بروز نقصان و کاهش در منابع طبیعی موجود در حوزه های آبخیز و توزیع غیریکنواخت آنها، می تواند بر روابط اجتماعی میان ساکنان حوزه های آبخیز تاثیرگذار بوده و منجر به بروز تعارضات و تغییر الگوهای ارتباطی پیشین از جمله روابط خویشاوندی در بین افراد و شکل گیری گروه بندی های جدید در بین آنها گردد. با توجه به کمبود آب در حوزه آبخیز هماگ، به نظر می رسد که از بین عوامل طبیعی موجود در این حوزه آبخیز، پارامترهای هیدرولوژیک بیش از سایرین بر روابط اجتماعی و الگوهای ارتباطی میان ساکنان این حوزه آبخیز تاثیر گذاشته باشد؛ لذا مطالعه حاضر با هدف مدیریت حوزه آبخیز هماگ در قالب یک سامان با محوریت روابط اجتماعی انجام شده و به تعیین نقاط قوت و ضعف موجود در شبکه روابط اجتماعی در حوزه آبخیز هماگ ، بررسی ارتباط میان روابط اجتماعی و پارامترهای هیدرولوژیک و مقایسه روابط اجتماعی ساکنان این حوزه آبخیز در بالادست و پایین دست رودخانه پرداخته است. همچنین برای آزمون این فرضیات که "میان شبکه روابط اجتماعی موجود بین ساکنان حوزه آبخیز هماگ و پارامترهای هیدرولوژیک، ارتباط وجود دارد." و "شبکه روابط اجتماعی میان ساکنان بالادست و پایین دست رودخانه با یکدیگر متفاوت است"، از روش تحلیل شبکه ای استفاده شد. براین اساس، داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه جمع آوری شد و شبکه همکاری میان افراد در راستای حل مشکل کم آبی در دو روستای هماگ پایین و توتنگ ترسیم گردید. برای تحلیل شبکه ها نیز از دو مفهوم گروه بندی و مرکزیت و نیز نرم افزارهای visone و ucinet استفاده شد. نتایج نشان دادند که در دو روستای هماگ پایین و توتنگ، الگوهای ارتباطی پیشین که تحت تاثیر روابط خویشاوندی بودند، در پی بروز مشکل کم آبی در این دو روستا تغییر یافته و منجر به شکل گیری گروه بندی های جدید میان ساکنان این دو روستا شده است. همچنین در این دو روستا، افراد همکاری کننده در رفع مشکل کم آبی از قدرت، اعتبار و جایگاه اجتماعی بالاتری برخوردارند. در نهایت پیشنهاد شد که به منظور مدیریت پایدار حوزه-های آبخیز لازم است که حوزه های آبخیز به صورت یک سامان با دو زیرسامان طبیعی و اجتماعی نگریسته شود و همچنین بر لزوم توجه به تعاملات بین زیرسامان ها تاکید شد. پیشنهاد دیگر اینکه از نتایج حاصل از روش تحلیل شبکه ای که افراد دارای نفوذ و اعتبار اجتماعی را مشخص می نماید، در مدیریت مشارکتی حوزه های آبخیز استفاده شود.

گردشگری فرهنگی بخش مهمی از تقاضای جهانی گردشگری را تشکیل می دهد. طبق آمار سازمان جهانی گردشگری 37 درصد گردشگری بین المللی با انگیزه فرهنگی انجام می شود و این تقاضا در حال افزایش است. این نوع گردشگردی باعث تقویت فرهنگ، احیاء و زنده شدن الگوها و میراث فرهنگی فراموش شده جامعه میزبان می گردد. از این رو ضرورت دارد به گردشگردی به عنوان یکی از زمینه های تبادل فرهنگی نیز توجه شود. جزیره قشم به ویژه روستاهای آن، دارای پتانسیل های گردشگری فرهنگی ویژه ای است؛ به طوری که کارکردهای متنوع و عام المنفعه، مشارکت داوطلبانه و خیرخواهانه مردمی و جلب دسته های مختلف روستایی و فرهنگی در طول سال به ویژه در ایام خاص مذهبی، باستانی و اوقات فراغت، می تواند انبوه گردشگران فرهنگی را از اقشار متفاوت اقتصادی جامعه به خود جذب نماید. این پژوهش نیز با هدف بررسی پتانسیل های فرهنگی در جهت توسعه منطقه ژئوپارک قشم و نیز ارائه راهکارهایی مناسب جهت معرفی، حفظ و ثبت فرهنگ در جهت توسعه گردشگری فرهنگی در منطقه انجام شده و بدین منظور در زمینه شناسایی پتانسیل ها از مشاهده، گرفتن عکس و فیلم در حین برگزاری مراسم و یا مصاحبه با مطلعین محلی و ریش سفیدان استفاده شده است. اطلاعات مربوط به اولویت بندی پتانسیل ها نیز بااستفاده از پرسشنامه و پرسش از بخش دولتی، مردمی و خصوصی به دست آمده است. براین اساس، با 87 نفر از کارکنان و مدیران شاغل در منطقه آزاد قشم، هتل ها، هتل آپارتمان ها، مهمانپذیرها، اقامتگاه های محلی و آژانس های مسافرتی مصاحبه شد. نتایج مربوط بخش شناسایی پتانسیل های فرهنگی نشان داد که این منطقه دارای قابلیت فراوان گردشگری فرهنگی است؛ اما افراد اندکی از این قابلیت ها مطلع بوده و به جزییات واقف هستند. براین اساس، مشاهده می شود که عدم برنامه ریزی و سرمایه گذاری در این بخش، احتمال به فراموشی سپردن این قابلیت ها را در آینده نزدیک در پی خواهد داشت. درخصوص اولویت بندی این قابلیت ها توسط شاغلات بخش های دولتی، خصوصی و مردمی نیز یافته ها حاکی از آن بودند که تفاوت چشمگیری میان دیدگاه های این افراد وجود نداشته و غالب افراد، درخصوص صنایع دستی و آداب و رسومی که دارای قابلیت سرمایه گذاری هستند، اتفاق نظر دارند که این مساله، خود برنامه ریزی برای توسعه این پتانسیل ها را تسهیل می نماید. براین اساس، 5 آداب و رسوم دارای اولویت نخست از دید پاسخ دهندگان به ترتیب عبارت بودند از: جشن نوروز صیادی، مراسم عید فطر، مراسم عید قربان، مراسم عروسی و مولودخوانی. 10 صنایع دستی دارای اولویت نیز به ترتیب بدین شرح بودند: عود سازی سنتی و سپس به ترتیب رودوزی سنتی، لنج سازی، لنج مینیاتوری، صنایع دریایی، جیلبیل سنتی، شلوار سنتی، صنایع غذایی، نقش حنا و برقع سازی. همچنین عمده راهکارهای پیشنهاد شده برای توسعه این قابلیت ها، از سوی پاسخ دهندگان شامل4 بخش صادرات، بازاریابی، آموزش و تبلیغات بود که بیش از همه تبلیغات از سوی پاسخ دهندگان مورد تاکید قرار گرفته بود.

صنایع دستی هویت یک ملت را در گذشته و حال بیان می نماید و بازاریابی و یافتن مکان های جدید برای ارائه این تولیدات بسیار مؤثر است. همچنین بازاریابی می تواند باعث رونق هرچه بیشتر این صنعت گردد. استان هرمزگان و به ویژه جزیره ی قشم به دلیل سابقه طولانی، موقعیت جغرافیایی ویژه و برخورداری از تنوع صنایع دستی دارای توانمندی های مؤثری است. هدف از انجام پژوهش حاضر نیز بررسی شبکه های بازاریابی صنایع دستی و نقش آنها در توسعه گردشگری قشم است. به این منظور پرسشنامه ای با شش سؤال که سه سؤال مربوط به تولیدکنندگان و سه سؤال مربوط به فروشندگان صنایع دستی بود، تهیه و توزیع گردید. تحلیل ها و آنالیزهای آماری با استفاده از روش تحلیل شبکه¬ای در نرم افزار visone و از طریق پنج شاخص مرکزیت درجه درونی، مرکزیت بینابینی، مرکزیت بردار ویژه، جایگاه و گروه بندی انجام گرفت. نتایج نشان داد که بین پنج شاخص ذکر شده در ارائه نتایج تفاوت کلی وجود ندارد و با توجه به تحلیل های صورت گرفته، جایگاه مناسب دلالان و جایگاه نامناسب تولیدکنندگان در شبکه های بازاریابی از دلایل عدم توسعه صنایع دستی در جزیرۀ قشم می باشد. در نتیجه حذف دلالان می تواند باعث بهبود بازاریابی صنایع دستی، کمک به تولیدکنندگان و سود رسانی خوبی برای افراد ذینفع شود که این در نهایت، افزایش درآمد را در پی خواهد داشت، اما رسیدن به این فرآیند مستلزم تأمین و گسترش شرکت های تعاونی تهیه، تولید و توزیع صنایع دستی در مناطق روستایی است.

باتوجه به عدم توسعه ی گردشگری صیادی در روستای سلخ و با عنایت به وجود قابلیت های این روستا از نظر توسعه ی گردشگری صیادی، لزوم بررسی این مسأله محور این تحقیق قرار گرفت.به نظر می رسد که وجود نقص در شبکه های ارتباطی میان ذینفعان صیادی اعم از مردمی و دولتی، یکی از عوامل مهم و موثر در عدم توسعه ی گردشگری صیادی در روستای سلخ باشد. لذا پژوهش حاضر با هدف تحلیل شبکه های ارتباطی میان ذینفعان صیادی اعم از مردمی و دولتی در روستای سلخ به منظور بررسی علل عدم توسعه ی گردشگری صیادی در این روستا انجام شد.براین اساس، داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه از افراد و ادارات ذینفع صیادیجمع آوری شد و سپس با استفاده از نرم افزار visoneشاخص های مرکزیت درجه درونی، مرکزیت بینابینی، مرکزیت بردار ویژه، جایگاه و گروه بندی بر اساس هم ارزی ساختاری ترسیم شده و مورد تحلیل قرار گرفتند.نتایج این پژوهش نشان داد که در شبکه ارتباطی میان ذینفعان صیادی،اعم از مردمی و دولتی نقصی وجود ندارد و علت عدم توسعه ی گردشگری صیادی، عدم شناخت صیادان و ادارات مرتبط با فعالیت صیادی در روستای سلخ از گردشگری صیادی و نیز به دلیل مشکلات اقتصادی صیادان می باشد که حدود 67% ازآنان تمایلی به ادامه فعالیت صیادی به دلیل وضعیت بد اقتصادی آن ندارند واین درگیر بودن صیادان با مشکلات اقتصادی نیز از دیگر دلایل عدم توسعه ی گردشگری صیادی در این روستا است.برای توسعه ی گردشگری صیادی در روستای سلخ باید فعالیت های صیادان و ادارات مرتبط با بخش صیادی را در این جهت هماهنگ کرد و با ایجاد آگاهی و آموزش در زمینه گردشگری صیادی به صیادان و بخش های اداری مرتبط با فعالیت صیادی این روستا، باعث توسعه ی گردشگری صیادی در این روستا با توجه به قابلیت های موجود در این زمینه شد.

با توجه به اهمیت شناخت ذینفعان و نقش موثر همکاری ذینفعان در موفقیت برنامه های مربوط به توسعه ی گردشگری روستایی، در این پژوهش ذینفعان گردشگری در روستای قلات مورد شناسایی قرار گرفته است و شبکه ی ارتباطات میان ذینفعان در این روستا بررسی شده است.