نام پژوهشگر: سید هاشم اقاجری

تحلیل تداخل کارکرد دو حوزه سیاسی و نظامی و تأثیر آن در ضعف و زوال دولت صفوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1389
  ابراهیم مشفقی فر   سید هاشم اقاجری

ضعف وقوتی که از عامل نظامی بر حکومت صفوی عارض می شد، از عوامل سیاسی، ساختاری، راهبردی، تاکتیکی و تکنیکی متأثر بود. یک بررسی مقدماتی که بخشی از نتایج آن در این رساله انعکاس یافته، نشان می دهد که سهم عوامل سیاسی و ساختاری بیش ازعوامل دیگر است. ضرورت انجام تحقیقی کاملتر محقق را به این سمت رهنمون ساخت که مسئله را در مناسبات قلمروهای سیاسی و نظامی مطرح کند. به این دلیل، تداخل کارکرد دو حوزه مزبور مبنا قرارگرفت و داده های به دست آمده از منابع معتبر و دست اول تاریخی درمورد اختیارات، ظرفیت ها، نقش ها وکارکردهای عوامل آنها به روش های توصیفی، تحلیلی و نظری تبیین شد. درنتیجه، دو نوع تداخل هم گرایانه و واگرایانه تشخیص داده شد، که نوع اول آن عامل توانمندی و نوع دوم عامل ضعف ارتش وحکومت بود. هردو عامل با وضعیت ساختار قدرت تأثیر متقابل داشتند. یعنی، هم درتعادل ساختار قدرت موثر بودند و هم از آن متأثر می شدند. ناکارآمدی ارتش و زوال حکومت از آثار مشخص آن بود. بنابراین، در هر حالت و شرایطی تداخل واگرایانه در مناسبات حوزه های تشکیل ساختار قدرت زیانبخش و مخرب است.