علی رغم این که قرآن کریم در آیات متعدد از تحریم و عقوبت سخت و سنگین ربا سخن به میان آورده است، و روایات بسیاری نیز از معصومین(ع) در این باب وارد شده، لکن متأسفانه از لحاظ عملی در جامعه اسلامی و بعضاً از لحاظ نظری در متون پژوهشی خلاء هایی مشاهده می شود. ربای معاملی در اصطلاح، گرفتن زیادی در معامله ی مثلین که مکیل و موزون باشند و ربای قرضی، آن که قرض دهنده شرط کند زیادتر از آن چه پرداخته، دریافت نماید. ربا خواری پیامد های مخربی برای فرد و جامعه به دنبال دارد؛ به طوری که موجب باز دارندگی از تلاش برای کسب درآمد حلال، ظلم و از بین رفتن تعادل اقتصادی و ...می شود. تحقیق در مورد حیله های ربا،که با انجام آن ها نتیجه ی مورد نظر ربا حاصل می گردد ولی مشمول ادّله حرمت ربا نمی شود، ضروری به نظر می رسید. این تحقیق به روش کتابخانه ای با مراجعه به منابع دسته اول فقها و نظرات فقهای معاصر انجام شد، و نهایتاً در جمع بندی صورت گرفته، نگارنده به این نتیجه رسیده است که بعضی از حیله های ربا به گواه عرف عقلاء فاقد قصد جدّی هستند و همچنین سفهی می باشند، و رکن اساسی در صحت عقود داشتن قصد جدّی و سفهی نبودن است؛ پس اگر در حیله های ربا قصد جدّی و عقلایی باشد، حیله های ربا جایز و صحیح هستند، و گر نه باطل می باشند.

مهریه در نظام حقوقی خانواده در اسلام یکی از حقوق مالی زن در جریان ازدواج است. مواد 1078 تا 1101 قانون مدنی نیز به تعریف و تبیین و بیان شرایط و مقررات مهریه پرداخته است. طبق قوانین شرعی و قانونی پرداخت مهریه ی زن به صورت عندالمطالبه است اما در بخشنامه‏ ای سازمان اسناد و املاک کشور ، سردفتران ازدواج را مکلف کرده در موقع اجراء صیغه‏ی عقد و ثبت واقعه‏ی ازدواج در صورتی که زوجین در نحوه‏ی پرداخت مهریه، بر عندالاستطاعه مالی زوج توافق نمایند، به صورت شرط ضمن عقد درج و به امضاء زوجین برسانند. در این تحقیق مبانی فقهی این بخشنامه و به طور کلی عندالاستطاعه بودن مهریه مورد تحلیل قرار خواهد گرفت. روش تحقیق در این نوشتار تحـلیلی، توصـیفی است.