نام پژوهشگر: سکینه مخمدپور

امامت و قاعده لطف
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  سکینه مخمدپور   محمد بیدهندی

چکیده: مهمترین اصل در مکتب شیعه که این مکتب را از سایر مکتب ها متمایز می سازد،اصل امامت است.به همین دلیل تبیین عقلانی این اصل،نزد متکلمان شیعه از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. مهمترین دلیل عقلی ای که متکلمان شیعه در اثبات اصل امامت به کار برده اند مبتنی بر قاعده لطف است. محور اصلی این تحقیق بررسی میزان اعتبار عقلی قاعده لطف ومیزان کارآیی این قاعده در اثبات اصل امامت و صفات خاص امام (علم و عصمت) است. هدف از این تحقیق این است که با توجه به اهمیت اصل امامت در کلام شیعه و نقش مهمی که قاعده لطف در تبیین عقلانی اصل امامت و صفات خاص امام دارا می باشد،واکثر مخالفان ضرورت عقلی امامت با ابطال ضرورت عقلی قاعده لطف یا انکار کارآیی آن در اثبات اصل امامت،ضرورت عقلی امامت را مورد انکار قرار می دهند؛ضرورت عقلی قاعده لطف و کارآیی آن در اثبات اصل امامت و صفات خاص امام را مورد بررسی قرار دهد؛تا اثبات شود که قاعده لطف که اصل اساسی شیعه یعنی اصل امامت،بر آن مبتنی است،قاعده ای یقینی بوده و در مقابل شبهات مخالفان ضرورت عقلی امامت کارآیی لازم را دارا می باشد. ما در این تحقیق ضمن بررسی دلایل متکلمان شیعه وسنی در رد و اثبات قاعده لطف،اعتبار عقلی این قاعده را مورد اثبات قرار دادیم. در مرحله بعد نیز با تبیین و مقایسه دلایل متکلمان اسلامی در اثبات و رد اعتبار قاعده لطف و مقایسه برهان لطف با برهان عنایت ، به بررسی میزان کارآیی قاعده لطف در اثبات ضرورت وجود امام پرداختیم.در پایان با تبیین دلایل متکلمان شیعه در اثبات خصوصیات علم امام و نیز تبیین دلایل عقلی ای که در اثبات ضرورت عصمت امام مطرح شده بود، نسبت بین قاعده لطف وعلم وعصمت امام را مورد بررسی قرار دادیم. از بررسی های انجام شده در این تحقیق،این نتایج به دست می آید که قاعده لطف،قاعده ای عقلی و یقینی بوده و ضرورت وجود امام و صفات خاص امام (علم و عصمت)از طریق این قاعده قابل اثبات است.