چکیده برای ایجاد مولتیپل اسکلروز (ms) عموما مدل هایی نظیر مدل آلرژی آنسفالومیلیتی تجربی (eae) استفاده می شود. اما از اشکالات عمده این مدل ها، بروز حالات التهابی عمومی و بعلاوه پر هزینه بودن آن ها است. در این تحقیق، برای اولین بار از تزریق مستقیم ال-آرژینین به عنوان پیش ساز نیتریک اکساید (no) داخل corpus callosum (جسم پینه ای) مغز موش ویستار ماده بهره گرفته شد تا ضمن ایجاد یک مدل مناسب حیوانی ms تاثیر این فرایند بر یادگیری و تشکیل حافظه مورد بررسی قرار گیرد. در مختصات جسم پینه ای مطابق اطلس پاکسینوس به طور دو طرفه کانول گذاری صورت گرفت. پس از یک هفته احیا حیوانات سه تا پنج بار تحت تزریق پیش ساز نیتریک اکساید (l-arginine;50-200 ?g/rat) روزانه یک بار، قرار گرفتند. همچنین جهت بررسی بیشتر اثر نیتریک اکساید پیش تزریق مهارکننده ی آنزیم مولد آن (l-name;50-200 ?g/rat) قبل از تزریق ال-آرژینین (100 ?g/rat) در داخل جسم پینه ای انجام شد و طی تیمار، رفتار جستجوی محیط جدید (novelty seeking behavior) در حیوانات بررسی گردید. گروه های دیگری از حیوانات نیز پس از خاتمه تزریقات داخل مغزی، تحت آزمون اجتنابی غیر فعال با کمک دستگاه shuttle box قرار گرفتند و نیز شکل گیری حافظه با y-maze مورد مطالعه واقع شد. گروه های کنترل فقط سالین را داخل جسم دریافت کردند. در خاتمه مغز تمامی حیوانات جمع آوری شد و با استفاده از رنگ آمیزی هیستوپاتولوژی اختصاصی میلین (luxol fast blue) تحت بررسی های بافتی قرار گرفت. داده ها با روش های مناسب مورد بررسی و آنالیز آماری قرار گرفتند. یافته ها نشان دهنده آن است که 1) بیش تحریک سیستم مولد نیتریک اکساید موجب کاهش معنی دار تراکم میلین در جسم پینه ای حیوانات تحت آزمایش شد. همچنین قابلیت یادگیری حیوانات دریافت کننده ال-آرژینین کاهش یافت هر چند که این امر به طور معنی داری بر شکل گیری حافظه اثری نداشت. 2) پیش تزریق مهار کننده آنزیم نیتریک اکساید سینتاز مقدم بر تزریقات ال-آرژینین باعث توقف اثرات تخریبی بافتی و نواقص یادگیری گردید. در مجموع بیش فعالی آنزیم مولد نیتریک اکساید با استفاده از تزریق مستقیم پیش ساز نیتریک اکساید در نواحی غنی از میلین در مغز ضمن ایجاد آسیب میلینی مغز باعث بروز مشکلات یادگیری شد که بر این اساس روش حاضر می تواند برای ایجاد مدلی ارزان و مناسب به منظور مطالعه بر روی بیماری مولتیپل اسکلروز مورد پیشنهاد قرار گیرد.

هیپوکامپ در یادگیری و حافظه فضایی نقش دارد. نوروکسین ها مانند کلشی سین می توانند با اثر تخریبی بر ناحیه قشری هیپوکامپ در یادگیری و حافظه فضایی اختلال ایجاد نمایند. در تحقیق حاضر اثر تزریق آنی کلشی سین بر ناحیه ca1 هیپوکامپ در موش های آزمایشگاهی بزرگ با استفاده از رفتار جستجوی محیط جدید مورد بررسی قرار گرفت.موش های بالغ نژاد ویستار در ناحیه ca1 کانول گذاری شدند. آن ها برنامه جستجوی محیط جدید را در دستگاه شرطی سازی غیرطرفدار تجربه کردند.تزریق آنی کلشی سین نقص معنی داری در فرآیند بازخوانی داده های یادگیری شده ایجاد کرد.