از شهریور 1320 تا کودتای 28 مرداد 1332 ایران حوادث گوناگونی را تجربه کرد. درگیر شدن ایران در جنگ جهانی دوم، استعفای رضا شاه، رفع محدودیت های سیاسی و ملی شدن صنعت نفت از رویدادهای قابل ذکر در این دوره می باشند. هر یک از موارد مذکور منجر به تحولاتی در حوزه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در سراسر کشور و بالطبع یزد شد. در این پژوهش سعی شده با رویکردی توصیفی – تحلیلی تأثیر این حوادث به همراه تصمیمات دولتمردان در مرکز بر تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی یزد مورد بررسی قرار گیرد. ورود ناخواسته ی ایران به جنگ جهانی دوم، شهر یزد را که از لحاظ کشاورزی به دیگر نقاط کشور وابسته بود، با مشکلات اقتصادی شدیدی روبرو کرد. به طور مشخص این واقعه سبب کمبود مایحتاج غذایی مردم و بروز قحطی در میان قشر متوسط شهر و به موازات آن شیوع انواع بیماری ها و هم چنین ناامنی راهها شد. رویداد دیگر یعنی ملی شدن صنعت نفت به عنوان مهمترین دستاورد این دوره ی دوازده ساله سبب شد در کنار سیاسیون یزد، نخبگان اجتماعی و عامه ی مردم به سرنوشت خود حساس تر شده و در امور اجتماعی و سیاسی شهر مشارکت بیشتری داشته باشند. در کنار این حوادث، جریان ها و تصمیمات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دولت در پایتخت بر تحولات یزد موثر بودند. جریانات و گرایش های سیاسی پایتخت سبب تشدید شکاف بین سیاسیون یزد شده بود. این امر را می توان از درگیری و نزاع های سیاسیون یزد در انتخابات های مختلف مجلس شورای ملی استنباط کرد. تصمیمات فرهنگی دولت و توجه به امر آموزش و تعلیم سبب شد تا بعد از یک دوره رکود فرهنگی، یزد در زمینه ی گسترش و نشر مطبوعات، توسعه ی کمی مدارس و تعداد محصلین به خصوص محصلان دختر روند رو به رشدی را داشته باشد. از آن جا که تحولات فرهنگی و اجتماعی همواره بر یک دیگر تأثیر دوسویه دارند، افزایش تعداد مدارس و محصلین سبب شد تا قشر تحصیل کرده ای در یزد رشد کنند و مسبب تحولات اجتماعی بسیاری در آینده ی شهر باشند.