نام پژوهشگر: محمد شهرام روزبهانی مقدم

عوامل توسعه تشیع پس از حمله مغول
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - پژوهشکده تاریخ 1389
  محمد شهرام روزبهانی مقدم   ساسان طهماسبی

هر چند مغول ها با وحشی گری خود بسیاری از شهر ها و روستاها،مراکز علمس،کتابخانه های وابسته تاریخی را به کام نابودی کشاندند.اما به لحاظ روحیه تسامح مذهبی قالب مغولان راه را برای رشت و توسعه ی فرقه هایی که بیش از آن تحت فشار بودند باز کرد و این بهترین زمان برای علما و بزرگان شیعه امامیه بود که از این فرصت به دست آمده نهایت بهره را برده و با نزدیکی به دربار ایلخانی مغول،راه را برای گسترش تشیع بیش از پیش آماده سازند.علاوه بر آنسقوط خلافت عباسی توسط هلاکوخان مغول به روند گسترش شیعیان امامیه کمک بارز و آشکار می کرد و سپس از آن بود که شیعیان راحت توانست به گسترش مذهب خود بپردازند.خواجه نصیر الدین طوسی ، سید تاجدالدین ساوجی و سایر بزرگان دیگر چنان خود را به ایلخانان نزدیک نمودند که زمینه را برای گرایش برخی از این خانان ، از جمله غازان خان و الجایتو را به تشیع امامیه فراهم نمودند . درک رسمی شدن تشیع امامیه در دوران کوتاهی ، سلطان محمد خدابنده ( الجایتو ) عملی شده ، اما نتیجه همین زمان کوتاه به قدری عظیم و در خور توجه بود که راه را به عالمان شیعی نشان داد و پس از آن بود که آن ها با انگیزه ی بیشتری به نشر عقاید شیعی پرداخته ، و با نوشتن کتب متعدد نتوانست به مبانی فکری تشیع سر وسامان دهد.