نیاز به تولید فراوان محصولات لبنی و بویژه شیر و محدود بودن عوامل تولید، ضرورت استفاده ی بهینه از منابع و افزایش بهره وری را آشکار می سازد. در این مطالعه سطح بهره وری کل گاوداری های صنعتی استان مازندران توسط شاخص ترنکوئیست- تیل محاسبه و تحلیل شده است. همچنین برای تعیین اندازه بهینه گله، ظرفیت بهینه تولید و حداقل هزینه متوسط تولید شیر از الگوی دو مرحله ای داسون و هوبارد استفاده شد. بر اساس دو روش اسنادی و پیمایشی داده های لازم جمع آوری شد. در روش اسنادی با توجه به تعداد گاو شیری و مقادیر تولید شیر در شهرستان های مختلف استان سه شهرستان ساری، قائمشهر و بابل انتخاب گردید. در روش پیمایشی جمع آوری داده های مورد نیاز با تکمیل پرسشنامه و مصاحبه حضوری با مدیران گاوداری ها در شهرستان های مذکور انجام شد. نتایج مطالعه نشان داد که 47 درصد ازگاوداریهای شهرستان های ساری، 59 درصد از گاوداریهای شهرستان بابل و 75/68 درصد از گاوداریهای شهرستان قائمشهر از بهره وری مناسبی در استفاده از عوامل تولید برخوردار بوده اند. میانگین بهره وری عوامل تولید در شهرستان قائمشهر بیشترین مقدار را داشته و این شهرستان به طور میانگین، از عوامل تولید خود به شیوه ی مناسب تری جهت تولید شیر در گاوداری های صنعتی بهره برده است. در شهرستان ساری تأثیر عواملی مانند شرکت در دوره های آموزشی و ترویجی، همکاری با تعاونی ها و قیمت هر واحد شیر بر بهره وری کل عوامل تولید معنی دار بوده و تأثیر عواملی مانند سطح تحصیلات و تعداد گاو شیری بر بهره وری کل عوامل تولید معنی دار نبوده است. همچنین در شهرستان های قائمشهر و بابل علاوه بر عوامل موثر بر بهره وری در شهرستان ساری، دو عامل سطح تحصیلات و تعداد گاو شیری هم بر بهره وری کل عوامل تولید تأثیر معنی داری داشتند. ظرفیت بهینه تولید شیر در شهرستان های ساری، بابل و قائمشهر به ترتیب برابر 6/304059، 4/315532 و 6/281210 کیلوگرم در سال می باشد که با توجه به عملکرد متوسط سالانه هر رأس گاو شیری اندازه بهینه گله در شهرستان های مورد نظر، به ترتیب برابر 72، 72 و 68 رأس بدست آمد.