به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی، بر رشد و عملکرد اسانس مرزه تابستانه، آزمایشی به صورت گلدانی در سال زراعی 90-1389 و در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تیمار و چهار تکرار در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان اجرا شد. آبیاری پس از تخلیه 20، 40، 60 و 80 درصد آب از حد ظرفیت زراعی، به عنوان تیمار های آزمایشی در نظر گرفته شدند. تجزیه واریانس داده های اندازه گیری شده نشان داد که ویژگی های ارتفاع بوته، طول شاخه فرعی، تعداد برگ، وزن تر و خشک برگ، وزن تر شاخساره، ، وزن خشک بوته، شاخص کلروفیل و سطح برگ به طور معنی داری تحت تاثیر تیمار های آزمایش قرار گرفته اند. مقایسه میانگین ها نشان داد که افزایش تخلیه آب به جز در مورد ویژگی شاخص سبزینگی گیاه (عدد spad)، باعث کاهش مقدار این ویژگی ها شده است. افزایش تخلیه آب از حد ظرفیت زراعی سبب کاهش مقدار agr، rgr و nar هم شد. در این آزمایش همبستگی مثبت و معنی داری بین تعداد برگ و سطح برگ بوته، شاخص سبزینگی، وزن تر برگ و وزن خشک برگ به دست آمد. تجزیه واریانس و مقایسه میانگین داده ها ی اندازه گیری شده مربوط به کمیت و بازده اسانس و همچنین، میزان ترکیب کارواکرول اسانس نشان داد که افزایش تنش خشکی سبب افزایش معنی دار این ویژگی ها شده است. در این آزمایش مقدار اسانس و بازده آن و همچنین، مقدار کارواکرول در زمان گلدهی کامل در مقایسه با پیش از گلدهی به طور معنی داری کاهش یافت. در کل، یافته های این آزمایش نشان داد که تاخیر در آبیاری تا زمان تخلیه 60 درصد آب از حد ظرفیت زراعی اگرچه سبب کاهش رشد رویشی گیاهان شده ولی افزایش مقدار و بازده اسانس و مقدار کارواکرول اسانس را به همراه داشته است.