کلید واژه ها: بیان، تبیان، فهم قرآن، تفاسیر روایی.

امیرالمومنین(ع) به عنوان انسان کامل، از هر جهت اسوه مومنان و مسلمانان، بلکه انسانهای عدالتخواه و حقّ طلب جهان هستند، از جمله سیره حکومتی و نحوه تعامل ایشان با مردم، اعمّ از موافقان و مخالفان، بهترین الگو می باشد. از دیدگاه امیرالمومنین(ع) حاکمان جوامع اسلامی در مواجهه با مطلق مردم (چه موافقان و چه مخالفان) باید اصول اخلاقی مانند احترام به کرامت انسانی و عزّت نفس مردم، عدالت محوری و ظلم ستیزی، حقّ مداری، امانت داری، صداقت و پایبندی به عهد و پیمان، خیرخواهی، محبّت و خدمت به مردم خصوصاً مستضعفان، شرح صدر و انتقادپذیری را رعایت کنند و در تعامل با موافقان، اصول اخلاقی مانند تلاش در جهت حاکمیّت ارزشهای دینی و مقابله یا بدعتها، رعایت لیاقت و شایستگی در انتخاب کارگزاران، جلوگیری از سوء استفاده متنفذّان و اطرافیان، پرهیز از رشوه و توسّل به تطمیع و مقابله با فرهنگ مداهنه و تملّق و تمجید را مورد توجّه قرار دهند و در مواجهه با مخالفان، اصول اخلاقی مانند: احترام به اندیشه و آزادی مخالفان، مدارا و همزیستی مسالمت آمیز با مخالفان، انصاف، عفو و گذشت، مروّت و جوانمردی و پرهیز از ترور و جنگ طلبی با مخالفان و برخورد انسانی و شایسته با مخالفان در میدان جنگ را رعایت کنند، چرا که توجّه و رعایت این اصول اخلاقی، موجب تفاهم، همیاری، اقامه عدل و قسط و امنیّت و آرامش و رفاه و رشد و سعادت انسانها می گردد و عدم توجّه به این اصول، سبب فساد و ظلم و تبعیض و استثمار و دیکتاتوری و از بین رفتن حقوق و آزادی های فردی و جمعی می شود.

چکیده از عوامل موثر در رشد انسان، خیرخواهی است. خیرخواهی از حقوق متقابل بین افراد انسانی به ویژه مسلمانان می باشد. و در همه ی زمان ها و مکان ها باید صورت گیرد. که از سه دیدگاه مهم محور زمانی، فرد محوری و موضوع محوری قابل بررسی می باشد. افرادی نظیر خود، خانواده، دوستان، مردم و حاکم؛ موضوعی مانند فرهنگ، سیاست، اخلاق و اجتماعی می باشد. برای اجرای خیرخواهی نیازمند کاربرد روشهای درست آن هستیم. سه نوع روش در اینجا قابل بررسی است: قلبی، زبانی، عملی. محبّت کردن به دیگران علاوه بر اینکه خاستگاه خیرخواهی است یک روش قلبی نیز محسوب می شود. همچنین است دعای قلبی و امر به معروف و نهی از منکر قلبی. خیر خواهی زبانی مصادیق گوناگونی دارد، از جمله آن ها مشورت دادن، انتقاد کردن که غالباً به وسیله زبان صورت می گیرد، تشویق و تنبیه کردن زبانی، امر به معروف و نهی از منکر زبانی، ارائه و معرفی الگوهای مناسب جهت خیرخواهی می باشند. خیر خواهی عملی نیز نظیر: امر به معروف و نهی از منکر عملی و مدارا کردن در مقابل دشمنان و مخالفان اعتقادی ـ سیاسی، می باشد. از سویی دیگر ممکن است خیرخواهی نیز مانند هر عمل نیک دیگر با موانعی روبرو شود، موانع در دو ناحیه ی فاعل و قابل مطرح است. مانع فاعلی خیر خواهی مثل: جهل، حسد، هواپرستی، بخل و سخن چینی می باشد؛ و مانع قبول کردن نظیر جهل، غفلت، خودبرتربینی می باشد. آسیبهایی که می توانند جلوی تأثیر خیرخواهی را بگیرند به دو قسمت آسیب برای خیرخواهی کننده و آسیب روشی تقسیم می شوند. آسیبهای ناظر به خیرخواه مانند عجب و عمل نصیحت را بزرگ دیدن، ترس از افتادن در ریا؛ و آسیب روشی مثل ریختن آبروی نصیحت شونده به خاطر خیر خواهی و انتقاد از او در مقابل دیگران، افتادن در دام تهمت به دلیل افراط در نصیحت و رعایت نکردن حدود آن، می باشند. خیرخواهی آثار فراوانی را در سطح فردی و اجتماعی باقی می گذارد. از جمله ی آن ها اصلاح اجتماع، رفع عذاب قیامت، داخل شدن به بهشت، ایجاد محبت بیشتر بین انسان ها و ... می باشد. و نیز قبول نکردن آن پیامدهای شومی مثل هلاکت، افتادن در مکر، حسرت و پشیمانی و تسلط حاکمان ظالم بر جامعه، در پی دارد. همچنین خیرخواهی نکردن باعث از دست دادن عقل و کم شدن رحمت الهی و ... می شود. در این پایان نامه این مباحث از دیدگاه متون دینی از جمله نهج البلاغه بررسی شده است. کلید واژه: خیرخواهی، نهج البلاغه، نصیحت، امر به معروف، انتقاد، موعظه.

- ازجهت سندی چهار روایت صحیح السند یک روایت موثقه ومابقی 29 روایت ضعیف می-باشند 2- روایات منع قیام با دو روایت از زمان امام علی ? که جنبه پیشگویی دارد آغاز و با دو روایت ازامام رضا (علیه السلام) به پایان می رسد از امام سجاد ? هم دو روایت موجود می-باشد و بیشترین روایت مربوط به امام باقر ? و امام صادق ? می باشد علت بیان این آمار این است چرا برخی ائمه این همه تأکید و از برخی ائمه اصلاً روایت نداریم ؟در پاسخ روایات منقول از امام علی ? جنیه پیشگویی دارد و روایت امام سجاد ? به خاطر شرایط بعد از کربلا قیام هایی که به خون خواهی امام حسین ? معمولا از امام می خواستند که به صحنه وارد شوند ولی امام زمینه را مناسب نمی دیدند بیشترین روایت مربوط به امام صادق ? و امام باقر ? است که شرایط به ظاهر مساعدی برای قیام فراهم آمده است از جمله این شرائط درگیری بین بنی العباس و بنی امیه بود وهمچنین پیشنهاد هایی ازافراد متعدد از جمله از جانب ابومسلم خراسانی بود که حکومت را به دست گیرند که امام ? این مسأله را نوعی تزویر و فریب می دانستند و شرایط را مساعد برای قیام نمی دیدند 3- روایاتی که هر نوع اقدام و عملی در جهت تشکیل حکومت در دوره غیبت را جایز نمی داند چند دسته می شوند الف) ظاهر برخی روایات بیان گر این است که از تحریفات بنی امیه و بنی عباس می باشد تا شیعیان و علویان را از انجام هر گونه قیام و اقدام بر ضد آنان منصرف کنند . ب) پاره ای از روایات مربوط به پرچم های باطل است عده ای که از روی هوا و هوس می-خواستند به نام اهل بیت مردم را به خویشتن دعوت کنند ج) محتوای تعدادی از روایات مربوط به اشخاص معین و ظرف زمانی مشخص می باشد و قابلیت استفاده برای تمام دوران ها را ندارد . د) این روایات در صدد بیان حکم شرعی و تعبد عمل به آن روایات نیست بلکه بیانگر اخبار غیبی مانند طول مدت حکومت بنی امیه و بنی عباس می باشد . ه) برخی روایات در صدد دفع شبهه مهدویت نسبت به برخی از ائمه در آن زمان یا باطل نمودن ادعای مدعیان دروغین مهدویت می باشد ز) برخی از روایات برای حفظ شیعیان و دفع صدمات حکام جور، از روی تقیه صادر شده است . و) تعدادی از روایات در صدد جلوگیری از عجله در قیام است زیرا هنوز مقدمات و شرایط قیام فراهم نشده 4- در مقابل روایات منع قیام، ادله فراوانی وجود دارد که از عمومیت و اطلاق برخوردار است، که بر روایات منع قیام مقدم می شود که برخی از این ادله عبارتند: الف) آیات و روایات امر به معروف و نهی از منکر؛ مهمترین معروف را اقدامات عملی در جهت تشکیل حکومت اسلامی بیان می نماید . ب)ادله عقلی و نقلی جهاد ما را تشویق به تشکیل حکومت رهنمون می سازد زیرا بدون حکومت چگونه جهاد و مبارزه با متجاوزان به حریم اسلام و مسلمین صورت می گیرد همچنین ادله فراوانی تاکید می کند که مسلمانان نباید زیر بار حکومت های طاغوتی و ستمگران بروند ج) ادله عقلی و نقلی ولایت فقیه بیانگر این است که در دوره غیبت شیعه را بدون تکلیف نگذاشته و زمام امور اسلامی به دست فقیه جامع الشرائط گذاشته اند . د)قیام های مورد تایید معصومین مانند قیام مختار ، قیام زید بن علی بن-حسین، قیام شهید فخ الگوی خوبی جهت قیام و مبارزه علیه مستکبران می باشد ه) اخبار فراوان قیام های قبل از ظهور و تشویق شیعیان به اینکه به این قیام ها بپیوندند برخی از این قیام ها عبارت است از قیام سید حسنی، سید خراسانی، یمانی، شعیب بن صالح و....

چکیده این پژوهش به بررسی تطبیقی روایی 45 آیه ی اول سوره ی مبارکه ی یونس با محوریّت تفاسیر نور الثقلین و الدرّ المنثور می پردازد که تا به حال چنین کاری در تفسیر این 45 آیه انجام نگرفته است. آنچه در این پژوهش دنبال می گردد بیان نقاط مشترک و همچنین مورد اختلاف بین روایات موجود در ذیل 45 آیه ی مذکور از این دو تفسیر می باشد برای این کار، مفاد ظاهری روایات، براساس کتب معتبر لغت و تفاسیر اجتهادی مهم امامیه مورد بررسی قرار گرفت و سپس با مفاد روایات مرتبط با آن، از دو تفسیر مذکور مقایسه گردیده و اشتراکات و اختلافات آنها بدست آمد. این پژوهش همچنین به بیان گونه های مختلف روایات هر یک از این دو تفسیر که ذیل این 45 آیه آمده است می-پردازد که در این بررسی، روایات نور الثقلین بیشتر از نوع تفسیر مصداقی و باطنی است ولی روایات الدرّ المنثور علاوه بر تفسیر مصداقی، بخش زیادی از آن، از نوع تفسیر لفظی می باشند. اسناد این روایات نیز از نگاه دانشمندان شیعه ـ در تفسیر نور الثقلین ـ و اهل سنّت ـ برای تفسیر الدرّ المنثور ـ مورد بررسی قرار گرفت تا میزان اعتبار و یا برخورداری آنها از آسیب های سندی آشکار گردد که بر این اساس بیشتر روایات مذکور از نظر سند، ضعیف می-باشند که باید مورد توجه مفسّرین قرار گیرد. رسالت دیگر این پژوهش گرد آوری آموزه ها و پیام های هدایتی موجود در 45 آیه ی مذکور و نیز روایات ذیل آنها، از دو تفسیر نام برده می باشد که بیشترین حجم پیام ها مربوط به آموزه های اعتقادی و اخلاقی تربیتی است، و آموزه های اجتماعی در رتبه ی بعد قرار دارند. کلید واژه ها: سوره ی یونس، تفسیر روایی، شیعه، اهل سنّت، گونه های روایات تفسیری، آسیب شناسی سندی روایات-، آموزه های اخلاقی و تربیتی 45 آیه ی اول سوره ی مبارکه-ی یونس.

با توجه به دستور قرآن به تدبر در قرآن و همین طور مبین بودن پیامبر و اهل بیت ایشان ? برای آیات این کتاب آسمانی، می‏توان با کنار هم قرار دادن تدبر و روایات معصومین ? تفسیری دقیق تر از قرآن را ارائه کرد. در این تحقیق با استفاده از روایات شیعه و روایات نقل شده از پیامبر اکرم ? در تفسیر الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور، و با مراجعه به منابع لغت ونظرات مفسران تفسیری با نمود روایی از آیات یک تا پنجاه و پنج سوره‏ی طه ارائه شده است. این کار با گرد آوری روایاتی که می‎تواند در فهم بهتر این آیات به ما کمک کند؛ انجام شده است. از دست‏آورد‏های این پژوهش یافتن چندین روایت مرتبط با آیات است که در کتب تفسیر روایی ذیل آیات مورد نظر نیامده اند. شناسایی و شرح آسیب های محتوایی روایات تا حد امکان از دیگر کار‏های انجام شده است. در این راستا احتمالات مختلف از جمله تقیه، سقط، تصحیف و ... در مورد روایات بررسی شده‏اند. این امر ما را در برداشت بهتر و گزینش مطالب صحیح روایی کمک و به تفسیر درست آیه هدایت نموده اند. همین طور تمام روایات گردآوری شده دسته بندی و در گونه‏های مرتبط و متناسب دسته بندی شده‏اند. از دیگر سو روایات در حد توان تحلیل گشته و شرح داده شده‏اند و فرضیات مختلف با توجه به مطالب ارائه شده‏اند. برای مثال در مورد روایات آیه‏ی دهم که با تعمق درآیه و روایات به حال و هوا و شرایط شخص موسی ? در آن هنگام پی می‏ بریم. مصدر یابی دقیق و تاحد امکان روایات نیز از دیگر امور مورد توجه در این پژوهش بوده است. در نهایت با مراجعه به تفاسیر اجتهادی روایات تفسیری و بررسی در سایر کتب روایی و شرح آنها و جمع بندی مطالب آموزه‏های هدایتی آیات به دست آمده اند.