نبوده اند؟ پژوهش حاضر درصدد بررسی اثرات تلویحی و ضمنی ناخواسته دروس معارف اسلامی بوده و با توجه به این که موضوع اثرات تلویحی و ضمنی در حوز? برنام? درسی پنهان بحث شده است،برای تبیین موضوع و انجام پژوهش از چارچوب نظری و روش های متناسب با مفهوم برنامه درسی پنهان استفاده شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش روش توصیفی پیمایشی (زمینه یابی) می باشد، جامعه آماری شامل تمام دانشجویان مقطع کارشناسی می باشد که در چهار گروه آموزشی عمده، علوم انسانی، علوم پایه، کشاورزی، فنی و مهندسی، در سال های ورودی تحصیلی 86و 85 در دانشگاه تبریز که مشغول به تحصیل می باشند و حداقل شش واحد از دروس معارف را گذرانده اند و با کتاب های دروس معارف آشنایی دارند انتخاب شده اند. طبق آمار دریافتی از آموزش کل دانشگاه تبریز، این تعداد برابر با 5256 نفر می باشد، با توجه به فرمول کوکران،350 نفر برای نمونه آماری این تحقیق انتخاب گردید ابزار اندازه گیری مورد استفاده در تحقیق پرسشنام? محقق ساخته بر اساس طیف لیکرت بود که شامل 40 سوال چهار گزینه ای بود و دو سوال باز پاسخ بوده برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی بهره گرفته شد، یافته های مطالعه نشان میدهد که : ابعاد برنامه درسی پنهان (بار ارزشی منفی) در خصوص ماهیّت و اهداف، باورها و ارزش ها، روحیّ? علمی درصد بالا وجود دارندو عوامل اثر گذار برنامه درسی پنهان دروس معارف اسلامی عمدتاً عبارتند از: محتوای تکرای کتاب های دروس معارف، روش ارزشیابی غلط، غیرفعال بودن روش تدریس، نداشتن اطلاعات کافی برخی از اساتید، هم چنین علی رغم این که بین دیدگاه های دانشجویان دختر و پسر در خصوص ابعاد برنامه درسی پنهان و عوامل اثرگذار بر آن تفاوت وجود ندارد ولی بین دیدگاه های دانشجویان رشته های علوم پایه، علوم انسانی، فنی و مهندسی و کشاورزی در خصوص ابعاد برنامه درسی پنهان تفاوت معناداری ملاحظه شد. و در نهایت کدگذاری محوری حاصل از تحلیل کیفی به روش نظریه مبنایی نشان داد که، سنگین بودن، خشک بودن، تکراری و جذاب نبودن مطالب دروس معارف از اساسی ترین عوامل تاثیرگذار بر بار ارزشی ناخواسته دروس معارف از نظر دانشجویان می باشد.