به منظور بهره برداری از امکانات بالقوه رودخانه ها، از جمله آبگیری (شرب و کشاورزی)، کشت و کار و فعالیت های اقتصادی، انگیزه های توریستی، مذهبی و غیره، همواره ساخت و سازها و فعالیت هایی در زمین های حاشیه رودخانه ها (سیلابدشت) انجام می شود که در بسیاری از مواقع منجر به تعدی به بستر طبیعی و حریم قانونی رودخانه ها در آن نواحی می شود. تغییرات ناشی از بهره وری بر رودخانه باعث تغییر ریخت رودخانه شده و به جز تأثیر بر حیات رودخانه ها، محیط زیست و اکولوژی حریم رودخانه ها را متأثر می سازد. در این میان به منظور حداکثر استفاده از پهنه سیل گیر و حفاظت از آن اقدام به احداث سازه هایی متناسب با نوع کاربری های مورد انتظار می شود. این نوع اقدامات در اکثر مواقع منجر به تغییراتی در محیط زیست منطقه می شود. رودخانه دره باغ از رودخانه های بخش کهک، استان قم که به عنوان مطالعه موردی، مورد ارزیابی قرار می گیرد، در طول مسیر خود مورد تعرض کاربری های مختلف قرار گرفته و سیل های اخیر در رودخانه دره باغ باعث تهدید محیط زیست رودخانه شده است. تحقیق حاضر با استفاده از پارامترهای هیدرولیکی و همچنین پارامترهای مطرح در مدیریت به هم پیوسته سیل در زمینه زیست محیطی و تعامل میان سیل و کاربری اراضی حاشیه رودخانه به بررسی حریم رودخانه و خطر ناشی از سیل در آن می پردازد. در این بین روش تحلیل سلسله مراتبی به عنوان روش مدیریتی برگزیده این پایان نامه به منظور اولویت بندی گزینه های پیش رو انتخاب شده است. همچنین در ادامه پس از تلفیق نتایج حاصل از مدل هیدرولیک جریان سیلاب رودخانه و مدل تحلیل سلسله مراتبی تهیه شده با یکدیگر، پهنه بندی خطر حریم رودخانه با رویکرد محیط زیستی تعیین می شود.

یکی از راهکار های اساسی برای جلوگیری از کاهش ذخایر آب های زیرزمینی مهار آب های سطحی است. رودخانه دائمی محمدآباد یکی از منابع مهم تأمین آب دشت گرگان است که از سرشاخه های جنوبی گرگان رود در استان گلستان می باشد. متوسط آورد سالانه رودخانه بر اساس آمار ایستگاه سرمو 42 میلیون متر مکعب در سال است. برای کنترل آب رودخانه محمدآباد، بهره برداری از اراضی پایاب سد، کنترل سیلاب شهر فاضل آباد و روستا های پایاب و نیز کاهش برداشت از آب های زیرزمینی در منطقه، احداث سد محمدآباد پیشنهاد شد. این سد از نوع خاکی با هسته رسی و حجم مخزن 40 میلیون متر مکعب است. هنگام پر آبی سطح آب در پشت سد تا ارتفاع 8/71 بالا می رود که می تواند نقش به سزایی در تغذیه سفره های آب زیرزمینی منطقه و در نتیجه افزایش سطح ایستابی آب سفره داشته باشد. مدل ریاضی modflow مدلی رایج در شبیه سازی انواع جریان های ماندگار و انتقالی در آبخوان های آزاد و تحت فشار می باشد. بر این اساس هدف از تحقیق حاضر ارزیابی دقّت مدل ریاضی modflow جهت بررسی اثرات سد محمدآباد بر تراز سطح ایستابی می باشد. در این تحقیق پس از تهیّه لایه های ورودی به مدل در محیط سامانه اطّلاعات جغرافیایی (gis)، شرایط مرزی و شبکه بندی آبخوان تعیین شد، سپس با استفاده از اطّلاعات چاه های پیزومتری و سایر مطالعات اقدام به واسنجی مدل در شرایط پایدار و نا پایدار نموده و برای کسب اطمینان از نتایج شبیه سازی آزمون صحّت سنجی انجام شد. سپس 3 سناریوی،سطح ایستابی آبخوان در شرایط تراز نرمال مخزن، در شرایط 50 درصد تراز نرمال مخزن و در شرایط خشکسالی شدید نسبت به شرایط خشکسالی نرمال جهت بررسی اثرات احداث سد محمد آباد بر روی تراز سطح ایستابی به صورت جداگانه به مدل اعمال شد. نتایج حاکی از آن است که با احداث سد در شرایط تراز نرمال مخزن، تراز سطح ایستابی افزایش می یابد و در شرایطی که حجم مخزن سد نصف شرایط تراز نرمال می شود و مخزن در شرایط خشکسالی قرار دارد، تراز سطح ایستابی نسبت به حالتی که مخزن در حالت نرمال قرار دارد کاهش می یابد.